با از بین رفتن تدریجی غضروف و ساییدگی مفاصل، آرتروز ایجاد میشود. این بیماری باعث خشکی و درد در مفاصل میشود. بنابراین دردهای مزمن و آزاردهنده بیماران را رنج میدهد. در این مقاله سایت دکتر اسنپ به علائم بیماری آرتروز و راههای درمان آن میپردازیم.
بیماری آرتروز چه علائم و راههای درمانی دارد؟
با افزایش و کهولت سن به تدریج غضروف بین مفاصل از بین میرود. تخریب این ماده بین مفصلی با خشکی حرکت مفاصل و درد بسیار همراه است. متداولترین نوع آرتروز هم به آرتروز و آرتروز روماتوئید شناخته شده است. راههای عمومی درمان نیز فیزیوتراپی، ورزش، دارو و جراحی هستند.اما بهتر است در ابتدا بدانیم چگونه میتوانیم دردهای مفصلی خود را ارتروز خطاب کنیم؟
بیماری آرتروز چرا رخ میدهد؟
بیماری آرتروز اصطلاحی است که حدود 100 بیماری را در بر میگیرد. این بیماریهای آرتروزی در ارتباط با مفاصل شما هستند. علاوه بر این محلی که مفاصل شما به هم متصل میشوند نیز در بر دارد.
مفاصل زانو، لگن، انگشتها و مچ دست از این قبیل هستند. اما نوع آرتریت با توجه به عضوی از بدن که مفصلش تخریب شده فرق میکند.
دلایل بیماری آرتروز چیست؟
بیشک علائم بیماری آرتروز در افراد مختلف، تحت تأثیر عوامل و شرایطی زودتر یا دیرتر ظاهر میشوند. این بیماری میتواند وخامت متغیری داشته باشد. این عوامل موارد زیر هستند.
- سن: هر چه بیشتر شود، مفاصل شما بیشتر و زودتر تخریب میشوند.
- جنسیت: زنان درصد بیشتری نسبت به مردان به بیماری آرتروز مبتلا میشوند.
- ژنتیک: برخی از بیماریهای زیر مجموعه آرتروز مانند التهاب ستون فقرات، آرتروز روماتوئید و لوپوس متأثر از اختلالات ژنتیکی هستند.
- اضافه وزن: اضافه وزن در تسریع و تشدید ابتلا به آرتروز زانو اثر مخرب دارد.
- آسیبها: آسیبهایی که در اثر سانحه رخ میدهد باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماری آرتروز میشود.
- عفونت: باکتری، قارچ یا ویروس میتوانند به مفاصل آسیب بزنند
- شغل: افرادی که فعالیت بدنی زیادی حین کار کردن دارند نیز بیشتر در خطر ابتلا به آرتروز قرار میگیرند.
با توجه به آنچه گفته شد به غیر از کهولت سن، عوامل دیگری نیز احتمال ابتلا به بیماری آرتروز را بیشتر میکنند. اما باید بدانیم که چه علائمی به بیمار آرتروز نسبت داده شده است.
بیماری آرتروز چه علائمی دارد؟
وقتی به متخصص ارتوپد مراجعه میکنید برای اثبات ابتلا به آرتروز و تشخیص نوع آن علائمی بررسی میشوند. بنابراین موارد زیر بررسی میشوند.
1- مفاصلی که خشک هستند یا آسیب دیدهاند.
2- مفاصلی که متورم هستند یا داغ هستند.
3- مفاصلی که دچار سفتی هستند.
4- مشکلات حرکتی در مفاصل.
5- مشکلاتی که هنگام کارهای روزمره با آن مواجه میشویم.
بعد از بررسی کردن علائم انجام چند تمرین و آزمایش به پزشک کمک میکند. برای مثال:
- تست خون، تست ورزش و عکس با اشعه ایکس یا ام آر آی (MRI) در تشخیص کمک میکنند.
- آزمایش خون در تشخیص آرتروز روماتوئید (Rheumatoid) کمک بسیاری میکند. زیرا آنتیبادیهایی به نام فاکتور روماتوئید در خون مبتلایان دیده میشود.
- با کمک عکس رادیولوژی، ام آر آی،اولتراسوند(UltraSound) و سیتی (CT) نیز میتوان اُستئوآرتریت آرتروز (Osteoarthritis) را سریعتر تشخیص داد. زیرا در این تصاویر میتوان از بین رفتن غضروف، خار استخوان و در موارد شدید ساییدن استخوان بر روی استخوان دیگر را مشاهده کرد.
- تست مایع بین مفصلی هم آزمایش دیگری است که در صورت احتمال آرتروز عفونی انجام میشود. وجود باکتری، قارچ یا ویروس در مایع بین مفصلی نشان دهندۀ نوع آرتروز عفونی است.
انواع رایج آرتروز چیست؟
با وجود علائم مشترک بین انواع مختلف آرتروز، هر کدام علائم مخصوص به خود را دارند. بنابراین آنچه مهم است، تشخیص نوع آرتروز است. با این شرایط میتوان درمان مناسبی را پیش گرفت.
اُستئوآرتریت آرتروز
بیماری استئوآرتریت رایج ترین نوع آرتروز است. در اُستئوآرتریت آرتروز غضروفها شدیداً آسیب میبینند. این آسیب و از بین رفتن غضروف، احتمال خورد شدن و درد شدید استخوانها را افزایش میدهد. افزایش سن و سانحه دو عامل مهم در ظهور این نوع آرتروز به حساب میآیند.
آنچه بیماری اُستئوآرتریت آرتروز را نگرانکننده میکند، افزایش احتمال آسیب به مفاصل و استخوانهای دیگر است.
آرتروز روماتوئید
نوع شایعی از آرتروز، آرتروز روماتوئید است. این بیماری در افرادی بیشتر دیده میشود که از نقص سیستم ایمنی رنج میبرند. آرتروز روماتوئید باعث آسیب به مفاصل میشود. در نتیجه استخوانها تحت فشار قرار میگیرند. استخوانهایی که بیشتر آسیب میبینند موارد زیر هستند:
1- انگشتان
2- شست
3- مچ
4- آرنج
5- شانهها
6- زانوها
7- پاها و مچ پا
جالب است بدانید که علاوه بر دردهای استخوانی در مواردی که اشاره کردیم علائم دیگری هم به آرتروز روماتوئید نسبت میدهند. این علائم تب، کاهش وزن، خستگی و التهاب چشمها و ریهها است. این علائم نباید نادیده گرفته شوند.
نقرس
نوعی دیگری از آرتروز است که بسیار دردناک است. در واقع تجمع اسید اوریک در بدن رسوبات کریستالی سوزنی شکلی را در مفاصل ایجاد میکنند.تورم، قرمزی، گرم شدن و زخم شدن شست پا در افراد نشانه بروز بیماری نقرس است.
البته نقرس در اندامهای دیگر هم ظهور میکند، از جمله:
1- فرورفتگی پا
2- مچ پا
3- پاشنه
4- زانو
5- مچ دست
6- انگشتان
7- آرنج
نادیده گرفتن علائم بیماری نقرس باعث دردهای مزمن و همیشگی در بدن میشود. بنابراین کنترل وزن، عدم مصرف نوشیدنیهای الکلی و کاهش مصرف گوشت قرمز میتواند در درمان نقرص اثر مثبتی داشته باشد.
آرتروز عفونی
نوعی دیگر از آرتروز با رشد باکتری، ویروس یا قارچ در مایع بین مفصلی به وجود میآید. علائم رایج آن شامل تب و لرز، دردهای مفصلی ناشی عفونت مفاصل و التهاب مفاصل است.
آرتروز جوانی (Juvenile Arthritis)
نوعی دیگر از آرتروز است که در سنین کم رخ میدهد. علائم رایج این نوع آرتروز تب ناپیوسته، کاهش اشتها، کم خونی، تورم مفاصل و لنگیدن است.
راههای درمان بیماری آرتروز چیست؟
همانطور که توضیح دادیم داروها، فیزیوتراپی، ورزش راههای درمانی رایج آرتروز است. در مواقعی که درد و آثار مخرب این بیماری غیر قابل کنترل میباشد، عمل جراحی توصیه میشود.
نقش داروها در درمان آرتروز چیست؟
در درمان آرتروز مسکنهایی مانند استامینوفن میتوانند درد و التهاب مفاصل را کاهش دهند. در مواقعی که درد آرتروز بسیار آزاردهنده است، ترامادول، اوکسیکدون(Oxycodone) یا هیدروکدون(Hydrocodone) تجویز میشود. این داروها سیستم عصبی مرکزی را تحت تأثیر قرار میدهد. در نتیجه درد را تسکین میدهد.
داروهای ضد التهابی غیراستروییدی برای کاهش درد و التهاب بسیار مفید هستند. ایبوپروفن و ناپروکسن نمونههای شناخته شدهای از این داروها هستند.
داروهای ضد روماتیسم در درمان روماتوئید بکار میرود. این دارو به سیستم ایمنی بدن بیمار کمک میکند تا حملات آن به مفاصل را کاهش دهد. علاوه بر داروهای ضد روماتیسم، مهندسی ژنتیک داروهایی با همین هدف ساختهاند. این داروها پاسخهای زیستی را تغییر میدهند و به Biologic response modifier معروف هستند.
تراپی در درمان بیماری آرتروز
این راه درمانی شامل انواع ورزشها است. این ورزشها ماهیچههای اطراف مفاصل را تقویت میکند. در ضمن حرکات مفاصل نیز بهبود مییابد.
جراحی راه درمان بیماری آرتروز
در صورتی که راههای قبلی اثر نکند، جراحی انتخاب میشود.
ترمیم مفاصل: در این نوع از جراحی، سطوح استخوانها در محل مفاصل نرم میشود. در نتیجه درد بیمار هنگام حرکت خیلی کمتر میشود.
تعویض مفاصل: در این نوع جراحی مفاصل مصنوعی جدید جایگزین مفاصل قدیمی میشود. این عمل روی مفاصل زانو و لگن بیشتر انجام میشود.
خشک کردن مفاصل: با خشک و ثابت کردن مفاصل اجازه حرکت کردن را از مفصلهایی که جراحی شدهاند، می گیرند.
درمانهای خانگی راه حلی برای کاهش دردهای آرتروز
- کاهش وزن روش مؤثری در کم کردن فشار روی مفاصل است. در واقع کاهش وزن حرکت مفاصل و آسیبهای بعدی را بهتر میکند.
- ورزش کردن منظم نمونه دیگری از روشهای درمانی است. شنا کردن و آب درمانی فشار وارده بر مفاصل را کاهش میدهد.
- گرم و سرد کردن با کیسه آب جوش یا بسته یخ میتواند درد آرتروز را کم کند.
- پوشیدن کفش مناسب، استفاده از توالت فرنگی در سرویس بهداشتی و رعایت در نحوه نشستن و دراز کشیدن میتواند اثر مثبتی در کاهش درد دارد.
بنابراین برای بیماری آرتروز که با آسیب غضروفی مفصلها ایجاد میشود، علائم مشخص و راههای تشخیص و درمان وجود دارد که در این مقاله به آنها پرداختیم
منابع:
Mayoclinic, Webmd 1, Webmd 2, Webmd 3