آیا امکان افزایش قد پس از بلوغ وجود دارد؟
عوامل محیطی بر رشد قد اثر می‌گذارند، اما عامل اصلی تعیین کننده قد یک فرد ژنتیک او است. با وجود اینکه بعد از پایان سن بلوغ صفحات رشد بسته و افزایش قد تقریبا متوقف می‌شود، هنوز هم می‌توان با استفاده از روش‌های گوناگونی چند سانتی‌متری به قد اضافه کرد؛ علاوه‌براین در صورتی که پیش از رسیدن به این دوران تغذیه مناسبی داشته باشید می‌توانید میزان رشد قد را تا جایی که امکان دارد افزایش دهید.
اگر دوست دارید بدانید که افزایش قد پس از بلوغ ممکن است یا نه؟ تا انتهای این مطلب از وبلاگ اسنپ دکتر با ما همراه باشید.
افزایش قد پس از بلوغ
هرچند ژنتیک به صورت مستقیم تعیین‌کننده قد افراد است، با این حال ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود و مطالعات حاکی از آن هستند که عوامل محیطی از قبیل تغذیه نیز بر میزان افزایش قد اثر می‌گذارند. در حقیقت آمارها نشان می‌دهند که در بیشتر کشورها قد افراد در مقایسه با صد سال گذشته رشد چشمگیری داشته که به سبب دسترسی آسان‌تر به ترکیبات مغذی و مفید بوده است.
روند رشد قد بعد از سن ۱۸ سالگی
حقیقت این است که با داشتن بهترین رژیم غذایی هم معمولا بعد از سن بلوغ و ۱۸ سالگی تغییری در قد افراد ایجاد نمی‌شود؛ چرا که صفحات رشد استخوان‌ها بسته می‌شوند. این صفحات که به نام صفحات اپی‌فیزیال هم معروف هستند بخشی از غضروف‌های تخصصی در نزدیکی انتهای استخوان‌های بلند را شامل می‌شوند و افزایش قد هم در قدم اول به سبب بلند شدن این استخوان‌ها صورت می‌گیرد.
با این حال پس از دوران بلوغ صفحات رشد طولی استخوان‌ها سفت و بسته می‌شوند که در مورد زنان این اتفاق در سن ۱۶ سالگی و در مردان هم بین ۱۴ تا ۱۹ سالگی اتفاق می‌افتد. البته بعد از این سن تغییرات جزئی در قد به سبب فشرده شدن دیسک‌های ستون فقرات به صورت روزانه امکان‌پذیر است.
عوامل موثر بر رشد قد در سنین بلوغ
عواملی وجود دارند که می‌توانند به افزایش قد کودک شما در سن رشد کمک کنند. این عوامل تاثیرگذار شامل موارد زیر هستند:
-
انجام ورزش‌های کششی
اگر فرزند شما پیش از رسیدن به دوران بلوغ و در زمان آن حرکات کششی انجام دهد می‌تواند به کشیده شدن ستون فقرات و در نهایت بهتر شدن وضعیت بدن خود کمک کند. برای این منظور به او بگویید که پشت به دیوار بایستد و با ایستادن بر روی انگشتان پا خود را به سمت بالا بکشد یا اینکه روی زمین بنشیند و بعد از باز کردن پاها تلاش کند با انگشتان دست، پاهای خود را لمس کند.
نکته: انجام این حرکات کششی در صبح منجر به جریان آزاد مایع در دیسک‌های بین مهره‌ای نخاع و باز شدن آنها از یکدیگر می‌شود؛ در صورتی که فشرده شدن این دیسک‌ها، فضای بین مهر‌ه‌ها را کوچک و از رشد قد هم جلوگیری می‌کند.
-
داشتن خواب کافی
از دیگر موارد حیاتی در رشد قد کودکان می‌توانیم به داشتن خواب کافی اشاره کنیم؛ با توجه به این مسئله لازم است کودکان خود را وادار کنید که حتما در طی شبانه‌روز ۸ ساعت بخوابند، چرا که هورمون رشد آنها صرفا در این زمان ترشح می‌شود.
-
مصرف مکمل‌های هورمون رشد
در صورت صلاح‌دید پزشک اطفال می‌توانید از مکمل‌های هورمون رشد انسانی (آزادکننده HGH)، برای افزایش قد فرزند خود استفاده کنید. یکی از بهترین مکمل‌های موجود در بازار پیش‌سازهای هورمون رشد نام دارند که غده هیپوفیز را تحریک می‌کنند و به صورت طبیعی مقادیر HGH را افزایش می‌دهد.
نکته: به هیچ عنوان به صورت خودسرانه به کودک خود مکمل هورمون رشد ندهید، چرا که این داروها ممکن است در کنار مزایای متعدد خود عوارض بالقوه‌ای داشته باشند و منجر به سردرد، ورم، افزایش وزن، درد معده و درد عضلانی شوند.
-
افزایش جذب میزان ویتامین D از نور خورشید
ویتامین D ترکیبی حیاتی است که به رشد ماهیچه‌ها و استخوان‌ها و در نهایت افزایش قد کمک می‌کند؛ علاوه براین وجود مقادیر کافی از آن مقدار جذب کلسیم از رژیم غذایی را افزایش می‌دهد. برای اینکه میزان این ویتامین را در بدن کودک خود بیشتر کنید، باید به جای سرگرم کردن او با موبایل و انواع بازی‌های ویدیویی، همراه با یکدیگر به فضای باز بروید.
البته همواره مصرف انواع غذاهای حاوی این ترکیب از قبیل ماهی‌های چرب، غذاهای دریایی، قارچ و زرده تخم مرغ هم می‌تواند به افزایش میزان ویتامین D در بدن کمک کند.
-
داشتن رژیم غذایی سالم
درست است که افزایش قد پس از بلوغ و رسیدن به سنین مشخصی متوقف می‌شود، اما با داشتن یک رژیم غذایی سالم در این دوران که از نسبت صحیحی از کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، چربی‌ها و ویتامین‌ها تشکیل می‌شود و مصرف انواع تنقلات فرآوری شده، کیک و شیرینی، نوشیدنی‌های گازدار و غذاهای سرخ شده در آن ممنوع یا تا جایی که امکان دارد محدود شده است می‌تواند نقش چشمگیری در رشد قد ایفا کند.
می‌توانید به جای تنقلات مضر ترکیباتی مثل دانه کدو و بادام زمینی را که حاوی مقادیر بالایی روی و زینک هستند جایگزین کنید و به این شکل فواید زیادی را به بدن کودک خود برسانید.
-
خوردن صبحانه سالم
تمامی متخصصان تغذیه و رژیم غذایی بر این باور هستند که خوردن صبحانه سالم و مقوی با افزایش میزان متابولیسم به جذب ترکیبات مغذی کمک می‌کند و منجر به افزایش قد در دوران نوجوانی می‌شود. تخم مرغ یکی از بهترین ترکیبات در این زمینه به شمار می‌رود و به سبب مقادیر بالای پروتئین خود میزان استخوان‌سازی را افزایش خواهد داد.
-
تناسب اندام
آمارها حاکی از آن هستند که نوجوانان چاق دچار تغییر فرم بدن، ستون فقرات و در نهایت توقف رشد می‌شوند؛ به همین جهت اگر می‌خواهید رشد قد کودک شما در سنین نوجوانی هم ادامه داشته باشد باید به تناسب اندام و حفظ وزن ایده‌آل در او توجه کنید.
پرهیز از مصرف ترکیبات مهارکننده رشد
آنتی‌بیوتیک‌ها و انواع مواد مخدر از قبیل سیگار به سبب نقشی که در توقف رشد طبیعی بدن ایفا می‌کنند به عنوان ترکیبات مهارکننده رشد شناخته می‌شوند؛ بنابراین تمامی نوجوانانی که می‌خواهند همچنان افزایش قد را تجربه کنند باید از مصرف این ترکیبات بپرهیزند و به هیچ عنوان سمت آنها نروند.
آیا ورزش‌های سنگین رشد قد را متوقف می‌کنند؟
بسیاری از مردم بر این باور هستند در صورتی که کودکان در سنین رشد خود به سراغ ورزش‌های سنگین نظیر وزنه‌برداری بروند، رشد قدی آنها متوقف می‌شود؛ با این حال مطالعات حاکی از آن است که دنبال کردن ورزش به صورت حرفه‌ای فارغ از نوع آن اگر به شکل صحیح صورت بگیرد به رشد بدنی کودک یا نوجوان شما کمک می‌کند.
با این حال باید در نظر داشته باشید که قبل از رسیدن به دوران بلوغ صفحات رشد از جنس غضروف هستند؛ به همین جهت احتمال آسیب‌دیدگی آنها بسیار بالا است، اما در کل ورزش سنگین تاثیری بر افزایش قد پس از بلوغ یا کاهش آن ندارد.
نگاهی به سن توقف رشد در دختران و پسران
دوران بلوغ در دختران معمولا از سن ۹ سالگی آغاز و تا ۱۵ سالگی ادامه خواهد داشت؛ زمانی که دختر شما وارد این دوران می‌شود ممکن است سالانه تا ۱۰ سانتی‌متر افزایش قد را هم تجربه کند. با این حال پس از پایان این دوران رشد قد در دختران هم متوقف می‌شود؛ اما برخلاف تصورات رایج امکان رشد ۵ تا ۷ سانتی‌متری پس از تجربه اولین قاعدگی هم وجود خواهد داشت.
پسرها دیرتر از دخترها وارد فاز افزایش قد دوران بلوغ خود می‌شوند و حداکثر رشد خود را تا سن ۱۶ سالگی تجربه می‌کنند. گاهی اوقات بعضی از پسرها با توجه به ژنتیک و نقش سایر عوامل محیطی همچنان تا سن ۱۸ سالگی به رشد قدی خود ادامه می‌دهند.
تخمین قد نهایی فرزند
با وجود اینکه راه‌حلی قطعی به منظور محاسبه دقیق قد فرزند شما وجود ندارد، اما می‌توانید به کمک فرمول مشخصی حداکثر میزان آن را در بزرگسالی تخمین بزنید. بر این اساس باید قد دقیق پدر و مادر را اندازه گرفت و پس از آن برای پسر ۱۲.۷ سانتی‌متر به قد پدر اضافه و بعد از جمع کردن با قد مادر بر دو تقسیم کرد. در مورد دختران هم ۱۲.۷ سانتی‌متر از قد پدر کم و بعد از جمع کردن با قد مادر بر دو تقسیم کرد.
نکته: از آنجایی که عوامل مختلفی مثل ژنتیک، تغذیه و فعالیت بدنی بر روی قد تاثیر می‌گذارند، این فرمول چندان هم دقیق نیست و صرفا وضعیت حدودی قد فرزند شما را نشان خواهد داد.
سخن پایانی
افزایش قد پس از بلوغ تا زمان باز بودن صفحات رشد امکان‌پذیر است، اما بعد از آن نمی‌توان به نتیجه خاصی در این زمینه دست پیدا کرد. به همین جهت اگر می‌خواهید فرزند شما بیشترین رشد قدی را تجربه کند باید به موارد ذکر شده در این مطلب به دقت توجه کنید و تمامی آنها را پیش از رسیدن او به سن بلوغ و در این دوران پیگیری کنید.
در صورت نیاز به دریافت راهنمایی تخصصی می‌توانید روی کمک پزشکان و متخصصان اسنپ دکتر حساب کنید؛ آنها راهنمای شما در تمامی مراحل رشد فرزندتان هستند و کلیه اطلاعات حیاتی و مورد‌نیاز را در اختیارتان قرار می‌دهند.
