درمان انواع انحرافات جنسی یا پارافیلیا
انحرافات جنسی یا همان پارافیلیا، رفتارهای جنسی غیر طبیعی است که در مقابل رفتارهای طبیعی قرار می‌گیرد. شاید نتوان مرز دقیقی برای انحرافات جنسی تعیین کرد؛ چراکه رفتارهای جنسی در جوامع و فرهنگ‌های مختلف متفاوت است. در این مطلب از مجله اسنپ دکتر قصد داریم تا به این سوالات پاسخ دهیم که انواع انحرافات جنسی چیست و چه علائمی دارد؟ پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
پارافیلیا چیست؟
انحرافات جنسی یا پارافیلیا (Paraphilia) را به صورت نوعی بیماری روانی تعریف می‌کنند که فرد، علایق و تمایلات جنسی غیرعادی دارد. رفتارهای جنسی این افراد فراتر از استانداردهای قابل قبول اجتماعی است و شامل موقعیت‌های غیرعادی، اشیا یا فعالیت‌های غیرطبیعی خواهد بود. افراد مبتلا به پارافیلیا اغلب دچار مشکلات شخصی، شغلی و اجتماعی می‌شوند و مردم آنها را «منحرف جنسی» می‌دانند.
محرک‌های جنسی در افراد پارافیلیا متفاوت از دیگران است و در واقع، موقعیت‌هایی است که برای دیگران تحریک‌کننده نخواهد بود. پارافیلیا به صورت تخیل‌ها، تمایلات و رفتارهای تکرارشونده و گاهی شدید است که بر اساس آمارها، احتمال بروز آن در مردان، بیشتر از زنان خواهد بود.
انواع انحرافات جنسی
پارافیلیا طیف وسیعی از رفتارهای جنسی غیرمعمول را در خود جای می‌دهد و محدود به یک بیماری خاص نیست. با وجود تنوع اختلالات پارافیلیک، در این بخش ۱۰ نمونه از مشهورترین انواع انحراف‌های جنسی را معرفی کرده‌ایم.
۱. اختلال نمایشگری جنسی (Exhibitionistic Disorder)
در این اختلال، بیمار با نشان دادن آلت تناسلی خود به دیگران، تحریک جنسی می‌شود. این رفتار بارها تکرار شده و ممکن است به صورت ارسال عکس یا نمایش آلت تناسلی باشد. فرد بیمار، این کار را اغلب در محیط‌های عمومی و در معرض افراد ناآگاه انجام می‌دهد که نارضایتی و آزار آنها را به همراه دارد.
۲. اختلال تماشاگری جنسی (Voyeuristic Disorder)
این افراد با مشاهده دیگران در حال درآوردن لباس، به صورت برهنه یا در هنگام انجام فعالیت‌های جنسی، البته بدون اطلاع و رضایت آنها، دچار تحریک و برانگیختگی جنسی می‌شوند. این حالت در افراد بالای ۱۸ سال روی می‌دهد و به صورت رفتارهای تکرارشونده و مداوم است.
۳. اختلال مالش دوستی جنسی (Frotteuristic Disorder)
این افراد برای تحریک جنسی، اندام تناسلی یا بدن خود را به افراد ناآگاه می‌مالند یا بدن دیگران را بدون آگاهی و رضایت آنها لمس می‌کنند. این انحراف جنسی به صورت تکرارشونده است و اغلب در محیط‌های شلوغ مانند ایستگاه مترو و خیابان‌های شلوغ انجام می‌شود که بیمار جنسی فرصت بیشتری برای پنهان شدن دارد.
۴. اختلال مازوخیسم جنسی (Sexual Masochism Disorder)
این افراد زمانی به برانگیختگی جنسی می‌رسند که ضرب و شتم و تحقیر شده یا به هر طریقی رنج بکشند. در این اختلال، بیمار تمایل دارد که توسط دیگران آزار ببیند که نتیجه آن برای بیمار، لذت و تحریک جنسی است. در این بیماران، تحقیر شدن موجب ترشح اندورفین در بدن می‌شود که حالتی شبیه به مصرف مواد مخدر است.
۵. اختلال سادیسم جنسی (Sexual Sadism Disorder)
تحرک و لذت جنسی در این بیماران به صورت تحمیل درد جسمی و روانی، رنج یا تحقیر به شخص دیگر است. دو اختلال مازوخیسم و سادیسم جنسی در صورتی انحراف جنسی محسوب می‌شوند که بدون رضایت طرف مقابل باشد. روابط یک فرد با مازوخیسم جنسی و فردی دیگر به صورت سادیسم جنسی با نام روابط جنسی ارباب و برده شناخته می‌شود و با رضایت دو طرفین است که دیگر بیماری نبوده و نیازی به درمان ندارد.
۶. اختلال پدوفیلی یا میل جنسی به کودکان (Pedophilic Disorder)
این اختلال حول محور جذابیت شدید جنسی، فانتزی‌های یا رفتارها مربوط به کودکان، پیش از دوره بلوغ است. این بیماران، تنها از لمس، ارتباط فیزیکی، تماشای آلت تناسلی، رابطه جنسی و دیگر فعالیت‌های جنسی با کودکان لذت می‌برد. تمامی رفتارهای مرتبط با اختلال پدوفیلی غیرقانونی است و مجازات‌های سنگینی دارد.
۷. اختلال فتیش (Fetishistic Disorder)
این افراد با اشیا غیرزنده یا اعضای خاص بدن مانند پا تحریک شده و به برانگیختگی جنسی می‌رسند. این بیماران با مجرک‌هایی تحریک می‌شوند که برای دیگران غیرطبیعی است. البته دقت داشته باشید که تحریک با اسباب بازی‌های جنسی (Sex Toy) مانند ویبراتور و دیلدو شامل این انحراف جنسی نمی‌شود.
۸. اختلال مبدل پوشی (Transvestic Disorder)
این افراد با پوشیدن لباس جنس مخالف خود، تحریک می‌شوند و لذت جنسی را تجربه می‌کنند. معمولا این لباس‌ها را در زیر لباس اصلی خود می‌پوشند تا از نظر دیگران پنهان باشد. البته توجه کنید که مبدل پوشی ارتباطی با اختلال‌های هویت جنسی (ترنس‌ها) ندارد و نباید این دو را اشتباه گرفت.
۹. اختلال حیوان خواهی یا زوفیلیا (Zoophilic Disorder)
دسته‌ای دیگر از انحرافات جنسی به رابطه با حیوانات اختصاص دارد. در این دسته، بیمار از لمس یا تماشای اندام تناسلی حیوان یا برقراری رابطه جنسی با حیوانات تحریک شده و لذت می‌برد. این اختلال مصداق بارز حیوان آزاری است و علاوه بر ناهنجاری‌های اخلاقی، منع و برخورد قانونی را به دنبال دارد.
۱۰. اختلال مرده خواهی یا نکروفیلیا (Necrophilia Disorder)
تحریک جنسی و هر گونه فعالیت جنسی یا مرده‌ها را نکروفیلیا می‌نامند و یکی از انحرافات جنسی است. این بیماران علاقه دارند تا اندام تناسلی و بدن مردگان را تماشا و لمس کنند یا رابطه جنسی با اجساد را تجربه کنند. در حالت شدید، این بیماران قبرها را شکافته و با اجساد رابطه جنسی برقرار می‌کنند.
علائم اختلالات پارافیلیک
انحرافات جنسی به صورت رفتارهای جنسی غیر طبیعی بروز می‌کنند که این رفتارها موجب آسیب به دیگران می‌شوند. بسته به نوع انحراف جنسی، علائم پارافیلیا متفاوت است؛ با این وجود می‌توان علائم زیر را از نشانه‌های پارافیلیا معرفی کرد:
- خیال‌پردازی‌ها و رفتارهای غیر معمول شدید در پاسخ به محرک‌ها
- تخیلات و فانتزی‌های جنسی مداوم و مکرر
- تمایل شدید به انجام رفتارهای پارافیلیک
- عدم توانایی کنترل و مقابله با رفتارهای پارافیلیک، علی‌رغم آگاهی از اثرات منفی آن
- کاهش توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های روزمره و برقراری روابط اجتماعی
- انزوای اجتماعی به دلیل ترس از اقدامات و پیگردهای قانونی
- ابتلا به دیگر مشکلات سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب و…
- آسیب رساندن به دیگران، به صورت رفتارهای جنسی غیرمتعارف
علت انحرافات جنسی چیست؟
اکنون به این سوال مهم می‌رسیم که علت ابتلا به پارافیلیا چیست؟ ابتدا باید بدانید که منشأ و دلایل انحرافات جنسی، پیچیده هستند و گاه مجموعه‌ای از عوامل دست به دست هم می‌دهند تا فرد رفتارهای جنسی نامناسب از خود بروز دهد. به دلیل همین پیچیدگی، تاکنون علت دقیق پارافیلیا ناشناخته است؛ با این وجود، موارد زیر به عنوان عوامل خطر احتمالی برای اختلالات پارافیلیک معرفی می‌شوند:
- عوامل بیولوژیکی: تفاوت در ساختار یا عملکرد مغز که به صورت تغییرات در مدارهای عصبی مربوط به برانگیختگی جنسی است. همچنین عدم تعادل یا ناهنجاری‌های هورمونی نیز زمینه پارافیلیا را فراهم می‌کنند.
- عوامل روانی: تجارت آسیب یا سوء استفاده در دوران کودکی، ممکن است بر ایجاد اختلالات پارافیلیک در بزرگسالی تاثیر بگذارد. برخی از ویژگی‌های شخصیتی نیز تشدیدکننده رفتارهای جنسی غیرعادی هستند.
- عوامل شناختی: الگوهای فکری یا باورهای تحریف شده مرتبط با جنسیت و روابط جنسی ممکن است به ایجاد یا افزایش تمایلات پارافیلیک کمک کند.
- عوامل روانی اجتماعی: قرار گرفتن در معرض محیط‌هایی با نگرش‌های جنسی خاص یا مشاهده رفتارهای جنسی غیرمعقول ممکن است فرد را به سمت انحرافات جنسی سوق دهد.
- عوامل ژنتیکی: برخی از مطالعات نشان می‌دهد که افراد با سابقه خانوادگی اختلالات پارافیلیک یا شرایط ناسالم روان، ممکن است بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به پارافیلیا باشند.
- مصرف مواد مخدر: سوء مصرف مواد مخدر، به ویژه در مراحل بحرانی رشد، ممکن است به ایجاد یا تشدید اختلالات پارافیلیک کمک کند.
روش‌های درمان انحراف جنسی
روش‌های متنوعی برای درمان اختلالات پارافیلیک مطرح می‌شود که این روش‌ها، ابعاد بیولوژیکی، روانی و اجتماعی انحرافات جنسی را در بر می‌گیرند. در ادامه این بخش به بررسی راههای درمان انحرافات جنسی پرداخته‌ایم.
روان درمانی
در مراحل ابتدایی، روش درمان شناختی-رفتاری (CBT) دنبال می‌شود و پزشک تلاش می‌کند تا الگوهای فکری تحریف شده در بیمار را تغییر دهد. یکی از رویکردهای درمان روانی اختلالات جنسی، ایجاد ارتباط رفتار پارافیلیک با محرک‌های ناخوشایند است تا جذابیت آن برای بیمار کاهش یابد. در روان درمانی پارافیلیا، تکنیک‌های مانند مدیتیشن نیز برای آگاهی و رهایی از افکار و انگیزه‌های منفی، موثر خواهد بود.
دارو درمانی
پزشک روان‌شناس ممکن است داروهای مختلفی را برای درمان پارافیلیا تجویز کند. دسته داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، علائم وسواس فکری را در بیمار کاهش می‌دهند. برای این بیماران داروهای ضد آندروژن نیز تجویز می‌شود تا سطح تستوسترون، میل جنسی و تخیلات بیمار کمتر شود. البته توجه داشته باشید که استفاده از این داروها تنها با تجویز و تحت نظارت پزشک متخصص امکان‌پذیر خواهد بود.
گروه درمانی و آموزش روانی
این روش درمان، بر برنامه‌های حمایتی بیماران تاکید دارد که در قالب گروه‌های درمانی و حمایتی است. در این گروه‌ها، افراد مبتلا به اختلالات پارافیلیک می‌توانند تجربیات خود را به اشتراک بگذارند. همچنین آموزش‌های روانی برای درک و مقابله با انحرافات جنسی نیز از دیگر برنامه‌ها در گروه‌های حمایتی است.
هم‌دردی با قربانیان
یکی از دیگر برنامه‌های درمان اختلالات جنسی، درک احساسات و مشکلات قربانیان رفتارهای پارافیلیک است. در این روش درمان، با تکنیک‌های تغییر نقش، تلاش می‌کنند تا بیمار با اثرات و آسیب‌های ناشی از انحرافات جنسی، از نگاه قربانیان آشنا شود. پرداختن به جنبه‌های حقوقی و اخلاقی رفتارهای پارافیلیک نیز می‌تواند بخشی از برنامه درمان باشد.
پیشگیری از ابتلا به اختلالات پارافیلیک
با وجود پیچیدگی‌های پارافیلیا یا انحرافات جنسی، روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی وجود دارد که احتمال ابتلا به این بیماری‌های روانی را کاهش می‌دهد. از جمله روش‌های پیشگیری از انحرافات جنسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- والدین باید در دوران کودکی، مراقب فرزندان خود باشند، چراکه سوء استفاده یا سایر تجربیات نامطلوب دوران کودکی ممکن است در ابتلا به پارافیلیا در دوران بزرگسالی تاثیر بگذارد.
- برنامه‌های آموزشی متمرکز بر روابط جنسی و روابط سالم، تعیین مرزها و لزوم احترام به خود و دیگران، نقش مهمی در پیشگیری از انحرافات جنسی دارد.
- مراقبت و حمایت آگاهانه از افرادی که تروما یا ضربه‌های روحی را تجربه کرده‌اند، در جلوگیری از توسعه مکانیسم‌های مقابله‌ای به صورت پارافیلیا نقش مهمی دارد.
- شناسایی و درمان زودهنگام مشکلات سلامت روان، مانند اضطراب، افسردگی، یا اختلالات کنترل تکانه، ممکن است از تشدید رفتارهای پارافیلیک جلوگیری کند.
- عملکرد صحیح خانواده و ایجاد یک محیط سالم، شاد، حمایتی و پرورشی، خطر رفتارهای جنسی غیرطبیعی در اعضای خانواده را کاهش می‌دهد.
- آموزش ملاحظات حقوقی و قانونی مرتبط با رفتارهای جنسی آسیب‌زننده و پارافیلیا، افراد جامعه را از عواقب این رفتارها آگاه می‌کند و نقش بازدارنده خواهد داشت.
- افزایش آگاهی عمومی، تلاش برای ارتقا سلامت روان جامعه و ایجاد شرایطی برای درمان ناآرامی‌های روحی و روانی، درصد ابتلا افراد جامعه به انحرافات جنسی را کاهش می‌دهد.
دریافت مشاوره‌های پزشکی برای درمان پارافیلیا
در این مطلب درباره پارافیلیا صحبت کردیم و به بررسی دلایل، علائم، روش‌های درمان و پیشگیری از این بیماری پرداختیم. موضوع درمان انحرافات جنسی اهمیت زیادی دارد؛ چراکه زندگی قربانیان این انحرافات، دستخوش تغییرات روحی شدیدی می‌شود. البته درمان تنها زمانی کاربرد دارد که بیمار، تصمیم قطعی برای درمان و کنترل رفتارهای خود داشته باشد.
اولین گام برای درمان پارافیلیا، مراجعه به پزشک و دریافت مشاوره‌های روانشناسی و روان‌پزشکی است. در این زمینه شما می‌توانید از خدمات اسنپ دکتر استفاده کنید. در اپلیکیشن اسنپ دکتر، امکان دریافت مشاوره تلفنی از بهترین روان‌شناسان و روان‌پزشکان فراهم شده است. در این فرایند، پس از درخواست مشاوره پزشکی یا روان‌پزشکی و اتمام مراحل آن، زمان جلسه شما مشخص می‌شود. با اسنپ دکتر، دریافت خدمات پزشکی برای درمان بیماری‌های مختلف آسان‌تر خواهد بود.
