دلیل بیدار شدن از خواب با تنگی نفس چیست؟
بیدار شدن از خواب با تنگی نفس می‌تواند ناراحت کننده باشد. برخی از افراد تجربه تنگی نفس و احساس خفگی را دارند. برای پاسخ به این سوال که چرا با تنگی نفس از خواب بیدار می‌شوم؟ آیا تنگی نفس در هنگام بیدار شدن خطرناک است یا نه؟ در هنگام بروز تنگی نفس در بیداری چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟ در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر به این سوالات پاسخ داده‌ایم.
علت بیدار شدن از خواب با تنگی نفس چیست؟
دلایل مختلفی وجود دارد که می‌تواند شما را مجبور کند با نفس نفس زدن از خواب بیدار شوید. برخی از آنها موقتی و خوش خیم محسوب می‌شوند، در حالی که برخی دیگر جدی‌تر هستند. شایع‌ترین آنها عبارتند از:
ترشحات پشت حلق
ترشحات پشت حلق باعث می‌شود ترشحات بینی در شب به سمت گلو حرکت و در آنجا گیر کند، به خصوص اگر به پشت دراز کشیده باشید. این وضعیت می‌تواند راه هوایی را مسدود و باعث ایجاد رفلکس سرفه و تنگی نفس شود. افرادی که با نفس نفس زدن در نتیجه ترشحات بینی از خواب بیدار می‌شوند، اغلب می‌گویند که احساس خفگی می‌کنند. آنها همچنین احتمال دارد علائمی مانند گلودرد، طعم بد در دهان یا سردرد سینوسی داشته باشند.
تکان‌های هیپناگوژیک
تکان‌های هیپناگوژیک حرکات غیرارادی بدن هستند که درست زمانی که به خواب می‌روید، رخ می‌دهد. آنها می‌توانند انقباضات کوچک بازو باشند یا کل بدن را درگیر کنند و به شما این احساس را بدهند که در هنگام بیدار شدن در حال زمین خوردن هستید.
گاهی اوقات زمانی که، ماهیچه‌ها منقبض می‌شوند این رخ می‌دهد و باعث می‌شوند که تند تند نفس بکشید. ممکن است احساس سنگینی در قفسه سینه خود داشته باشید. علائم دیگر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تعریق
- تنفس سریع
- ضربان قلب سریع
تکان‌های هیپناگوژیک احتمال دارد با موارد زیر بدتر شود:
- کافئین
- استرس یا اضطراب
- محرومیت از خواب
- برنامه خواب نامنظم
آپنه انسدادی خواب
آپنه انسدادی خواب باعث شروع و توقف تنفس در هنگام خواب می‌شود. این می‌تواند منجر به شل شدن ماهیچه‌های گلو به حدی شود که راه هوایی را مسدود کند و در این حالت ناگهان با نفس نفس زدن یا خفگی از خواب بیدار می‌شوید.
سایر علائم همراه با آپنه خواب می‌تواند، شامل موارد زیر باشد:
- خروپف بلند
- فشار خون بالا
- سردرد صبحگاهی
- تغییرات خلق و خوی
- خستگی مفرط در روز
- مشکل تمرکز در طول روز
ادم ریوی
ادم ریوی زمانی رخ می‌دهد که مایع اضافی در فضاهای هوایی و بافت ریه‌ها جمع شود. این کار نفس کشیدن را سخت‌تر می‌کند. ادم ریوی احتمال دارد به آرامی و در طول زمان یا به طور ناگهانی ایجاد شود. مشکل در تنفس می‌تواند باعث شود که با نفس نفس زدن از خواب بیدار شوید و احساس کنید در حال خفگی یا غرق شدن هستید. ادم حاد ریوی یک اورژانس پزشکی است.
علائم دیگری که احتمال دارد تجربه کنید، عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- خس خس سینه
- ضربان قلب سریع و نامنظم
- اضطراب یا بی‌قراری ناگهانی
- مشکل در تنفس یا تنگی نفس که هنگام دراز کشیدن بدتر می‌شود.
- سرفه‌ای که ممکن است خلط کف‌آلود ایجاد کند و با خون همراه باشد.
اضطراب و حملات پانیک
اضطراب و حملات پانیک می‌توانند باعث شوند که با نفس نفس زدن از خواب بیدار شوید. حملات احتمال دارد در هنگام خواب بدون هیچ محرک آشکاری رخ دهند. هر دو شرایط می‌توانند باعث افزایش تکان‌های هیپناگوژیک شوند. علائم دیگر عبارتند از:
- تعریق
- تنگی نفس
- داشتن لرز
- درد قفسه سینه
- ضعف یا سرگیجه
- احساس از دست دادن کنترل
- احساس وحشت یا عذاب قریب الوقوع
اضطراب می‌تواند منجر به حملات پانیک شود. هنگامی که در شب رخ می‌دهد، ممکن است فرد با نفس نفس زدن از خواب بیدار شود. طبق گزارش انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا، حدود ۷۰ درصد از افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی مشکل خواب را گزارش می‌دهند.
رفلکس اسید
رفلاکس اسید باعث برگشت اسید معده به مری شده و این وضعیت به نام GERD شناخته می‌شود. گاهی اوقات این اسید به اندازه کافی از حنجره یا گلو حرکت می‌کند و باعث می‌شود که فرد با خفگی، سرفه و نفس نفس زدن از خواب بیدار شود. سایر علائم رایج رفلاکس اسید عبارتند از:
- بوی بد دهان
- گلودرد مزمن
- سوزش سردل
- فرسایش مینای دندان
نارسایی قلبی
نارسایی احتقانی قلب باعث تجمع مایعات اضافی در داخل یا اطراف ریه‌ها شده و در نتیجه احتقان و مشکل در تنفس ایجاد می‌شود. در حالی که علائم اغلب هنگام ورزش شدید، دیده می‌شود، ولی می‌تواند هنگام دراز کشیدن و خوابیدن با پیشرفت نارسایی قلبی رخ دهد. علائم دیگر شامل موارد زیر است:
- بی‌حالی
- اتساع شکم
- التهاب در پاها
- خستگی مفرط
- درد قفسه سینه
- مشکلات گوارشی
تنگی نفس یکی از شایع‌ترین علائم است. در ابتدا، فرد ممکن است تنها در حین فعالیت بدنی متوجه آن شود. با پیشرفت این بیماری، فرد ممکن است در هنگام استراحت یا خواب دچار تنگی نفس شود.
تنگی نفس هنگام بیداری چگونه درمان می‌شود؟
درمان این علامت به شدت و شرایط زمینه‌ای بستگی دارد. اگر ترشحات پشت گلو را تجربه می‌کنید، می‌توانید از ابزارهای آبیاری سینوسی برای کمک به شستشوی مخاط استفاده کنید. اسپری‌های بینی نمکی می‌توانند به مرطوب شدن مجاری بینی کمک کنند. برای افزایش زهکشی مناسب و پیشگیری از انسداد مخاط راه هوایی، در هنگام خواب سر خود را بالا نگه دارید. همچنین می‌توانید آنتی هیستامین‌های غیر خواب‌آور مصرف کنید. پزشک احتمال دارد یک اسپری بینی استروئیدی تجویز کند.
درمان تکان‌های هیپناگوژیک
تکان‌های هیپناگوژیک را می‌توان با تغییرات سبک زندگی درمان کرد، از جمله:
- کاهش استرس
- تنظیم برنامه خواب
- داشتن خواب با کیفیت بهتر
- حداقل شش ساعت قبل از خواب کافئین را قطع کنید.
درمان اختلالات اضطراب و هراس
کاهش استرس و کافئین همچنین می‌تواند به کاهش علائم اضطراب و اختلالات هراس کمک کند. گفتگو درمانی با یک درمانگر همچنین برای کمک به شناسایی علت و محرک‌های اضطراب یا حملات پانیک و یافتن راه‌هایی برای مدیریت علائم مفید است. داروهای تجویزی نیز برای هر دو اختلال اضطراب و هراس در دسترس هستند.
درمان آپنه انسدادی خواب
آپنه انسدادی خواب می‌تواند یک وضعیت پزشکی خطرناک باشد و نیاز به درمان دارد. اگر در حال حاضر اضافه وزن دارید، پزشک احتمال دارد کاهش وزن را توصیه کند. آنها همچنین ممکن است فشار مثبت راه هوایی را تجویز کنند. این شامل استفاده از دستگاهی برای رساندن اکسیژن با فشار کمی بالاتر از حد معمول در راه هوایی است تا آنها باز بماند. پزشک همچنین ممکن است دهانی را تجویز کند که برای باز نگه داشتن راه هوایی با جلو بردن فک طراحی شده است.
درمان ادم ریوی
ادم ریوی باید فوراً درمان شود. پزشک احتمال دارد موارد زیر را تجویز کند:
Preload reducers. اینها فشار ناشی از مایع در قلب و ریه‌ها را کاهش می‌دهند و می‌تواند شامل دیورتیک‌ها باشند.
Afterload reducers. اینها رگ‌های خونی را گشاد کرده تا فشار را از بطن چپ قلب خارج کنند.
درمان رفلاکس اسید
اگر رفلاکس اسید معده دارید که باعث می‌شود با تنگی نفس از خواب بیدار شوید، احتمالاً پزشک ترکیبی از تغییرات سبک زندگی و داروها را توصیه می‌کند. تغییرات سبک زندگی شامل ترک سیگار و پرهیز از غذاها و نوشیدنی‌هایی است که می‌توانند باعث ریفلاکس شوند. اینها شامل:
- غذاهای چرب
- غذاهای ادویه دار
- آن‌هایی که اسید بالایی دارند.
دو تا سه ساعت قبل از خواب از مصرف غذا خودداری و در حالی بخوابید که سر و بالاتنه کمی بالاتر باشد. در صورت نیاز، پزشک می‌تواند آنتی اسیدها و مسدود کننده‌های گیرنده H۲ را برای کاهش تولید اسید تجویز کند.
درمان نارسایی قلبی
نارسایی قلبی یک بیماری مزمن است و نیاز به درمان مداوم دارد. پزشک احتمال دارد داروهایی مانند مهارکننده‌های ACE، مسدود کننده‌های بتا، دیورتیک‌ها و اینوتروپ‌ها را تجویز کند.
در موارد شدید، ممکن است برای درمان علل خاصی از نارسایی قلبی، مانند بای پس عروق کرونر برای انسداد عروق، به جراحی نیاز باشد. جراحی همچنین شامل درمان آسیب ناشی از نارسایی قلبی، مانند تعویض دریچه قلب است.
سخن آخر
بیدار شدن از خواب با نفس نفس زدن می‌تواند هشدار دهنده باشد، اما چیزی غیر معمول نیست. اگر علائم به زودی فروکش کرد، می‌توانید دوباره بخوابید. در صورتی که به طور منظم با تنگی نفس از خواب بیدار می‌شوید یا علائمی دارید که نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای جدی‌تر است، با پزشک خود مشورت کنید. آنها می‌توانند در تشخیص یا تأیید علت کمک کنند.
اگر هر یک از این علائم اورژانسی را تجربه کردید، فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید:
- درد شدید قفسه سینه
- از دست دادن هوشیاری
- ادامه علائم تنگی نفس، درد قفسه سینه یا هر دو
اگر فردی به ندرت با نفس نفس زدن از خواب بیدار شود، علائم دیگری نشان ندهد و بتواند به سرعت به خواب برود، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. با این حال، اگر فردی اغلب این علامت را تجربه می‌کند، یا اگر علائم دیگری وجود دارد، باید با پزشک صحبت کند. اگر فردی نیز درد قفسه سینه دارد یا نمی‌تواند نفس بکشد، باید فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد. هنگامی که علت اصلی شناسایی شد، پزشک درمانی را توصیه می‌کند که می‌تواند خواب بی‌وقفه را تضمین کند.
