قبل از اقدام برای باردار شدن، بهتر است آزمایش‌هایی انجام دهید که از وضعیت بدنی و سلامتی خود مطلع باشید تا در هنگام بارداری، از سالم بودن جنین خود اطمینان حاصل کنید. در چکاپ پیش از بارداری، پزشک شما به دنبال شرایط خاصی از سلامتی است که ممکن است بر بارداری شما و کودک شما تأثیر بگذارد. حتی اگر قبلاً بچه‌دار شده‌اید، بررسی پیش از بارداری را دوباره انجام دهید. ممکن است سلامتی شما از آخرین بارداری شما تغییر کرده باشد.
معاینه قبل از بارداری بخصوص در صورتی که قبلاً یک نوزاد نارس، نوزادی با نقص مادرزادی یا سقط جنین داشته باشید بسیار مهم است. اگر برخی شرایط سلامتی شما مشکل داشته باشد، باید به یک مشاور ژنتیک مراجعه کنید. در ادامه این مطلب از بلاگ پزشکی اسنپ‌دکتر به این موضوع خواهیم پرداخت.
چکاپ قبل از بارداری
چکاپ قبل از بارداری و انجام آزمایش‌های لازم به پزشک شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید که بدن شما برای بارداری آماده است. اگر میتوانید، از پزشک خود بخواهید شما را چکاپ کامل کند و در دوران بارداری از شما مراقب کند. میتوانید هر زمان (حتی تا یک سال قبل از باردار شدن) قبل از بارداری آزمایش را آغاز کنید. برخی از شرایط پزشکی مانند افسردگی، دیابت، فشار خون بالا و نداشتن وزن سالم میتوانند بر بارداری و توانایی باردار شدن تأثیر بگذارند.
سیگار کشیدن یا سوء مصرف داروهای بدون نسخه یا تجویز شده نیز می‌تواند بر بارداری شما تأثیر بگذارد. پزشک شما می‌تواند به شما در مدیریت شرایط سلامتی و ایجاد تغییراتی در زندگی کمک کند تا کودکتان سالم به دنیا بیاید. حتی اگر قبلاً بچه دار شده‌اید یک بررسی پیش از بارداری انجام دهید. ممکن است سلامتی شما از آخرین بارداری تغییر کرده باشد.
مشکلات موجود در بارداری
اگر در بارداری گذشته مشکلی داشتید، ممکن است پزشک بتواند به شما کمک کند تا از مشکل مشابه در بارداری بعدی خود جلوگیری کنید. برخی از این مشکلات عبارتند از:
تولد زودرس
تولد زودرس به زایمانی گفته می‌شود که قبل از هفته 37 بارداری اتفاق میافتد.
به دنیا آوردن نوزادی با نقص مادرزادی
نقص مادرزادی مشکل سلامتی است که در بدو تولد وجود دارد. این مشکلات شکل یا عملکرد یک یا چند قسمت از بدن را تغییر میدهند. این مشکلات میتوانند در سلامتی کلی، در شیوه رشد بدن یا نحوه کار در بدن مشکلاتی ایجاد کنند.
سقط جنین
سقط جنین زمانی رخ می‌دهد که کودک قبل از هفته بیستم بارداری در رحم مادر میمیرد.
مرده زایی
این زمانی است که نوزاد قبل از تولد و بعد ازهفته 20 بارداری در رحم میمیرد.
اگر میتوانید، در طول دوران بارداری معاینات قبلی خود را با پزشکی که میخواهید از شما مراقبت کند، انجام دهید. شما میتوانید ارائه دهنده مراقبتهای دوران بارداری خود را از بین انواع مختلفی از پزشکان و پرستاران انتخاب کنید. همه این ارائه دهندگان میتوانند از شما در دوران بارداری مراقبت کنند و میتوانند کودک شما را سالم تحویل دهند.
در چکاپ پیش از بارداری چه مواردی معاینه می‌شود؟
در چکاپ پیش از بارداری، پزشک شما را بررسی می‌کند تا مطمئن شوید بدن برای بارداری آماده است. شما و پزشک میتوانید در مورد موارد زیر گفتگو کنید.
اسید فولیک
اسید فولیک یک ویتامین است که هر سلول در بدن شما برای رشد و نمو سالم به آن نیاز دارد. اگر اسید فولیک را قبل از بارداری و در اوایل بارداری مصرف کنید، می‌تواند از کودک در برابر نقایص مادرزادی و ستون فقرات (به نام نقص لوله عصبی) و نقص مادرزادی دهان (شکاف کام) محافظت کند. قبل از بارداری، هر روز یک مولتی ویتامین با 400 میکروگرم اسید فولیک در بدن مصرف کنید.
دیابت، افسردگی، فشارخون، وزن مناسب و بیماری‌های مقاربتی
دیابت، افسردگی، فشار خون بالا و نداشتن و وزن بدن موارد است که بر سلامت بدن در زمان بارداری اثر میگذارد. همچنین پزشک، شما را از نظر انواع عفونت مانند توکسوپلاسموز و عفونت‌های مقاربتی (STI) مانند تبخال دستگاه تناسلی و ویروس نقص ایمنی انسانی که (HIV) نیز نامیده می‌شود، بررسی می‌کند. پزشک همچنین در مورد سابقه سلامت خانواده شما سؤال می‌کند تا ببینید آیا در خانواده شما یا خانواده همسرتان شرایط جسمانی خاصی وجود دارد.
از فرم تاریخچه سلامت خانواده برای ثبت تاریخچه سلامت خانواده خود استفاده کنید و فرم را با پزشک خود به اشتراک بگذارید. اگر پزشک ببیند که برخی شرایط سلامتی در خانواده شما وجود دارد، ممکن است توصیه کند که به یک مشاور ژنتیک مراجعه کنید. پزشک ژنتیک، شخصی است که برای کمک به شما در درک ژنها، نقایص مادرزادی و سایر شرایط پزشکی که در خانوادهها وجود دارد و اینکه چگونه میتوانند بر سلامتی شما و کودک شما تأثیر بگذارند آموزش دیده است.
داروها
پزشک شما میخواهد مطمئن شود كه هر دارویی که مصرف می‌کنید برای نوزاد بی‌خطر است. این شامل داروهایی مانند مکملها و محصولات گیاهی بدون نسخه همچنین (OTC) است. هر دارویی که مصرف می‌کنید به پزشک خود بگویید.
واکسن زدن
واکسنها حاوی دارویی هستند که شما را در برابر برخی بیماری‌ها ایمن می‌کند. اگر ایمن شده باشید، به این بیماری‌ها مبتلا شوید. عفونتهایی مانند آبله مرغان و سرخچه می‌تواند به شما و کودک شما در دوران بارداری آسیب برساند. بهتر است قبل از بارداری درگیر واکسیناسیون این عفونتها شوید.
مصرف مواد مخدر
سیگار کشیدن نوشیدن الکل و سوء استفاده از داروهای تجویز شده یا بدون نسخه از جمله مواردی است ک توسط پزشک قبل از بارداری مورد بررسی قرار می‌گیرد. در صورت نیاز به ترک، پزشک می‌تواند به شما کمک کند. برخی از مواد شیمیایی مانند محصولات تمیز کننده و رنگ میتوانند برای کودک شما در دوران بارداری مضر باشند. با پزشک خود در مورد چگونگی محافظت از خود برای کمک به ایمن نگه داشتن کودک صحبت کنید.
چه موقع استفاده از قرص کنترل بارداری را متوقف کنید
قرص کنترل بارداری روشی است که برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنید. پزشک ممکن است پیشنهاد کند که استفاده از کنترل بارداری را چند ماه قبل از شروع اقدام به بارداری متوقف کنید. این کار اجازه می‌دهد تا بدن شما چند چرخه قاعدگی طبیعی داشته باشد.
داشتن چرخه‌های طبیعی قبل از بارداری می‌تواند به پزشک کمک کند تا زمان بارداری شما را مشخص کند. چرخه قاعدگی شما فرآیند تخمک‌گذاری است که رحم هر ماه تخمک آزاد می‌کند. تخمک از طریق لوله‌های رحمی به سمت رحم حرکت می‌کند. رحم جایی است که کودک شما در دوران بارداری رشد می‌کند. اگر تخمک توسط اسپرم مرد لقاح پیدا نکند، از طریق واژن به همراه خون و بافت از رحم عبور می‌کند.
انجام آزمایش‌های قبل از بارداری توسط پزشک
در ادامه آزمایش‌های قبل از بارداری را بیان خواهیم کرد.
- معاینه بدنی: شامل گرفتن وزن و بررسی فشار خون است.
- معاینه لگن: این معاینه اندامهای لگن مانند واژن، دهانه رحم، رحم و تخمدانها را بررسی می‌کند تا از سالم بودن آنها اطمینان حاصل کنید. دهانه رحم در قسمت بالای واژن قرار دارد. اگر در این اندام‌ها مشکلی دارید، درمان قبل از بارداری می‌تواند از بروز مشکلات در دوران بارداری جلوگیری کند. در صورت داشتن مشکلات باروری (مشکلات باردار شدن) درمان نیز می‌تواند به شما کمک کند.
- تست پاپ اسمیر: در پاپ اسمیر احتمال سرطان رحم را بررسی می‌کند.
- آزمایش خون: در آزمایش خون، گروه خونی و عامل (Rh) شما بررسی می‌شود. فاکتور (Rh) پروتئینی است که در گلبولهای قرمز خون یافت می‌شود. باید فاکتور (Rh) شما منفی باشد، مثبت بودن فاکتور (Rh) می‌تواند مشکلاتی را برای کودک ایجاد کند.
سایر آزمایش‌های قبل از بارداری
قبل از بارداری، میتوانید آزمایش‌های غربالگری حامل را انجام دهید که خون یا بزاق شما را بررسی می‌کند تا ببینید آیا ناقل برخی شرایط ژنتیکی هستید یا خیر. شرایط ژنتیکی از طریق ژنها از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. ژنها قسمتهایی از سلولهای بدن شما هستند که دستورالعملهایی برای نحوۀ رشد و عملکرد بدن شما ذخیره میکنند. اگر ناقل باشید خودتان این بیماری را ندارید، اما یک تغییر ژن برای آن دارید که میتوانید به کودک خود منتقل کنید.
اگر هم شما و هم همسرتان ناقل یک بیماری باشید، خطر ابتلا به بیماری کودک شما افزایش مییابد. آزمایش قبل از بارداری می‌تواند به شما و همسرتان کمک کند تا خطر ابتلاء کودک خود را بررسی کرده و درباره باردار شدن تصمیم بگیرید. شریک زندگی شما نیز باید آزمایش دهد. اگر نمیخواهید مجبور به انجام آن نیستید، حتی اگر پزشک شما آن را توصیه کند.
زنانی که به فکر باردار شدن هستند، میتوانند از نظر موارد زیر هم بررسی شوند:
- فیبروز سیستیک: بیماری است که بر تنفس و هضم غذا تأثیر میگذارد. هضم غذا روشی است که بدن شما غذایی را که می‌خورید پردازش می‌کند.
- آتروفی عضلانی نخاع:بیماری است که به سلولهای عصبی نخاع حمله می‌کند. عضلات را ضعیف می‌کند و می‌تواند بر روی حرکت، تنفس و بلع تأثیر بگذارد.
- تالاسمی: تالاسمی نوعی بیماری خونی است که باعث می‌شود بدن گلبول قرمز سالم و هموگلوبین کمتر از حد طبیعی تولید کند.
- هموگلوبینوپاتیها: این شرایط بر گلبولهای قرمز بدن تأثیر میگذارد.
- سندرم X شکننده: این شرایط زمانی اتفاق میافتد که بدن نتواند پروتئین مورد نیاز مغز را برای رشد و نمو کافی تولید کند. اگر سندرم X شکننده در خانواده شما وجود داشته باشد، پزشک شما ممکن است آزمایش حامل را توصیه کند.
- بیماری تای ساکس: این وضعیتی است که باعث مرگ سلولهای عصبی مغز و ستون فقرات می‌شود.
آیا قبل از بارداری به معاینه دندان نیاز دارید؟
قبل و حین بارداری معاینات منظم دندانپزشکی خود را انجام دهید. برخی مطالعات نشان می‌دهد ارتباطی بین بیماری لثه و داشتن نوزادی نارس یا کم وزن وجود دارد. وزن کم هنگام تولد به این معنی است که وزن کودک شما هنگام تولد کمتر از 5 پوند یا 8 اونس یا 227 گرم است. اگر به بیماری لثه مبتلا هستید، درمان قبل از بارداری ممکن است از بروز مشکلات سلامتی در شما و کودک جلوگیری کند.
رژیم شما قبل از بارداری
به طور کلی، کار خاصی نیست که شما نیاز به انجام آن داشته باشید. اطمینان حاصل کنید که مقدار مناسبی از سبزیجات و میوه‌ها، کربوهیدرات‌های لازم، مقدار کافی پروتئین دریافتی و دوز چربی خوب مانند آجیل و روغن زیتون دریافت می‌کنید. رژیم‌های غیرواقعی را فراموش کنید. رعایت اعتدال در اینجا مهم است.
آزمایش گلوکز قبل از بارداری
بانوان مبتلا به دیابت کنترل نشده در معرض خطر رشد بیش از حد جنین در دوران بارداری و همچنین داشتن کودکی با قند خون بسیار پایین پس از تولد هستند. لاوسون می‌گوید، این زنان در معرض خطر بیشتری برای تولد نوزادان مرده و سزارین هستند. به همین دلیل، اگر به میزان قابل توجهی اضافه وزن دارید یا فکر می‌کنید ممکن است دیابت داشته باشید، باید قبل از بارداری آزمایش دیابت بدهید.
