سرفه‌هایی را که با قلقلک سینه و گزگز گلو شروع می‌شوند و هیچ خلطی ایجاد نمی‌کنند، سرفه خشک می‌گویند. سرفه، واکنش طبیعی در مواجهه با هرگونه محرک در داخل ریه است. اما سرفه‌های خشک، غالبا بدون وجود محرک بیرونی شروع می‌شوند و ادامه پیدا می‌کنند. در این مقاله از وبلاگ اسنپ‌دکتر درباره علت سرفه‌های خشک و شیوه‌های درمان آنها بخوانید.
علت سرفه خشک چیست؟
سرفه خشک می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. برخی از علل رایج آن عبارتند از:
- عفونت‌های ویروسی: ویروس‌های تنفسی مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا یا کووید-۱۹ می‌توانند مجاری تنفسی را تحریک کرده و باعث سرفه خشک شوند.
- آلرژی: واکنش‌های آلرژیک به موادی مانند گرده گل،گرد و غبار، شوره حیوانات خانگی یا غذاهای خاص می‌تواند باعث سرفه خشک شود.
- آبریزش بینی: ترشح بیش از حد مخاط می‌تواند منجر به تحریک گلو و سرفه خشک شود.
- عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض مواد محرک مانند دود، آلودگی، بوهای شدید یا هوای خشک باعث سرفه خشک می‌شود.
- آسم: افراد مبتلا به آسم ممکن است سرفه خشک را به عنوان علامت بیماری خود تجربه کنند؛ زیرا در آسم، مسیر تنفسی ملتهب و باریک می‌شود.
- بیماری رفلاکس معده به مری (GERD): رفلاکس اسید از معده به مری می‌تواند باعث تحریک گلو و سرفه خشک مداوم شود.
- داروها: برخی داروها که برای فشار خون بالا استفاده می‌شوند، عوارض جانبی آنها سرفه خشک در برخی افراد است.
- عفونت‌های دستگاه تنفسی: عفونت‌های دستگاه تنفسی، مانند برونشیت یا ذات‌الریه، باعث سرفه خشک همراه با علائم دیگری مانند تنگی قفسه سینه یا تب می‌شوند.
- محرک‌ها و مواد شیمیایی: قرار گرفتن در معرض محرک‌هایی مانند دود، دودهای شیمیایی یا آلاینده‌های صنعتی باعث سرفه خشک می‌شود.
- سرطان ریه: حدود نیمی از مبتلایان به سرطان ریه سرفه خشک مداوم دارند.
- نارسایی قلبی: قلب ضعیف می‌تواند باعث برگشت مایع به ریه‌ها شود و مسدود شدن ریه‌ها باعث سرفه خشک خواهد شد.
- آپنه خواب: در سال ۲۰۰۷ گزارشی نشان داد که آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب) با سرفه خشک مزمن ارتباط دارد.
چگونه سرفه خشک را درمان کنیم؟
برخی از شربت‌ها و داروهای داروخانه‌ای تهیه و عرضه می‌شود که اکثرا برای درمان یا تسکین سرفه خشک به صورت رایج تجویز می‌شوند. این داروها عبارتند از:
- دکسترومتورفان (یا DXM): شربت سرفه‌ای که برای سرفه‌های خشک و خارش دار بدون خلط پیشنهاد می‌شود.
- شربت هیدروکودون: شربتی که برای سرفه‌های خشک و خارش دار بدون خلط است.
- ستیریزین: آنتی هیستامین است و برای تسکین سرفه ناشی از آلرژی مصرف می‌شود. (باید طبق دستور پزشک مصرف شود.)
- مالش منتول (مانند Vicks VapoRub): یک پماد ضد تنگی نفس است که به تسکین سرفه کمک می‌کند. می‌توان این پماد را تا سه بار در روز استعمال کرد.
توصیه می‌شود ابتدا از داروهای خانگی برای درمان سرفه استفاده و در صورت عدم درمان به پزشک مراجعه کنید.
درمان‌های خانگی برای تسکین سرفه خشک
درمان‌های خانگی و نکاتی که می‌توانند به تسکین سرفه خشک و گلودرد کمک کنند، عبارتند از:
-
شربت عسل، لیمو و بره موم
شربت سرفه خانگی که از لیمو، عسل و بره موم تشکیل شده است که به مرطوب شدن و تسکین هرگونه ناراحتی مرتبط با گلودرد کمک می‌کند. عصاره بره موم ( صمغی که زنبورها ایجاد می‌کنند) دارویی طبیعی با اثر ضد التهابی که در تسکین گلودرد و درمان سرفه خارش‌دار تاثیرگذار است. برای تهیه این شربت خانگی برای درمان سرفه خشک به موارد زیر نیاز دارید:
- ۸ قاشق غذاخوری عسل
- ۸ قطره عصاره بره موم
- آب لیمو تازه
روش تهیه: عسل، آب لیمو و عصاره بره موم را با هم ترکیب کنید و مواد را با قاشق هم بزنید تا خوب با هم مخلوط شوند. این شربت را باید ۳ تا ۴ بار در روز مصرف کنید. (یا هر زمان که احساس کردید گلویتان خشک شده است)
-
دمنوش اکیناسه با زنجبیل و عسل
اکیناسه و زنجبیل حاوی خواص دارویی هستند که به درمان سرفه و ویروس آنفولانزا کمک و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. برای تهیه این چای به مقادیر زیر نیاز دارید:
- ۲ قاشق چایخوری ریشه یا برگ اکیناسه
- 5 سانتی‌متر زنجبیل تازه
- ۱ لیتر (حدود ۳.۵ فنجان) آب جوش
روش تهیه: همه مواد را داخل قوری ریخته و ۱۵ دقیقه بجوشانید. سپس دم کرده را از یک الک مشبک صاف کرده و بنوشید.
-
چای اکالیپتوس با عسل
اکالیپتوس خواص دارویی بسیاری دارد که برای درمان سرماخوردگی،آنفولانزا و بیماریهای تنفسی مانند آسم یا برونشیت تجویز می‌شود. برای تهیه این دمنوش گیاهی موارد زیر را انجام دهید:
- یک قاشق چایخوری برگ خرد شده اکالیپتوس یا ۶ قطره اسانس آن
- یک فنجان آب جوش
- یک قاشق غذاخوری عسل
روش تهیه: برگ‌های اکالیپتوس و عسل را در فنجان بریزید و روی آنها آب جوش بریزید. اجازه دهید مواد حدود ۱۵ دقیقه خیس بخورند و سپس مایع را بنوشید.
برای درمان خانگی سرفه خشک گیاهانی مانند نعناع، عصاره ریشه گل ختمی، آویشن، مرزنجوش، زردچوبه، سیر، زنجبیل، کپسایسین و ریشه شیرین بیان که دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی هستند، توصیه می‌شود. این گیاهان را می‌توان مانند چای دم کرد یا همراه عسل جوشاند. همچنین آنزیمی به عنوان بروملین، در آب آناناس وجود دارد که برای کاهش تورم و تحریک در بافت‌های گلو بسیار خاصیت دارد.
درمان‌های رایج برای سرفه خشک چیست؟
- مرطوب نگه‌داشتن گلو
- نخوردن غذای تند
- بخور آویشن و گل چای
- هوای سالم تنفس
- غذاهای آبکی و گرم
- غرغره آب نمک
آیا آلرژی می‌تواند باعث سرفه خشک شود؟
آلرژی می‌تواند عاملی برای بروز سرفه خشک باشد. در برخی از افراد با آلرژی، آلرژن‌های موجود در محیط مانند گرده گل‌ها، عوامل خانگی مانند گرد و غبار، عوامل حیوانی مانند پوست حیوانات خانگی یا مواد شیمیایی مانند دود سیگار، تحریک کننده‌هایی هستند که منجر به تحریک راه تنفسی و سرفه خشک می‌شوند. در این حالت، سرفه ممکن است بیشتر در روزهای خاصی یا در مجاورت مواد آلرژی‌زا اتفاق بیفتد و در سایر زمان‌ها بهبود یابد. اگر سرفه خشک شما به آلرژی مرتبط باشد، ممکن است با استفاده از داروها یا اقداماتی مانند ماسک، دوری از مواد آلرژی‌زا و تمیز نگه داشتن محیط، التیام پیدا کند. با این حال، بهتر است با پزشک یا متخصص آلرژی درباره درمان مناسب و راهنمایی‌های دقیق صحبت کنید.
آیا سرفه خشک از علائم COVID-19 است؟
سرفه خشک یکی از علائم اولیه COVID-19 است. بر اساس برخی برآوردها، ۶۰ تا ۷۰ درصد از افرادی که دچار بیماری کرونا می‌شوند، سرفه خشک را به عنوان یک علامت اولیه تجربه می‌کنند. با این حال، بیماریهای دیگری مانند آسم، رفلاکس اسید به مری، عفونت ریه، فیبروز ریوی و سرطان ریه می‌توانند باعث بروز سرفه خشک شوند.
چه زمانی برای سرفه خشک باید به پزشک مراجعه کرد؟
سرفه خشک می‌تواند ناشی از آلودگی هوا یا محرک‌های داخل خانه مانند موهای حیوانات خانگی باشد.گاهی اوقات، سرفه خشک طولانی نشانه مشکلات سلامتی جدی‌تری مانند برونشیت مزمن، GERD یا سرطان ریه است. به همین دلیل برای تشخیص و مراجعه به موقع به نشانه‌های زیر توجه کنید:
- اگر سرفه خشک شما بیش از ۸ هفته طول بکشد.
- اگر با گذشت زمان سرفه بدتر شود.
- سرفه خس خس دار دارید.
- اگر سرفه خشک همراه علائم دیگری مانند تب، درد قفسه سینه، تنگی نفس یا مشکل در تنفس باشد.
نکات مهم برای درمان سرفه خشک
- ابتدا بیماری زمینه‌ای را شناسایی و درمان کنید.
- بیشتر از داروهای خانگی برای تسکین سرفه‌های خشک استفاده کنید.
- سرفه باعث التهاب ریه و مجاری تنفسی و سفتی سینه می‌شود.
- به ندرت، سرفه خشک مزمن نشان دهنده مشکل جدی برای سلامتی است.
- هر زمان که سرفه‌های طولانی مدت و بدون دلیل داشتید، باید به پزشک مراجعه کنید.
منابع:
