والولوپلاستی یا والوتومی چیست؟
والولوپلاستی (Valvuloplasty) عملی برای باز کردن دریچه تنگ قلب است. در این روش درمان، پزشک با یک لوله کوچک و توخالی (کاتتر) به قلب بیمار می‌رسد و به جای ایجاد برش‌های جراحی، از بالون برای باد کردن و گشاد کردن دریچه قلب استفاده می‌کند. این روش کم‌تهاجمی می‌تواند بهبودی سریع و درد کمتر را به همراه داشته باشد و به آن در اصطلاح بالون زدن یا والوتومی با بالون نیز گفته می‌شود. در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر به معرفی عمل والولوپلاستی می‌پردازیم.
والولوپلاستی چیست و به چه افرادی توصیه می‌شود؟
والولوپلاستی یک روش کم‌خطر و آسان برای باز کردن دریچه قلب است که در آن به جای ایجاد برش جراحی از یک کاتتر استفاده می‌شود. کاتتر از طریق شریان موجود در کشاله ران وارد قلب می‌شود. ممکن است پزشک کاتتر را از شریان شانه یا بازو وارد کند. در مقایسه با جراحی باز قلب که نیاز به برش دارد، این عمل بسیار کم‌تهاجمی است و اغلب سریع‌تر منجر به بهبودی می‌شود و درد کمتری دارد.
والولوپلاستی گزینه مناسبی برای باز کردن دریچه قلب (درمان تنگی دریچه قلب) است. پزشک ممکن است برای درمان بیماری‌های دریچه قلب مانند موارد زیر، از این روش استفاده کند.
تنگی دریچه میترال
تنگی دریچه میترال یک بیماری است که جریان خون را از حفره‌های فوقانی به پایین در سمت چپ قلب محدود می‌کند. والولوپلاستی به طور معمول خط اول درمان تنگی میترال روماتیسمی است که شایع‌ترین نوع تنگی دریچه میترال است.
تنگی دریچه ریوی
این بیماری، جریان خون را از محفظه سمت راست پایین در قلب به شریان‌هایی که خون را به ریه‌ها می‌رسانند، محدود می‌کند. عمل والوتومی می‌تواند گزینه خوبی برای درمان تنگی متوسط تا شدید دریچه ریوی قلب باشد.
تنگی دریچه سه لتی
تنگی دریچه سه لتی جریان خون را از حفره‌های فوقانی به پایین سمت راست قلب محدود می‌کند. والولوپلاستی ممکن است برای درمان تنگی دریچه تریکوسپید نیز مناسب باشد. با این حال، اگر فردی نارسایی تریکوسپید یا بی‌نظمی در سایر دریچه‌ها داشته باشد، جایگزینی دریچه ممکن است یک گزینه ارجح باشد.
تنگی دریچه آئورت
استفاده از این روش برای درمان تنگی دریچه آئورت کاربرد کمتری دارد. بالون زدن قلب برای تنگی مادرزادی آئورت در کودکان و بزرگسالان می‌تواند مناسب‌باشد؛ با این حال، در بزرگسالان مبتلا به تنگی دریچه آئورت، این عمل چندان مفید نیست و ممکن است مجددا تنگی دریچه برگردد. پزشک ممکن است از والولوپلاستی آئورت به عنوان یک درمان موقت قبل از جراحی دریچه آئورت یا تعویض آن استفاده کند. اما این عمل جایگزینی برای عمل دریچه آئورت و جایگزینی آن نیست.
جزئیات عمل والوتومی با بالون چیست؟
همانطور که پیش از این گفتیم، پزشک برای برخی از ناراحتی‌های قلبی مانند تنگی دریچه میترال یا تنگی دریچه ریوی، والولوپلاستی را تجویز می‌کند. در این عمل یک کاتتر از طریق شریان ران، بازو یا شانه وارد قلب می‌شود و با بالون زدن، دریچه قلب باز می‌شود. بنابراین عمل کم‌خطری است که مزایای آن ثابت شده است. اما قبل، در حین و بعد از والوتومی قلب با بالون چه می‌گذرد؟ در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.
آمادگی برای عمل والولوپلاستی
پزشک دستورالعمل‌های دقیقی را پیش از عمل به بیمار ارائه می‌دهد که اغلب به این شکل است:
- معمولا بیمار از شب قبل باید ناشتا باشد.
- اگر از داروهای رقیق‌کننده خون (ضدانعقادها) استفاده می‌کند، ممکن است لازم باشد مصرف آنها را برای مدتی قطع کند.
- در روز عمل از هیچ فلزی مانند جواهرات یا نگهدارنده‌های متحرک استفاده نکند.
- به محض رسیدن به بیمارستان، تیم پرستاران یک داروی آرام‌بخش (بیهوشی) به بیمار می‌دهند تا عمل در آرامش کامل انجام شود. بیمار معمولا در طول عمل به هوش و بیدار است.
در حین انجام عمل والولوپلاستی
عمل والوتومی با بالون توسط یک متخصص قلب انجام می‌شود و در طول این عمل، پزشک اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
- یک لوله کوچک توخالی به نام غلاف را از طریق رگ خونی در کشاله ران، بازو یا شانه فرد وارد می‌کند.
- یک کاتتر را با یک بالون خالی از طریق غلاف عبور می‌دهد.
- یک رنگ کنتراست تزریق می‌کند و از اشعه ایکس برای هدایت کاتتر به دریچه قلب استفاده می‌کند.
- بالون را باد می‌کند تا دریچه قلب باز شود.
- کاتتر را برداشته و محل قرار دادن آن را با بخیه‌های کوچک یا چسب مخصوص جراحی می‌بندد.
گاهی اوقات، متخصص قلب غلاف را تا شش ساعت در جای خود می‌گذارد. این کار معمولا زمانی انجام می‌شود که بیمار خطر خونریزی داشته باشد.
بعد از عمل والولوپلاستی
پس از انجام عمل، بیمار به بخش ریکاوری منتقل می‌شود. اگر کاتتر از کشاله ران عبور کرده باشد، بیمار نباید تا چند ساعت پاهای خود را خم کند. بسته به عوامل مختلفی ممکن است لازم باشد که بیمار حدود ۲ تا ۶ ساعت در رختخواب دراز بکشد.
بیمار باید مقدار زیادی آب بنوشد تا رنگ کنتراست را از بدن خود پاک کند و بعد از چند ساعت می‌تواند از تخت بلند شده و حرکت داشته باشد. بیشتر افراد بعد از چند ساعت استراحت به خانه برمی‌گردند و نیاز به ماندن در بیمارستان ندارند.
مزایا و خطرات احتمالی والولوپلاستی
عمل والوتومی با بالون یک روش کم‌تهاجم و کم‌خطر است؛ اما همانند سایر عمل‌هایی که برای قلب انجام می‌شود، می‌تواند خطراتی داشته باشد. قلب عضو حساسی است و پزشکان با حضور ذهن کامل برای عمل‌های مختلف خود را آماده می‌کنند. در ادامه با مزایا و خطرات احتمالی این عمل آشنا می‌شوید.
مزایای عمل والولوپلاستی
والولوپلاستی جریان خون را افزایش داده و به بهبود عملکرد قلب کمک می‌کند. این روش ممکن است تعویض دریچه قلب را به تاخیر بیندازد و یا از انجام آن جلوگیری کند. عمل والوتومی با بالون یک روش کم تهاجمی است و در مقایسه با جراحی قلب باز، مزایای بسیاری دارد که از میان آنها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- بهبودی سریع‌تر
- جای زخم کمتر
- خطر کمتر عوارض
- کاهش درد
با این حال از یاد نبرید که این عمل به هیچ عنوان جایگزین عمل قلب باز نیست و برای درمان تنگی دریچه آئورت تاثیر چندانی نخواهد داشت.
خطرات احتمالی والولوپلاستی
مانند تمام روش‌های پزشکی، عمل والوتومی می‌تواند با خطر عفونت یا خونریزی همراه باشد. اگر فرد باردار باشد، باید پیش از عمل حتما پزشک را در جریان بگذارد؛ چرا که قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس می‌تواند برای زنان باردار و جنین مضر باشد. همچنین این خطر وجود دارد که دریچه قلب پس از عمل دوباره تنگ شود. عوامل خطر خاص، به سلامت کلی بیمار بستگی دارد. پزشک می‌تواند شما را در جریان خطرات و عوارض جانبی احتمالی این عمل قرار دهد. از میان خطرات بالقوه عمل والولوپلاستی، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- خونریزی یا لختگی خون در محل وارد کردن کاتتر
- عفونت در محل وارد کردن کاتتر
- آسیب به رگ‌های خونی اطراف
- واکنش آلرژیک به رنگ کنتراست
- شدیدتر کردن آریتمی قلبی
- سکته
- پارگی دریچه
- نشت کردن خون از طریق دریچه‌ها به عقب
ریکاوری بعد از عمل و زمان نقاهت بعد از والولوپلاستی چقدر است؟
زمان بهبودی به عوامل مختلفی مانند سلامت کلی و وضعیت قلب بیمار بستگی دارد. به طور کلی، بیمار باید حدود ۵ تا ۷ روز از فعالیت‌های شدید اجتناب کند. بسیاری از افراد پس از یک هفته می‌توانند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند و در سر کار حاضر شوند. افرادی که شغل آنها مستلزم فعالیت بدنی و کار یدی است، ممکن است نیاز به استراحت بیشتری داشته باشند. حتی در مواردی ۸ هفته استراحت برای شروع فعالیت‌های روزانه به بیمار توصیه می‌شود. پس از انجام والولوپلاستی، در صورت مشاهده موارد زیر، باید حتما با پزشک تماس گرفته شود:
- درد قفسه سینه
- لرز یا تب
- سرگیجه یا غش
- تخلیه یا خونریزی در محل تزریق
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد یا تورمی که بدتر می‌شود
- افزایش وزن بیش از ۱ کیلو در روز
روش‌های جایگزین والولوپلاستی چیست؟
پزشک با توجه به سابقه بیماری‌ها و شرایط فرد تشخیص می‌دهد که آیا عمل والوتومی مناسب است یا خیر. در اینجا لازم دانستیم جزئیات بیشتری در مورد سایر گزینه‌های درمانی برای تنگی دریچه قلب، به ویژه تعویض دریچه توضیحاتی را ارائه دهیم.
تعویض دریچه قلب
تعویض دریچه یک جراحی است که در آن دریچه قلب آسیب‌دیده یا معیوب برداشته شده و با یک دریچه مصنوعی یا یک دریچه بیولوژیکی جایگزین می‌شود. دو نوع اصلی تعویض دریچه عبارتند از:
- تعویض دریچه مکانیکی: دریچه‌های مکانیکی از مواد بادوام مانند فلز یا کربن ساخته می‌شوند. آنها طول عمر بیشتری دارند، اما بیمار باید تا پایان عمر از داروهای رقیق‌کننده خون (ضد انعقادها) استفاده کند تا از تشکیل لخته خون روی دریچه جلوگیری شود. نظارت منظم بر زمان لخته شدن خون ضروری است.
- جایگزین دریچه بیولوژیکی: جایگزین دریچه بیولوژیک نیز یک گزینه درمانی است که ممکن است برای برخی از افراد بهتر از والولوپلاستی عمل کند. دریچه‌های بیولوژیکی از بافت‌های حیوانی، معمولا از دریچه قلب حیواناتی مانند خوک یا گاو مشتق می‌شوند. با استفاده از این دریچه‌ها دیگر نیازی به مصرف مادام‌العمر داروهای رقیق‌کننده خون وجود ندارد؛ اما ممکن است دریچه طول عمر کمتری داشته و در آینده به جایگزینی مجدد نیاز داشته باشد.
تعویض دریچه آئورت ترانس کاتتر
این روش که با نام اختصاری TAVR شناخته می‌شود، کمتر از جایگزینی دریچه به روش مکانیکی و بیولوژیک تهاجمی است و عمدتا برای جایگزینی دریچه آئورت آسیب‌دیده استفاده می‌شود. در اینجا به جای جراحی قلب باز، یک کاتتر از طریق یک رگ خونی (معمولا در پا) وارد شده و به قلب هدایت می‌شود. سپس دریچه جدید در داخل دریچه قدیمی کاشته می‌شود و آن را کنار می‌زند.
TAVR اغلب گزینه مناسبی برای بیمارانی است که جراحی قلب باز سنتی برای آنها پرخطر در نظر گرفته می‌شود.
سخن پایانی
والولوپلاستی روشی برای باز کردن دریچه‌های تنگ قلب است. در این عمل، متخصصان قلب و عروق از تکنیک‌های کم‌تهاجمی برای قرار دادن یک بالون خالی در دریچه قلب استفاده می‌کنند. وقتی بالون باد می‌شود، دریچه را باز می‌کند. این درمان جریان خون را بهبود می‌بخشد و در نتیجه قلب به طور موثرتری عمل پمپاژ را انجام می‌دهد. عمل والوتومی با بالون در موارد بسیاری از جراحی تعویض دریچه جلوگیری کرده و یا آن را به تعویق می‌اندازد.
در صورت مشاهده علائم تنگی دریچه قلب باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک با انجام معایناتی می‌تواند تشخیص دهد که به بالون زدن نیاز دارید یا خیر. اسنپ دکتر در موارد اضطراری که دسترسی به پزشک برای شما مقدور نیست می‌تواند به شما کمک کند. با نصب سوپراپلیکیشن اسنپ و ورود به اسنپ دکتر، می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص قلب کشور در ارتباط باشید و از راهنمایی‌های آنان بهره‌مند شوید. پشتیبانی عالی و امکان تماس در بستر امن، اسنپ دکتر را به پلتفرمی پرطرفدار برای ویزیت آنلاین تبدیل کرده است.
