گلودرد یک احساس دردناک در گلو است البته که برای درمان گلودرد راه‌های گوناگونی وجود دارد. گلودرد بسیار شایع است و این مسئله بیش از ۱۳ میلیون مراجعه به مطب پزشکان را شامل می‌شود. گلودرد، درد وخراشیدگی یا تحریک گلو است که اغلب هنگام بلع تشدید می شود. شایعترین علت گلودرد (فارنژیت) عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا است.
گلودرد ناشی از ویروس به خودی خود برطرف می شود. و درمان گلودرد، اغلب کار ساده‌ای است. نوعی از گلودرد با علت عفونت استرپتوکوکی، نوع شایع گلودرد است که توسط باکتری ایجاد می شود، برای جلوگیری از عوارض آن، نیاز به درمان با آنتی بیوتیک است. دلایل دیگر گلودرد ممکن است به درمان‌های پیچیده تری نیاز داشته باشند.
علائم شایع گلودرد
علائم گلودرد بسته به علت ممکن است متفاوت باشد. علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
۱. داشتن درد یا احساس خراش در گلو
۲. بدتر شدن درد با بلعیدن یا صحبت کردن
۳. مشکل در بلع
۴. غده‌های متورم و دردناک در گردن یا فک
۵. لوزه‌های متورم و قرمز
۶. لکه‌های سفید یا چرک روی لوزه‌ها
۷. گرفتگی طولانی صدا
۸. دردناک شدن باز کردن دهان
۹. آبریزش
۱۰. همراه شدن تنفس با درد
عفونت‌های گلو ممکن است علائم و نشانه‌های دیگری داشته باشند، از جمله:
۱. تب
۲. سرفه
۳. آبریزش بینی
۴. عطسه کردن
۵. سر درد و بدن درد
۶. حالت تهوع یا استفراغ
علت گلودرد
علل گلودرد از عفونت تا آسیب دیدگی متفاوت است. شایعترین دلایل گلودرد عبارتند از:
۱. سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر عفونت‌های ویروسی
ویروس‌ها حدود 90 درصد از انواع گلودرد را ایجاد می کنند. از جمله ویروس‌هایی که باعث گلودرد می شوند عبارتند از:
. سرماخوردگی‌ها
. آنفلوانزا
. مونونوکلئوز (یک بیماری عفونی است که از طریق بزاق منتقل می شود)
. سرخک (بیماری که باعث جوش و تب می شود)
. آبله مرغان (عفونی است که باعث تب و بثورات خارش دار و ناصافی می شود)
. اوریون (عفونتی است که باعث تورم غدد بزاقی در گردن می شود)
. کروپ (یک بیماری شایع دوران کودکی است که با سرفه‌های سخت و پارس کننده، مشخص می‌شود)
۲. گلودرد و سایر عفونت‌های باکتریایی
عفونت‌های باکتریایی همچنین می‌توانند باعث گلودرد شوند. شایعترین آن استرپتوکوکی گلو، عفونت گلو و لوزه ها است که توسط باکتری‌های استرپتوکوک گروه A ایجاد می شود.
عفونت باکتریایی باعث ایجاد تقریباً 40 درصد موارد گلودرد در کودکان می شود. التهاب لوزه و عفونت های مقاربتی مانند سوزاک و کلامیدیا نیز می‌توانند باعث گلودرد شوند.
۳. آلرژی
وقتی سیستم ایمنی بدن به عوامل آلرژی‌زا مانند شوره حیوانات خانگی، کپک ها، گرد و غبار و گرده گل واکنش نشان می‌دهد، مواد شیمیایی آزاد می‌کند که علائمی مانند گرفتگی بینی، آبریزش چشم، عطسه وگلودرد را ایجاد می‌کند. مخاط بیش از حد در بینی می تواند به پشت حلق چکه کند. این قطرات می توانند گلو را تحریک کنند.
۴. هوای خشک
هوای خشک میتواند رطوبت دهان و گلو را از بین ببرد و باعث خشکی و خراشیده شدن آن شود. هوا در زمستان که معمولا بخاری یا شوفاژ روشن است، معمولاٌخشک است. نفس کشیدن از طریق دهان (اغلب به دلیل گرفتگی مزمن بینی) میتواند باعث گلودرد شود.
۵. دود، مواد شیمیایی و سایر مواد تحریک کننده
مواد تحریک کننده، آلودگی هوا در فضای باز و آلودگی محیط داخلی، بسیاری از مواد شیمیایی مختلف و سایر مواد موجود در هوای محیط باعث تحریک گلو می‌شوند، از جمله:
. سیگار و سایر دودهای تنباکو
. آلودگی هوا
. مواد تمیز کننده و سایر مواد شیمیایی
جویدن تنباکو، نوشیدن الکل و خوردن غذاهای پرادویه همچنین می تواند گلودرد را تشدید کند.
۶. زخم (جراحت)
هرگونه آسیب، مانند ضربه یا بریدگی در گردن، می تواند باعث درد در گلو شود. گیر افتادن یک تکه غذا در گلو نیز می تواند باعث تحریک آن شود. کشیدگی عضله با فریاد زدن، بلند حرف زدن یا صحبت طولانی مدت بدون استراحت، استفاده مکرر از تارهای صوتی، عضلات گلو را از بین می برد. گلودرد شکایتی شایع در بین مربیان و معلمان ورزش است که اغلب مجبور به فریاد زدن هستند.
7. بیماری رفلاکس معده
بیماری رفلاکس معده (GERD) شرایطی است که در آن اسید معده به مری (لوله ای که غذا را از دهان به معده می برد) برمی‌گردد.
این اسید، مری و گلو را می سوزاند و باعث علائمی مانند سوزش معده و سوزش و گلودرد می‌شود. علائم یا نشانه های دیگر ممکن است شامل سوزش سر دل، گرفتگی صدا و احساس توده در گلو باشد.
۸. تومور
تومور گلو، حنجره یا زبان علت شایع گلودرد است. وقتی گلودرد نشانه سرطان است، پس از چند روز برطرف نمی‌شود. علائم یا نشانه‌های دیگر ممکن است شامل گرفتگی صدا، مشکل در بلع، تنفس پر سر و صدا، توده ای در گردن و وجود خون در بزاق باشد.
۹. ابتلا به HIV
گلودرد و سایر علائم شبیه آنفلوانزا گاهی اوقات پس از آلوده شدن کسی به ویروس اچ آی وی ظاهر می‌شود. همچنین، فردی که اچ آی وی مثبت دارد ممکن است به دلیل عفونت قارچی به نام برفک دهان یا به دلیل عفونت ویروسی به نام ویروس سیتومگال (CMV)، گلودرد مزمن یا مکرر داشته باشد که میتواند در افرادی با نقص سیستم ایمنی جدی باشد.
تشخیص علت گلودرد
احساس درد و سوزش گلو، به صورت معمول، اتفاق می‌افتد. این درد، فقط می تواند به دلیل هوای خشک زمستان، آلرژی‌های فصلی یا یک سرماخوردگی قدیمی باشد. فقط پزشک میتواند به طور قطعی این موضوع را تشخیص دهد. اما می توان در اقدام اولیه برای درمان گلودرد، به دنبال چند علامت بود و مشکل را بررسی کرد.
۱. بررسی در آینه
با یک چراغ قوه (میتواند چراغ قوه تلفن همراه باشد)، دهان را باز کرده و نور را در دهان بتابانید. ممکن است نقاط یا لکه های سفید در پشت گلو ببینید. لوزه ها (برجستگی های دو طرف پشت حلق) ممکن است قرمز و متورم باشند. این‌ها میتواند نشانه‌هایی از عفونت باکتریایی مانند گلودرد یا برفک دهانی یا عفونت ویروسی مانند تبخال دهانی یا مونونوکلئوز باشد. این تورم و درد ممکن است ناشی از سنگ‌های لوزه، که رسوبات کلسیم دردناکی در گلو هستند، باشند.
۲.بررسی علائم سرماخوردگی
اگر سرفه و آبریزش بینی همراه با گلودرد وجود دارد، احتمال عفونت جدی در شما کمتر است. و درمان گلودرد نیز راحت‌تر است. احتمالاً شما فقط درگیر یک ویروس سرماخوردگی هستید.
۳. تورم
شایعترین دلیل آن عفونت است (ویروسی یا باکتریایی) گره‌های لنفاوی میکروب‌ها را به دام می‌اندازند و از بین می‌برند، و در صورت شروع مبارزه با عفونت می‌توانند متورم شوند. ممکن است آنها زیر فک یا دو طرف گردن حس شوند. این اتفاق همیشه معنی خطر جدی ای ندارد. حتی سرماخوردگی نیز میتواند باعث تورم غدد لنفاوی شود.
۴. میزان درد
وقتی سرماخوردگی باعث گلودرد می‌شود، می تواند بسیار دردناک باشد، اما معمولاً پس از دو روز برطرف می شود. عفونت‌های باکتریایی باعث ایجاد درد شدیدتری می‌شود که در این مدت زمان بهتر نمی‌شود. با نوعی از آنها، ممکن است آنقدراحساس درد کنید که به سختی بتوانید چیزی را ببلعید. گاهی اوقات میتواند باعث حالت تهوع، از دست دادن اشتها، سردرد یا درد معده شود.
۵. التهابات و ضایعات پوستی
التهابات روی گردن و قفسه سینه که گاهی به بقیه بدن هم سرایت می‌کنند، میتواند نشانه ای از عفونت‌های باکتریایی به نام عفونت‌های استرپتوکوکی باشد. جزئی ترین آن استرپتوکوک گلو است، اما شامل موارد جدی تر مانند تب مخملک، باکتریمی (باکتری در خون) و سندرم شوک سمی است. همه آنها باید در اسرع وقت توسط پزشک درمان شوند.
درمان گلودرد
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت وجود درد در گلو معمولاً نیازی به مشاوره پزشکی ندارید، اما در موارد زیر توصیه می‌شود که به پزشک عمومی مراجعه کنید:
. هرکدام از علائم بالا به طور شدید
. بهبود پیدا نکردن علائم بعد از مدت طولانی
. احساس گلودرد شدید، برگشت علائم بعد از درمان گلودرد و به صورت مزمن و تکرارشونده
. داشتن نقص سیستمک ایمنی مثل ابتلا به HIV، شیمی درمانی، مصرف داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی، و یا داشتن بیماری مربوط به نقص ایمنی
مهم نیست که دلیل گلودرد شما چیست، درمان‌های خانگی ساده می توانند درمان گلودرد باشند. استفاده از روش های زیر توصیه می‌شود.
. استفاده از محلول آب گرم و نمک. ۱/۲ تا ۱ قاشق چای خوری نمک به آب گرم نه داغ اضافه کنید و هرچند ساعت غرغره کنید.
. مایعات گرم که احساس تسکین در گلو ایجاد می‌کنند، مانند چای داغ با عسل، آبگوشت، سوپ یا آب گرم با لیمو بنوشید. مصرف دمنوش‌های گیاهی مثل ریشه‌ی شیرین بیان یا ریشه گل ختمی نیز می‌توانند درمان گلودرد باشند. مایعات گلو را مرطوب نگه می دارند و از کمبود آب بدن جلوگیری می‌کنند. از مصرف کافئین و الکل که می تواند باعث کم آبی بدن شما شود، خودداری کنید.
. خوردن غذاهای سرد و تسکین دهنده مثل بستنی (نوشیدن آب سرد مانع درمان گلودرد می‌شود )
. مرطوب نگه‌داشتن دهان و گلو با استفاده از آبنبات و پاستیل و غیره ( به دلیل خطر خفگی این موارد را به کودکان ۴ سال و کمتر ندهید)
. از بین بردن هوای خشک باعث درمان گلودرد می‌شود. از یک رطوبت ساز با هوای خنک استفاده کنید، رطوبت ساز را مرتباً تمیز کنید تا کپک یا باکتری رشد نکند. چند دقیقه در حمام بخار بنشینید.
. به صدای خود استراحت دهید، از فریاد زدن و صحبت کردن طولانی خودداری کنید.
. از تحریک کننده ها استفاده نکنید. از مصرف سیگار و محصولات تمیزکننده ای که باعث تحریک گلو می شوند، خودداری کنید و در معرض دود سیگار نباشید.
. استراحت کنید. به اندازه کافی بخوابید و و از تنش و استرس دوری کنید.
. کمپرس آب گرم انجام دهید. یک بطری آب گرم یا پد گرمایی را روی گلوی خود بگذارید. یا حوله ای را با آب گرم خیس کنید تا کمپرس گرم خود را بسازید.
قبل از استفاده از هر داروی گیاهی برای درمان گلودرد با پزشک خود مشورت کنید، زیرا این داروها می توانند با داروهای تجویز شده تداخل داشته باشند و ممکن است برای کودکان، زنان باردار و شیرده و افراد با برخی از شرایط خاص مضر باشد.
عوامل خطر
گرچه تمام افراد در تمام سنین می‌توانند دچار درد و سوزش گلو شوند، اما برخی از عوامل باعث حساسیت بیشتر می‌شوند، از جمله:
. سن: کودکان و نوجوانان بیشتر دچار گلودرد می شوند. علت گلودرد کودکان ۳ تا ۱۵ ساله احتمال زیاد استرپتوکوک گلو، شایع ترین عفونت باکتریایی مرتبط با گلودرد است.
. دخانیات: قرار گرفتن در معرض دود تنباکو و سیگار کشیدن و در معرض دود سیگار قرارگرفتن، میتواند گلو را تحریک کند. استفاده از محصولات دخانی خطر ابتلا به سرطان های دهان، گلو و حنجره را نیز افزایش می‌دهند.
. آلرژی: آلرژی‌های فصلی یا واکنش‌های آلرژیک مداوم به گرد و غبار، کپک ها یا شوره حیوانات خانگی احتمال گلودرد را بیشتر می کند. قرار گرفتن در معرض مواد تحریک کننده شیمیایی. ذرات موجود در هوا در اثر سوختن سوخت‌های فسیلی و مواد شیمیایی معمول خانگی میتواند باعث تحریک گلو شود.
خدا خیرتون بده
ممنونم.