میخچه یا پینه انگشت چیست؟ چطور درمان می‌شود؟
میخچه و پینه لایه‌های ضخیم و سختی از پوست هستند که وقتی پوست شما سعی می‌کند از خود در برابر اصطکاک و فشار محافظت کند، تشکیل می‌شوند. بیشتر اوقات روی پا و انگشتان دست این مورد دیده می‌شود. به هر حال برای افراد وضعیت ناخوشایندی خواهد داشت. در حالی که در بسیاری از افراد با برداشتن عامل فشار بر انگشتان این موضوع برطرف می‌شود، در این مطلب از بلاگ پزشکی اسنپ دکتر به بررسی تمامی راهکارهای مناسب درمان این معضل اشاره خواهیم کرد.
در صورتی که مبتلا به دیابت یا بیماری خاصی هستید که باعث جریان خون ضعیف در پاهای شما می‌شود، بیشتر در معرض خطر عوارض میخچه و پینه قرار دارید. در صورت داشتن چنین شرایطی به توصیه پزشک خود در مورد مراقبت مناسب از میخچه و پینه عمل کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر می‌توانید میخچه یا پینه را تشخیص دهید.
- تشکیل منطقه‌ای ضخیم و خشن از پوست
- برآمدگی سفت و سخت روی پوست
- حساسیت یا درد زیر پوست
- پوسته پوسته شدن یا خشکی سطح پوست
البته لازم به ذکر است میخچه و پینه به صورت مشابه اما با تفاوت‌های اندکی دیده می‌شوند.
تفاوت میخچه و پینه
میخچه معمولاً کوچکتر از پینه و دارای مرکز سختی است که توسط پوست ملتهب احاطه شده است. میخچه در قسمت‌هایی از پاهای شما که تحمل وزن ندارند، مانند قسمت بالایی و کناری انگشتان پا و حتی بین انگشتان پا ایجاد می‌شود. البته گاهی آنها را می‌توان در مناطق متحمل وزن نیز یافت. در صورت فشار در محل میخچه احساس دردناکی بوجود می‌آید. در حالی که پینه به ندرت دردناک است. پینه معمولاً در کف پاها بوجود می‌آید. به خصوص زیر پاشنه یا کف دست یا زانو. اندازه و شکل پینه متفاوت و اغلب بزرگتر از میخچه است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر یک برآمدگی روی پوست شما یا پینه بسیار دردناک یا ملتهب شد، به پزشک متخصص مراجعه کنید. اگر مبتلا به دیابت یا جریان خون ضعیف هستید، قبل از درمان خانگی باید با پزشک خود مشورت نمایید. زیرا حتی یک آسیب جزئی در پای شما می‌تواند منجر به زخم باز و آلوده شود.
علل ایجاد میخچه یا پینه
فشار و اصطکاک ناشی از کارهای تکراری باعث رشد میخچه و پینه می‌شود. برخی از انواع فشار و اصطکاک به پوست عبارتند از:
- پوشیدن کفش نامناسب (به ویژه کفش‌های کوچک) و پاشنه بلند می‌توانند قسمت‌های زیادی از پای شما را فشار دهند. وقتی کفش شما کوچک است، ممکن است پای شما به طور مکرر در آن حرکت کند و در نتیجه سبب افزایش اصطحکاک می‌شود.
- اجتناب از پوشیدن جوراب همراه با کفش یا صندل نیز باعث اصطکاک بیشتر کف کفش با پا می‌شود. علاوه بر این انتخاب جوراب مناسب نیز در پیشگیری از این موضوع اهمیت دارد.
- نواختن ساز یا استفاده از ابزار دستیبه مرور سبب آسیب‌هایی مانند پینه روی دست خواهند شد. زیرا در اثر فشار مکرر ساز یا ابزار یا حتی نوشتن بیش از حد احتمال بروز این آسیب افزایش می‌یابد.
عوامل تشدید یا تشکیل میخچه
عوامل زیر خطر ابتلا به میخچه و پینه را افزایش می‌دهند:
- انگشت چکشی: در واقع نوعی تغییر شکل است که در آن انگشت فرد مانند پنجه فر می‌شود.
- سایر ناهنجاری‌های پا
- شرایط خاصی مانند خار استخوان می‌تواند باعث افزایش سطح تماس پا و کفش شود.
- عدم استفاده از محافظ یا دستکش در زمان کار( استفاده از ابزار دستی بدون دستکش پوست شما را در معرض اصطکاک بیش از حد قرار می‌دهد).
پیشگیری از بروز میخچه یا پینه
کفشی را انتخاب کنید که انگشتان شما را در فضای مناسب و کافی در آن قرار می‌گیرند. در صورتی که انگشتان پا به راحتی در آن قابل حرکت نیستند، کفش برای شما کوچک است. کفاشان در صورت امکان می‌توانند نقاطی از کفش را برای شما تغییر دهند تا ناراحتی از روی پای شما برداشته شود. از محافظ یا کفی مناسب استفاده کنید. روی نواحی که روی کفش را فشار می‌دهند، از پد نمدی، پد ذرت غیر دارویی یا بانداژ استفاده کنید.
هنگام استفاده از ابزار دستی از دستکش‌های ارتجاعی استفاده کنید یا دسته های ابزار خود را با نوار پارچه‌ای یا روکش پوشش دهید.
اقدامات مهم در پیشگیری از بروز میخچه انگشت پا
- راههای جلوگیری از رشد آنها را امتحان کنید.
- جوراب نرم و مناسب با اندازۀ پای خود استفاده کنید.
- کفش‌های عریض و راحت با پاشنه کم و کف نرم را استفاده کنید تا کمترین فشار به پای شما وارد شود.
- میخچه را در آب گرم ماساژ دهید تا از پوست جدا شود.
- جهت برداشتن پوست سخت مرتباً از سنگ پا استفاده نمایید.
- سطح پوست خود را مرطوب نگه دارید.
کارهای نادرستی که در هنگام تشخیص میخچه انگشت پا نباید انجام داد:
- سعی نکنید میخچه را از پوست جدا کنید.
- از راه رفتن یا ایستادن به مدت طولانی پرهیز کنید.
- کفش‌های پاشنه بلند یا کوچک خود را کنار بگذارید.
- هرگز بدون کفش یا صندل قدم نرنید.
می‌توانید در مورد موارد زیر از داروخانه کمک‌های لازم را دریافت کنید:
- پد یا کفی پاشنه
- محصولات بدون نسخه جهت درمان میخچه
- مسکن مناسب بدون نسخه جهت کاهش درد
در هر صورت می‌توانید با مراجعه به پزشک بهترین راههای درمان را با توجه به وسعت و پیشرفت میخچه بیابید. در صورتی که به یکی از موارد زیر ابتلا دارید، قطعاً لازم است به پزشک مراجعه نمایید:
- دیابت
- بیماری قلبی
- خونریزی یا چرک یا ترشح در قسمت میخچه
- درمان ناموفق پس از سه هفته
- درد شدید و عدم توانایی در انجام کارهای روزانه
درمان پزشکی میخچه انگشت پا
پزشک عمومی می‌تواند پس از معاینه میخچه را از پینه تشخیص دهد. در صورت وجود آلودگی در این قسمت پزشک آنتی‌بیوتیک برای شما تجویز خواهد کرد. در صورت شدت این محل به متخصص معرفی خواهید شد. در این صورت متخصص به صورت زیر درمان را آغاز می‌کند:
- برداشتن بخش مورد نظر
- کمک به نرمی پوست و در نتیجه از بین بردن سختی آن از راههای مخصوص
- پد یا کفی نرم مخصوص جهت کاهش فشار در پا
علل و عوامل خطر میخچه انگشت پا
عوامل خطر زیر با افزایش شدت میخچه ارتباط مستقیم دارد:
- هر عاملی که سبب فشار یا اصطکاک بیش از حد پوست در زمان طولانی شود.
- کفش‌های کوچک یا پاشنه بلند باعث فشار بیشتر می‌شوند.
- کفش‌های بزرگ نیز باعث برخورد بیشتر و در نتیجه زخم می‌شوند.
- برخورد نواحی مشخصی از کفش با پوست نیز سبب آسیب خواهد شد.
- استفاده از جوراب‌هایی که مناسب پای شما نیستند.( اندازه و جنس نامناسب)
- عدم پوشیدن جوراب با کفش یا صندل در اکثر مواقع پوست پا را به مرور زخم می‌کند.
- زمانی که بیش از حد بدون کفش یا صندل مناسب پیاده روی کنید، پوست پا جهت حفاظت از خود ضخیم می‌شود.
- همچنین به مرور دویدن آهسته یا راه رفتن در مدت طولانی نیز احتمال بروز میخچه را افزایش می‌دهد.
- با افزایش سن به دلیل کاهش بافت چربی در پا احتمال این آسیب بیشتر خواهد بود.
- افرادی که بدون استفاده از دستکش به مدت طولانی و به صورت مستمر دوچرخه‌سواری می کنند یا از ابزار دستی استفاده می‌کنند، می‌توانند زمینۀ این آسیب را بیشتر نمایند.
سایر مشکلات و تغییر شکل‌های پا خطر ایجاد میخچه و پینه را افزایش می‌دهد. در نتیجه یک برجستگی غیرطبیعی و سخت روی مفصل روی قاعده انگشت شست پا ایجاد خواهد شد.
درمان خانگی میخچه انگشت پا
افراد می‌توانند در خانه با سنگ پوکه یا اسید سالیسیلیک میخچه و پینه را معالجه کنند. بسیاری از افراد با استفاده از محصولات بدون نسخه داروخانه در خانه درمان می‌شوند.
نکاتی که در درمان خانگی میخچه انگشت پا باید مد نظر قرار داد:
- در درمان خانگی توصیه می‌شود ناحیۀ آسیب دیده را به مدت 5 تا 10 دقیقه در آب گرم قرار دهید و سپس آن را با سنگ پوکه خراش دهید. حرکات دورانی یا به پهلو از بین بردن پوست مرده کمک می‌کند.
- هر روز برای پای خود از مرطوب کننده استفاده کنید. محصولاتی که حاوی اسید سالیسیلیک، اوره یا لاکتات آمونیوم است، به لطافت پوست خشک کمک می‌کند تا آن را برای پر کردن آماده کند. اگر اقدامات تکراری باعث ایجاد میخچه انگشت پا می‌شود، اجتناب از این اقدامات اغلب می‌تواند مشکل را حل کند.
- کفش و جورابی که متناسب پای شماست، پد یا کفی محافظ و سایر اقدامات مراقبتی می‌توانند به افراد بسیاری کمک کنند. ممکن است از گوه‌های فوم یا سیلیکون بین انگشتان پا استفاده شود تا فشار بر روی میخچه کاهش یابد. ارتوتیک به صورت سفارشی درج کفش های بالشتی است که ممکن است به افراد مبتلا به تغییر شکل پا کمک کند. طیف وسیعی از محصولات ارتزیک جهت خرید به صورت آنلاین وجود دارند.
اقدامات پزشکی دیگر برای میخچه انگشت پا
بعد از اصلاح پوست پزشک ممکن است یک وصله با 40 درصد اسید سالیسیلیک جهت درمان استفاده کند. بیمار باید به صورت دوره‌ای وصله را تعویض کند. معمولاً قبل از استفاده از وصلۀ جدید از ناخن فلزی جهت ساییدن پوست مرده استفاده می‌شود. در صورت وجود عفونت یا خطر عفونت پزشک ممکن است پماد آنتی بیوتیک تجویز کند. پوست قرمز و متورم در اطراف میخچه می‌تواند عفونت را نشان دهد. اگر پزشک مشکوک به وجود یک مشکل اساسی در ساختار استخوان باشد، ممکن است بیمار را جهت عکسبرداری با اشعۀ ایکس و احتمالاً جراحی ارجاع دهد.
سالیسیلیک اسید چیست؟
درمان استاندارد میخچه و پینه سالیسیلیک اسید است که در درمان زگیل نیز استفاده می‌شود. این ماده کراتولیتیک است. به این معنی که پروتئین یا کراتین سازندۀ میخچه و پوست مرده اطراف آن را حل می‌کند. این ماده به صورت کرم، پد و گچ وجود دارد و می‌توان آن را با استفاده از اپلیکاتور یا قطره‌چکان استفاده کرد. در این صورت قسمت بالایی پوست سفید می‌شود و می‌توان بافت مرده را برش داد یا جدا کرد.
اگر میخچه با این روش از بین رفت، در صورتی که پوست سخت دوباره به صورت قبل بازگشت، هر هفته می‌توانید ناحیه را با سنگ پوکه خیس کنید و آن را ماساژ دهید. اسید سالیسیلیک در غلظت‌های مختلف وجود دارد. دوزهای قوی تر ممکن است سریع‌تر عمل کنند ولی در هر صورت نیاز به نسخه پزشک دارند. این مواد می‌توانند پوست اطراف را تحریک کنند، بنابراین باید هنگام استفاده از آن دقت شود. از این کار روی بخش ترک خورده یا پینه استفاده نمی‌شوند.
هشدارها در مورد نحوۀ درمان میخچه
هنگام درمان میخچه و پینه در خانه مهم نیست که پوست را زیاد از حد بردارید. زیرا این امر می‌تواند منجر به درد و عفونت شود. افراد مسن و مبتلایان به دیابت نباید پاهای خود را در خانه اصلاح کنند. زیرا این امر ممکن است منجر به عفونت‌هایی شود که درمان آن دشوار است. همچنین می‌تواند منجر به زخم روی پوست شود.
این افراد باید قبل از استفاده از اسید سالیسیلیک از پزشک سؤال کنند. زیرا این امر می‌تواند سبب ایجاد زخم شود. هرگونه برش پوست بهتر است توسط پزشک متخصص غدد پا یا سایر متخصصان بهداشت معاینه گردد. اصلاح مجدد یا مرتب در صورت توصیۀ پزشک را فراموش نکنید. زیرا به کاهش محل درد یا عفونت کمک می‌کند.
جلوگیری از ابتلا به میخچه انگشت پا
اقدامات زیر به کاهش خطر ابتلا به میخچه و پینه کمک می‌کند:
- هر روز پا را با آب و صابون بشویید. در صورت امکان از برس تمیزکننده در این زمان استفاده کنید.
- بعد از شستن و خشک شدن خوب پا آن را با کرم مناسب مرطوب کنید. تا جای ممکن از لوسیون بدن استفاده نکنید. لوسیون‌های پا برای تراشیدن این نواحی وحود دارند. از این مواد به صورت مستمر استفاده نمایید.
- در اواخر روز زمانی که پا در بیشترین زمان تحت آسیب و فشار است، کفش خود را خریداری کنید. زیرا با پیشرفت روز پا کمی متورم می‌شود.
- بروز هرگونه درد پا یا تحریک پوستی را در اسرع وقت درمان کنید.
- معاینه منظم توسط یک متخصص پا را انجام دهید.
- هنگام کوتاه کردن ناخن های پا قسمت صاف را از ته کوتاه نکنید و از گوشه‌های ناخن پایین‌تر نروید.
- به طور مرتب از سنگ پا استفاده کنید و پوست سفت را به آرامی از بردارید.
- هر روز جوراب تمیز و از پودر تالک جهت جلوگیری از تعریق استفاده کنید.
- هنگام استفاده از ابزار از دست ها محافظت کنید یا با دستکش‌های پرشده یا با پر کردن دستگیره‌های ابزار از دستان خود محافظت کنید.
بررسی نهایی
در صورتی که سبک زندگی خود را اصلاح نکنید، این روش‌های درمان به صورت موقت کارآمد خواهد بود. از این رو توصیه می‌شود تمامی راههای پیشگیری از این آسیب را انجام دهید. همچنین در صورت امکان تا جای ممکن در ابتدای بروز هر گونه ناراحتی پوستی غیرمعمول به پزشک مراجعه نمایید.
