مراقبت بعد از سقط جنین؛ راهنمایی جامع برای بهبودی سریع‌تر

سقط جنین یا پایان ناخواسته بارداری قبل از رسیدن موعد زایمان، یک شرایط پزشکی و سلامتی پیچیده است. تغییر ناگهانی سطح هورمون‌ها به همراه فشار عاطفی شدید بعد از سقط می‌تواند فرد را از نظر جسمی و روحی به‌‌شدت ضعیف کند. تجربه سقط جنین هم از نظر جسمی و فیزیکی و هم از نظر روانی و ذهنی به‌شدت فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل فرد برای بهبودی کامل بعد از سقط به مراقبت‌های دقیق و حمایت همه جانبه خانواده و دوستان خود نیاز است. در این مقاله از اسنپ‌دکتر شما را از علائم و مراقبت‌های بعد از سقط جنین آگاه می‌کنیم. این مطلب به شما کمک می‌کند که اگر فردی را در میان عزیزان خود دارید که تجربه سقط دارد بهتر بتوانید از او حمایت کنید، یا اگر خودتان این واقعه تلخ را تجربه کرده‌اید، راحت‌تر آن را پشت سر بگذارید.  

علائم شایع بعد از سقط جنین

سقط جنین یک وضعیت پزشکی پیچیده است که می‌تواند از لحاظ فیزیکی و روحی فرد را تحت تاثیر قرار بدهد. هر فرد ممکن است تجربه متفاوت جسمی و روحی از سقط داشته باشد. با این حال معمولا پس از سقط جنین، علائم زیر مشاهده می‌شود:

• خونریزی واژینال یا لکه‌بینی (ممکن است تا ۴ هفته بعد از عمل، خونریزی داشته باشید. ممکن است خونریزی بسیار شدیدتر از قاعدگی طبیعی باشد. میزان خونریزی از فردی به فرد دیگر متفاوت است.)
• درد و گرفتگی عضلات
• سینه‌های دردناک یا متورم
• حالت تهوع یا استفراغ

سایر علائم رایجی که فرد ممکن است بلافاصله پس از سقط جنین تجربه کند، عبارتند از:

• اسهال
• سردرد
• سرگیجه
• خستگی

این علائم در بیشتر مواقع خفیف هستند و با بهبودی، سریع از بین می‌روند. البته اگر فردی در سه ماهه سوم، سقط جنین داشته باشد این علائم می‌تواند شدیدتر باشد.  

عوارض بعد از سقط جنین

عوارض جانبی سقط در بیشتر افراد معمولا خفیف هستند و نسبتا هم سریع از بین‌ می‌روند. با اینکه بیشتر افراد عوارض جدی و مزمن سقط را تجربه نمی‌کنند به هرحال عوارض احتمالی وجود دارد:

• عفونت
• سقط ناقص 
• خونریزی و گرفتگی عضلات 
• آسیب به اندام‌ها از جمله رحم یا دهانه رحم 

سقط جنین خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند ناباروری، سرطان سینه یا افسردگی را افزایش می‌دهد. سایر عوارض جانبی سقط هم شامل موارد زیر است:

• درد سینه یا قفسه سینه
• ترشحات واژن
• حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
• لرز
• احساس خستگی 

چگونه بعد از سقط از خود مراقبت کنیم؟

سقط جنین می‌تواند بر سلامت جسمی، روانی و سلامت عاطفی فرد تاثیر بگذارد. برای همین مهم است که فرد در صورت تجربه سقط حتما از حمایت‌ و مراقبت‌ برخوردار باشد. بهتر است اگر می‌توانید یک یا دو روز از محل کار مرخصی بگیرید. سعی کنید در جایی امن و راحت استراحت کنید و از هر عاملی که باعث استرس می‌شود دور بمانید.  

مراقبت‌های پزشکی و درمانی بعد از سقط

گرفتگی و درد عضلات بعد از سقط ممکن است چند روز طول بکشد. برای بهبود این دردها پزشک ممکن است برای فرد مسکن تجویز کند. میزان مصرف این مسکن می‌تواند این طور باشد: هر ۶ ساعت تا ۸۰۰ میلی‌گرم ایبوپروفن یا هر ۴ ساعت تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم استامینوفن. همچنین ممکن است پزشک برای کمک به جلوگیری از عفونت یکی از انواع آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز کند. حتما این دارو را طبق دستور و سر ساعت مصرف کنید. در دو سه هفته بعد از سقط از مصرف آسپرین مسکن OTC یا داروهای حاوی آسپرین خودداری کنید، زیرا می‌تواند خونریزی را افزایش دهد.  

مراقبت‌های فیزیکی و جسمی بعد از سقط

مهم است که در روزها و هفته‌های بعد از سقط جنین با بدن خود با مهربانی رفتار کنید. برای مراقبت بعد از سقط خوب غذا بخورید، خوب استراحت کنید و به‌هیچ وجه فعالیت و ورزش سنگین نکنید. نکات زیر می‌تواند برای مراقبت خانگی بعد از سقط مفید باشد:

• برای کمک به کاهش گرفتگی عضلات از پد گرم‌کننده یا کمپرس آب گرم روی شکم خود استفاده کنید.
• محل گرفتگی شکم خود را ماساژ دهید. ماساژ رحم شامل فشار دادن محکم با نوک انگشتان و مالش دایره‌ای از ناف تا استخوان شرمگاهی به مدت ۱۰ دقیقه یا بیشتر است.
• برای کمک به کاهش حساسیت سینه، یک لباس زیر چسبان یا گن بپوشید. قرار دادن کمپرس یخ روی سینه‌ها نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد. به‌طور کلی بهتر است در طول دوره نقاهت از لباس‌های نخی استفاده کنید.
• در صورت استفراغ یا اسهال، زیاد آب بنوشید و حتما مراقب سطح هیدراتاسیون خود باشید. مثلا نوشیدن چای زنجبیل یا نعناع فلفلی یا بابونه، حالت تهوع را کاهش می‌دهد.
• مایعات گرم مانند چای بنوشید. این گروه از مایعات می‌تواند به هیدراته نگه داشتن و کاهش علائم گوارشی و حتی مدیریت استرس شما کمک کند.

فراموش نکنید که حتما برای روزهای بعد از سقط خود با پزشک معالج خود در ارتباط باشید یا از پزشک دیگری مشاوره تلفنی و راه دور دریافت کنید. همچنین حمایت دوستان و خانواده‌ می‌تواند در بهبودی بسیار موثر باشند.  

مراقبت‌های روانی و عاطفی بعد از سقط جنین

سقط جنین می‌تواند یک تجربه چالش‌برانگیز باشد و فرد ممکن است در روزها و هفته‌های پس از سقط درگیر مشکلات عاطفی و تغییرات خلقی شود. مخصوصا که پس از سقط جنین، سطح پروژسترون و استروژن فرد به تدریج کاهش پیدا می‌کند. همین عامل هم می‌تواند باعث ناپایداری خلق و خو و تغییرات خلقی در او شود. احساسات فرد در مورد سقط جنین یا بارداری نیز ممکن است به‌نوعی باعث تشدید این چالش‌های روانی ‌شود. معمولا بیشتر این تغییرات خلقی و روحی با بازگشت چرخه قاعدگی فرد و تثبیت سطح هورمون‌ها کم‌کم از بین می‌روند. با این حال، برخی از افراد بعد از سقط مشکلات عاطفی مزمنی را تجربه می‌کنند که نباید آن‌ را نادیده بگیرند. ارتباط غیرقابل انکاری بین سقط جنین و نرخ بالاتر افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب و سایر شرایط سلامت روان وجود دارد. البته افرادی که سابقه مشکلات سلامت روانی دارند، احتمالا بیشتر در معرض خطر هستند. مهم است که به هر اندازه‌ که برای پردازش احساسات خود زمان نیاز دارید به خودتان زمان و فضا بدهید. مهم است که طی مراقبت بعد از سقط یک سیستم پشتیبانی از افراد خانواده و دوستان امن که بتوانید به‌ آن‌ها تکیه کنید بسیار کمک می‌کند. مشغول کردن خودتان با سرگرمی‌های آرامش‌بخشی که از آن لذت می‌برید هم ایده بسیار خوبی است.  

مدت زمان بهبودی پس از سقط جنین

زمان بهبودی سقط جنین از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگر فردی تجربه سقط جنین در سه ماهه اول بدون عوارض جانبی داشته باشد، احتمالا طی چند روز بهبود می‌یابد. اگر فرد بعد از سقط دچار عوارضی مثل عفونت و غیره شود احتمالا دوره نقاهت او چند هفته طول بکشد. البته فقط ۲ درصد از مردم درگیر عوارض مرتبط با سقط جنین می‌شوند. برای سقط در سه ماهه دوم و ماه‌های پایان بارداری به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز است.  به‌طور کلی شما می‌توانید اکثر فعالیت‌های عادی از جمله رابطه جنسی و استفاده از تامپون را در عرض حدود دو هفته پس از سقط از سر بگیرید. همچنین می‌توانید از همان روزی که سقط جنین داشته‌اید، از روش‌های کنترل بارداری استفاده کنید. ورزش و تمرین بدنی را هم می‌توانید خیلی زود شروع کنید. معمولاً برای چند روز پس از عمل، ۳۰ دقیقه ورزش سبک در روز توصیه می‌شود.

اولین پریود بعد از سقط چه زمانی شروع می‌شود؟

اگر معمولا دوره‌های عادت ماهانه منظم و قابل پیش‌بینی دارید، احتمالا قاعدگی بعدی شما ۴ تا ۶ هفته پس از سقط جنین شروع می‌شود. یعنی در بیشتر موارد قاعدگی فرد باید طی ۴ تا ۶ هفته بازگردد. البته ممکن است در ابتدا لکه‌بینی یا خونریزی نامنظم داشته باشند.  اگر بازگشت پریود کمی بیشتر طول بکشد چندان جای نگرانی نیست، به خصوص اگر قبل از سقط دوره‌های پریود شما نامنظم بود. اگر قاعدگی شما بعد از هشت هفته بازنگشت، بهتر است برای اطمینان به پزشک مراجعه کنید. 

آیا می‌توان بعد از سقط از تامپون یا کاپ قاعدگی استفاده کرد؟

اکثر پزشکان توصیه می‌کنند که بعد از سقط جنین دست‌کم برای یک تا دو هفته به جای تامپون از نوار بهداشتی استفاده کنید. پدها در مقایسه با تامپون خطر عفونت در هفته‌های ابتدایی بعد از سقط را کاهش می‌دهند و می‌توانند به شما کمک کنند تا میزان خونریزی خود را تحت نظر داشته باشید. برای حفظ بهداشت بهتر است هر ۴-۶ ساعت یک بار پد خود را تعویض کنید. می‌توانید به محض اینکه احساس آمادگی کردید از تامپون هم استفاده کنید. فقط مطمئن شوید که خونریزی شدید شما متوقف شده است.  

چه مدت بعد از سقط می‌توان دوباره رابطه جنسی داشت؟

تحقیقات زیادی در مورد اینکه بعد از سقط جنین چه مدت باید برای داشتن رابطه جنسی صبر کنید، وجود ندارد. برخی منابع پیشنهاد می‌کنند که حداقل ۲ هفته برای داشتن رابطه جنسی کامل صبر کنید تا احتمال و خطر بروز عفونت از بین برود. به‌طور کلی در صورت قطع خونریزی شدید می‌توانید هر زمان که خودتان و شریک زندگیتان احساس آمادگی کردید، برای رابطه جنسی اقدام کنید. علاوه بر این نکات، ممکن است فرد بعد از سقط و حتی پس از بهبودی فیزیکی برای از سرگیری روابط جنسی، نیاز به زمان بیشتر و حتی گفت‌وگو درباره شروع مجدد رابطه داشته باشد. فراموش نکنید که احساسات در اینباره پیچیده هستند و ممکن است به‌دلیل ترس از باردار شدن مجدد یا اندوه یا احساس گناه مربوط به سقط جنین فرد از رابطه جنسی مجدد دوری کند.  

چه زمانی باید به دلیل علائم سقط جنین با پزشک تماس بگیریم؟

گفتیم که بیشتر افراد عوارض جدی و حادی را بعد از سقط تجربه نمی‌کنند. با این حال مثل هر وضعیت پزشکی و سلامتی دیگری برخی از علائم وجود دارد که حتما باید مراقب آن‌ها باشید:

• خونریزی شدید طولانی‌مدت (اگر حجم خون‌ریزی شما به اندازه‌ای باشد که در عرض ۱ تا ۲ ساعت مجبور به تعویض ۲ پد بزرگ شوید)
• مشاهده لخته‌های بزرگ خون 
• درد یا گرفتگی شدید، به خصوص اگر درد به مرور زمان افزایش یابد یا پس از مصرف داروهای مسکن از بین نرود
• درد شدید شکمی که شبیه کرامپ رحم (دردهای انقباضی رحم) نیست
• تب ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر
• ترشحات واژن با بوی بد
• احساس سرگیجه یا ضعف شدید
• تهوع و استفراغ 
• درد قفسه سینه یا تنگی نفس
• درد یا تورم پاها

بسیار مهم است که در ۲ تا ۳ هفته پس از سقط حتما معاینه شوید تا پزشک دقیق بررسی کند که هیچ نشانه‌ای از بافت باقی‌مانده جنین یا ادامه بارداری در رحم وجود ندارد. می‌توانید از طریق اپلیکیشن اسنپ‌دکتر به بهترین و باتجربه‌ترین پزشکان متخصص زنان دسترسی داشته باشید.