با شروع فصل گرما و حضور و یا کار در محیط‌های گرم، این امکان وجود دارد که ما به گرمازدگی دچار بشویم. اگر شما هم به خاطر کار یا شرایط زندگی مجبورید در این روزهای گرم، زمان زیادی را بیرون از خانه و در گرما و زیر نور خورشید بگذارنید، خواندن این مطلب از وبلاگ اسنپ‎‌دکتر به شما کمک می‌‏‎کند تا با گرمازدگی، پیش‌گیری و درمان آن بیشتر آَشنا شوید.  

گرمازدگی چیست؟

در گرمازدگی سیستم تنظیم کننده دمای بدن، به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای گرم یا تولید بیش از حد گرما در بدن، نمی‌تواند کار خود را انجام دهد. بنابراین بدن نمی تواند گرمای اضافی را دفع کند و در نتیجه دمای بدن افزایش پیدا می‎‌کند. گرمازدگی می‎‌تواند به بدن آسیب جدی وارد کند و منجر به مرگ شود.

چه عواملی باعث گرمازدگی می‌شود؟

علت اصلی گرمازدگی قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دمای بالا و یا انجام فعالیت شدید در هوای گرم است.

دلایل دیگری هم می‌تواند در گرمازدگی نقش داشته باشد، مانند: 

• کمبود آب بدن
• نوشیدن الکل
• عوارض شدید برخی از داروها که باعث کمبود آب بدن، افزایش ادرار و تعریق می‌شود.
• پوشیدن لباس‌های اضافی و یا تنگ می‌تواند با اختلال در خنک‌ شدن بدن با عرق، باعث گرمازدگی شود.
• آفتاب سوختگی
• قرار گرفتن طولانی مدت در فضای بسته و بدون تهویه (این اتفاق عموما با گذاشتن کودکان یا حیوانات خانگی در وسیله نقلیه‌ای که از تهویه و سیستم خنک‎‎‌کننده‌ی خوبی برخوردار نیست رخ می‌دهد و می‏‎‌تواند منجر به گرمازدگی و حتی مرگ آن‌ها می‌شود.)

 علائم گرمازدگی که می‏‌تواند خفیف یا شدید باشد: 

• تشنگی بیش از حد
• گرفتگی عضلات
• حالت تهوع
• سبکی سر
• تعرق مفرط
• خستگی
• سردرد شدید
• گیجی
• از دست دادن هوشیاری

چه کسانی بیشتر در معرض خطر بیماری‌های مرتبط با گرما هستند؟

نوزادان و کودکان تا چهار سال و افراد 65 سال به بالا، از آنجایی که نیاز به زمان بیشتری برای تنظیم حرارت و دمای بدن دارند، بیشتر در معرض گرمازدگی هستند. با این‌حال افراد دارای اضافه وزن و بیمار یا کسانی که داروهای خاصی مصرف می‏‎‌کنند که می‎‌تواند منجر به از دست دادن آب بدن‎‌شود، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های ناشی از گرما هستند. 

چه زمانی باید برای گرمازدگی به دکتر مراجعه کنیم؟

گرمازدگی نیاز به رسیدیگی پزشکی دارد و درمان خانگی برای گرمازدگی کافی نیست. اگر علائم یا نشانه‌هایی از گرمازدگی شدید دارید، به دنبال کمک فوری پزشکی باشید.

درمان گرمازدگی چیست؟

درمان فوری گرمازدگی خنک کردن بدن است که به کاهش آسیب به مغز و اندام‎‌های حیاتی کمک می‏‌کند. روش‏‎‌هایی مثل پاشیدن آب سرد به بیمار، پوشاندن بدن با پارچه خیس و خنک و قرار دادن کیسه‌های یخ برروی سر، گردن، زیر بغل و کشاله‌ران می‌تواند دمای بدن را به زیر 39 درجه سانتیگراد برساند. بهتر خنک کردن بدن در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شود.گاهی در کنار خنک کردن بدن لازم است، اقداماتی برای کمک به تنگی نفس، برطرف کردن افت فشار خون و جلوگیری از تشنج انجام شود. 

با درمان سریع و موثر گرمازدگی، بسیاری از افراد با کمترین مشکل بهبود پیدا می‎‌کنند اما گاهی افرادی که به هوای گرم حساس‌تر هستند، ممکن است مجبور شوند یک تا دو روز را در بیمارستان بگذرانند. در صورت آسیب به اندام‌ها، پروسه درمان طولانی‌تر هم می‏‌شود.

چگونه از گرمازدگی جلوگیری کنیم؟

رعایت چند کار ساده خصوصا زمانی که در معرض گرما و نور خورشید قرار دارید، می‌تواند در کاهش احتمال گرمازدگی بسیار موثر باشد. مانند:

• پوشیدن لباس‌های گشاد و رنگ روشن
• نوشیدن مایعات خصوصا زمانی که کمتر نیاز به دفع ادرار دارید و یا ادرار شما غلیظ است. 
• خودداری از نوشیدن الکل
• پرهیز از حضور طولانی‌مدت در گرما و بودن در معرض آفتاب (مانند نشستن در اتومبیل پارک شده در آفتاب که از علت شایع گرمازدگی در کودکان است).
• خودداری از فعالیت‌های شدید در ساعات گرم روز
• مشورت با پزشک در صورت نیاز به مصرف داروهای ادرار آور، محرک و آرام بخش که می‌توانند خطر گرمازدگی را افزایش دهند.
• استفاده از ضد آفتاب و به همکار داشتن بطری آب
• کاهش فعالیت بدنی در هوای گرم خصوصا اگر احساس گرفتگی عضلات یا احساس ضعف دارید.

از آنجایی که در روزهای گرم سال و به‌خصوص در فصل تابستان، امکان قرارگرفتن در معرض آفتاب و فعالیت در محیط‌های گرم بیشتر است، بدن می‌تواند آب زیادی را در اثر عرق کردن از دست‌ بدهد و حرارت محیط بر سیستم خنک‌کننده بدن غلبه کند. با این‌حال با روش‌هایی ساده و پیش‌گیری به موقع می‌توان از ابتلا به گرمازدگی و آسیب جدی به بدن جلوگیری کرد.