تربیت کودکان (نکات و آموزش‌های مفید)
اهمیت استراتژی‌های تربیت کودک در شکل گیری رشد شخصیت کودکان غیر قابل بحثی است. بالاتر و فراتر از سهم ژنتیک، استراتژی‌های تربیت کودک است. در ادامۀ این مطلب از اسنپ دکتر به مبحث تربیت کودک خواهیم پرداخت. بسیاری از والدین توجه خود را به نمرات و فعالیت‌های فوق برنامۀ فرزندان خود متمرکز می‌کنند. از جمله با اطمینان از اینکه بچه‌ها درس می‌خوانند، تکالیف خود را انجام می‌دهند و به موقع به تمرینات فوتبال یا رقص می‌روند.
غالباً، ما فراموش می‌کنیم که برای پرورش مولفۀ دیگری از موفقیت و رشد کودک که یکی از آنها به همان اندازه مهم و شاید حتی از اهمیت بیشتری برخوردار باشد وقت و تلاش بگذاریم که فرد خوبی باشد. اگر می‌خواهیم کودکانی را پرورش دهیم که افراد واقعاً خوبی هستند، می‌توانیم کودکانمان را به سمت عادت‌ها و رفتارهایی که ویژگی‌های مثبت شخصیتی مانند مهربانی، سخاوت و همدلی را برای کسانی که از مزیت کمتری برخوردار هستند یا به کمک نیاز دارند، راهنمایی کنیم.
همانطور که (C.S. Lewis) معروف گفت: «صداقت کار درستی انجام می‌دهد، حتی وقتی کسی نظاره گر آن نباشد».
همدلی را در فرزند خود پرورش دهید
هوش هیجانی و همدلی یا توانایی جای دادن شخص به جای شخص دیگری و در نظر گرفتن احساسات و افکار او، یکی از اساسی‌ترین ویژگی‌ها در افراد خوب است. مطالعات نشان داده است که داشتن یک ضریب احساسی بالا یعنی توانایی درک احساسات خود و دیگران یکی از مؤلفه‌های مهم موفقیت در زندگی است.
برای تشویق همدلی در فرزند خود، کودک را تشویق کنید تا دربارۀ احساسات خود صحبت کند و مطمئن شوید که می‌داند شما به آنها اهمیت می‌دهید. هنگامی که درگیری با یک دوست اتفاق افتاد، از او بخواهید احساس دوست خود را تصور کند و روش‌های مدیریت احساسات خود را نشان دهد و برای رسیدن به یک راه حل مثبت کار کند.
جایزه دادن به کودک در تربیت کودک
نکتۀ مهمی که باید هنگام تشویق بچه‌ها برای کمک به دیگران به خاطر بسپارید، پاداش دادن برای هر کار خوب نیست. به این ترتیب، کودک شما یاد خواهد گرفت که احساس خوب در کمک به دیگران به خودی خود یک پاداش است. این بدان معنا نیست که شما نباید گاهی اوقات به کودکتان جایزه دهید. بچه‌ها تشویق را دوست دارند و با تأیید والدین رشد می‌کنند. پاداش گاه به گاه راهی عالی برای نشان دادن این است که شما به خاطر کارهای خوبی که انجام می‌دهد چقدر سپاسگزار هستید.
خوش اخلاقی را به کودکتان بیاموزید
آیا کودک شما اصولاً رفتارهای خوب مانند گفتن متشکرم و لطفاً را رعایت می‌کند؟ آیا او با ادب با مردم صحبت می‌کند و بزرگان را به عنوان آقا یا خانم خطاب می‌کند؟ آیا او می‌داند که چگونه به درستی به مردم سلام کند و آیا با اصول رفتار سر میز آشنا است؟ آیا او وقتی با دوستانش بازی می‌کند به بازنده لطف دارد؟
به یاد داشته باشید که شما شخصی را بزرگ می‌کنید که تا آخر عمر به دنیا برود و با دیگران تعامل کند و این فرد کوچک، هرچه رشد می‌کند، کنار شما سر میز شام خواهد بود و تا زمانی که لانه را ترک نکند، هر روز با شما تعامل خواهد کرد. شما می‌توانید نقش مهمی در شکل گیری رفتار خوب کودک خود داشته باشید.
با آنها با مهربانی و احترام رفتار کنید
مؤثرترین راه برای اینکه بچه‌ها بخواهند با شما و دیگران به روشی محترمانه صحبت کنند و به روشی خوب با دیگران تعامل داشته باشند این است که هنگام تعامل با فرزند خود دقیقاً همان کار را انجام دهید. به نحوه صحبت با کودک خود بیندیشید. آیا وقتی از چیزی راضی نیستید سخت صحبت می‌کنید؟ آیا فریاد می‌زنید یا حرف‌هایی می‌زنید که خوب نیستند؟ روش گفتاری، عملیاتی و حتی تفکر خود را در نظر بگیرید و سعی کنید لحن و روشی دوستانه و مؤدبانه را برای کودک خود انتخاب کنید، حتی زمانی که با وی در مورد اشتباه یا رفتار نامناسب صحبت می‌کنید.
به آنها بیاموزید که سپاسگزار باشند
آموزش نحوۀ سپاسگزاري و ابراز سپاسگزاري به فرزندتان، مؤلفۀ اصلي تربيت فرزند خوب است. چه برای غذایی که برای شام آماده کرده‌اید و چه برای هدیه تولد مادربزرگ و پدربزرگ، به کودک خود بیاموزید که از شما تشکر کند. برای مواردی مانند هدایای تولد و تعطیلات و دیگر موارد.
به آنها مسئولیت دهید
هنگامی که کودکان لیستی از کارهای متناسب با سن را که باید در منزل انجام دهند مانند کمک به چیدن میز یا جارو کشیدن کف خانه، دارند، احساس مسئولیت و موفقیت می‌کنند. انجام یک کار خوب و احساس اینکه آنها در امر خیر و منزل خانواده سهیم هستند می‌تواند باعث احساس افتخار بچه‌ها نسبت به خود شود و به آنها کمک کند تا شادتر شوند.
رفتار خوب را الگوی خود قرار دهید
آیا کودکتان به کارمند صندوق فروش در بازار می‌گوید «متشکرم»؟ آیا از شایعات در مورد همسایگان یا همکاران دور می‌ماند؟ آیا هنگام خطاب به پیش‌خدمت‌ها از لحن دوستانه‌ای استفاده می‌کند؟
ناگفته نماند که شما مستقیماً بر وضعیت فرزندان خود تأثیر می‌گذارید. اگر می‌خواهید فرزند خوبی تربیت کنید، همانگونه که می‌خواهید فرزندتان رفتار کند، رفتار کنید.
پدر و مادر خوب چه ویژگی‌هایی دارند؟
والدین به طور طبیعی دوست دارند فرزندانشان موفق شوند و ممکن است با فشار، تحریک، رشوه، مطالبه یا حتی تهدید به مجازات بچه‌ها را به تمرین یک ساز، برتری در یک ورزش، رسیدن به رتبه‌های برتر و دیگر موارد برسانند.
بگذارید بچه‌ها مستقل باشند والدین خوب می‌دانند که مهم است بچه‌ها کارهایی را برای خودشان انجام دهند. چه مشق شب باشد، چه کارهای منزل و یا دوست یابی، بهترین کاری که می‌توانیم به عنوان والدین انجام دهیم این است که بچه‌ها را به مکانی برسانیم که به تنهایی بتوانند امور را اداره کنند. با این حال، تشخیص اینکه چقدر باید کمک کنیم و چقدر باید اجازه دهیم بچه‌ها خودشان چیزی را کشف کنند دشوار است.
نکته ای در کمک به کودک
به عنوان یک قانون کلی، کمک به کودک در انجام کاری خوب است وقتی این کار را با هدف نهایی انجام دهید تا به او بیاموزید تا در نهایت خود به خود این کار را انجام دهد. به عنوان مثال، ایدۀ خوبی برای والدین نیست که مثلاً تکالیف کودک را برای او انجام دهند یا در یک تاریخ بازی معلق شوند و دقیقاً بگویند که بچه‌ها چگونه بازی می‌کنند. اما اگر به کودکی نشان دهید که چگونه می‌تواند یک مشکلی را حل کند یا با روشی احترام آمیز با دوست خود مشکل را حل کند، به فرزند خود ابزارهای خوبی برای آینده می‌دهید.
رشد کودک
بدانید چه چیزی در پیش است. هر کودکی با سرعت خودش رشد می‌کند. دریابید که از 2 تا 5 سالگی چه نقاط عطفی، اجتماعی، شناختی و جسمی را از کودک خود انتظار دارید. در سن 2 سالگی، کودک شما ممکن است این مهارت ها را کسب کرده باشد.
- توانایی‌های زبانی
حداقل 50 کلمه صحبت می‌کند. او دو کلمه را با هم پیوند می‌دهد، مانند (فنجان من) یا (بدون آب میوه). کودک عموماً به اندازۀ کافی واضح صحبت می‌کند تا والدین یا مراقبان بتوانند نیمی از کلمات را درک کنند. - مهارت‌های اجتماعی
کودک استقلال بیشتری نشان می‌دهد. او سرکش می‌شود و رفتار دیگران را کپی می‌کند. وقتی در کنار کودکان دیگر هستید، کودکتان هیجان زده می‌شود. ممکن است بیشتر با همسالان به طور موازی نه تعاملی درگیر شود. - مهارت‌های شناختی
برای شناخت بیشتر کودک از نبازی‌های سادۀ ساختنی استفاده کنید. برای مثال شروع به مرتب سازی اشیاء بر اساس شکل و رنگ کنید. - مهارت‌های بدنی
کودکان می‌توانند با نگه داشتن ریل از پله‌ها پایین بروند. روی نوک انگشتان بایستند. شروع به دویدن کنند و یک توپ را لگد بزنند.
آموزش مهارت‌های 3 سالگی
در سن 3 سالگی، کودک شما ممکن است این مهارت‌ها را کسب کرده باشد:
- توانایی‌های زبانی
200 کلمه یا بیشتر صحبت می‌کند. با جملات سه کلمه‌ای صحبت می‌کند. از ضمایر (من، تو، م ، مال من) استفاده می‌کند. نام کوچک وی را بیان کنید. آنقدر واضح صحبت کنید که بیشتر اوقات توسط خانواده یا دوستان نزدیک درک شود. - مهارت‌های اجتماعی
به راحتی از والدین جدا می‌شوند. و محبت را کامل درک می‌کنند. - مهارت‌های شناختی
صفحات کتاب را یکی یکی برگردانید. یک دایره نقاشی کنید. پازل‌هایی با سه یا چهار قطعه برایش انجام دهید. - مهارت‌های بدنی
کودک شما می‌تواند از پله‌ها بالا و پایین برود. از سه چرخه بالا برود، بدوود و پدال بزند.
مهارت‌های لازم در 4 سالگی
در سن 4 سالگی، کودک شما ممکن است این مهارت‌ها را کسب کرده باشد:
- توانایی‌های زبانی
از جملات با چهار یا چند کلمه استفاده می‌کند. به سؤالات ساده پاسخ می‌دهد. - مهارت‌های اجتماعی
نبا کودکان دیگر همکاری می‌کند. در مورد دوست داشتن و دوست نداشتن صحبت می‌کند. - مهارت‌های شناختی
برخی از حروف بزرگ یا بخشی از نام آنها را چاپ کنید. شخصی را با چهار قسمت یا بیشتر ترسیم کنید. ایدۀ شمارش را به او یاد دهید. کودک شما شروع به درک زمان می‌کند. - مهارت‌های بدنی
کودک می‌تواند چند ثانیه روی یک پا بایستد یا دو یا چند بار روی یک پا بپرد. با نظارت می‌تواند از قیچی استفاده کنند. با آموزش و نظارت قادر به یادگیری شنا هستند.
مهارت‌های کودکان 5 ساله
در سن 5 سالگی، کودک شما ممکن است این مهارت‌ها را کسب کرده باشد:
- توانایی‌های زبانی
قافیه را درک می‌کند. از جملاتی استفاده می‌کند که جزئیات زیادی را بیان کند. از زمان آینده استفاده می‌کند. نام کامل خودش را ذکر می‌کند. - مهارت‌های اجتماعی
می‌خواهد مثل دوستانش باشد. می‌تواند از قوانین پیروی کند. از جنسیت خود آگاه است. دوست دارد آواز بخواند، بازی کند و برقصد. - مهارت‌های شناختی
دربارۀ اقلام رایج مانند غذا و پول اطلاع دارد. 10 شی یا بیشتر را می‌تواند بشمارد. مثلث و الگوهای هندسی دیگر را می‌تواند بکشد. - مهارت‌های بدنی
کودک شما می‌تواند حداقل 8 ثانیه روی یک پا بایستد و جست و خیز کند و به تنهایی به دستشویی برود. اگر رشد کودک شما در نمودار خاصی پیشرفت نمی‌کند، نگرانی‌های خود را با پزشک کودک در میان بگذارید.
بررسی نهایی
به طور کلی در این مقاله به مبحث تربیت کودک در سنین مختلف پرداختیم و نکات قابل توجهی در مورد تربیت کودک بیان شد.
