یک رابطه کنترل شده چه ویژگی‌هایی دارد؟
اگر در یک رابطه یکی از طرفین تحت سلطه دیگری باشد، آن رابطه سالم نیست و دوام هم نخواهد داشت. واقعیت این است که یک رابطه شاد و پایدار با احترام متقابل تعریف میشود! برعکس تصور کلیشه‌ای همیشه زنان نیستند که در یک رابطه توسط همسرانشان کنترل می‌شوند. خیلی وقت‌ها مردان هم در یک رابطه احترام و درک متقابل را دریافت نمی‌کنند. متاسفانه در چنین مواردی جامعه تنها با گفتن اینکه این مردان زن ذلیل هستند آنها مسخره میکند. اما واقعا هر مردی که نسبت به زنش مهربان است و با خواست‌های او کنار می‌آید زن ذلیل است؟
منظور از زن ذلیلی چیست؟
ذلت به معنای خواری است و ذلیل کسی است که عزت، شان، مقام و منزلت خود را نادیده می‌گیرد. به طور کلی خطاب این لغت به مردانی است که مطیع و تابع همسر خود هستند و از خود هیچ اختیار، اراده و نظری ندارند و قوانین خانه توسط زن تعیین میشود. خطاب کردن افراد با صفت «زن ذلیلی» یک داوری و قضاوت اجتماعی است. در جوامع مردسالار که هرگونه احترام و انعطاف درمقابل همسر نشانه ضعف است، از این اصطلاح برای تحقیر و کوچک نشان مردان استفاده میشود. این در حالی است که در یک رابطه سالم، هر دو طرف رابطه باید با همفکری هم و براساس نقطه نظرات مشترکی که دارند، تصمیم‌گیری کنند و اگر چنین توازنی در رابطه‌ای وجود نداشته باشد، رابطه ناسالم و ناپایدار است.
ویژگی‌های یک رابطه کنترل شده
اگر در رابطه عاطفی و ازدواج خود چنین احساساتی را تجربه می‌کنید، ممکن است در یک رابطه کنترل شده قدم گذاشته باشید. مثلا:
- نداشتن استقلال و قدرت تصمیم‌گیری. مخصوصا زمانی که فرد اختیارات محدودی دارد و حتی تصمیم‌ها و انتخاب‌های جزئی و شخصی‌ش را به همسرش می‌سپارد.
- مورد انتقاد قرار گرفتن و تصحیح شدن مکرر، حتی در جمع و مقابل دیگران.
- محدود شدن زندگی اجتماعی و محرومیت از گذراندن وقت با دوستان یا منصرف شدن از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی بدون حضور همسر.
- ترس از درگیری‌های عادی زندگی روزمره و حتی نگرانی بابت ابراز عقاید یا گفتن ترجیحات به‌دلیل ترس از ناراحتی همسر یا رویارویی و اختلاف نظر.
- اجبار و الزام گزارش دادن هرگونه ارتباط یا تعامل دوستانه و کاری و حتی شخصی.
- کنترل مالی محدود بر تصمیمات مالی زندگی مشترک مثل مخارج خانه و هزینه‌های مدرسه بچه‌ها.
همانطور که می‌بینید، هیچ یک از این نشانه‌ها برای یک رابطه عاطفی و ازدواج پایدار، سالم نیستند و هر دو طرف ماجرا باید حتما فکری برای اصلاح این وضعیت بکنند.
ویژگی‌هایی که با زن ذلیلی اشتباه گرفته میشود
ایجاد و حفظ احترام متقابل در یک رابطه تضمین‌کننده سلامت و طول عمر آن رابطه است. اساسا هیچ رابطه‌ای بدون احترام، همدلی، درک طرف مقابل و ازخودگذشتگی دوامی نخواهد داشت. منتها در بسیاری موارد و به اشتباه وقتی مردی با همسر خود با احترام رفتار میکند و نسبت به او مهربان است، دیگران و مخصوصا سایر مردها او را زن ذلیل صدا می‌زنند.
این کارها نشان‌دهنده یک رابطه سالم است که بر قدرت مساوی و برابر استوار است:
- اولویت دادن به خانواده و همسر
- احترام گذاشتن به همسر
- نشان دادن علاقه به همسر
- مشارکت فعالانه در کارهای خانه و تربیت فرزندان
- دانستن علایق و حساسیت‌های همسر و توجه به آنها
- احترام به حقوق انسانی و آزادی‌های فردی همسر
- مشورت گرفتن از همسر درباره موضوعات خانوادگی و حتی کاری
- تفاهم و همفکری برای حل مشکلات و چالش‌های رابطه به‌جای دعوا و زورگویی
- تلاش برای پیشرفت همسر در مسیر کاری و کمک به بهبود مهارت‌های فردی و اجتماعی‌اش
پس لطفا دفعه بعد که در یک مهمانی می‌بینید مرد خانه از مهمان‌ها پذیرایی میکند یا در آشپزی و درست کردن سالاد به همسرش کمک میکند، یا وقتی مردی به درخواست دورهمی‌های شما به‌دلیل نیاز همسرش به او نه می‌گوید، او را زن ذلیل خطاب نکنید.
آیا زن ذلیلی مردان به نفع همسرانشان است؟
وقتی پای اصطلاح زن ذلیلی درمیان است، خیلی‌ها فکر می‌کنند مطیع بودن مرد یک اتفاق خوشایند برای زن رابطه است و حتما به نفع او خواهد بود. اما واقعا اینطور نیست. اساسا همه روابط سالم مستلزم سازش و درک متقابل هستند. اگر هرکدام از زوجها چه زن و چه مرد بیش از حد سلطه‌گر یا کنترل‌کننده باشد، چالش‌ها و دردسرهای زیادی به وجود می‌آید.
فقط کافی‌ست تصور کنید که مرد رابطه به‌دلیل دلیل تحقیر مداوم یا تضعیف نظراتش، اعتماد به نفس خود را از دست داده است. حتی درمقابل همسر خود همیشه سرش را به نشانه بله تکان می‌دهد و فقط نظرات و تصمیمات او را تایید میکند. یعنی درواقع ترجیح می‌دهد به جای گوش دادن به کلمات توهین‌آمیز، فقط سر خود را به نشانه مثبت تکان بدهد. آیا واقعا زن در کنار چنین مردی احساس رضایت و آرامش میکند؟ اینجاست که احتمالا مجبور میشود همه موضوعات و امور خانه و بچه‌ها و … را به عهده بگیرد. در جلسات ساختمان شرکت کند یا به مشکلات بچه‌ها در مدرسه رسیدگی کند. چون احتمالا همسرش نمی‌تواند در مقابل دیگران نظرات و خواسته‌هایش را درست و دقیق بگوید.
علاوه بر این‌ها اینکه یک نفر در خانه تنها تصمیم‌گیرنده باشد و عملا درباره همه امور کوچک و بزرگ از خریدهای ماهانه تا عوض کردن خانه خودش تصمیم بگیرد، واقعا طاقت‌فرساست. حتی بعد از مدتی باعث میشود احساس کند به‌جای همسر یک فرزند دوم یا سوم دارد که باید مدام به او رسیدگی و برایش مادری کند.
به عبارت دیگر اینکه در یک رابطه عمیق و طولانی مثل ازدواج یکی از طرفین، چه زن و چه مرد با طرف مقابل مثل ارباب رفتار کند و بخواهد روی همه امور مرتبط به او کنترل داشته باشد به این رابطه و هر دو زوج، حتی زوجی که در جایگاه قدرت است، صدمه می‌زند. به‌طور کلی ازدواج زیباترین رابطه در زندگی هر کسی است. اما اگر تبدیل به سوءاستفاده یکی از زوجها از دیگری شود، می‌تواند بسیار آزادهنده و مخرب باشد.
چطور اعتماد به نفس خود را تقویت کنیم؟
خیلی شفاف و واضح برای خودتان مرز مشخص و گفتگو درباره این مرزها و انتظارات در رابطه را مشخص کنید. مثلا خیلی روشن تاکید کنید که عدم تحقیر یکدیگر در بحث‌ها و مخصوصا در حضور دیگران و همچنین دشنام ندادن به یکدیگر، خط قرمز شما در هرگونه گفت‌وگو و تعامل است. درضمن حس احترام به خودتان را تقویت کنید. برخی از راه‌های عالی برای ایجاد احترام به خود، ورزش کردن، مشارکت در سرگرمی‌های سالم و پیشرفت در کار است. همچنین بسیار مهم است که قابل اعتماد باشید و به تعهدات و وعده‌های خود عمل کنید.
شما می‌توانید اعتماد به نفس‌تان را هم با کارهای بسیار کوچک و ساده بالا ببرید. مثلا سعی کنید لباس جدیدی بپوشید یا در آینه نگاه کنید و کلمات تأیید‌کننده را برای خود تکرار کنید.
چند راهکار دیگر هم وجود دارد که همسران می‌توانند با آنها به بهبود اعتماد به نفس در مردانی که زن ذلیل شناخته می‌شوند، کمک کند:
- فعالانه به دیدگاه‌ها و نظرات او گوش دهید و احساسات او را تأیید کنید. از او بخواهید افکار و احساسات خود را سانسور نکند و خیلی روشن و واضح از آنها با شما صحبت کند.
- به خاطر کارهایی که همسرتان برای شما و خانواده انجام می‌دهد از او قدردانی کنید. در قدردانی خود شفاف باشید و دقیقا روی اعمال یا ویژگی‌هایی از او که برایتان مهم است تمرکز کنید.
- به او برای نه گفتن فرصت بدهید و حتی بخواهید در برخی موارد با شما مخالفت کند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
اصطلاح زن ذلیلی بیش از هر چیزی نشان‌دهنده ضعف در اعتماد به نفس و احترام نگذاشتن به خود است. مهم است که در یک رابطه هر دو زوج هم برای خودشان و هم برای طرف مقابل احترام قائل باشند. تنها در این حالت است که می‌توانند از افکار و احساسات شخصی خود صحبت و همدیگر را درک کنند و بپذیرد. برای کسانی که به یک رابطه بدون تساوی قدرت عادت کرده‌اند شاید اصلاح مشکلات و ایرادها آسان نباشد. گاهی اوقات کمک گرفتن از یک شخص ثالث که از بیرون و بدون پیش‌داروی به درست کردن موازنه قدرت در رابطه کمک کند، گزینه بسیار خوبی است. اگر می‌خواهید بر آنچه که در این مقاله به‌نام زن‌ذلیلی از آن صحبت شد، غلبه کنید و نیاز به کمک حرفه‌ای دارید، می‌توانید از متخصصان زوج درمانی اسنپ دکتر مشاوره بگیرید. این متخصصان تجربه زیادی برای حل مشکلات مسائل اساسی زوجین و بهبود ارتباط همسران دارند.
