زگیل تناسلی در زنان (HPV)

زگیل‌ها می‌توانند در همه جای بدن ظاهر شوند و عامل بروز آن‌ها ویروس است. زگیل تناسلی بر اثر ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV ایجاد می‌شود. این ویروس به راحتی از طریق تماس جنسی قابل انتقال است.

عفونت HPV در حال حاضر رایج‌ترین بیماری مقاربتی (STD) است. گونه‌های خاص ویروس می‌توانند منجر به سرطان دهانه رحم، رکتوم، واژن و آلت تناسلی مردانه شود. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) حداقل ۵۰ درصد مردان و زنان فعال جنسی در مقطعی از زندگی خود به زگیل تناسلی مبتلا می‌شوند.

زگیل‌ها معمولا بین یک تا سه ماه پس از ابتلا به HPV خود را نشان می‌دهند. با این حال برخی از افراد مبتلا هیچ علائمی ندارند و زگیل روی پوست آن‌ها مشاهده نمی‌شود.

زگیل تناسلی چه شکلی است؟

زگیل‌های تناسلی مانند زائده‌های کوچک گوشتی به رنگ صورتی یا قرمز هستند که در اطراف اندام جنسی رشد می‌کنند. ممکن است ظاهری شبیه به گُل کلم داشته باشند یا اینکه به حدی کوچک باشند که دیده نشوند. معمولاً در خوشه‌های سه‌تایی یا چهارتایی ظاهر می‌شوند و ممکن است به سرعت رشد کرده و گسترش یابند. معمولا دردناک نیستند، با این وجود ممکن است منجر به درد خفیف، خون‌ریزی و خارش شوند.

علائم زگیل تناسلی در زنان

HPV مانند بسیاری از بیماری‌های مقاربتی الزاما علائم قابل مشاهده‌ای ندارد. اما گاهی بروز علائم به صورت زگیل‌هایی اطراف ناحیه تناسلی اتفاق می‌افتد. انواع کم‌خطر ویروس HPV منجر به بروز زگیل می‌شوند. با توجه به نوع ویروسی که به آن مبتلا شده‌اید، نوع زگیل نیز متفاوت خواهد بود.

زگیل تناسلی در زنان می‌تواند بیرون واژن، داخل دهانه رحم یا اطراف مقعد بروز کند. در صورت برقراری ارتباط دهانی با فرد آلوده، امکان بروز زگیل‌ها در دهان یا گلو نیز وجود دارد. از آنجایی که هیچ راهی برای پیش‌بینی رشد یا ناپدید شدن زگیل‌ها وجود ندارد، افراد مبتلا باید معاینه شده و روند درمان را طی کنند.

علل و عوامل ابتلا به HPV

ویروس پاپیلومای انسانی با ورود به بدن شما از طریق بریدگی، زخم یا پارگی پوست، شما را آلوده می‌کند. از طریق رابطه پوست به پوست، رابطه جنسی واژینال یا مقعدی و رابطه دهانی با فرد آلوده به این ویروس مبتلا می‌شوید. همچنین امکان انتقال HPV از مادر به فرزند وجود دارد که در موارد نادر می‌تواند منجر به سرطان حنجره در کودک شود.

زگیل‌ها مسری هستند. با لمس زگیل افراد یا سطوحی که پیش از شما توسط فرد آلوده لمس شده است، می‌توانید به آن‌ها مبتلا شوید. عواملی که خطر ابتلا به HPV را بالا می‌برند، عبارتند از:

• تماس مستقیم: با تماس پوست به پوست یا لمس سطوحی که پیش از شما فرد آلوده‌ای لمس کرده است، می‌توانید به HPV مبتلا شوید.
• تعداد شرکای جنسی: رفتارهای پرخطر جنسی و داشتن شرکای متعدد خطر ابتلا به HPV را بالا می‌برد. همچنین اگر شریک جنسی شما رفتار پرخطر داشته باشد، بیشتر در معرض ابتلا به این ویروس هستید.
• سن: زگیل تناسلی در نوجوانان و جوانان بیشتر رایج است.
• سیستم ایمنی ضعیف: اگر به ویروس HIV یا ایدز مبتلا هستید، یا بر اثر داروهای شیمی‌درمانی سیستم ایمنی شما تضعیف شده است، بیشتر در معرض ابتلا به HPV هستید.

تشخیص زگیل تناسلی در زنان

پزشک برای تشخیص HPV معمولاً تست‌های زیر را انجام می‌دهد.

• معاینه زائده‌ها برای این‌که ببیند به زگیل تناسلی شباهت دارند یا خیر.
• استفاده از محلول ملایم اسید استیک (سرکه) برای برجسته کردن زائده‌های ریزتر.
• معاینه کامل لگن و پاپ‌اسمیر برای بانوان.
• آزمایش مخصوص HPV انواع پرخطر ویروس که همراه پاپ‌اسمیر انجام می‌شود.
• برای تشخیص میزان تغییر سلول‌های دهانه رحم بر اثر HPV، پزشک ممکن است نوعی آزمایش به نام کولپوسکوپی (Colposcopy) برای شما تجویز کند. در این آزمایش از دستگاهی به نام کولپوسکوپ برای بزرگ‌نمایی دهانه رحم و نمونه‌برداری بیوپسی (Biopsy) استفاده می‌شود.
• معاینه رکتوم

درمان زگیل تناسلی

متاسفانه هیچ درمانی برای از بین بردن ویروس HPV عامل زگیل‌های تناسلی وجود ندارد. اکثر زگیل‌ها بدون درمان خود به خود از بین می‌روند اما در صورت مقاومت، پزشک می‌تواند با روش‌های خاصی آن‌ها را از بین ببرد. با این حال تا زمان وجود ویروس در بدن، امکان عود مجدد وجود دارد. این روش‌ها عبارتند از:

• اسید سالیسیلیک (Salicylic acid): محلول حاوی این ماده را باید به صورت مستقیم روی زگیل قرار دهید. به هیچ عنوان این محلول را به صورت خود نزنید.
• ایمی کیمود (Imiquimod): پماد اصلاح‌کننده سیستم ایمنی است که برای رهایی از HPV تجویز می‌شود. استفاده از این پماد ممکن است منجر به قرمزی و تورم در اطراف محلی شود که آن را اعمال کرده‌اید.
• پودوفیلوکس (Podofilox): این ژل را باید به صورت مستقیم روی زگیل‌ها قرار دهید تا بافت آن‌ها را تخریب کند. ممکن است کمی سوزش یا خارش در محل ایجاد کند.
• تری کلرواستیک اسید (Trichloroacetic acid): زگیل‌ها را می‌سوزاند و ممکن است منجر به تحریک و خارش پوست شود.

پزشک معمولاً برای درمان زگیل تناسلی دارو را پیشنهاد می‌کند. اما اگر داروها پاسخ‌گو نباشند، با این روش‌ها زگیل را از بین می‌برد:

• کرایوتراپی (Cryotherapy): منجمد کردن با مایع نیتروژن
• الکتروکوتر (Electrocautery): سوزاندن با جریان الکتریکی
• جراحی با لیزر: استفاده از نور شدید برای برای تخریب زگیل‌ها و سلول‌های غیرطبیعی
• مخروط‌‌برداری دهانه رحم

میزان تغییر شکل سلول‌ها در نتیجه آزمایش کولپوسکوپی به صورت حروف CIN و عدد یک تا سه نشان داده می‌شود. CIN-1 میزان تغییرات خفیف سلول‌ها را نشان می‌دهد و بیمار باید تست را یک سال بعد مجددا تکرار کند. اما در صورت مشاهده CIN-2 یا CIN-3 پزشک اقدامات زیر را برای از بین بردن سلول‌های پیش‌سرطانی انجام می‌دهد:

• برداشتن حلقه الکتروسرجری (LEEP): در این عمل با استفاده از یک حلقه‌ نازک و جریان الکتریکی، یک لایه از بافت دهانه رحم برداشته می‌شود.
• کونیزاسیون با چاقوی سرد (Cold Knife Conization): که به بیوپسی چاقوی سرد نیز شناخته می‌شود. در این روش پزشک یک قطعه مخروطی‌شکل را از دهانه رحم شما برمی‌دارد و برای مشاهده سلول‌های غیرطبیعی به آزمایشگاه می‌فرستد.
• کرایوسرجری (Cryosurgery): در این روش پزشک برای از بین بردن بافت غیرطبیعی از سرمای شدید استفاده می‌کند.

معمولاً مکمل‌های دارویی به افراد مبتلا به انواع پرخطر HPV تجویز می‌شود. رایج‌ترین آن‌ها مکمل‌های حاوی نوعی قارچ به‌نام شیتاکه (Shiitake) است که میزان ماندگاری ویروس را در بدن کاهش می‌دهد. همچنین در صورت ابتلا، توصیه می‌شود که موارد زیر را رعایت کنید:

• سیگار را ترک کنید.
• ورزش کنید.
• رژیم غذایی سالم داشته باشید.
• محل بروز زگیل‌ها را تا حد امکان خشک نگه دارید.
• لباس زیر نخی بپوشید. الیاف مصنوعی باعث جذب رطوبت و تحریک زگیل‌ها می‌شوند.

عوارض HPV

زائده‌های ناشی از انواع کمتر HPV از نظر ظاهری ناخوشایند هستند و به همین دلیل باعث ایجاد ناراحتی می‌شوند. متاسفانه انواع پرخطر HPV مقاوم به درمان هستند و می‌توانند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهند. اما تمام انواع ویروس به سرطان ارتباطی ندارند. اگر زگیل تناسلی دارید، باید معاینات سالانه برای غربالگری سرطان انجام دهید.

پیشگیری از ابتلا به HPV

تمام افراد فعال جنسی می‌توانند به HPV مبتلا شوند. اما عوامل خطر دیگری که موجب ابتلا به این بیماری می‌شوند عبارتند از:

• داشتن شرکای جنسی متعدد (یا شریک جنسی با رفتار پرخطر)
• بارداری
• سیستم ایمنی ضعیف یا آسیب‌دیده
• سیگار کشیدن

بهترین راه پیشگیری از ابتلا به HPV، داشتن یک شریک جنسی غیرآلوده است. استفاده از کاندوم نیز می‌تواند تا حدی موثر باشد اما ۱۰۰ درصد موثر نیست. چرا که کاندوم کل آلت تناسلی یا نواحی اطراف آن را پوشش نمی‌دهد.

سه نوع واکسن مورد تایید برای مقابله با HPV وجود دارد:

• واکسن گارداسیل (Gardasil) در برابر عفونت ناشی از چهار سویه ویروس HPV محافظت ایجاد می‌کند و محافظت متوسطی در برابر زگیل ارائه می‌دهد. دو سویه از آن‌ها یعنی HPV-16 و HPV-18 عامل حدود ۷۰ درصد سرطان‌های دهانه رحم است. دو سویهٔ دیگر که توسط واکسن پوشش داده می‌شوند، HPV-11 و HPV-6 عامل حدود ۹۰ درصد زگیل‌های تناسلی هستند. این واکسن برای زنان و مردان ۹ تا ۴۵ سال تایید شده است. با این حال بهتر است در سنین پایین و پیش از برقراری اولین رابطه جنسی دریافت شود.
• گارداسیل ۹ (Gardasil-9) برای بیماری‌های ناشی از چهار نوع HPV مشترک (۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸) به اندازه گارداسیل موثر است. علاوه بر آن در برابر پنج سویه دیگر HPV (۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸) محافظت ایجاد می‌کند. با دریافت این واکسن در سنین پایین تا ۹۰ درصد در برابر سرطان‌های دهانه رحم، واژن و مقعد در امان خواهید بود.
• واکسن سرواریکس (Cervarix) فقط برای زنان ساخته شده است و در برابر HPV-16 و HPV-18 محافظت ایجاد می‌کند.
• واکسن ایرانی پاپیلوگارد نیز محافظت خوبی در برابر دو نوع ویروس HPV-16 و HPV-18 ایجاد می‌کند.