معرفی دارو: دیکلوفناک سدیم
دیکلوفناک سدیم، یک داروی بدون نسخه است که در دسته داروهای مسکن، ضد التهاب و ضد تب قرار می‌گیرد. این دارو به صورت ژل موضعی برای استعمال روی پوست کاربرد دارد. در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر به موارد مصرف، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن پرداخته‌ایم.
موارد استفاده دیکلوفناک سدیم
از این دارو برای درمان یک بیماری پوستی خاص (کراتوزهای اکتینیک) استفاده می‌شود. دیکلوفناک به عنوان داروی ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) شناخته می‌شود. توجه داشته باشید که باید قبل از استفاده از دارو، دستان خود را بشویید و خشک کنید.
به آرامی و به میزان دستورالعمل تجویز شده توسط پزشک، از مقدار کافی دارو برای پوشاندن پوست آسیب دیده استفاده کنید. این دارو معمولاً به مدت 60 تا 90 روز استفاده می‌شود. دستان خود را بعد از هر بار استفاده بشویید.
دوز مصرفی بر اساس شرایط پزشکی و پاسخ به درمان تجویز می‌شود. برای کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبی، از این دارو در کمترین دوز مؤثر برای کوتاه‌ترین زمان ممکن استفاده کنید. از مصرف دارو در داخل یا اطراف چشم، زخم‌های باز پوست یا پوست آلوده، خراشیده و سوخته استفاده نکنید.
عوارض جانبی دیکلوفناک سدیم
بثورات، پوسته پوسته شدن، خشکی پوست، تورم یا خارش ممکن است در محل استعمال دارو ایجاد شود. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، سریعاً به پزشک اطلاع دهید. این دارو ممکن است فشار خون شما را افزایش دهد. فشار خون خود را مرتباً چک کنید و در صورت بالا بودن، نتایج حاصله را به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی جدی زیر به پزشک مراجعه کنید:
- علائم مشکلات کلیوی مانند تغییر در مقدار ادرار
- علائم نارسایی قلبی مانند تورم مچ پا و پا، خستگی غیرمعمول، افزایش وزن غیرمعمول و ناگهانی
سایر داروهای مشابه به ندرت ممکن است باعث خونریزی جدی در معده یا روده شوند. اگر هر یک از عوارض جانبی نادر اما بسیار جدی زیر را مشاهده کردید، استفاده از این دارو را متوقف نکرده و مراتب را پزشک اطلاع دهید:
- مدفوع سیاه و خونی
- استفراغی که شبیه قهوه است
- درد مداوم معده و شکم
این دارو به ندرت ممکن است باعث بیماری جدی (احتمالاً کشنده) کبد شود. در صورت مشاهده علائم آسیب کبدی از جمله موارد زیر، به پزشک مراجعه کنید:
- تهوع مداوم
- استفراغ
- از دست دادن اشتها
- درد معده و شکم
- زردی چشم و پوست
- ادرار تیره
واکنش بسیار جدی آلرژیک به این دارو نادر است. در صورت مشاهده سایر عوارض ذکر شده در بالا، با پزشک خود تماس بگیرید.
موارد احتیاط مصرف دیکلوفناک سدیم
قبل از استفاده از دیکلوفناک، اگر به این دارو، آسپرین و سایر داروهای NSAID مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و سلکوکسیب آلرژی داشتید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیرفعالی مانند بنزیل الکل باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا سایر مشکلات شود.
سوابق پزشکی زیر را باید به پزشک خود اطلاع دهید:
- آسم حساس به آسپیرین (سابقه بدتر شدن تنفس با آبریزش بینی، گرفتگی بینی پس از مصرف آسپرین یا سایر داروهای NSAID)
- بیماری کبد، مشکلات معده، روده مانند خونریزی و زخم
- بیماری قلبی مانند حمله‌ی قلبی
- فشار خون بالا، سکته‌ی مغزی، تورم (ادم، احتباس مایعات)
- دیابت، اختلالات خونی مانند کم خونی
- مشکلات خونریزی، لخته شدن و رشد در بینی (پولیپ بینی)
علائمی که نباید از آنها بی توجه گذشت
مشکلات کلیوی گاهی اوقات می‌توانند با استفاده از داروهای NSAID از جمله دیکلوفناک رخ دهند. در صورت کمبود آب بدن، نارسایی قلبی یا بیماری کلیوی یا استفاده از داروهای خاص، احتمالاً مشکلاتی به وجود می‌آیند. برای جلوگیری از کمبود آب بدن طبق دستور پزشک، مایعات زیادی بنوشید.
دیکلوفناک سدیم به ندرت ممکن است باعث خونریزی معده شود. استفاده‌ی روزانه از الکل و تنباکو هنگام استفاده از این دارو ممکن است خطر خونریزی معده را افزایش دهد. الکل را محدود کرده و سیگار را ترک کنید.
ممکن است شرایط شما در معرض آفتاب بدتر شوند. از رفتن زیر نور آفتاب، استفاده از سولاردوم‌ها و چراغ‌های خورشیدی خودداری کنید. بیرون از خانه لباس مناسب بپوشید تا تمامی نواحی پوست شما را بپوشاند.
افراد مسن ممکن است هنگام استفاده از این دارو بیشتر در معرض خونریزی معده، روده، مشکلات کلیوی، حمله‌ی قلبی و سکته قرار داشته باشند. قبل از استفاده از این دارو، زنان در سنین باروری باید با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات صحبت کنند.
اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. این دارو ممکن است به یک نوزاد متولد شده صدمه بزند و باعث مشکلاتی در زایمان طبیعی شود. مصرف آن در بارداری از هفته‌ی بیستم تا زمان زایمان توصیه نمی‌شود.
اگر پزشک شما تصمیم گرفت که شما باید بین هفته‌ی بیستم و سی‌ام بارداری از این دارو استفاده کنید، باید کمترین دوز مؤثر را در کمترین زمان ممکن مصرف کنید. بعد از 30 هفته‌ی بارداری نباید از این دارو استفاده کنید. مشخص نیست که آیا این شکل از دیکلوفناک به شیر مادر منتقل می‌شود یا خیر!
تداخلات دارویی دیکلوفناک سدیم
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. برخی از فرآورده‌هایی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند شامل قرص آب (دیورتیک‌هایی مانند فوروزماید) است.
این دارو در صورت استفاده با سایر داروها که ممکن است باعث خونریزی شوند، ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. به عنوان مثال می‌توان به داروهای ضد پلاکتی مانند کلوپیدوگرل، داروهای رقیق کننده خون مانند دابیگاتران، انوکساپارین، وارفارین و سایر اشاره کرد.
تمام برچسب‌های داروهای تجویزی و بدون نسخه را به دقت بررسی کنید زیرا بسیاری از داروها حاوی تسکین دهنده درد، کاهش‌دهنده تب مانند آسپیرین، داروهای NSAID مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا کتورولاک هستند. این داروها مشابه دیکلوفناک هستند و در صورت مصرف همزمان ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهند.
با این حال، اگر پزشک شما را به مصرف دوز پایین آسپرین جهت جلوگیری از حمله‌ی قلبی یا سکته‌ی مغزی (معمولاً 81 تا 162 میلی گرم در روز) راهنمایی کرده است، باید مصرف آسپرین را ادامه دهید، مگر اینکه پزشک خلاف این امر را به شما توصیه کند.
علائم اوردوز
این دارو در صورت بلعیدن ممکن است مضر باشد. اگر کسی بیش از حد آن را مصرف کرده و علائم جدی مانند از دست دادن یا مشکل تنفس را به همراه داشته باشد، با شماره 115 تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل موارد زیر است:
- درد شدید معده
- تغییر در مقدار ادرار
- تنفس آرام و کم عمق
فراموش کردن مصرف دارو دیکلوفناک سدیم
اگر دوز مصرفی را فراموش کردید، به محض یادآوری از آن استفاده کنید. اگر نزدیک زمان دوز بعدی هستید، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. دوز بعدی خود در زمان معین استفاده کنید و دارو را بیش از دوز مشخص شده برای جبران دوز فراموش شده مصرف نکنید.
نحوه نگهداری
دیکلوفناک سدیم باید به دور از نور مستقیم خورشید، رطوبت و سرمای زیادی (یخچال باشد) نگهداری شود. همۀ داروها را از کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید. از داروی منقضی شده استفاده نکنید و آن را در سطل زباله بیندازید.
