عفونت واژن، علائم و نحوه درمان
عفونت واژن می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود و اگر درمان مناسب انجام نشود، تاثیر منفی بر سلامت فرد می‌گذارد. اکثر عفونت‌های واژن قابل درمان و کنترل هستند.
در این مقاله به معرفی عفونت‌های مختلف واژن، علائم رایج آنها، شیوه درمان و همچنین نحوه پیشگیری از ابتلا به آنها می‌پردازیم.
علائم رایج عفونت واژن
با دیدن هر یک از علائم زیر، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
o ترشحات غیر معمول واژن
o ترشحاتی که بوی شدیدی دارند
o سوزش و تورم واژن و فرج
o درد و سوزش به هنگام ادرار کردن
دلایل معمول عفونت واژن
در ادامه دلایل معمول عفونت‌های واژن، علائم و گزینه‌های درمان هر یک از آنها را بررسی می‌کنیم.
۱-عفونت قارچی واژن
عفونت‌های قارچی واژن در نتیجه رشد قارچی به نام کاندیدا (Candida) ایجاد می‌شود. نفوذ گونه‌های مختلف قارچ کاندیدا به ترشحات مخاطی واژن علت ایجاد حساسیت، التهاب و در نهایت عفونت است.
علائم رایج عفونت قارچی واژن
- سوزش و خارش در داخل و اطراف واژن
- ترشحات غلیظ، چسبناک و سفید رنگ
- تورم و التهاب در اطراف فرج و واژن
روش درمان عفونت قارچی واژن
با توجه به اینکه عفونت‌های قارچی در نتیجه رویش قارچ‌ها (Fungus) ایجاد می‌شوند، برای درمان این عفونت‌ها نیز از داروهای ضدقارچ (Antifungal) استفاده می‌شود. داروهای ضدقارچ به دو صورت خوراکی یا پماد (قابل استفاده برای داخل و اطراف واژن) در دسترس هستند. استفاده از داروهای خوراکی ضدقارچ برای افراد باردار ممنوع است.
۲-عفونت‌های باکتریایی واژن
برخی از عوامل عفونی که باعث التهاب واژن می‌شوند، عبارت‌اند از:
واژینوز باکتریایی (Bacterial vaginosis)
برخی باکتری‌ها به طور طبیعی در واژن وجود دارند. کاهش رشد باکتری‌های لاکتوباسیلوس (باکتری‌های تنظیم‌کننده PH واژن)، باعث رشد بیش از حد باکتری گاردنلا شده و در نتیجه واژینوز باکتریایی (BV) ایجاد می‌شود.
علائم رایج عفونت واژینوز باکتریایی واژن
این علائم توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) منتشر شده است. اما در نظر داشته باشید که ممکن است برخی از افراد مبتلا به عفونت باکتریایی هیچ گونه علائمی نداشته باشند. در صورت بروز علائم، نشانه‌های با احتمال تشخیص عفونت باکتریایی، شامل موارد زیر هستند:
o ترشحات نازک خاکستری یا سفید
o بوی نامطبوع واژن – بویی مانند بوی ماهی (fishy-smelling)
o سوزش ادرار
o مقاربت جنسی دردناک
o خارش فرج و واژن
درمان عفونت واژینوز باکتریایی واژن
برای درمان واژینوز باکتریایی (BV) به طور معمول کلیندامایسین (Clindamycin) یا مترونیدازول (Metronidazole) توسط پزشک تجویز می‌شود. در صورت ابتلای مکرر فرد یا طولانی شدن دوره عفونت، تجویز آنتی‌بیوتیک برای دوره دوم تمدید شده یا درمان طولانی‌مدت‌تری انجام می‌شود.
حدود 30 درصد از افراد مبتلا به واژینوز باکتریایی، نیازی به درمان ندارند و ممکن است عفونت به صورت خودبه‌خود از بین برود.
عفونت کلامیدیا (Chlamydia) و سوزاک (Gonorrhea)
کلامیدیا (Chlamydia) و سوزاک (Gonorrhea) از عفونت‌های مقاربتی (STIs) واژن هستند.
علائم رایج عفونت کلامیدیا
عفونت کلامیدیا در اکثر زنان هیچ علائمی نشان نمی‌دهد و در صورت بروز علائم نیز پس از گذشت چند هفته بعد از ابتلا، علائم قابل تشخیص هستند. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
o ترشحات سفید، سبز یا زرد
o خونریزی
o سوزش حین ادرار
o مقاربت جنسی دردناک
علائم رایج عفونت سوزاک
بیش از ۵۰ درصد زنان هیچ علائمی از سوزاک بروز نمی‌دهند. نشانه‌های سوزاک عبارتند از:
o ترشحات سبز، سفید یا زرد واژن
o درد لگن (Pelvic)
o سوزش ادرار
o درد و تورم لابیا
درمان عفونت سوزاک و کلامیدیا
در بسیاری از موارد، شخص به طور همزمان به کلامیدیا و سوزاک مبتلا می‌شود. در این صورت، پزشکان برای درمان هر دوی این عفونت‌ها آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. تا یک هفته پس از اتمام دوره درمان دارویی، شخص نباید رابطه جنسی داشته باشد.
۳-عفونت‌های ویروسی واژن
دو ویروس هرپس نوع دو (Herpes Simplex Virus Type 2) به صورت مختصر (HSV-2) که باعث تبخال تناسلی شده، و پاپیلوم انسانی (Human Papillomavirus) با نشان اختصاری (HPV) که باعث زگیل تناسلی می‌شود، عامل اصلی عفونت‌های ویروسی واژن هستند.
این ویروس‌ها از طریق رابطه جنسی یا تماس مستقیم پوست به پوست با فرد آلوده، منتقل می‌شوند.
تبخال تناسلی
علائم تبخال تناسلی
o زخم و تبخال دردناک در ناحیه تناسلی
o سوزش ادرار یا ادرار دردناک
o تورم غدد لنفاوی
o تورم فرج
o تب و سردرد
درمان تبخال تناسلی
علائم ظاهری تبخال تناسلی معمولا بعد از ۱۹ روز از بین می‌رود. اما از بین رفتن نشانه‌های ظاهری به معنای از بین رفتن عفونت نیست. ویروس هرپس قابل درمان نیست؛ اما علائم عفونت ویروسی به وسیله داروهای ضد ویروسی (Antiviral) کنترل می‌شوند.
زگیل تناسلی
علائم زگیل تناسلی
o زگیل‌های تک یا گروهی در داخل و اطراف واژن و مقعد
o زگیل‌های خون‌آلود
o خارش، گرگرفتگی یا کلافگی
درمان زگیل تناسلی
مانند تبخال تناسلی، در حال حاضر هیچ درمان قطعی‌ای برای زگیل تناسلی پیدا نشده است. با این حال در ۸۰ درصد موارد، عفونت HPV طی دو سال از بدن پاک می‌شود.
اگرچه برای ویروس تناسلی درمانی وجود ندارد اما ممکن است زگیل‌های با علائم ظاهری از طریق جراحی یا استفاده از محلول‌های موضعی زیر نظر پزشک از بین بروند.
تریکومونیازیس (Trichomoniasis)
تریکومونیازیس یا تریک (Trich) یک بیماری مقاربتی بسیار شایع است. عامل این عفونت یک انگل تک‌یاخته به نام تریکوموناس واژینالیس (Trichomonas Vaginalis) است.
بر اساس منابع مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، حدود ۳.۷ میلیون نفر در آمریکا مبتلا به تریکومونیازیس هستند.
علائم عفونت تریکومونیازیس
تریکومونیازیس در ۷۰ درصد افراد علائم و نشانه‌ای ندارد. این علائم در برخی از افراد در عرض پنج تا ۲۸ روز نمود پیدا می‌کنند. در حالی‌که در برخی دیگر تا مدت‌ها نشانه‌ای ندارد. در صورتی که علائمی وجود داشته باشد، شامل موارد زیر می‌شود:
o تغییر ترشحات واژن مثل افزایش حجم، تغییر رنگ به زرد یا سبز و شفاف یا رقیق شدن
o ناراحتی‌های ادراری مثل سوزش یا خارش
درمان تریکومونیازیس
برای درمان تریک از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود و پزشکان معمولا مترونیدازول یا تینیدازول تجویز می‌کنند.
واژینیت غیر عفونی (Noninfectious Vaginitis)
واژینیت غیر عفونی معمولا به دلیل تماس با مواد حساسیت‌زا اتفاق می‌افتد. موارد مختلفی که در تماس با واژن ممکن است باعث ایجاد حساسیت یا آلرژی شوند شامل موارد زیر هستند:
o مایع اسپرم
o اسپرم‌کش‌ها
o کاندوم‌های لاتکس
o خوشبوکننده‌ها یا محصولات آرایشی و بهداشتی
o روانکننده‌ها (لوبریکانت)
o صابون‌های معطر یا کف‌دار
o نوار بهداشتی
o حمام و دوش‌های عمومی
o لباس زیر تنگ
علائم آلرژی یا حساسیت واژن (تریکومونیازیس)
o تورم یا التهاب واژن و فرج
o گرگرفتگی واژن و فرج
o احساس درد یا سوزش واژن و فرج
درمان تریکومونیازیس
درمان اصلی آلرژی واژن، اجتناب از عوامل حساسیت‌زایی است که در بالا به آنها اشاره کردیم. برای تشخیص عامل حساسیت‌زا، پزشک ممکن است تست آلرژی (Patch Test) را تجویز کند. برای انجام تست آلرژی متخصصان مواد مختلفی را روی پوست اعمال می‌کنند، تا عامل آلرژیک مشخص شود.
عوارض ناشی از عفونت واژن
فردی که تحت درمان عفونت واژن است، ممکن است بیماری التهاب لگن (Pelvic Inflammatory Disease) به اختصار (PID)، یا اندومتریوز پس از زایمان را تجربه کند.
در بیماری‌های التهاب لگن (PID)، اندام‌های رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ دچار التهاب می‌شوند. در بیماری اندومتریت، پس از زایمان غشا داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند.
عوارض بیماری‌های عفونی واژینال یا روند درمان آنها در دوران بارداری
عفونت‌های واژینالی که در این مقاله معرفی کردیم ممکن است تاثیر منفی در دوران بارداری داشته باشند. طبق بررسی‌های موسسه ملی سلامت کودک و توسعه انسانی، عوارض بیماری‌های عفونی ممکن است باعث بروز شرایط خاص در دوران بارداری شوند. برای نمونه:
o واژینوز باکتریایی (BV) ممکن است خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.
o کلامیدیا علاوه بر افزایش احتمال زایمان زودرس، می‌تواند باعث عفونت چشم یا ذات‌الریه در نوزاد شود.
o سوزاک ممکن است باعث سقط جنین، زایمان زودرس، عفونت چشم و نابینایی نوزاد یا وزن کم نوزاد هنگام تولد شود.
o تبخال تناسلی در هنگام زایمان ممکن است به نوزاد منتقل شود.
o تریک ممکن است باعث تولد زودرس یا وزن کم نوزاد در هنگام تولد شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم عفونتی که در متن به آن اشاره شده یا مبتلا شدن شریک جنسی‌تان به یک بیماری مقاربتی، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک علائم بیمار را بررسی کرده و پس از تشخیص یک برنامه درمانی برای شما تنظیم می‌کند.
جهت تشخیص نوع عفونت، پزشک ممکن است یک قسمت بسیار جزئی از واژن یا پوست خارج از واژن را نمونه‌برداری (Swab) کند و نمونه را برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه بفرستد.
