دوران بارداری یکی از مهم ترین مراحل زندگی نوزادان و حتی مادران باردار است. مصرف بعضی داروها و غذاها و یا حتی ابتلا به بیماری‌های مختلف می‌تواند مانع از رشد سالم و تولد بدون دردسر نوزادان شود. بنابراین اسنپ دکتر در مقالۀ خود به مواد مضر در بارداری می‌پردازد.
چه موادی برای بارداری آسیب زننده هستند؟
همیشه برای زنان باردار به ویژه آن‌هایی که بارداری اول خود را تجربه می‌کنند سؤال است که چه موادی می‌توانند در دوران بارداری مضر باشند؟ پزشکان مراقب و معالج آنها نیز توصیه‌های متعددی دارند. برای مثال همیشه تأکید می‌کنند که بدون هماهنگی با پزشک خود دارویی مصرف نکنند.
اما بیشتر از مصرف داروها برای درمان بر عدم مصرف داروهای غیر مجاز مانند ماریجوانا، کوکائین یا متامفتامین (Methamphetamine) تأکید می‌کنند. البته این موارد تنها 3 مورد از فهرست طویل داروهای غیر مجاز است که اثر منفی بر رشد جنین دارد. استفادۀ بیش از حد از موادی مانند الکل و مواد کافئین‌دار هم مانند مواد غیرمجاز بسیار آسیب زننده است.
چرا مصرف داروها برای بارداری مضر است؟
مصرف داروها و عوارض جانبی طولانی مدت تجربۀ آشنایی برای بسیاری از بزرگسالان است. اما مصرف داروها هنگام بارداری نه تنها اثر منفی بر زنان باردار دارد، بلکه باعث بروز ناهنجاری‌های گوناگون در جنین، نوزادان در بدو تولد می‌شود و مشکلاتی برای آنها در ادامۀ زندگی به وجود خواهد آورد. به نحوی که پژوهش‌ها حاکی از شمار قابل توجهی از افرادی با ناهنجاری‌های جسمی یا ذهنی است. افرادی که بیماری‌های آنها متأثر از مصرف داروهای گوناگون هنگام بارداری مادر است.
نقش داروها بر رشد جنین
با توجه به اهمیت سلامت جنین بر شرایط جامعه، پژوهش‌های مختلفی صورت گرفته است. این پژوهش‌ها حاکی از آن است که مصرف داروهای مجاز یا غیرمجاز اثر مستقیمی بر سلامت جنین دارد. به عنوان مثال:
- در بارداری وقتی از ماریجوانا استفاده شود، جنین هم درگیر تأثیرات منفی مواد مضر موجود در بدن می‌شود. حتی اگر زنان هنگام بارداری به خاطر اعتیاد به کوکائین همچنان به مصرف آن ادامه دهند، نه تنها سلامت خود که سلامت کودک متولد نشده را نیز به خطر می‌اندازند.
- مصرف کوکائین بر کودکانی که دورۀ جنینی را در رحم مادری معتاد سپری کرده اند مشکلاتی را به همراه دارد. مادران و حتی جنین آنها با حملات قلبی، مشکلات تنفسی، سکتۀ مغزی و تشنج مواجه می‌شوند. در حالی که جنین آنها هم با اختلالات رشد رو به رو خواهند شد. این در حالی است که تولد زودهنگام نوزادان و به دنیا آمدن نوزادان نارس می‌تواند به خاطر چنین روندی صورت گیرد.
- مصرف الکل هنگام بارداری منجر به اختلالات رفتاری در اوایل زندگی کودکان می‌شود. علاوه بر این حافظه و توجه و تمرکز کودکان به خاطر این موضوع آسیب دیده و با افت غیر قابل انکاری رو به رو خواهد شد. اما مخرب ترین اثر استفاده از مواد مضر برای بارداری، تغییرات آسیب زننده در ساختار مغز جنین است. این مسئله باعث بروز ناتوانی‌های ذهنی در نوزادان خواهد شد و تا بزرگسالی همراه آنها می‌ماند.
مصرف کوکائین در بارداری چه نقشی دارد؟
پژوهش‌های مختلفی دربارۀ مصرف کوکائین انجام شده است. نتایج این پژوهش‌ها تأثیر سریع مصرف کوکائین بر جنین را اعلام کرد. بعد از تولد هم نوزادان از نظر جسمی و شناختی آسیب‌های بسیاری را متحمل می‌شوند. آسیب‌هایی که حتی در بزرگسالی هم گریبان گیر آنها خواهد بود. برای مثال در دوران مدرسه رفتن و حتی کار کردن در جمع با چالش‌های عجیبی رو به رو می‌شوند.
- تست کرونا در منزل
- آٰزمایش در منزل
- خدمات پرستاری در منزل
- ویزیت پزشک عمومی در منزل
- ویزیت پزشک متخصص در منزل
سیگار کشیدن در بارداری چه خطراتی را به همراه دارد؟
سیگار کشیدن مادران باردار می‌تواند به مرگ نوزادان نارس و سقط جنین ختم شود. در واقع نیکوتین موجود در سیگار نه تنها وارد بدن مادر بلکه وارد بدن جنین نیز می‌شود. این موضوع احتمال سکتۀ قلبی در نوزادان را افزایش می‌دهد. علاوه بر این باعث بروز ناتوانی‌های مختلف در نوزادان می‌شود. اثر منفی نیکوتین سیگار پیش از هر چیزی بر جفت دیده می‌شود. بنابراین راه تغذیۀ جنین با اختلال مواجه می‌شود. حتی اگر نوزاد با سلامتی به دنیا بیاید، ممکن است نارسایی در قلب، ریه و اندام‌های مختلف داشته باشد. علاوه بر این ممکن است به خاطر تغذیۀ ناکافی با وزن کم به دنیا بیاید.
مواد مضر برای بارداری در محیط
درست است که موادی مانند الکل، داروهای مجاز و غیر مجاز و سیگار می‌توانند منجر به اختلالات رشدی جنین حتی بعد از تولد و در بزرگسالی شوند. اما در محیط زندگی هم مواد مضری برای بارداری وجود دارد که نباید در معرض آنها قرار گرفت. مهم‌ترین مواد مضر در محیط زندگی مواد شیمیایی و مواد رادیواکتیو هستند.
مواد شیمیایی چگونه باعث آسیب به جنین می‌شود؟
- مواد شیمیایی مانند حشره کش‌ها، مواد پاک کننده و رنگ‌ها برای رشد جنین مخصوصاً در سه ماهۀ اول، بسیار مضر هستند. هنگام بارداری برای نظافت باید از دستکش، ماسک و سیستم تهویۀ هوا استفاده کرد.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند وایتکس یا حشره کش‌ها می‌تواند منجر به تأخیر در رشد جنین شود. خیلی مهم است که سلامت جفت را هنگام بارداری بررسی شود. زیرا مواد شیمیایی می‌توانند حتی از پوست جذب بدن و خون شوند. بنابراین نوزاد با وزن کم به دنیا می‌آید.
- قرار گرفتن در معرض جیوه می‌تواند باعث بروز اختلالاتی در سیستم عصبی جنین شود. حتی بعد از تولد و دوران شیردهی، مادر امکان انتقال جیوه به نوزاد خود را دارد.
- مواد آرایشی مانند لاک ناخن، رنگ مو و ابرو هم به راحتی به جنین آسیب می‌زنند. در همین راستا پزشکان توصیه می‌کنند در دوران بارداری حتی الامکان از مواد آرایشی شیمیایی استفاده نشود.
نقش تخریبی مواد رادیواکتیو برای بارداری
- این نکته همچنان مورد تأیید پزشکان است که برخورد انگشت شمار با اشعۀ ایکس (X Ray) اثر مخربی بر جنین ندارد. اما مادران بارداری که محل زندگی یا کار آنها در نزدیکی مواد رادیواکتیو است، کودکان ناسالمی به دنیا می‌آورند.
- جالب است بدانید که پروازهای مکرر در طی بارداری باعث آسیب‌های چشمگیری برای جنین خواهد شد. زیرا در ارتفاعات زیاد مواجهۀ مکرر با تابش‌های کیهانی(Cosmic Radiation) نقش مخربی ایفا می‌کند. البته نباید فراموش کرد که پروازهای خیلی کم آسیبی به جنین وارد نمی‌کنند.
- امواج منتشر شده از مودم، تلویزیون و موبایل که این روزها بیشتر با آنها تماس داریم می‌توانند مواد مضری برای بارداری به حساب بیایند. به همین دلیل توصیه می‌شود که مادران از گوشی موبایل کمتر استفاده کنند و در معرض امواج مودم و روتر قرار نگیرند. علاوه بر این‌ها دستگاه‌های گرم کنندۀ بالش و تشک می‌توانند برای جنین مضر باشند.
- رنگ کردن و مواد رنگی موارد دیگری هستند که برای بارداری خطرناک هستند. بوی رنگ یا حتی تماس رنگ با پوست می‌تواند منجر به جذب مواد سربی در بدن شود. هنگام استفاده از اسپری‌های رنگ برای نقاشی کردن بهتر است که سیستم تهویه را استفاده کنند.
زنان باردار باید دور از مواد شیمیایی قرار بگیرد
برای اینکه مادران از آسیب‌های مواد شیمیایی در امان باشند بهتر است به نکات زیر توجه کنند.
مادران باردار می‌توانند مواد شیمیایی را در جایی امن و دور از دسترس قرار دهند. در ظرف این مواد باید بسته باشد. بنابراین امنیت خود و جنین را می‌توانند تا حد زیادی تضمین کنند. در ضمن بهتر است از مواد شیمیایی کم خطر تر استفاده کنند. وقتی غلظت مواد شیمیایی کاهش می‌یابد، میزان آسیب زنندگی آنها هنگام بارداری کمتر می‌شود. در زمان شیردهی نیز بهتر است کمتر از مواد شیمیایی استفاده شود. هرچه کمتر با مواد شیمیایی برخورد شود، آسیب کمتری به نوزاد وارد می‌شود.
کلام آخر
دوران بارداری نقش حیاتی در تمام طول زندگی بازی می‌کند. بنابراین مادران باردار باید به نکات مختلف توجه کامل داشته باشند. برای مثال از مصرف الکل، کوکائین و داروهای مجاز و غیر مجاز خودداری کنند.
مصرف موادی مانند سیگار یا ماریجوانا می‌تواند باعث اختلالات رشدی و حتی مرگ جنین پیش از تولد بشود. علاوه بر این استفاده از مواد شیمیایی گفته شده مانند شوینده‌ها و حشره کش‌ها یا مواد رادیواکتیوی و امواج مضر می‌توانند منجر به آسیب‌های جسمی و ذهنی شوند. کافی است که مادران در دوران بارداری نکات ذکر شده در این مقالۀ اسنپ دکتر را بیشتر رعایت کنند تا فرزندی سالم به دنیا آورند.
منابع
webmd, peacehealth, pregnancybirthbaby
