بی‌اختیاری ادرار در بزرگسالان
بی‌اختیاری ادرار در بزرگسالان یک مشکل شایع و اغلب شرم آور است. در اکثر مواقع هنگام سرفه یا عطسه، فرد کنترل ادرار خود را از دست می‌دهد. اگرچه بی‌اختیاری ادرار بیشتر اوقات با افزایش سن رخ می‌دهد، اما گاهی برای افراد با سن پایین‌تر هم این مساله ایجاد می‌شود. اگر بی‌اختیاری ادرار بر فعالیت‌های روزمرۀ شما تأثیر می‌گذارد، از مراجعه به پزشک خود دریغ نکنید.
بی‌اختیاری ادرار چیست؟
برای اکثر افراد با تغییرات جزئی در سبک زندگی و تغییر در رژیم غذایی یا مراقبت‌های پزشکی می‌تواند علائم بی‌اختیاری ادرار را درمان کند. بسیاری از افراد گاهی اوقات نشت ادرار جزئی دارند این اتفاق نشانه بی‌اختیاری کامل ادرار نیست. بی‌اختیاری ادرار می‌تواند به دلیل عادت‌های روزمره، بیماری‌های زمینه‌ای پزشکی یا مشکلات جسمی ایجاد شود. ارزیابی دقیق توسط پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا دلیل بی‌اختیاری ادرار شما مشخص شود.
انواع بی‌اختیاری ادرار
بی‌اختیاری ادرار ناخواسته
وقتی از طریق سرفه، عطسه، خنده، ورزش یا بلند کردن وسیله‌های سنگین به مثانه فشار می‌آورید، ادرار نشت می‌کند.
بی‌اختیاری فوری ادرار
شما یک دفعه، ناگهانی و شدید ادرار می‌کنید یا ممکن است نیاز به دفع ادرار زیاد داشته باشید. حتی ممکن است در طول شب نیز احساس دفع ادرار کنید. بی‌اختیاری فوری ممکن است در اثر یک بیماری جزئی مانند عفونت یا بیماری، شدیدتر مانند اختلال عصبی یا دیابت ایجاد شود.
بی‌اختیاری به علت سر ریز بودن ادرار
ممکن است شما به دلیل مثانه‌ای که کاملاً خالی نمی‌شود، مداوم مجبور به ادرار کردن باشید. بنابراین حتماً هر بار که از سرویس بهداشتی استفاده می‌کنید، مثانه خود را خالی از ادرار کنید.
بی‌اختیاری عملکردی
بی‌اختیاری ادرار ممکن است به علت این باشد که یک نقص جسمی یا روحی شما را از ورود به موقع به توالت باز می‌دارد. به عنوان مثال، اگر مبتلا به آرتروز شدید هستید ممکن است نتوانید دکمه‌های شلوار خود را به سرعت کافی باز کنید.
مراجعه به پزشک را نادیده نگیرید
ممکن است در بحث بی‌اختیاری ادرار با پزشک خود، احساس ناراحتی و شرم کنید. اما اگر بی‌اختیاری ادرار مکرر باشد یا کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد، مهم است که به پزشک برای مشکل خود مراجعه کنید. زیرا بی‌اختیاری ادرار ممکن است عوارض زیادی داشته باشد. برای مثال ممکن است باعث شود فعالیت‌های خود را محدود کنید. حتی تعاملات اجتماعی خود را به این دلیل محدود کنید. بنابراین روی کیفیت زندگی شما تأثیر منفی می‌گذارد. در ضمن ممکن است خطر سقوط در بزرگسالان مسن را هنگام رفتن به توالت افزایش دهد.
بی‌اختیاری ادرار موقت
برخی از نوشیدنی‌ها، غذاها و داروها ممکن است به عنوان مواد غذایی مدر عمل کنند. آنها مثانه شما را تحریک کرده و حجم ادرار شما را افزایش می‌دهند.
موادی که باعث افزایش ادرار می‌شوند عبارتند از:
- الکل
- کافئین
- نوشیدنی‌های گازدار و آب گازدار
- شیرین کننده‌های مصنوعی
- شکلات
- فلفل تند، غذاهایی که دارای ادویه و شکر یا ترشی زیاد هستند
- مرکبات
- داروهای فشار خون و قلب
- آرام بخش‌ها و شل کننده‌های عضلات
- مصرف زیاد ویتامین (C)
دلایل دیگر بی‌اختیاری ادرار
همچنین ممکن است بی‌اختیاری ادرار به دلیل یک بیماری پزشکی مانند عفونت مجاری ادراری قابل درمان باشد. توجه کنید که عفونت‌ها می‌توانند مثانه شما را تحریک کنند. آنها حتی باعث می‌شوند که شما ادرار زیادی دفع کنید. گاهی ممکن است که بی‌اختیاری ادرار داشته باشید. یبوست هم ممکن است باعث بی‌اختیاری ادرار شود. زیرا راست روده نزدیک مثانه قرار دارد و بسیاری از اعصاب مشابه را در اختیار دارد. مدفوع سفت و فشرده در راست روده باعث فعالیت بیش از حد این اعصاب و افزایش دفعات ادرار می‌شود.
بی‌اختیاری مداوم ادرار
بی‌اختیاری ادرار همچنین می‌تواند یک بیماری مداوم باشد که ناشی از مشکلات جسمی یا تغییرات اساسی در بدن است، از جمله:
بارداری
تغییرات هورمونی و افزایش وزن جنین می‌تواند منجر به بی‌اختیاری ادرار شود.
زایمان
زایمان طبیعی می‌تواند عضلات مورد نیاز برای کنترل مثانه را ضعیف کرده و به اعصاب مثانه و بافت حمایتی بدن زن آسیب برساند. بنابراین منجر به افتادن کف لگن شود. با افتادگی لگن، مثانه، رحم، راست روده یا روده کوچک ممکن است از حالت معمول به پایین رانده شده و به داخل واژن بیایند. چنین برآمدگی‌هایی ممکن است با بی‌اختیاری ادرار همراه باشد.
تغییرات با افزایش سن
با افزایش سن، عضله مثانه می‌تواند ظرفیت مثانه را برای ذخیره ادرار کاهش دهد. همچنین، انقباضات غیر ارادی مثانه با افزایش سن بیشتر می‌شود.
یائسگی
بعد از یائسگی، زنان استروژن کمتری تولید می‌کنند. استروژن هورمونی است که به سالم نگه داشتن مخاط مثانه و مجرای ادرار کمک می‌کند. تخریب این بافت‌ها می‌تواند بی‌اختیاری ادرار را بدتر و تشدید کند.
بزرگ شدن پروستات
به خصوص در مردان مسن، بی‌اختیاری ادرار اغلب از بزرگ شدن غده پروستات ناشی می‌شود. نام این بیماری معروف هیپرپلازی خوش خیم پروستات (hyperplasia) است.
عوارض درمان سرطان پروستات
در مردان، بی‌اختیاری ادرار بیشتر اوقات، یکی از عوارض جانبی درمان‌های سرطان پروستات است.
اختلالات عصبی
بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس(Multiple sclerosis)، بیماری پارکینسون (Parkinson disease)، سکتۀ مغزی، تومور مغزی یا آسیب نخاعی می‌تواند با سیگنال‌های عصبی درگیر در کنترل مثانه تداخل داشته و باعث بی‌اختیاری ادرار شود.
عوامل خطر بی‌اختیاری ادرار
عواملی که خطر ابتلا به بی‌اختیاری ادرار را در شما افزایش می‌دهند عبارتند از:
جنسیت
زنان بیشتر دچار بی اختیاری ادرار می‌شوند. بارداری، زایمان، یائسگی و آناتومی طبیعی زنان این تفاوت را تشکیل می‌دهد. با این حال، مردانی که مشکلات غده پروستات دارند، در معرض خطر ابتلا به بی‌اختیاری در ادرار و سر ریز ادرار قرار دارند.
سن
با بالا رفتن سن عضلات مثانه و مجرای ادرار مقداری از قدرت خود را از دست می‌دهند. افزایش سن میزان مثانه شما را کاهش می‌دهد و احتمال آزاد شدن ادرار غیرارادی را نیز افزایش می‌دهد.
اضافه وزن داشتن
وزن اضافی باعث افزایش فشار بر مثانه و عضلات اطراف مثانه می‌شود که باعث ضعف آنها می‌شود. در نتیجه باعث می‌شود هنگام سرفه یا عطسه ادرار نشت کند.
سیگار کشیدن
استفاده از دخانیات ممکن است خطر بی‌اختیاری ادرار را افزایش دهد.
سابقه خانوادگی
اگر یکی از اعضای خانواده نزدیک فرد، دچار بی اختیاری ادرار باشد، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است. برخی از بیماری‌ها مانند بیماری عصبی یا دیابت ارثی نیز ممکن است خطر بی‌اختیاری ادرار را افزایش دهد.
عوارض بی‌اختیاری ادرار
عوارض بی اختیاری مزمن ادرار، شامل موارد زیر است:
مشکلات پوستی
عفونت‌های پوستی و زخم‌ها می‌توانند از روی پوستی که مداوم مرطوب است ایجاد شوند.
عفونت‌های دستگاه ادراری
بی اختیاری ادرار خطر ابتلا به عفونت‌های ادراری مکرر را افزایش می‌دهد.
تأثیرات منفی بر زندگی شخصی
بی‌اختیاری ادرار می‌تواند بر روابط اجتماعی، شغلی و شخصی شما تأثیر بگذارد.
روش جلوگیری از بی‌اختیاری ادرار
بی‌اختیاری ادرار همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال، برای کمک به کاهش خطر ابتلا به این بیماری، همیشه تناسب اندام داشته باشید، تمرینات کف لگن را تمرین کنید، از مصرف تحریک کننده‌های مثانه مانند کافئین، الکل و غذاهای خیلی ترش خودداری کنید، فیبر بیشتری بخورید زیرا فیبر می‌تواند از یبوست جلوگیری کند، سیگار نکشید یا اگر سیگاری هستید سیگار را ترک کنید.
درمان بی‌اختیاری ادرار
برای درمان‌های غیر جراحی، در ابتدا پزشک عمومی ممکن است اقدامات ساده‌ای را برای بررسی اینکه آیا به بهبود علائم شما کمک می‌کنند یا خیر را پیشنهاد دهد.
این اقدامات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تغییر در سبک زندگی
تغییر در سبک زندگی مانند موارد زیر مؤثر هستند.
- کاهش وزن و کاهش مصرف کافئین و الکل
- تمرینات کف لگن (روشی که با فشار دادن عضلات، کف لگن خود را تقویت می‌کنید)
- آموزش مثانه (روشی که شما تفاوت بیشتر بین نیاز به دفع ادرار و دفع ادرار را یاد می‌گیرید)
- استفاده محصولات بی اختیاری ادرار، مانند پدهای بهداشتی
بعد از اجرای این کارها اگر باز هم قادر به کنترل ادرار خود نباشید، ممکن است پزشک دارو توصیه کند.
درمان بی‌اختیاری ادرار با جراحی
همچنین ممکن است برای درمان بی‌اختیاری ادرار، مجبور به جراحی باشید. روش‌هایی که برای درمان شما مناسب هستند به نوع بی‌اختیاری ادرار بستگی دارد. درمان جراحی برای بی‌اختیاری ادرار، برای کاهش فشار روی مثانه یا تقویت عضلات کنترل‌کننده ادرار استفاده می‌شود. همچنین این جراحی شامل بزرگ شدن مثانه یا کاشت دستگاهی برای تحریک عصب کنترل‌کننده عضلات است.
