همه سوالات درباره تامپون بهداشتی بانوان
برخلاف تصور رایج، تامپون بهداشتی زنان یک محصول مدرن نیست. نانسی فریدمن در کتاب خود که در سال ۱۹۸۱ به چاپ رسیده می‌نویسد که محققان شواهدی یافته‌اند که زنان مصری در قرن ۱۵ قبل از میلاد مسیح از تامپول‌های پاپیروس نرم استفاده می‌کردند، در حالی که زنان روم باستان از تامپون‌های پشمی استفاده می‌کردند. در طول قرن‌ها، مردم از کاغذ، علف‌ها یا گیاهان دیگر برای تولید تانپون استفاده کرده‌اند. علیرغم این پیشنیه تاریخی اما استفاده از تامپون همچنان برای افراد تازه است و سوالات زیادی را به همراه دارد. از جمله اینکه کدام جنس جذب بیشتری دارد، آیا باید نگران سندرم شوک سمی باشیم، آیا ممکن است تامپون در بدن ما گیر کند؟ در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر به این سوالات پاسخ داده‌ایم.
پزشکان همیشه خوشحال می‌شوند که بتوانند بسیاری از باورهای غلط در مورد تامپون را برطرف کنند. اما ممکن است سوالات فراتر از آن چیزی باشد که ما درباره آن می‌دانیم. در اینجا برخی از باورها و نگرانی‌ها درباره تامپون را مرور خواهیم کرد.
تامپون چیست؟
تامپون به عنوان یک محصول قاعدگی شناخته می‌شود. به عبارتی دیگر، محصولی است که زنان و افرادی که قاعدگی را تجربه می‌کنند، می‌توانند از آن برای جذب خونریزی دوران پریود استفاده کنند. استفاده از تامپون در ابتدا می‌تواند گیج کننده باشد که کاملا طبیعی است. اما دیدن فیلم‌های آموزشی در اینترنت یا پرسیدن از افرادی که از آن استفاده می‌کنند بسیار کمک کننده است.
هر چند وقت یک بار باید تامپون را عوض کنم؟
مدت زمان استفاده از تامپون پیشنهادی نیست. بلکه باید آن را رعایت کنید. هرگز نباید بیش از هشت ساعت تامپون خود را نگه دارید. بسیاری از افراد هر چهار تا شش ساعت یکبار تامپون خود را عوض می‌کنند. نگه داشتن تامپون برای مدت طولانی می‌تواند منجر به عفونت باکتریایی به نام سندرم شوک سمی یا سایر مشکلات جدی سلامتی شود.
سندروم شوک سمی (TSS) یک وضعیت پزشکی نادر اما جدی ناشی از یک عفونت باکتریایی است. این سندروم وقتی ایجاد می‌شود که باکتری استافیلوکوکوس اورئوس وارد جریان خون شده و سمومی را تولید می‌کند. اما این تنها دلیل TSS نیست. اگر چه سندروم شوک سمی با استفاده از تامپون قاعدگی سوپر جاذب در دوران قاعدگی در ارتباط است، این وضعیت می‌تواند مردان، کودکان و افراد در تمام سنین را درگیر کند. TSS یک وضعیت بسیار نادر است. میانگین تعداد موارد در ایالات متحده، سالانه حدود ۱ تا ۴ نفر در ۱۰۰۰۰۰ نفر است.
علائم سندروم شوک سمی
علائم سندروم شوک سمی می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. در بیشتر موارد، علائم به صورت ناگهانی ظاهر می‌شوند. نشانه‌های رایج این وضعیت عبارتند از:
- تب ناگهانی
- سردرد
- فشار خون پایین (هایپوتنشن)
- درد عضلات
- گیجی
- اسهال
- حالت تهوع
- استفراغ
- راش
- قرمزی چشم، دهان و گلو
- تشنج
- نارسایی اندام
- گلودرد یا مشکلات بلع
چه وقت باید به پزشک مراجعه کنیم؟
بسیاری از علائم TSS اغلب با بیماری‌های دیگر همراه است. علائمی مانند تب، گلودرد یا سردرد می‌تواند به راحتی با اثر بیماری‌های دیگری مانند آنفولانزا نیز مرتبط باشند. به همین دلیل مهم است که از سندروم شوک سمی و چگونگی ایجاد آن آگاه باشیم. اگر پس از استفاده از تامپون یا بعد از جراحی یا جراحت پوست، علائم بالا را تجربه می‌کنید لازم است سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید.
دلایل ایجاد سندروم شوک سمی
عفونت معمولاً وقتی اتقاق می‌افتد که باکتری از طریق منفذی در پوست مانند یک برش، زخم یا جراحت‌های دیگر وارد بدن شما شود. در حالی که باکتری استافیلوکوکوس اورئوس می‌تواند منجر به سندروم شوک سمی شود، نمی‌توان آن را تنها دلیل دانست. باکتری دیگری به نام استرپتوکوک پیوژنز (GAS) نیز می‌تواند عامل TSS باشد. این سندروم گاهی اوقات، سندروم شوک سمی استرپتوکوک یا شوک شبه سمی (TSLS) نامیده می‌شود. این باکتری می‌تواند از طریق زخم پوستی یا باکتری رشد یافته در گلو وارد بدن شده و در بافت‌های عمیق و جریان خون پخش شود. به مرور زمان می‌تواند به TSS منجر شود.
علائم و روش‌های درمان TSLS، تقریباً مشابه TSS است. با این حال TSLS به استفاده از تامپون ارتباطی ندارد. سایر سویه‌های استرپتوکوک با شوک سمی در ارتباط است. اگرچه این وضعیت نادر است. علاوه بر این بروز TSS در عفونت‌های پس از جراحی، سوختگی ها، موارد بستن بینی بعد از خون دماغ شدن و حتی سوندهای دیالیز نیز شناخته شده است.
سندروم شوک سمی و تامپون
دانشمندان مطمئن نیستند که چرا استفاده از تامپون گاهی منجر به این وضعیت می‌شود. برخی بر این باورند که تامپون که به مدت طولانی در محل قرار بگیرد، باکتری را به خود جذب می‌کند. دیگر دلیل ممکن این است که الیاف این محصول واژن را خراشیده و منافذی ایجاد می‌کنند که باکتری‌ها از آنها وارد جریان خون می‌شوند. تامپون در طول زمان تغییرات بسیاری پیدا کرده‌اند و مشخص نیست که نوع خاصی از تامپون یا اپلیکاتور تامپون می‌تواند منجر به سندروم شوک سمی شود یا خیر. اگر احساس می‌کنید که یک نوع خاص از محصول خاص در واژن ایجاد حساسیت کرده و یا آن را می‌خراشد، بهتر است به فکر استفاده از نوع و برند دیگری از تامپون باشید.
TSS همیشه یک بیماری نادر شناخته شده است اما طی دهه‌های اخیر موارد آن به صورت چشم‌گیری کاهش یافته است. یک منبع معتبر بررسی کرده است که در سال ۱۹۸۰ از میان صد هزار جوان در سن قاعدگی که از تامپون با جذب بالا استفاده می‌کرده‌اند، حدود ۱۴ مورد TSS وجود داشته است. در حال حاضر این آمار به ۴ نفر یا کمتر در صد هزار نفر رسیده است.
عوامل خطر سندروم شوک سمی
عوامل خطر برای این بیماری شامل سوختگی پوست، عفونت پوست یا جراحی می‌شود. دیگر موارد خطر عبارتند از:
- زایمان
- استفاده از دیافراگم یا اسفنج واژینال برای جلوگیری از بارداری
- یک زخم باز روی پوست
- استفاده از تامپون سوپر جاذب
- بستن بینی
- سیستم ایمنی تضعیف شده
- تشخیص اخیر آنفولانزا
نوزادان و سالمندان بیشتر در معرض خطر ابتلا به GAS هستند. امکان ابتلا به سندروم شوک شبه سمی نیز در این افراد بیشتر است. خطر ابتلا در صورت داشتن موارد زیر افزایش پیدا می‌کند:
- دیابت
- سوء مصرف الکل
- آبله مرغان
- تحت عمل جراحی قرار گرفتن
سندروم شوک سمی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک ممکن است با معاینه جسمی و دیدن نشانه ها، سندروم شوک سمی را در شما تشخیص دهد. تشخیص می‌تواند از طریق موارد زیر انجام شود:
- آزمایش خون یا آزمایش ادرار برای بررسی باکتری‌ها
- آزمایش خون برای بررسی عملکرد کبد و کلیه
- آزمایش شمارش کامل خون (CBC) برای شمارش گلبول‌های سفید یا کاهش پلاکت‌ها
- گرفتن سواب از سلول‌های دهانه رحم، واژن یا گلو
- بررسی نمونه‌های باکتری عامل TSS
- مطالعه انعقادی برای ارزیابی توانایی لخته شدن خون
روش‌های درمان سندروم شوک سمی
TSS یک وضعیت اورژانسی است. بسیاری از افراد با این شرایط باید برای چندین روز در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شوند تا پزشکان بتوانند از نزدیک آنها را زیر نظر داشته باشند.
پزشک احتمالاً هیدراتاسیون داخل وریدی (IV) آب، ااکترولیت و گلوکز (کریستالوئیدها) را تجویز می‌کند. این کار به مقابله با عفونت باکتریایی و کم آبی بدن کمک می‌کند. این به شما کمک می‌کند که در ابتدا TSS را کنترل کنید.
پس از آن پزشک احتمالاً آنتی بیوتیک‌هایی را تجویز می‌کند که برای مورد خاص شما مناسب هستند. آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت GAS یا TSS برای دوره ۷ تا ۱۴ روزه تجویز می‌شوند. دیگر روش‌های درمان عبارتند از:
- دارو برای تثبیت فشار خون
- تزریق گاما گلوبولین برای سرکوب التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن
- جراحی دبدیدمان (حذف بافت عمیق عفونی)
دیگر روش‌های درمان سندروم شوک سمی بسته به علت زمینه‌ای متفاوت است. این روش‌ها عبارتند از:
- اگر اسفنج یا تامپون واژینال منجر به شوک سمی شود، پزشک در صورت نیاز این جسم خارجی را از بدن شما بیرون می‌آورد.
- اگر یک جراحت یا بخیه منجر به سندروم شوک سمی شود، پزشک ممکن است برای پاکسازی هر نوع عفونت، خون یا ترشحات را از زخم بیرون بکشد.
آیا می‌توان از تامپون در شب استفاده کرد؟
شما می‌توانید با تامپون بخوابید. فقط مطمئن شوید که یک تامپون جدید را درست قبل از خواب قرار داده‌اید و بلافاصله صبح آن را عوض کنید.
آیا استفاده از تامپون درد دارد؟
شما نباید بعد از قرار دادن تامپون در واژن خود احساس درد کنید، اگرچه گاهی اوقات ممکن است در حین قرار دادن آن احساس ناراحتی کنید. اما اندازه تامپون مهم است؛ مطمئن شوید که قدرت جذب تامپونی که استفاده می‌کنید متناسب با سنگینی جریان خونی که در این دوران از دست می‌دهید، باشد. در هنگام قرار دادن تامپون باید بهترین روش را پیدا کنید. دست‌های خود را بشویید و زاویه مناسب بدن خود را برای قرار دادن تامپون پیدا کنید.
آیا ممکن است تامپون گیر کنند؟
بله، ممکن است تامپون گیر کنند، اما نترسید! بالاخره بیرون خواهند آمد. اول از همه، استراحت کنید و سعی کنید خودتان تامپون (یا رشته تامپون) را با استفاده از انگشتان خود پیدا کنید. تغییر موقعیت نیز می‌تواند به شما کمک کند. اگر موفق نشدید، پزشک یا یک پرستار می‌تواند به شما کمک کند.
آیا نباید از تامپون‌های معطر استفاده کرد؟
این به شما بستگی دارد. با این حال، بهتر است از محصولات بدون عطر استفاده کنید. چون محصولات معطر می‌توانند سطح باکتری‌های شما را مختل کنند و برای محافظت از واژن خود در برابر عفونت و ارگانیسم‌های بیماری‌زا به باکتری‌های خوب نیاز دارید.
آیا تامپون‌ها تاریخ انقضا دارند؟
باور کنید یا نه، تامپون‌ها ممکن است منقضی شوند. آنها معمولاً پنج سال دوام می‌آورند، اما اگر آنها را در حمام یا در مکانی مرطوب نگه‌داری کنید، می‌توانند کپک زده یا به محلی برای رشد باکتری‌ها تبدیل شوند.
