همه چیز در مورد ویروس HPV و بارداری

HPV یا پاپیلومای انسانی نوعی عفونت ویروسی است که به واسطه‌ رابطه‌ جنسی به افراد منتقل و فرد را به عارضه زگیل تناسلی روی پوست دچار می‎‌کند. خانم‌هایی که به این وضعیت دچار هستند نگرانی‌های زیادی در مورد HPV و بارداری دارند. از جمله این نگرانی که آیا امکان انتقال HPV به جنین وجود دارد یا خیر؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش‌ و اطلاع از نحوه‌ مراقبت‌های لازم در دوران بارداری با وجود ابتلا به این ویروس، مطالعه‌ این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر را از دست ندهید.

 روش‌های تشخیص اچ پی وی در دوران بارداری  

معمولاً پزشک و متخصص زنان ابتلا مادر به این ویروس را در دوران بارداری بررسی نمی‌کند، مگر اینکه نشانه‌های ابتلا از قبیل زگیل‌ها را مشاهده کند. در اینصورت سراغ تست‌های تشخیصی یعنی پاپ اسمیر می‌رود و با استفاده از یک سواپ تعداد مشخصی از سلول‌های گردن رحم را برداشت و نمونه را برای آزمایشگاه ارسال می‌کند.

مشاهده‌ سلول‌های پیش‌سرطانی در نمونه شما نشان می‌دهد که احتمالاً به HPV مبتلا شده‌اید. یکی از تست‌های تکمیلی در این زمینه HPV DNA یا ژنوتایپینگ ویروس پاپیلومای انسانی نام دارد که نوع این ویروس و احتمال ایجاد سرطان گردن رحم توسط آن را به دقت بررسی می‌کند.

اقدام به بارداری در زنان مبتلا به HPV

زنانی که پیش از اقدام به بارداری، سابقه ابتلا به HPV داشته‌اند باید این مسئله را با پزشک خود در میان بگذارند و به او اطلاع دهند که آیا سابقه زگیل تناسلی، تغییرات بافتی در دهانه رحم، سابقه درمان با روش جراحی یا عوارض و مشکلات دیگری داشته‌اند یا خیر. از آنجایی که تغییرات سلولی در دوران بارداری سریع‌تر از حالت معمول اتفاق می‌افتند، لازم است پزشک به دقت تمامی آن‌ها را از نزدیک رصد کند.

خانم‌های باردار مبتلا به HPV

در حال حاضر هیچ ارتباطی بین این بیماری و سقط جنین، زایمان زودرس یا عوارض دیگر شناسایی نشده است. در صورتی که تست خانم‌های باردار در مورد ابتلا به انواع خطرناک ویروس HPV که در ایجاد سرطان دهانه رحم نقش دارند مثبت باشد، پزشک تمامی تغییرات بافتی را به دقت تحت نظر می‌گیرد. 

علائم HPV چیست؟

بسیاری از خانم‌هایی که قصد بارداری دارند از ابتلای احتمالی خود به این ویروس نگران هستند. با وجود اینکه HPV ممکن است علائم مشخصی نداشته باشد، عمدتاً با ظاهر شدن زگیل‌های برجسته گوشتی رنگ روی پوست که به صورت منفرد یا خوشه‌هایی شبیه به گل کلم رشد می‌کنند، همراه است. در حقیقت نوع ویروسی که به آن مبتلا هستید، محل رشد زگیل‌ها را تعیین می‌کند:

• زگیل‌های تناسلی روی واژن، دهانه رحم، مقعد و در آقایان روی آلت تناسلی، بیضه و مقعد رشد می‌کنند. 
• زگیل‌های معمولی روی دست و آرنج ایجاد می‌شوند.
• زگیل‌های کف پا معمولاً روی پاشنه‌ی پا ظاهر می‌شوند.
• زگیل‌های مسطح در کودکان و آقایان در سطح صورت و در خانم‌ها بیشتر روی پا رشد می‌کنند.

نکته: با وجود اینکه وجود این زگیل‌ها معمولاً احساس نمی‌شوند، اما گاهی اوقات با خارش و سوزش همراه هستند.

اثرات بارداری بر روی علائم HPV

زنان در دوران بارداری، تغییرات چشمگیری را در سطح هورمون‌های خود تجربه می‌کنند که گاهی این تغییرات، موجب سرعت‌بخشی به رشد زگیل‌ها خواهد شد. از طرفی دیگر افزایش ترشحات واژن در بدن مادر مکانی گرم و مرطوب را برای رشد این زائده‌ها فراهم می‌کند. 

با وجود اینکه HPV و بارداری معمولا خطر خاصی برای جنین به همراه ندارد، اما نوع خاصی از این ویروس احتمال ابتلا به سرطان دهانه‌ رحم را در مادر افزایش می‌دهد که تا زمان گسترش، بدون علامت هستند و بعد از پخش شدن منجر به بروز موارد و مشکلات زیر خواهد شد:

• خونریزی غیرطبیعی از واژن
• ترشحات خون‌آلود از واژن
• درد در زمان رابطه‌ جنسی

روش درمان HPV در دوران بارداری

بسیاری از مادران با نگرانی از خطرات HPV برای جنین به دنبال درمان این وضعیت هستند؛ با وجود اینکه در حال حاضر هیچ ‌درمانی برای ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی وجود ندارد، اما بیشتر بانوان هم به دریافت مراقبت‌های درمانی در طی بارداری خود نیازی پیدا نمی‌کنند. 

در حقیقت هیچ دارویی برای درمان خود این ویروس در دسترس نیست و روش‌های موجود صرفاً روی کاهش علائم تمرکز دارند؛ از طرفی دیگر برخلاف تصورات رایج HPV خطری برای کودک شما ایجاد نمی‌کند. با این حساب پزشک صرفا زمانی سراغ مراقبت‌های درمانی مختلف می‌رود که زگیل‌ها بزرگ و آزاردهنده شوند. این راهکارها شامل موارد زیر هستند:

کرایوتراپی 

کرایو نوعی درمان سرپایی است که با استفاده از بی‌حسی موضعی در مطب یا کلینیک انجام می‌شود و طی آن پزشک با اسپری کردن نیتروژن مایع بر روی زگیل‌ها آن‌ها را از بین می‌برد و خطرات HPV برای مادر و میزان آزاردهندگی این ضایعه‌ها را به حداقل می‌رساند.

لیزرتراپی

در این روش درمانی از گاز CO2 به عنوان لیزر برای نفوذ به عمق بافت‌های آسیب‌دیده پوست و حذف زگیل‌های حاصل از hpv استفاده می‌شود. از آنجایی که لیزر با تهاجم و نفوذ بیشتری به بافت زگیل نفوذ می‌کند، احتمال عود مجدد بیماری و بازگشت علائم ناشی از آن با این روش در مقایسه با سایر راهکارها بسیار پایین‌تر است.

کوتریزاسیون الکتریکی

یکی دیگر از راهکارهایی که با صلاح‌دید پزشک معالج شما تجویز می‌شود، کوتریزاسیون الکتریکی است که در طی آن با سوزاندن یا انجماد تلاش می‌کنند زگیل‌ها را در بخش‌های مختلف بدن از بین ببرند. 

جراحی

در حالت جراحی هم که تهاجمی‌ترین روش از بین بردن این ضایعه‌ها به شمار می‌رود با استفاده از چاقوی جراحی زگیل‌ها برش می‌خورند و در نهایت برداشته می‌شوند.

تاثیر HPV بر روی زایمان

همان‌طور که ملاحظه کردید HPV و بارداری معمولا مشکلی برای مادر و فرزند او ایجاد نمی‌کنند و در بیشتر موارد هم تاثیر بر روی روند زایمان ندارند؛ با این حال گاهی اوقات زگیل‌های بزرگ منجر به خونریزی در زمان تولد نوزاد می‌شوند.

به جز این مسئله، بزرگ شدن بیش از اندازه‌ زگیل‌ها و مسدود شدن کانال زایمان به واسطه‌ آن‌ها به ندرت اتفاق می‌افتد و در صورت بروز این مشکل هم پزشک انجام سزارین را به جای زایمان طبیعی به مراجع خود توصیه می‌کند.

آیا امکان انتقال HPV به جنین در زمان زایمان وجود دارد؟

معمولا ابتلا مادر به HPV جدا از خطراتی که برای خود او به همراه دارد روی سلامت فرزند تاثیری نمی‌گذارد و احتمال انتقال این ویروس به جنین در دوران بارداری یا در زمان زایمان بسیار ناچیز است. برمبنای بررسی انجام شده در سال ۲۰۱۶ صرفاً ۱۱ در صد از نوزادان مادران مبتلا به HPV به این ویروس مبتلا هستند که این نتیجه برای تایید به بررسی‌های بیشتری نیاز دارد. 

علاوه‌براین بیشتر نوزادانی که در رحم مادر به پاپیلومای انسانی مبتلا می‌شوند، بدون بروز مشکلات طولانی به صورت خودکار ویروس را از بدن خود حذف می‌کنند. البته در موارد بسیار نادر ممکن است زگیل تناسلی به نوزاد منتقل و در حنجره یا تارهای صوتی او رشد کند که این وضعیت پاپیلوماتوز تنفسی عود‌کننده نام دارد و درمان آن به برداشتن ضایعات از طریق جراحی محدود می‌شود.

درمان HPV بعد از دوران بارداری

در صورتی که آزمایش پاپ اسمیر انجام شده در دوران بارداری نشان دهد که سلول‌های پیش سرطانی در دهانه رحم خود دارید، پزشک تا پایان زایمان و اتمام دوران بارداری صبر می‌کند و پس از آن یک تست مجدد از شما می‌گیرد. معمولاً HPV بدون پیگیری درمان خاصی از بین می‌رود، اما اگر همچنان سلول‌های غیرطبیعی در شما یافت شوند با استفاده از راهکارهای زیر بافت غیرطبیعی را برداشت می‌کنند:

راهکارهای پیشگیری از HPV در بارداری

بهترین راهکار پیش‌روی شما به منظور ممانعت از ابتلا به HPV در دوران بارداری واکسیناسیون است. مطابق با دستورالعمل‌های قدیمی، واکسن گارداسیل باید برای خانم‌ها بین سنین ۱۱ تا ۲۶ سال و برای آقایان هم تا سن ۲۱ سالگی تزریق شود؛ در صورتی که براساس دستورالعمل فعلی می‌توان این کار را برای آقایان و خانم‌ها بین ۲۷ تا ۴۵ سال هم با استفاده از واکسن گارداسیل ۹ انجام داد که سری کامل واکسیناسیون آن دو تا سه دوز را در برمی‌گیرد:

• برای افراد تا پیش از رسیدن به سن ۱۵ سالگی تزریق دو دوز واکسن گارداسیل توصیه می‌شود که تزریق دومین دوز باید بین ۶ تا ۱۲ ماه بعد از دوز اول صورت بگیرد.
• تمامی اشخاصی که اولین دوز خود را در فاصله‌ بین ۱۵ تا ۲۶ سالگی دریافت کرده‌اند و اشخاصی که ضعف سیستم ایمنی دارند باید سه دوز گارداسیل تزریق کنند.

نکته: به منظور محافظت کامل از HPV و بارداری ایمن باید سری کامل واکسن‌ها را دریافت کنید. در صورتی که پیش از بارداری موفق به دریافت تمامی دوزها نشدید، باید برای تکمیل آن تا بعد از زایمان صبر کنید.

چرا تزریق واکسن HPV در دوران بارداری توصیه نمی‌شود؟

بر مبنای بررسی‌های انجام شده تزریق واکسن گارداسیل در دوران بارداری عوارض خاصی را به همراه ندارد، با این وجود اطلاعات در مورد اثرات کلی واکسیناسیون در این دوران محدود است؛ به همین جهت توصیه می‌شود کلیه‌ واکسن‌های خود را به بعد از بارداری و زایمان موکول کنید.

خانم‌هایی که بیشتر از ۳۰ سال سن دارند باید در زمان مراجعه به متخصص زنان در کنار تست پاپ اسمیر، آزمایش‌های مربوط به HPV را هم انجام دهند تا در صورت ابتلا به آن بتوانند کلیه‌ اقدامات لازم را قبل یا بعد از بارداری دنبال کنند. 

سخن پایانی

بارداری یکی از شیرین‌ترین دوران زندگی مادران است، با این حال گاهی اوقات HPV و بارداری در کنار یکدیگر منجر به بروز نگرانی‌هایی در زمینه انتقال این ویروس به جنین می‌شوند. البته همان‌طور که ملاحظه کردید خطر این اتفاق بسیار پایین است و حتی در صورت انتقال پس از مدتی به صورت خود‌به‌خود از بین می‌رود و عوارض خاصی هم ایجاد نمی‌کند. در صورتی که زگیل‎‌هایی را در ناحیه تناسلی خود مشاهده می‌کنید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.