اضطراب جدایی چیست؟
همگی ما تا کنون با حس‌هایی از قبیل ترس از دست دادن یا جدا شدن از عزیزانمان را تجربه کرده‌ایم و با آن احساسات مبهم اما مهم دست و پنجه نرم کرده‌ایم. اضطراب جدایی، یک مرحله طبیعی از رشد محسوب می‌شود که مدت زمان مشخصی در کودک بروز می‌کند و سپس از بین می‌رود. اگر این اضطراب طولانی مدت شود و در بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند، از آن به عنوان اختلال اضطراب جدایی نام می‌برند. در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر شما را بیشتر با این اختلال آشنا خواهیم کرد؟
اضطراب جدایی چه زمانی رخ می‌دهد؟
این اختلال زمانی رخ می‌دهد که فرد در اثر جدا شدن از افرادی مانند همسر، مادر یا … دچار ترس و نگرانی بیش از حد شود؛ به حدی که در فعالیت‌های روزانه خود دچار مشکل شده و به عنوان مثال نتواند خانه را ترک کند و در محل کار یا تحصیل خود حاضر شود. این اختلال، در کودکان و نوجوانان شایع‌تر است اما در بزرگسالان نیز در زمان‌هایی مانند جدا شدن فرزندان و یا مرگ یکی از اعضای خانواده دیده می‌شود. بدون تردید، اضطراب جدایی در بزرگسالان، همانند سایر اختلالات روانی، جنبه های مختلف زندگی شخصی و اجتماعی و عملکرد تحصیلی فرد را تحت شعاع خود قرار می دهد. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که بسیاری از اضطراب های ایجاد شده در وجود فرد، از ترس و نگرانی افراد از ترک شدن به وسیله اشخاص مهم زندگی و تنها ماندن ناشی می شود. اضطراب جدایی در بزرگسالان نیز از این قاعده مستثنا نبوده و ترس‌ها و نگرانی‌های ایجاد شده به خاطر طرد شدن و تنها ماندن، نقش بسزایی در ایجاد این اختلال ایفا می‌کند.
علائم فیزیکی اضطراب جدایی
فرد ممکن است بر اثر جدایی دچار اضطراب حاد شود. همچنین ممکن است بعد از جدایی علائم فیزیکی از خود نشان دهد. علائم فیزیکی شامل موارد زیر هستند:
- حالت تهوع
- سردرد
- گلودرد
- ترس مداوم و بیش از حد از تنها ماندن
- بی‌میلی به خوابیدن دور از چهره دلبستگی
- تکرار کابوس‌های جدایی
- علائم فیزیکی مثل بی‌اشتهایی مکرر در طول جدایی واقعی یا جدایی پیش‌بینی شده.
این مشکل در بزرگسالان ممکن است پس از مرگ یکی از عزیزان یا پس از اتفاقات و تغییرات بزرگی مانند رفتن به دانشگاه ایجاد شود. افرادی که در کودکی به این اختلال دچار بوده‌اند با احتمال بیشتری ممکن است در بزرگسالی به آن دچار شوند. ابتلا به برخی دیگر از مشکلات بهداشت روان نیز ممکن است در ابتلا به اختلال اضطراب جدایی نقش داشته باشد. این علائم می تواند باعث ناراحتی قابل توجهی شود که بر عملکرد اجتماعی، شغلی یا تحصیلی تاثیر می‌گذارد.
چه چیزی باعث اضطراب جدایی در بزرگسالان می‌شود؟
اضطراب جدایی بزرگسالان می‌تواند از بسیاری از رویدادهای زندگی ناشی شود، مانند از دست دادن شخصیت دلبستگی یا به دلیل دور شدن یا جدا شدن حتی برای مدت نسبتاً کوتاهی. اضطراب آنها همچنین ممکن است به یکی دیگر از شرایط سلامت روانی مرتبط باشد. به عنوان مثال، شرایط اضطرابی در افراد اوتیستیک رایج است. در مواقعی، افراد ممکن است مبتلا به اختلال کنترل‌کننده یا بیش از حد محافظت‌کننده باشند. با این حال، اعمال و علائم آنها اغلب در همین راستا بروز پیدا می‌کند.
چه چیزی باعث اضطراب جدایی در کودکان می‌شود؟
اختلال اضطراب جدایی می‌تواند ناشی از استرس موجود در زندگی یا عوامل ژنتیکی باشد؛ که در بروز این اختلال نقش ایفا می‌کنند.این اختلال غالبا در این سه عامل بروز پیدا می‌کند:
- وجود استرس در زندگی کودک: بیماری یا مرگ عزیزانش، از دست دادن حیوان خانگی محبوبش، طلاق والدین یا ترس از رفتن به مدرسه.
- عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی، خویشاوندان خونی که دارای مشکلات یا اختلالات در زمینه اضطراب و استرس هستند.
- مشکلات و مسائل زیست محیطی: قرنطینه و جدایی از جامعه در طول یک بیماری خاص.
اضطراب پس از جدایی عاطفی عاشقانه
در همین ابتدا باید بگویم هیچ روش معجزه‌آسایی برای التیام درد جدایی و غم ناشی از پایان رابطه عاطفی وجود ندارد. پایان رابطه عاطفی و جدایی واقعا سخت و دردناک است. درد جدایی نه تنها عاطفی بلکه فیزیولوژیکی است. چه‌که مراحل پس از قطع رابطه عاطفی اولا همانند مراحل ترک یک ماده‌مخدر است، زیرا ارتباط باعث وابستگی فیزیکی می‌شود. همچنین زمانی‌که رابطه عاطفی قطع می‌شود بدن واکنش‌های زیستی- رفتاری از خود نشان می‌دهد و دچار استرس و اضطراب می‌شود. هورمون کورتیزول و آدرنالین در بدن ترشح می‌شود که فرد را از حالت آرامش درآورده و در حالت آماده باش قرار می‌دهد. و ثانیا مراکزی از مغز که تولید درد می‌کنند، در هنگام شکست و پایان رابطه عاطفی فعال می‌شوند. درد جدایی و ترک، دردی حقیقی است. اسکن مغزی نشان می‌دهد زمانی که شما طرد می‌شوید یا رابطه عاطفی‌تان تمام می‌شود، همان مراکزی از مغز فعال می‌شوند که در هنگام یک جراحت شدید فیزیکی فعال می‌شوند. هرقدر احساس دلبستگی یا به قول متخصصان رابطه “ریشه‌ی چهره دلبستگی” در ذهن و قلب شما عمیق‌تر کاشته شده باشد، درد بیشتری احساس می‌کنید و به همین منوال هرقدر احساس طرد شدیدتر باشد، درد بیشتری احساس می‌کنید.
راه درمانی
هیچ داروی اختصاصی برای درمان اختلال اضطراب جدایی وجود ندارد. روش شناخت درمانی رفتاری نوعی از روان درمانی است که برای از بین بردن اختلال اضطراب جدایی به کار گرفته می‌شود. در طول این روش درمانی، شما یاد می‌گیرید که چطور با ترس و اضطراب خود در رابطه با جدایی روبرو شوید و آن را در مسیری بهینه مدیریت کنید. همچنین در این مسیر درمانی در خصوص کودکان نیز صورت می‌گیرد که در این روش والدین هم یاد می‌گیرند که چطور از کودک خود حمایت عاطفی کنند و استقلال‌طلبی را در کودک خود به وجود آورند.
گزینه های متفاوتی برای درمان این اختلال وجود دارد که به شرح زیر است:
- روان درمانی
- درمان های حمایتی
- خانواده درمانی
- گروه درمانی
- دارودرمانی
- روان درمانی شناختی رفتاری
در نهایت باید بدانیم که در جهت کاهش نشانه ها و علائم اضطراب جدایی در بزرگسالان و برای بهبود وضعیت فرد، مناسب است که در اسرع وقت، فرد مبتلا را جهت مداخلات درمانی کاربردی، به یک روانشناس با تجربه و کارآزموده ارجاع داد. از آنجایی که منشأ اصلی بسیاری از اختلالات روانی را ترس، نگرانی و اضطراب تشکیل می دهد، فراگیری روش ها و راهکارهای مناسب و نحوه مدیریت این مسائل بسیار تاثیر گذار و موثر است. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که اضطراب جدایی تنها محدود به گروه سنی بزرگسالان نمی‌شود، بلکه این اختلال همه گروه های سنی نظیر جوانان و کودکان را نیز در بر می‌گیرد.
