تست HPV روشی مطمئن برای تشخیص ابتلا به عفونت اچ پی وی محسوب می‌شود. ویروس‌های اچ پی وی انواع مختلفی دارند. بیشتر آنها می‌توانند موجب بروز زگیل تناسلی شوند، اما تنها تعداد محدودی از این ویروس‌ها قابلیت ایجاد تغییرات پیش‌سرطانی و بدخیمی در نواحی دهانه رحم، دیواره واژن، کانال مقعدی، آلت تناسلی و دهان را دارند. در ادامه این مطلب از سایت دکتر آنلاین اسنپ‌دکتر با ما همراه باشید تا توضیح دهیم که تست اچ پی وی در چه افرادی و در چه زمان‌هایی ضروری است.
آزمایش HPV چیست؟
برای درک آزمایش HPV، نخست باید با این ویروس آشنا شویم. پاپیلومای انسانی (HPV) نوعی عفونت شایع ویروسی است که می‌تواند در بعضی موارد، رشد سلولی در پوست یا مخاط را به شکل غیرطبیعی افزایش دهد. در اوایل شروع با مراجعه به دکتر پوست آنلاین به شناسایی سریع تر این بیماری کمک می شود.
این ویروس حدود ۱۰۰ سویه مختلف دارد که بعضی از انواع آن می‌توانند زگیل ایجاد کنند.
این ویروس‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- ویروس‌های HPV که خودبه‌خود از بین می‌روند.
- ویروس‌های HPV که ممکن است به زگیل منجر شوند یا خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند.
این دو گروه به لحاظ خطر به انواع کم‌خطر و پرخطر دسته‌بندی می‌شوند. برخی از انواع زگیل تناسلی ممکن است زمینه‌ساز ابتلا به سرطان یا سایر بیماری‌ها باشند.
جالب است بدانید که تقریبا این ویروس علت تمام موارد ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان است. اما چگونه می‌توانیم بفهمیم که به زگیل تناسلی مبتلا هستیم؟ تشخیص ابتلا به این بیماری فقط از طریق آزمایش HPV امکان‌پذیر است.
آزمایش HPV تست جدیدی نیست و در گذشته نیز از روش‌های مختلفی برای شناسایی این بیماری استفاده می‌شد. فرآیند انجام آزمایش و نمونه‌گیری در زنان و مردان به طور جزئی متفاوت است.
تست HPV در زنان، معمولا با استفاده از نمونه‌برداری پاپ اسمیر انجام می‌شود و در صورت لزوم، برای زنان بالای ۳۰ سال از آزمایشهای تکمیلی برای تشخیص کمک گرفته می‌شود.
اگر علائم مرتبط با ویروس HPV را مشاهده کردید، بهتر است هرچه سریع‌تر به دکتر زگیل تناسلی مراجعه کنید.
چه زمانی باید تست اچ پی وی انجام شود؟
تست HPV برای تشخیص ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی انجام می‌شود. اما چه افرادی باید این آزمایش را انجام دهند؟ معمولا افرادی که به دلایل زیر به پزشک مراجعه کرده‌اند، نیاز به انجام تست ردیابی اچ پی وی دارند:
-
- زائده‌های مشکوک در نواحی تناسلی: این گروه شامل زنان و مردانی می‌شوند که زائده‌های مشکوک به زگیل تناسلی را در نواحی تناسلی خود مشاهده کرده‌اند. این زوائد ممکن است در نواحی مختلفی مانند مدخل واژن، لابیاها، کانال مقعدی (در زنان)، آلت تناسلی و کیسه بیضه (در مردان)، همچنین اطراف مقعد، کشاله ران‌ها و دهان ظاهر شوند.
- تغییرات غیرطبیعی در نتایج پاپ اسمیر: زنانی که در نتیجه تست غربالگری پاپ اسمیر، تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های دهانه رحم خود دارند، باید تحت نظر پزشک تست اچ پی وی را انجام دهند.
- سرطان دهانه رحم: زنانی که به سرطان دهانه رحم یا کانسر سرویکس مبتلا شده‌اند، نیز باید تست اچ پی وی را انجام دهند.
- پیوند عضو: توصیه می‌شود کسانی که به هر دلیلی عضو پیوندی دریافت کرده‌اند، ۱۰سال پس از پیوند تست ردیابی HPV انجام دهند. ممکن است پزشک انجام این تست را زودتر از ۱۰ سال نیز برای فرد توصیه کند.
تست پاپ اسمیر به عنوان تست غربالگری روتین برای زنان انجام می‌شود. طبق پروتکل‌های مختلف، این تست باید ۲ سال پس از شروع فعالیت جنسی، آغاز و به صورت منظم ادامه یابد. حین برداشت نمونه و ارسال آن به آزمایشگاه، پزشک معمولا درخواست تشخیص نوع ویروس اچ پی وی را می‌دهد که به آن «اچ پی وی تایپینگ» می‌گویند. لازم به ذکر است که روش‌های تشخیصی عفونت‌های ویروسی از نظر پیچیدگی و تکنولوژی نسبت به عفونت‌های باکتریایی متفاوت است و نیاز به آزمایشگاه‌های تخصصی دارد.در مناطقی که دسترسی به آزمایشگاه معتبر برای اچ پی وی تایپینگ وجود ندارد، پزشکان در صورت مشاهده نتایج غیرطبیعی در تست پاپ اسمیر یا در صورت بالای ۳۰ سال بودن بیمار، انجام تست اچ پی وی را توصیه می‌کنند.
نکته قابل توجه این است که تست غربالگری معادلی برای مردان وجود ندارد. همچنین، تست اچ پی وی برای مردانی که مبتلا به اچ آی وی یا نقص سیستم ایمنی هستند و زوائد مشکوکی در ناحیه تناسلی یا دهان دارند، توصیه می‌شود.
انواع آزمایش HPV
در گذشته، برای تشخیص ویروس HPV از روش‌های مختلفی مانند کشت سلولی، میکروسکوپی و روش‌های ایمونولوژیکی استفاده می‌شد. اما امروزه با پیشرفت‌های علمی، روش‌های جدید و دقیقی برای تشخیص این بیماری توسعه یافته است که دقت بیشتری نسبت به روش‌های قبلی دارند.
دقت نتایج این آزمایش‌ها به شرح زیر است:
- سرطان رحم: تا ۹۰ درصد
- سرطان‌های مقعد: ۶۵ درصد
- سرطان‌های واژینال: ۵۰ درصد
- سرطان‌های مردانه: تا ۳۵ درصد
در برخی از روش‌های تشخیصی، آزمایش خون نیز ممکن است انجام شود، اما این تست فقط سابقه مواجهه با ویروس را نشان می‌دهد و نتایج آن چندان قابل اعتماد نیست. همچنین، آزمایش HPV برای افراد بین ۲۱ تا ۳۰ سال، نتیجه چندان مطمئنی ندارد و پس از ۳۰ سالگی، انجام این آزمایش‌ها به‌صورت دوره‌ای ضروری است. زنان باید بیشتر به این چکاپ‌های دوره‌ای توجه کنند.
برخی از روش‌های مدرن برای انجام آزمایش HPV عبارتند از:
آزمایش اسید استیک
در این روش، ضایعات مشکوک با اسید استیک خیس می‌شوند و پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه، علائمی بروز میکند که نشان‌دهنده ابتلا به زگیل تناسلی است. این روش معمولاً برای مردان و همچنین تشخیص زگیل تناسلی در دهانه رحم و لابیا استفاده می‌شود. اگر ضایعات پس از تماس با گاز مرطوب اسید استیک سفید شوند، نشانه وجود زگیل تناسلی است.
آزمایش کولپوسکوپی
این آزمایش به‌صورت سرپایی و تحت نظر پزشک متخصص زنان انجام می‌شود. در این فرآیند، دهانه رحم و واژن معاینه شده و در صورت لزوم از اسید استیک برای تشخیص بهتر استفاده می‌شود.
بیوپسی و نمونه برداری
پزشک در حین کولپوسکوپی، در صورت نیاز می‌تواند از بافت مناطق مشکوک نمونه‌برداری کند. سپس این نمونه به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا شدت بیماری مشخص شود. این روش برای هر دو جنس قابل اجراست.
آزمایش های مبتنی بر DNA
این آزمایش‌ها از روش‌های مدرن برای شناسایی زگیل تناسلی هستند و به دو صورت انجام می‌شوند:
- ارزیابی جذب hc2: این روش مبتنی بر تکنیک‌های PCR است و می‌توان آن را به‌راحتی تکرار کرد.
- تست HPV PCR: این تست به‌منظور شناسایی توالی و شدت ناهنجاری‌های HPV طراحی شده و بهترین سن برای انجام آن ۳۰ سالگی است.
تست پاپ اسمیر
اکثر زنان حداقل یکبار در زندگی خود تست پاپ اسمیر انجام داده‌اند. اگر علائم HPV را مشاهده کردید، بهتر است به جای ترس از این آزمایش، برای انجام آن اقدام کنید.
تست پاپ اسمیر، رایج‌ترین روش برای تشخیص HPV است که می‌تواند تغییرات بدخیم و عفونت‌ها را شناسایی کند. این آزمایش به‌صورت سرپایی و با استفاده از اسپکولوم برای باز کردن دهانه واژن انجام می‌شود و پزشک از مخاط درون دهانه رحم نمونه‌برداری میکند.
در صورت نیاز، پزشک ممکن است برای تأیید نتایج مثبت آزمایش از روش‌های فوق نیز استفاده کند.
تفسیر و تحلیل نتایج آزمایش اچ پی وی
نتایج تست اچ پی وی می‌تواند شامل حالت‌های منفی، مثبت یا مثبت کاذب باشد. در ادامه، هر یک از این موارد برای درک بهتر تفسیر آزمایش اچ پی وی بررسی می‌شود.
مثبت کاذب
نتیجه مثبت کاذب در آزمایش اچ پی وی به این معناست که فرد به یکی از نوع‌های ویروس HPV مبتلا شده است، در حالی که در واقع این گونه نیست و نتیجه تست به اشتباه مثبت گزارش شده است. این نوع نتیجه می‌تواند منجر به اقداماتی غیرضروری مانند کولپوسکوپی یا بیوپسی و همچنین موجب ایجاد اضطراب بی‌مورد در فرد شود.
پزشک ممکن است برای تأیید و بررسی وضعیت سلامت فرد، روش‌های اضافی را تجویز کند که این نیز می‌تواند هزینه‌بر و اضطراب‌آور باشد.
منفی کاذب
نتیجه منفی کاذب به این معناست که آزمایش نشان می‌دهد فرد به هیچ یک از نوع‌های ویروس HPV مبتلا نیست، در حالی که در واقع به این ویروس آلوده است. به عبارت ساده‌تر، تست نتوانسته وجود ویروس را در بدن شناسایی کند و اشتباهاً نتیجه منفی اعلام شده است. در این صورت، معمولا پزشک تکرار آزمایش را تجویز میکند، چرا که، در صورت وجود سلول‌های پیش‌سرطانی، امکان درمان به‌موقع از دست می‌رود و ممکن است فرد و شریک جنسی او در معرض خطر قرار بگیرید.
نتیجه مثبت
وقتی نتیجه تست HPV مثبت باشد، به این معناست که فرد به نوعی از ویروس اچ پی وی مبتلا است. مثبت بودن این تست در زنان احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد. با این حال، به معنای ابتلا فرد به سرطان نیست. نتیجه مثبت این آزمایش به‌عنوان هشدار در نظر گرفته می‌شود که باید به احتمال افزایش ریسک ابتلا به سرطان دهانه رحم توجه شود. در اینجا، بدن ممکن است توانایی مبارزه با عفونت را داشته باشد، اما ممکن است به عدم موفقیت مبارزه در برابر ویروس و تبدیل سلول‌های سالم به سرطانی منجر شود. اگر این ویروس در بارداری تشخیص داده شود، لازم است نکات ویژه‌ای رعایت شود. مقاله HPV در دوران بارداری و خطرات آن را از دست ندهید.
در صورت دریافت نتیجه مثبت، پزشک ممکن است آزمایشهای بیشتری را برای ارزیابی دقیق‌تر وضعیت سلول‌های دهانه رحم تجویز کند و دوره‌ای برای انجام تست پاپ اسمیر توصیه کند. اگر ویروس همچنان وجود داشته باشد، فرد باید درمان‌های مناسب را شروع کند تا از تبدیل سلول‌های پیش‌سرطانی به سرطانی جلوگیری شود.
خطر متوسط و بالا
خطر متوسط: این تست HPV نشان می‌دهد که فرد به یکی از نوع‌های کمتر خطرناک ویروس اچ پی وی مبتلا است، اما هنوز هم ممکن است نیاز به آزمایش مجدد در ۱۲ ماه آینده داشته باشد تا وضعیت عفونت و تغییرات سلولی بررسی شود.
خطر بالا: اگر به نوع‌های پرخطر HPV 16 یا HPV 18 مبتلا شده باشید، ممکن است تغییرات سلولی جدی در دهانه رحم فرد مشاهده شود. در این صورت، مشاوره با پزشک برای انتخاب بهترین روش‌های درمانی و پیشگیری از پیشرفت سرطان ضروری است.
نتیجه منفی
نتیجه منفی تست HPV به این معنی است که فرد به هیچ یک از نوع‌های ویروس اچ پی وی مبتلا نیست و خطر ابتلا به زگیل تناسلی یا سرطان دهانه رحم وجود ندارد. با این حال، این بدان معنا نیست که نباید تست‌های دوره‌ای را انجام داد. برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌ها و سرطان‌های مرتبط با اچ پی وی، لازم است به طور مرتب آزمایش پاپ اسمیر را انجام شود.
نکته مهم این است که افراد برای کاهش احتمال ابتلا به ویروس اچ پی وی، باید نسبت به دریافت واکسن گارداسیل یا واکسن‌های مشابه اقدام کنند. این اقدام می‌تواند محافظت موثری در برابر این ویروس فراهم کند.
آیا تست HPV شامل آزمایشهای قبل از ازدواج است؟
انجام آزمایشهای خونی رایج قبل از ازدواج هیچ ارتباطی با تست اچ پی وی تایپینگ یا آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی ندارد. در آزمایش خون تنها آنتی‌بادی‌های این ویروس شناسایی می‌شوند که این اطلاعات به تنهایی نمی‌تواند به تعیین وجود عفونت فعلی یا سابق فرد کمک کند. به عبارت دیگر، مشخص نیست که آیا آنتی‌بادی‌ها ناشی از عفونت فعال هستند یا نتیجه عفونت قبلی. بر اساس توصیه پزشکان و مراجع علمی معتبر، ردیابی آنتی‌بادی‌های اچ پی وی در خون چندان مفید نیست.
اهمیت آزمایش زگیل تناسلی و ویروس پاپیلومای انسانی در زنان
آزمایش زگیل تناسلی و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) برای زنان از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور معمول، از دو سال پس از آغاز رابطه جنسی واژینال، انجام تست غربالگری پاپ اسمیر جزو چکاپ‌های روتین و ضروری است. این آزمایش که بدون درد و با هزینه و زمان کم انجام می‌شود، شامل جمع‌آوری سلول‌های سطحی از دهانه رحم با ابزار استریل و انتقال آنها به آزمایشگاه برای بررسی پاتولوژیک است.
در گذشته، این آزمایش فقط به بررسی تغییرات بافت‌شناسی محدود بود، اما امروزه پزشکان می‌توانند درخواست HPV تایپینگ را نیز بدهند تا نوع ویروس شناسایی شود.
فواصل تکرار تست پاپ اسمیر به سن بیمار و نتایج آزمایشهای قبلی بستگی دارد. مشاوره با پزشک در این زمینه توصیه می‌شود. سرطان دهانه رحم یکی از سرطان‌های رایج در کشورهای در حال توسعه است.
در مقابل، کشورهای پیشرفته به دلیل الزامی بودن تست غربالگری پاپ اسمیر، آمار کمتری از مبتلایان به این نوع سرطان دارند. بسیاری از افراد در کشور ما ممکن است از اهمیت این آزمایش آگاهی نداشته باشند یا به دلیل خجالت از انجام آن اجتناب کنند.
علاوه بر این، یکی از دلایل تفاوت آمار مبتلایان، وجود واکسن اچ پی وی در کشورهای پیشرفته است. همچنین، آلودگی به اچ پی وی ممکن است سال‌ها طول بکشد تا تغییرات مخاطی در دهانه رحم، واژن، کانال مقعد و حفره دهان ایجاد کند. ابتلا به این ویروس لزوماً به معنای ابتلا به سرطان نیست و تنها درصد محدودی از زنانی که به انواع پرخطر اچ پی وی مبتلا می‌شوند، دچار تغییرات سرطانی خواهند شد. بنابراین، اگر آزمایش پاپ اسمیر مثبت باشد، نیازی به نگرانی بیش از حد نیست.
تست HPV در زنان باردار نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. قبل از بارداری، انجام تست پاپ اسمیر و HPV تایپینگ توصیه می‌شود. برای زنانی که دچار آلودگی به اچ پی وی هستند یا زگیل‌های تناسلی در ناحیه دهانه و دیواره واژن دارند، زایمان از طریق سزارین الزامی است تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
در چه مردانی آزمایش HPV انجام می‌شود؟
برخلاف زنان، در مردان آزمایش غربالگری معادل پاپ اسمیر وجود ندارد. با این حال، در گروه‌های خاصی از مردان، آزمایش HPV با استفاده از نمونه‌گیری از زوائد زگیل‌مانند، ترشحات نوک آلت و ترشحات کانال مقعد انجام می‌شود. این گروه‌ها شامل موارد زیر هستند:
- مردان مبتلا به HIV: مردانی که مثبت بودن تست HIV آنها تایید شده و به ایدز مبتلا هستند، نیاز به انجام این تست دارند تا خطر عفونت‌های مرتبط با HPV و سایر بیماری‌ها را ارزیابی کنند.
این آزمایش‌ها به شناسایی و مدیریت بهتر عفونت‌های HPV و جلوگیری از عوارض جدی کمک می‌کنند.
آیا نتیجه تست HPV در طول زمان تغییر میکند؟
پاسخ به این سوال «بله» است. زیرا خطر ابتلا به ویروس اچ پی وی در هر زمان ممکن است وجود داشته باشد، بنابراین نتیجه منفی یکبار آزمایش نمی‌تواند تضمینی برای ایمنی دائمی فرد در برابر انواع مختلف HPV باشد.
متاسفانه، ویروس HPV بسیار شایع است و به همین دلیل ضروری است که علاوه بر داشتن رابطه جنسی محافظت شده، به‌طور منظم وضعیت سلامتی خود را تحت نظر پزشک متخصص بررسی کنید تا از خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با این ویروس در امان باشید.
در برخی موارد، حتی ممکن است توصیه شود که قبل از ازدواج، آزمایش HPV را انجام دهید. این تست بسیار ساده و سریع است و تنها چند دقیقه زمان می‌برد. همچنین، انجام آن هیچ‌گونه درد یا خونریزی نخواهد داشت، بنابراین نگرانی درباره آسیب‌ها و عوارض ناشی از آن وجود ندارد.
سخن آخر
تست HPV یک ابزار کلیدی برای شناسایی عفونت‌های پاپیلومای انسانی و پیشگیری از بیماری‌های مرتبط، از جمله سرطان دهانه رحم است. انجام این آزمایش به ویژه برای افرادی که دارای زوائد مشکوک در ناحیه تناسلی یا نتایج غیرطبیعی در تست‌های پاپ اسمیر هستند، ضروری است. با تفسیر صحیح نتایج تست، افراد می‌توانند تصمیمات بهتری درباره سلامتی خود اتخاذ کنند و از ابتلا به عوارض جدی جلوگیری کنند. توجه به این نکته که آزمایشهای دوره‌ای و مشاوره با پزشک در شناسایی و مدیریت به موقع مشکلات سلامتی کمک میکند، بسیار حائز اهمیت است.
