داروی میدازولام؛ نحوه مصرف، عوارض و تداخلات دارویی
میدازولام یک بنزودیازپین است. بنزودیازپین‌ها اثر آرام‌بخشی بر مغز و اعصاب (سیستم عصبی مرکزی) دارند. یعنی سرعت سیستم عصبی را کاهش می‌دهند. این دارو با افزایش اثر یک ماده شیمیایی طبیعی خاص به‌نام GABA در مغز به‌نوعی سیستم عصبی مرکزی را ضعیف کرده و می‌خواباند. در ادامه این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر با نحوه مصرف و همچنین عوارض احتمالی و تداخلات دارویی میدازولام با دیگر داروها آشنا می‌شویم.
داروی میدازولام چیست و چه استفاده‌ای دارد؟
میدازولام (Midazolam) یک داروی خواب‌آور- آرام‌بخش با اثر کوتاه‌مدت است که خواص ضد اضطراب، شل‌کنندگی عضلانی و ضد تشنج دارد. معمولا از میدازولام برای ایجاد آرامش یا خواب‌آلودگی (بیهوشی) و همچنین کاهش اضطراب قبل از جراحی یا کارهای دندانپزشکی و برخی روش‌های درمانی مثل آندوسکوپی استفاده می‌شود.
میدازولام همچنین به‌عنوان مکمل بی‌حسی موضعی و ایجاد فراموشی هم تجویز می‌شود تا بیمار هیچ ناراحتی یا عوارض نامطلوبی را که ممکن است پس از جراحی یا عمل رخ دهد به خاطر نیاورد.
تزریق میدازولام همچنین برای درمان وضعیت صرع و نوع شدید تشنج استفاده می‌شود.
میدازولام در اشکال دارویی زیر موجود است:
- خوراکی مثل شربت
- تزریقی شامل تزریق داخل عضلانی (IM) و داخل وریدی (IV)
- اسپری داخل بینی
- شیاف مقعدی
نحوه مصرف داروی میدازولام چگونه است؟
این دارو فقط با نسخه در دسترس است و باید حتما توسط یک پزشک تجویز و نحوه مصرف آن مشخص شود. معمولا قبل از عمل یا بیهوشی و به‌صورت یک تک‌دوز تجویز می‌شود. پزشک همیشه سعی می‌کند تا کمترین دوز میدازولام را که موثر است، برای بیمار تجویز کند و مصرف دارو را در کوتاه‌ترین زمان ممکن تمام کند.
مقدار دوز مصرفی هم بر اساس وضعیت پزشکی فرد، نحوه پاسخ او به درمان، وزن و دیگر داروهایی مصرفی‌اش تعیین می‌شود.
اگر بیمار قبل از جراحی میدازولام دریافت می‌کند، پس از دریافت دارو از نزدیک تحت نظر قرار می‌گیرد تا پزشک مطمئن شود که دوز داروی تجویز شده برای او موثر است. در این مدت تنفس، فشار خون، سیستم عصبی و قلب بیمار نیز به دقت کنترل می‌شود.
عوارض جانبی داروی میدازولام
یک دارو در کنار اثرات مفید و مثبت ممکن است عوارض ناخواسته‌ای نیز ایجاد کند. اگرچه معمولا این عوارض یا اصلا رخ نمی‌دهد یا بسیار خفیف و گذرا هستند، با این حال در صورت بروز ممکن است فرد به مراقبت‌های پزشکی نیاز پیدا کند.
عوارض داروی میدازولام ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- اضطراب
- عصبی بودن و بی‌قراری
- درد یا ناراحتی قفسه سینه
- تنفس دشوار یا سخت (تنفس پر سر و صدا)
- احساس خفگی
- تنفس نامنظم، سریع یا آهسته یا کم‌عمق
- احساس گیجی و خواب آلودگی
- خشکی دهان
- ضربان قلب سریع
- ضربان قلب نامنظم
- هایپرونتیلاسیون (تنفس سریع)
- تحریک‌پذیری
- سبکی سر، سرگیجه، یا غش
- حالت تهوع
- لب‌ها، ناخن‌ها یا پوست رنگ پریده یا آبی
- مشکل خواب
- خستگی غیر معمول
- ضعف
نکته: بعد از مصرف دارو و در صورت عدم هوشیاری تا زمانی که اثرات دارو کاملا از بین نرفته، رانندگی نکنید، با ماشین‌آلات کار نکنید و اساسا از انجام هر کار دیگری که می‌تواند خطرناک باشد، دور بمانید.
در برخی موارد نادر بعد از مصرف دارو ممکن است فرد دچار عوارض زیر شود:
- تغییر در ریتم گفتار شامل کندی در پاسخ دادن یا لکنت زبان
- سردرد
- از دست دادن تعادل
- نوسانات خلقی مثل پرخاشگری
- دیدن، شنیدن یا احساس چیزهایی که وجود ندارند
- لرزش یا سایر مشکلات مربوط به کنترل یا هماهنگی عضلات
- بی‌خوابی
- تاری دید یا دوبینی
- سکسکه
- واکنش آلرژیک از جمله بثورات پوستی، خارش/تورم (مخصوصاً در صورت/زبان/گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی
خوشبختانه بسیاری از این عوارض جانبی اصلا نیازی به مراقبت پزشکی ندارند و بسیاری از آنها هم احتمالا در طول درمان و با سازگار شدن بدن و دارو از بین می‌روند. البته اگر هر یک از عوارض جانبی گفته شده ادامه‌دار یا آزاردهنده بود، موضوع باید با پزشک در میان گذاشته شود.
عوارض مصرف دوز بالای میدازولام
مصرف دوز بالای داروی میدازولام بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث کما و حتی مرگ شود. علائم مصرف بیش از حد داروی میدازولام که نیاز به دریافت کمک اضطراری دارد عبارتند از:
- کاهش سطح هوشیاری
- خواب‌آلودگی غیرمعمول
- مشکل در هماهنگی عضلات و اندام‌ها
تداخلات دارویی میدازولام با داروهای دیگر
همه می‌دانیم که برخی داروها به هیچ وجه نباید با هم استفاده شوند. زیرا تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروها را تغییر دهد یا عوارض جانبی آنها را بیشتر کند. در این موارد پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که فرد را با این دارو درمان نکند یا برخی از داروهای مصرفی دیگر او را تغییر دهد. گاهی هم ممکن است نیاز باشد دو داروی مختلف با هم استفاده شوند، حتی اگر با هم تداخل داشته باشند. بنابراین بسیار مهم است که پزشک در زمان تجویز داروی میدازولام و تعیین دوز مناسب برای بیمار دقیقا بداند که او چه داروهای دیگری مصرف می‌کند.
به‌طور کلی استفاده از داروی میدازولام با هر یک از داروهای زیر توصیه نمی‌شود:
- آمپرناویر
- آتازاناویر
- بوسپروویر
- cobicistat
- داروناویر
- دلاویردین
- فلومازنیل
- فوس امپرناویر
- ایندیناویر
- ایتراکونازول
- کتوکونازول
- لووکتوکنازول
- لونافرنیب
- لوپیناویر
- نلفیناویر
- ریتوناویر
- ساکویناویر
- تلاپرویر
- تیپراناویر
- Nirmatrelvir
همچنین بهتر است این دارو همزمان با هر یک از داروهای زیر مصرف نشود. اما اگر لازم است هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک ممکن است دوز یا تعداد دفعات مصرف یک یا هر دو دارو را تغییر دهد.
- آداگراسیب
- آلفنتانیل
- آلپرازولام
- آموباربیتال
- آپروباربیتال
- آریپیپرازول
- آریپیپرازول لاروکسیل
- باکلوفن
- بنژیدروکدون
- برومازپام
- برومپراید
- بوپرنورفین
- بوسپیرون
- بوتاباربیتال
- بوتالبیتال
- بوتورفانول
- کلسیفدیول
- کلسیم اکسیبات
- کانابیدیول
- کاربامازپین
- کاربینوکسامین
- کاریزوپرودول
- سرتینیب
- ستیریزین
- کلرال هیدرات
- کلردیازپوکساید
- کلرپرومازین
- کلرزوکسازون
- سیپروفلوکساسین
- کلاریترومایسین
- کلوبازام
- کلونازپام
- کلورازپات
- کدئین
- کنیواپتان
- سیکلوبنزاپرین
- دابرافنیب
- دانترولن
- دریدورکسانت
- دکسمدتومیدین
- دزوسین
- دی استیل مورفین
- دیازپام
- دیفنوکسین
- دی هیدروکدئین
- دیفن هیدرامین
- دیفنوکسیلات
- دوکسیلامین
- دوولیزیب
- الاگولیکس
- اسکتامین
- استازولام
- اسزوپیکلون
- اتکلروینول
- اتیل مورفین
- فدراتینیب
- فنتانیل
- فکسینیدازول
- فلیبانسرین
- فلوکونازول
- فلونیترازپام
- فلورازپام
- فاسنتوپیتانت
- فسفو پروپوفول
- گاباپنتین
- گاباپنتین انا کارویل
- هالازپام
- هیدروکودون
- هیدرومورفون
- هیدروکسی زین
- Idelalisib
- ایماتینیب
- سولفات ایزاوکون‌ازونیوم
- ivacaftor
- Ivosidenib
- کتامین
- کتازولام
- کتوبمیدون
- لاکوزامید
- لاروترکتینیب
- لفامولین
- لمبورکسانت
- لناکاپاویر
- لترموویر
- لووستیریزین
- لوورفانول
- لوفکسیدین
- لورازپام
- لورلاتینیب
- لوکساپین
- lumacaftor
- منیزیم اکسیبات
- ماواکامتن
- مکلیزین
- مپریدین
- مفنزین
- فنوباربیتال
- مپروبامات
- مپتازینول
- متاکسالون
- متادون
- متوکاربامول
- متوهگزیتال
- متوتریپرازین
- متوکلوپرامید
- میرتازاپین
- مورفین
- لیپوزوم سولفات مورفین
- نالبوفین
- نفازودون
- ناراضی
- نیکو مورفین
- نیلوتینیب
- نیترازپام
- اولیسریدین
- اولوتاسیدینیب
- Omaveloxolone
- آلکالوئیدهای تریاک
- اورلیستات
- اورفنادرین
- اگزازپام
- اکسی کدون
- اکسی مورفون
- پاکریتینیب
- papaveretum
- پنتازوسین
- پنتوباربیتال
- پرامپانل
- پری سینازین
- فنوباربیتال
- پیریترامید
- پیرتوبروتینیب
- پوزاکونازول
- پتاسیم اکسیبات
- پرازپام
- پرگابالین
- پریمیدون
- پرومتازین
- پروپوفول
- کوازپام
- ramelteon
- رمی فنتانیل
- رمیمازولام
- ریتلسیتینیب
- Ropeginterferon Alfa-2b-njft
- اسکوپولامین
- سکوباربیتال
- سیمپرویر
- سدیم اکسیبات
- سوفنتانیل
- تاپنتادول
- تمازپام
- تیوپنتال
- تیوریدازین
- تیلیدین
- تیزانیدین
- توپیرامات
- ترامادول
- ترازودون
- تریازولام
- تروفین‌تاید
- زالپلون
- زولپیدم
- زوپیکلون
- زورانولون
- dronedarone
علاوه بر این‌ها مصرف میدازولام با هر یک از داروهای زیر ممکن است باعث افزایش خطر عوارض جانبی خاص شود، اما استفاده از هر دو دارو برای درمان نیاز است. در این حالت اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک دوز یا تعداد دفعات مصرف یک یا هر دو دارو را تغییر می‌دهد.
- آپرپیتانت
- آرمودافینیل
- سایمتیدین
- کریزوتینیب
- سیکلوسپورین
- دالفوپریستین
- دیلتیازم
- اکیناسه
- اریترومایسین
- فلووکسامین
- فوزاپرپیتانت
- فسفنی توئین
- جینکو بیلوبا
- هالوتان
- هیدراستیس
- لاروپیپرانت
- میتوتان
- فنی توئین
- کینوپریستین
- ریفاپنتین
- روکسی ترومایسین
- تکوویریمیت
- تلیترومایسین
- تئوفیلین
- وراپامیل
- وریکونازول
درضمن برخی از داروها را نباید در زمان خوردن غذا یا همراه با انواع خاصی از غذاها استفاده کرد زیرا ممکن است باعث تداخل ایجاد شود. مثلا استفاده از الکل یا تنباکو در زمان مصرف برخی داروها از جمله داروی میدازولام ممکن است باعث بروز مشکلاتی برای فرد شود. همچنین در حین استفاده از این دارو، آب گریپ فروت ننوشید یا گریپ فروت نخورید. همچنین اگر به آلبالو حساسیت دارید از مصرف این دارو خودداری کنید.
موارد خاص سلامتی و منع مصرف میدازولام
برخی مشکلات پزشکی ممکن است بر استفاده از داروی میدازولام تأثیر بگذارد. مخصوصا اگر فرد مشکلات پزشکی مثل موارد زیر را دارد باید حتما قبل از مصرف دارو، موضوع را با پزشک یا داروساز در میان بگذارد:
- بیماری کلیوی
- بیماری کبد
- مشکلات تنفسی (مانند بیماری مزمن انسدادی ریه-COPD، آپنه خواب)
- بیماری قلبی (مانند نارسایی قلبی)
- گلوکوم
- سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد (مانند مصرف بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر/الکل).
- عفونت
شرایط مصرف میدازولام برای زنان باردار
مصرف میدازولام ممکن است به جنین آسیب برساند. نوزادان مادرانی که در اواخر بارداری از این دارو استفاده می‌کنند ممکن است علائمی مانند تنفس آهسته یا کم‌عمق، گریه بی‌وقفه، لرزش یا مشکل در تغذیه داشته باشند. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، حتما قبل از مصرف دارو موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
شرایط مصرف میدازولام در دوران شیردهی
هیچ مطالعه کافی برای تعیین خطر شیردهی در هنگام استفاده از این دارو انجام نشده است. با این حال دارو به شیر مادر منتقل می‌شود و بهتر است قبل از مصرف این دارو در دوران شیرده با پزشک خود مشورت کنید و فواید بالقوه را در مقابل خطرات احتمالی بسنجید.
جمع‌بندی
میدازولام یک داروی خواب‌آور- آرام‌بخش با اثر کوتاه‌مدت است که به خاطر خواص ضد اضطراب، شل‌کنندگی عضلانی و ضد تشنجی که دارد برای بیهوشی یا کاهش اضطراب قبل از جراحی و آندوسکوپی استفاده می‌شود. در صورتی که اثرات جانبی این دارو بر شما عارض شده است می‌توانید در سریع‌ترین زمان ممکن با استفاده از اپلیکیشن اسنپ‌دکتر با پزشکان متعددی به‌صورت آنلاین مشورت کنید.
