هر آنچه باید درباره فیبروم رحم بدانید!

آیا از علائم فیبروم رحم رنج می‌برید؟ اگرچه فیبروم‌ها معمولا خطرناک نیستند اما می‌توانند با ایجاد علائمی مانند خونریزی‌های شدید و طولانی‌مدت قاعدگی، درد در ناحیه لگن، فشار بر مثانه و روده و حتی مشکلاتی در باروری، کیفیت زندگی زنان را تحت تاثیر قرار دهند.

اگر با چنین علائمی مواجه‌ هستید، نگران نباشید. با مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان، می‌توانید به تشخیص دقیق و درمان مناسب دست یابید. در این مطلب، به بررسی علائم، دلایل و روش‌های درمان فیبروم رحم می‌پردازیم.

فیبروم رحم چیست؟

فیبروم رحم (Uterine Fibroid)، توده‌های خوش‌خیمی هستند که در دیواره رحم رشد می‌کنند. این توده‌ها می‌توانند به تعداد و اندازه‌های مختلفی وجود داشته باشند؛ از یک توده کوچک که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود تا توده‌هایی بزرگ به اندازه یک گریپ‌فروت یا حتی بزرگ‌تر.

گاهی تنها یک فیبروم در رحم وجود دارد و گاهی نیز چندین فیبروم به طور همزمان رشد می‌کنند. فیبروم‌های بزرگ می‌توانند شکل داخلی و خارجی رحم را تغییر دهند و در موارد شدید، کل ناحیه لگن یا شکم را پر کنند. به همین دلیل، فرد ممکن است ظاهری شبیه به زنان باردار پیدا کند.

علائم فیبروم رحم

بسیاری از فیبروم‌ها بدون علامت‌اند و تا زمانی که مشکل جدی ایجاد نکنند، تشخیص داده نمی‌شوند. در سایر موارد، علائم فیبروم تحت تاثیر محل، اندازه و تعداد فیبروم‌ها است. برای مثال، فیبروم‌های زیر مخاطی، یعنی فیبروم‌هایی که در حفره رحم، درست زیر سطح آندومتر (پوشش رحم) رشد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، ممکن است باعث خونریزی شدید قاعدگی و مشکل در باروری شوند.

شایع‌ترین علائم فیبروم رحم عبارتند از:

• خونریزی شدید قاعدگی یا قاعدگی دردناک
• طولانی شدن یا افزایش دفعات قاعدگی
• کم‌خونی ناشی از خونریزی شدید قاعدگی
• فشار یا درد لگن: این درد ممکن است قبل، حین یا بعد از قاعدگی احساس شود.
• مشکلات ادراری: تکرر ادرار، احساس فوریت برای ادرار کردن و مشکل در تخلیه کامل مثانه از جمله مشکلات ادراری مرتبط با فیبروم هستند. این مشکلات به دلیل فشار فیبروم روی مثانه ایجاد می‌شوند.
• بزرگی شکم: فیبروم‌های بزرگ باعث بزرگ شدن قسمت پایین شکم می‌شوند.
• احساس پری در لگن: به دلیل رشد فیبروم‌ها، احساس سنگینی یا فشار در قسمت پایین شکم بروز می‌یابد.
• یبوست یا احساس فشار بر راست‌روده: فیبروم‌ها می‌توانند به روده بزرگ فشار وارد کنند و باعث یبوست شوند.
• کمر درد: فیبروم‌های بزرگ ممکن است باعث کشیدگی عضلات کمر و ایجاد درد شوند.
• درد هنگام رابطه جنسی: فیبروم‌هایی که در قسمت زیرین رحم قرار دارند، ممکن است باعث درد هنگام رابطه جنسی شوند.

فیبروم‌ها می‌توانند بر بارداری نیز تاثیر بگذارند و مشکلاتی مانند ناباروری، سقط جنین، زایمان زودرس، موقعیت غیر طبیعی جنین در رحم و خونریزی شدید پس از زایمان را ایجاد کنند. معمولا با رسیدن به یائسگی و کاهش سطح هورمون‌های زنانه، علائم فیبروم بهبود می‌یابند یا از بین می‌روند.

دلایل بروز فیبروم رحم و عوامل خطر

علت دقیق فیبروم رحم هنوز مشخص نیست، اما احتمالا عوامل زیر در بروز آن نقش دارند:

هورمون‌های زنانه: استروژن و پروژسترون، دو هورمون زنانه هستند که نقش مهمی در رشد فیبروم‌ها ایفا می‌کنند. به همین دلیل است که فیبروم‌ها اغلب در دوران باروری که سطح هورمون‌ها بالاتر است، رشد می‌کنند و با کاهش سطح هورمون‌ها در دوران یائسگی، کوچک می‌شوند.

ژنتیک: برخی زنان به دلیل داشتن سابقه خانوادگی فیبروم، مستعد ابتلا به این بیماری هستند.

فاکتورهای رشد: برخی هورمون‌ها مانند فاکتور رشد شبه انسولین، می‌توانند در رشد فیبروم‌ها نقش داشته باشند.

نژاد: مطالعات نشان داده‌اند که زنان آفریقایی‌تبار بیشتر از سایر نژادها در معرض ابتلا به فیبروم هستند.

سن: احتمال ابتلا به فیبروم با افزایش سن، به‌ویژه پس از ۳۰ سالگی، افزایش می‌یابد.

وزن: اضافه وزن و چاقی نیز از عوامل خطر برای بروز فیبروم محسوب می‌شوند.

روش‌های تشخیص فیبروم رحم

برای تشخیص دقیق فیبروم رحم و افتراق آن از سایر بیماری‌ها، پزشک از روش‌های زیر استفاده می‌کند:

معاینه لگن: پزشک با معاینه لگن، به دنبال هرگونه توده یا برآمدگی غیر طبیعی در رحم می‌گردد که می‌تواند نشانه‌ای برای فیبروم باشد.

سونوگرافی لگن: با استفاده از امواج صوتی، پزشک تصویری واضح از رحم و فیبروم‌ها به دست می‌آورد.

ام آر آی: تصاویر دقیق‌تری از فیبروم‌ها ارائه می‌دهد و به پزشک کمک می‌کند تا اندازه و محل دقیق آن‌ها را تعیین کند.

هیستروسکوپی: پزشک با وارد کردن یک لوله باریک مجهز به دوربین، داخل رحم را بررسی می‌کند و در صورت نیاز نمونه‌ای از بافت فیبروم را برای بررسی بیشتر برمی‌دارد.

لاپاراسکوپی: با ایجاد یک برش کوچک در شکم و وارد کردن یک لوله مجهز به دوربین، پزشک می‌تواند وجود فیبروم رحم را بررسی کند.

هیستروسالپنگوگرافی: این روش برای بررسی شکل و اندازه رحم و لوله‌های فالوپ استفاده می‌شود.

روش‌های درمان فیبروم رحم

لزوما همه فیبروم‌های رحم نیاز به درمان ندارند. اگر این توده‌ها باعث ایجاد علائمی مانند خونریزی شدید قاعدگی، درد در ناحیه لگن، مشکلات ادراری یا مانع بارداری شما شوند، پزشک ممکن است درمان را پیشنهاد کند. انتخاب روش درمان مناسب به عوامل مختلفی هم‌چون اندازه فیبروم‌ها، تعدادشان، محل قرارگیری‌شان، شدت علائم شما، سن‌تان و همچنین برنامه‌هایتان برای بارداری بستگی دارد.

برخی از روش‌های درمانی رایج عبارتند از:

• دارودرمانی

دارودرمانی یکی از روش‌های رایج درمان فیبروم است. داروها می‌توانند به کوچک کردن فیبروم‌ها و کاهش علائم کمک کنند. برخی از داروهای رایج عبارتند از:

مسکن‌های بدون نسخه: داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن برای کاهش درد و ناراحتی ناشی از فیبروم‌ها استفاده می‌شوند.

مکمل‌های آهن: در صورت خونریزی شدید و کم‌خونی، مصرف مکمل آهن برای جبران کمبود آهن ضروری است.

داروهای ضد بارداری هورمونی: قرص‌های ضد بارداری، حلقه‌های واژینال، تزریق‌ها و دستگاه‌های داخل رحمی (IUD) می‌توانند به کاهش خونریزی و درد کمک کنند.

آگونیست‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH): این داروها باعث کوچک شدن موقت فیبروم‌ها می‌شوند و معمولا قبل از جراحی برای تسهیل عمل استفاده می‌شوند.

داروهای جدید: داروهایی مانند الاگولیکس و ترانکسامیک اسید به طور خاص برای درمان خونریزی شدید ناشی از فیبروم‌ها طراحی شده‌اند.

• روش‌های مداخله‌ای درمان فیبروم رحم

اگر دارو درمانی برای کنترل فیبروم رحم کافی نباشد، پزشک ممکن است روش‌های مداخله‌ای را پیشنهاد دهد. این روش‌ها شامل موارد زیر است:

سونوگرافی متمرکز با شدت بالا (HIFU): در این روش، از امواج صوتی با انرژی بالا برای کوچک کردن فیبروم‌ها استفاده می‌شود. این روش نسبت به جراحی عوارض جانبی کمتری دارد.

آمبولیزاسیون شریان رحمی (UAE): با مسدود کردن رگ‌های خونی تغذیه‌کننده فیبروم‌ها، باعث کوچک شدن آن‌ها می‌شود.

میومکتومی: در این عمل جراحی، فیبروم‌ها از رحم خارج می‌شوند، اما خود رحم دست‌نخورده باقی می‌ماند. این روش برای زنانی که قصد بارداری دارند، مناسب‌تر است.

هیسترکتومی: در موارد شدید، ممکن است برداشتن کامل رحم (هیسترکتومی) لازم باشد. این روش معمولا به عنوان آخرین گزینه و زمانی که درمان‌های دیگر موثر نباشند، برای زنانی که دیگر قصد بارداری ندارند یا علائم‌شان بسیار شدید است، توصیه می‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرعادی در چرخه قاعدگی، درد لگن، مشکل در تخلیه مثانه یا باروری، بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک متخصص مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشانه وجود فیبروم رحم یا سایر مشکلات زنان باشند.

پزشکان با بهره‌گیری از جدیدترین روش‌های تشخیصی و درمانی، بهترین گزینه را برای درمان شما انتخاب خواهند کرد. حتی می‌توانید از خدمات ویزیت آنلاین نیز بهره‌مند شوید و با مراجعه به سایت یا اپلیکیشن اسنپ‌دکتر، در رابطه با فیبروم رحم و سایر مشکلات زنان از متخصص زنان و زایمان مشاوره آنلاین بگیرید.