چه زمانی باید به سراغ جراحی آب مروارید رفت؟
آب مروارید از جمله بیماری‌های چشمی شایعی است که بسیاری از افراد با افزایش سن به آن مبتلا می‌شوند. در ادامه این مقاله از وبلاگ اسنپ‌دکتر با علائم و راه‌های درمان این بیماری آشنا خواهید شد.
آب مروارید چیست؟
آب مروارید شامل کدر شدن طبیعی عدسی چشم است. برای افرادی که به این بیماری مبتلا شده‌اند، دیدن اطراف کمی شبیه به نگاه کردن از یک پنجره یخ زده یا مه آلود است. دید ابری ناشی از آب مروارید می‌تواند خواندن، رانندگی با خودرو مخصوصاً در شب یا دید افراد را با دشواری همراه کند.
چرا به آب مروارید مبتلا می‌شویم؟
آب مروارید زمانی ایجاد می‌شود که بافتی که عدسی چشم را تشکیل می‌دهد، دچار تغییر شود. پروتئین‌ها و الیاف موجود در عدسی شروع به تجزیه شدن می‌کنند و باعث تیرگی یا تاری دید می‌شوند. این تغییرات در نتیجه افزایش سن در بافت عدسی چشم ایجاد می‌شود یا عاملی دیگر به این بافت می‌زند.
برخی از اختلالات ژنتیکی ارثی می‌توانند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهند. همچنین ابتلا به آب مروارید می‌تواند ناشی از سایر ابتلا به بیماری‌های دیگر چشمی، جراحی قبلی چشم یا شرایط پزشکی مانند دیابت باشد. استفاده طولانی مدت از داروهای استروئیدی نیز می‌تواند باعث ایجاد آب مروارید شود. از دیگر عواملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
- چاقی
- فشار خون بالا
نحوه تشکیل آب مروارید
آب مروارید در واقع یک عدسی کدر است. عدسی در پشت قسمت رنگی چشم شما (عنبیه) قرار می‌گیرد. عدسی نوری را که از چشم شما می‌گذرد، متمرکز می‌کند و تصاویر واضحی را روی شبکیه ایجاد می‌کند. درواقع غشای حساس به نور در چشم که مانند فیلم دوربین عمل می‌کند.
با افزایش سن، عدسی‌های چشم انعطاف‌پذیرتر، شفاف‌تر و ضخیم‌تر می‌شوند. بیماری‌های مرتبط با افزایش سن و سایر بیماری‌ها باعث می‌شوند که پروتئین‌ها و الیاف درون عدسی شکسته شده و به هم چسبیده و عدسی‌ها را کدر کند. با ادامه پیشرفت این بیماری، کدر شدن آن متراکم‌تر می‌شود. آب مروارید نور را هنگام عبور از عدسی پراکنده و مسدود می‌کند و از رسیدن تصویر واضح به شبکیه چشم جلوگیری می‌کند. در نتیجه دید شما تار می‌شود.
این بیماری به طور کلی در هر دو چشم ایجاد می‌شود، اما نه به‌صورت همیشه با سرعت یکسان. آب مروارید در یک چشم ممکن است پیشرفته‌تر از چشم دیگر باشد و باعث تفاوت بینایی بین چشم‌ها شود. اکثر آب مرواریدها به کندی ایجاد می‌شوند و در اوایل بینایی شما را مختل نمی‌کنند. اما با گذشت زمان، این بیماری در نهایت بینایی شما را مختل می‌سازد.
آب مروارید چه علائمی دارد؟
علائم و نشانه‌های این بیماری، عبارتند از:
- دید ابری، تاری یا کم نور
- افزایش مشکل بینایی در شب
- حساسیت به نور و تابش خیره‌کننده
- نیاز به نور روشن‌تر برای مطالعه و سایر فعالیت‌ها
- دیدن “هاله” در اطراف چراغ‌ها
- تغییرات مکرر در تجویز عینک یا عدسی‌های تماسی
- محو شدن یا زرد شدن رنگ‌ها
- دوبینی در یک چشم
در ابتدا، کدری در بینایی شما ناشی از آب مروارید ممکن است تنها قسمت کوچکی از عدسی چشم را تحت تاثیر قرار دهد و ممکن است از کاهش بینایی خود بی اطلاع باشید. همانطور که آب مروارید بزرگتر می‌شود، عدسی بیشتری را کدر می‌کند و نور عبوری از عدسی را منحرف می‌کند. این ممکن است منجر به علائم قابل توجه‌تری شود.
انواع آب مروارید
انواع آب مروارید عبارتند از:
- آب مروارید هسته‌ای: آب مرواریدی که مرکز عدسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. آب مروارید هسته‌ای در ابتدا ممکن است باعث نزدیک‌بینی بیشتر یا حتی بهبود موقتی در بینایی خواندن شما شود. اما با گذشت زمان، عدسی به تدریج زردتر می‌شود و دید شما را بیشتر تیره می‌کند. همانطور که این بیماری به آرا‌می‌پیشرفت می‌کند، عدسی ممکن است حتی قهوه ای شود. زرد شدن یا قهوه ای شدن پیشرفته عدسی می‌تواند به مشکل در تشخیص سایه‌های رنگ منجر شود.
- آب مروارید قشری: آب مرواریدی که لبه‌های عدسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. آب مروارید قشری به‌صورت تیرگی یا رگه‌هایی سفید رنگ و گوله‌ای شکل در لبه خارجی قشر عدسی شروع می‌شود. همانطور که به آرا‌می پیشرفت می‌کند، رگه‌ها تا مرکز گسترش می‌یابند و در عبور نور از مرکز عدسی اختلال ایجاد می‌کنند.
- آب مروارید ساب کپسول خلفی: آب مرواریدی که پشت عدسی را درگیر می‌کند. آب مروارید ساب کپسول خلفی به‌صورت یک ناحیه کوچک و مات شروع می‌شود که معمولاً در نزدیکی پشت عدسی درست در مسیر نور ایجاد می‌شود. آب مروارید زیر کپسولی خلفی اغلب با دید خواندن شما تداخل می‌کند، دید شما را در نور شدید کاهش می‌دهد و باعث تابش خیره کننده یا‌هاله در اطراف نورها در شب می‌شود. این نوع آب مروارید سریع‌تر از انواع دیگر پیشرفت می‌کند.
- آب مروارید مادرزادی: آب مرواریدی که با آن متولد شده‌اید. برخی از افراد با آب مروارید به دنیا می‌آیند یا در دوران کودکی به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری ممکن است ژنتیکی باشد یا با عفونت یا ضربه داخل رحمی همراه باشد. این بیماری همچنین ممکن است به دلیل شرایط خاصی مانند دیستروفی میتونیک، گالاکتوزمی، نوروفیبروماتوز نوع 2 یا سرخجه باشد. آب مروارید مادرزادی همیشه بینایی را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، اما اگر تأثیر بگذارد، معمولاً بلافاصله پس از تشخیص برداشته می‌شود.
- آب مروارید ثانویه: در اثر بیماری یا داروها ایجاد می‌شود. بیماری‌هایی که با ایجاد آب مروارید مرتبط هستند عبارتند از گلوکوم و دیابت. استفاده از استروئید پردنیزون و سایر داروها گاهی اوقات می‌تواند منجر به این بیماری شود.
- آب مروارید تروماتیک: پس از آسیب به چشم ایجاد می‌شود، اما ممکن است چندین سال طول بکشد تا این اتفاق بیفتد.
- آب مروارید پرتویی: ممکن است پس از انجام پرتودرمانی برای سرطان ایجاد شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هرگونه تغییر در بینایی خود، برای معاینه چشم وقت بگیرید. اگر دچار تغییرات ناگهانی بینایی، مانند دوبینی یا جرقه‌های نور، درد ناگهانی چشم، یا سردرد ناگهانی شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما یک معاینه جامع چشم را برای بررسی آب مروارید و ارزیابی بینایی شما انجام می‌دهد. این شامل آزمایش نمودار چشمی برای بررسی بینایی شما در فواصل مختلف و تونومتری برای اندازه گیری فشار چشم شما خواهد بود.
رایج ترین تست تونومتری از یک پف بدون درد هوا برای صاف کردن قرنیه و آزمایش فشار چشم استفاده می‌کند. پزشک همچنین قطره‌هایی را در چشمان شما می‌ریزد تا مردمک چشم شما بزرگتر شود. این امر بررسی عصب بینایی و شبکیه در پشت چشم را برای آسیب دیدگی آسان تر می‌کند. سایر آزمایش‌هایی که ممکن است پزشک شما انجام دهد شامل بررسی حساسیت شما به نور خیره کننده و درک شما از رنگ‌ها است.
در ابتدا نور و عینک قوی‌تر می‌تواند به شما در مقابله با این بیماری کمک کند. اما اگر اختلال بینایی با فعالیت‌های معمول شما تداخل داشته باشد، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید. خوشبختانه جراحی آب مروارید به طور کلی یک روش ایمن و موثر است. در ادامه با انواع روش‌های درمان این بیماری آشنا می‌شوید.
درمان آب مروارید چیست؟
اگر نمی‌توانید یا علاقه‌ای به جراحی ندارید، پزشک ممکن است بتواند به شما در مدیریت علائم کمک کند. آنها ممکن است عینک‌های قوی‌تر، عدسی‌های ذره‌بین یا عینک‌های آفتابی با پوشش ضد تابش نور را پیشنهاد کنند.
عمل جراحي
زمانی که آب مروارید مانع از انجام فعالیت‌های روزانه مانند مطالعه یا رانندگی می‌شود، جراحی توصیه می‌شود. همچنین جراحی زمانی انجام می‌شود که آب مروارید با درمان سایر مشکلات چشمی‌تداخل داشته باشد. یکی از روش‌های جراحی که به نام فیکوامولسیفیکاسیون شناخته می‌شود، شامل استفاده از امواج اولتراسوند برای شکستن عدسی و برداشتن قطعات است. جراحی خارج کپسولی شامل برداشتن قسمت کدر عدسی از طریق یک برش طولانی در قرنیه است. پس از جراحی، یک عدسی مصنوعی داخل چشمی‌در جایی که عدسی طبیعی قرار داشت قرار می‌گیرد.
جراحی برای برداشتن آب مروارید به طور کلی بسیار ایمن است و درصد موفقیت بالایی دارد. برخی از خطرات این جراحی عبارتند از عفونت، خونریزی، جداشدگی شبکیه، اگرچه بروز همه این عوارض کمتر از 1٪ است. اکثر افراد می‌توانند همان روزی که عمل جراحی انجام می‌شود به خانه بروند.
چطور از بروز آب مروارید پیشگیری کنیم؟
هیچ مطالعه ای ثابت نکرده است که چگونه می‌توان از آب مروارید جلوگیری کرد یا پیشرفت این بیماری را کاهش داد. اما پزشکان فکر می‌کنند چندین استراتژی ممکن است مفید باشد، از جمله:
- معاینه چشمی منظم: معاینه چشم می‌تواند به تشخیص این بیماری و سایر مشکلات چشمی‌در مراحل اولیه کمک کند. از پزشک خود بپرسید که چند بار باید معاینه چشم انجام دهید.
- ترک سیگار: از پزشک خود بخواهید که در مورد نحوه ترک سیگار پیشنهاداتی بدهد. داروها، مشاوره و راهبردهای دیگر برای کمک به شما در دسترس هستند.
- مدیریت سایر مشکلات سلامت: اگر دیابت یا سایر شرایط پزشکی دارید که می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد، برنامه درمانی خود را دنبال کنید.
- انتخاب یک رژیم غذایی سالم: رژیمی را انتخاب کنید که حاوی مقدار زیادی میوه و سبزیجات باشد. افزودن انواع میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ به رژیم غذایی شما تضمین می‌کند که ویتامین‌ها و مواد مغذی زیادی دریافت می‌کنید. میوه‌ها و سبزیجات دارای آنتی اکسیدان‌های زیادی هستند که به حفظ سلامت چشم کمک می‌کنند. مطالعات ثابت نکرده اند که آنتی اکسیدان‌ها به شکل قرص می‌توانند از این بیماری جلوگیری کنند. اما یک مطالعه جمعیتی بزرگ اخیراً نشان داد که یک رژیم غذایی سالم سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی با کاهش خطر ابتلا به این بیماری مرتبط است. میوه‌ها و سبزیجات فواید سلامتی ثابت شده زیادی دارند و راهی مطمئن برای افزایش میزان مواد معدنی و ویتامین‌ها در رژیم غذایی شما هستند.
- استفاده از عینک آفتابی: اشعه ماوراء بنفش خورشید ممکن است به ایجاد این بیماری کمک کند. هنگا‌می‌که در خارج از منزل هستید از عینک آفتابی استفاده کنید که اشعه ماوراء بنفش را مسدود می‌کند.
در نهایت…
آب مروارید از جمله بیماری‌های چشمی‌ای است که می‌تواند علاوه‌بر افزایش سن، به‌وسیله عوامل و یا بیماری‌های دیگر نیز بروز پیدا کرده و تا تشدید شود و سبب اختلال در دید و تاثیر بر روی فعالیت‌های روزانه ما شود. با شناخت بهتر این بیماری می‌توان هم از بروز زودهنگام این بیماری جلوگیری نمود و یا با تشخیص علائم آن در زمان درست و مراجعه به پزشک برای درمان به‌موقع سبب جلوگیری از تشدید آن شد.
