راه‌های درمان سردرد
سردرد و راه‌های درمان آن، موضوعی است که در این مطلب از بلاگ اسنپ دکتر در مورد آن صحبت خواهیم کرد. سردرد یک از بیماری‌های بسیار شایع است که باعث می‌شود شما درد و ناراحتی را در ناحیه‌های سر، پوست سر یا گردن احساس کنید. تخمین زده می‌شود که از هر 10 نفر، 7 نفر در سال دچار بیماری سردرد شوند. اکثر مواقع سردردها خفیف هستند. اما در بسیاری از موارد، می‌تواند شدید باشند و مانع تمرکز شما شوند و اجازه‌ی انجام کارهای روزمره از شما بگیرد. بیشتر سردردها با دارو یا تغییر داروهای قبلی قابل درمان هستند و نگران‌کننده نیستند.
در ادامه چند دلیل رایج سردرد را توضیح خواهیم داد:
دلایل اصلی سردرد
پزشکان دلایل مختلفی برای سردرد شناسایی کرده‌اند. علائم سردرد شما می‌تواند در تعیین درمان مناسب توسط پزشک کمک کند. معمولاً، دلایل اصلی سردرد هیچ ربطی به مشکلات پزشکی دیگری ندارد و این سردردها ناشی از فرآیندهای در حال انجام در مغز شما است. فعالیت‌های شیمیایی در مغز، اعصاب یا رگ‌های خونی اطراف جمجمه، فعالیت عضلات سر و گردن (گاهی اوقات هم ترکیبی از این دلایل) می‌توانند در ایجاد سردرد نقش داشته باشند.
برخی از افراد نیز ژن‌هایی در (DNA) را حمل می‌کنند که می‌تواند از دلایل سردرد در این افراد باشد. از سردردهای شایع در میان انسان‌ها می‌توان به سردردهای میگرنی، خوشه‌ای، پاروکسیسیم و تنشی اشاره کرد. چندین نوع از سردرد نیز وجود دارد که نسبت به بقیه‌ی سردردها کمتر شایع هستند. مدت زمان غیر معمول یا درد همراه با یک فعالیت خاص، از جمله ویژگی‌هایی است که، این نوع سردردها را متمایز می‌سازد. برخی از این سردردها می‌توانند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشند. بعضی از این سردردها عبارتند از:
- سردردهای مزمن روزانه (همیکرانیا کنتوا)
- سردردهایی که بعد از سرفه احساس می‌شوند
- سردردهای بعد از ورزش
- سردردهای بعد از رابطه‌ی جنسی
علل دیگر سردرد
برخی از سردردها می‌تواند توسط عوامل زندگی روزمره ایجاد شود.
برای مثال افرادی که نوشیدنی‌های الکی (به ویژه شراب قرمز) می‌نوشند یا غذاهایی خاصی مانند گوشت‌های فرآوری شدهی حاوی نیترات مصرف می‌کنند، ممکن است دچار بیماری سردرد شوند. اگر برنامه‌ی خواب شما دچار تغییر شود یا کمتر از حالت همیشگی بخوابید نیز، دچار سردرد خواهید شد. بی‌توجهی به وعده‌های غذایی یا استرس نیز می‌تواند از عوامل این نوع سردرد باشد.
برخی از سردردها از علائم بیماری‌های دیگری است که این نوع بیماری‌ها موجب می‌شوند شما در ناحیه سر احساس درد کنید. این نوع از سردردها از نظر تعداد و شدت با سردردهای گفته شده، به کلی متفاوت است. سینوزیت حاد (عفونت بینی و سینوس)، پارگی شریانی ( تشریح کاروتید یا مهره‌ها) و لختهی خونی (ترومبوز وریدی) درون مغز (این سردرد ارتباطی با سکته‌ی مغزی ندارد) ازجمله بیماری‌هایی است که سردرد را به همراه خود دارند.
مشکلات جسمانی دلیل مهم سردرد
دلایل شایع برای سردرد:
- آنوریسم مغز (برجستگی عروق مغزی)
- (AVM) مغز که به آن ناهنجاری شریانی نیز می‌گویند که همان تشکیلات غیر طبیعی عروق خونی مغز است.
- تومور مغزی
- مسمومیت با گاز کربن منوکسید
- ناهنجاری کیاری (مشکل ساختاری در پایۀ جمجمۀ شخص)
- ضربه‌ی مغزی
- ویروس کرونا
- کمبود آب در بدن
- مشکلات در داندان‌ها
- عفونت گوش (گوش میانی)
- انفسالیت (التهاب مغز)
- آرتریت سلول غول پیکر (التهاب پوشش داخلی شریان‌ها)
- گلوکوم (گلوکوم حاد بسته شدن زاویه)
- خماری
- فشار خون بالا (فشار خون بالا)
- آنفلوانزا و سایر بیماری‌های تب‌دار
- هماتوم داخل جمجمه
- داروهایی برای درمان سایر اختلالات
- مننژیت
- مونوسدیم گلوتامات (MSG)
- استفاده بیش از حد از داروهای مسکن
همانطور که گفته شد این لیست بیماری‌هایی است که سردرد از علائم آنها است. بیماری‌های دیگری نیز این شرط را داشتند. اما از گفتن آنها صرف نظر کردیم.
سردرد یا میگرن؟
طبق نتایج تحقیقات انجام شده، میگرن شدیدترین و پیچیده‌ترین نوع سردرد است. محققان معتقدند که علت پیدایش میگرن تغییر در فعالیت‌های عصبی و مواد شیمیایی مغز است. گفته شده است که عوامل محیطی و ژنتیکی نیز بر روی ابتلای فرد به میگرن تأثیر می‌گذارد. میگرن معمولاً فقط در یک ناحیه سر احساس می‌شود. افراد مبتلا به میگرن نسبت به اشخاص دیگر به نور و صدا حساسیت بیشتری دارند. میگرن ممکن است چند ساعت حتی تا چند روز نیز نیز طول بکشد.
انواع و علت بروز میگرن
طبق تحقیقات انجام شده توسط سازمان‌های مختلف، به طور میانگین از هر 4 نفر، 1 نفر به میگرن مبتلا است و این بیماری از ناتوان کننده‌ترین نوع سردردها است. در میان گروه سنی نوجوانان میگرن، در پسران بیشتر از دختران دیده شده است. اما این موضوع در بزرگسالان به طور کامل متفاوت است به طوری که در گروه بزرگسالان خانم‌ها بیشتر از آقایان به میگرن مبتلا می‌شوند. اگر قبلاً فردی در خانواده‌ی شما به میگرن مبتلا شده باشد، احتمال بیشتری برای ابتلا به میگرن دارید تا فردی که هیچ سابقه‌ی میگرنی در خانواده خود نداشته است.
انواع میگرن چیست؟
اساساً دو نوع میگرن داریم، میگرن با هاله و میگرن بدون هاله. هاله‌ها اختلالات بینایی هستند که از لکه‌های روشن، چراغ چشمک زن یا خطوط متحرک تشکیل شده‌اند. در بعضی از موارد، هاله‌ها باعث از بین رفتن موقتی بینایی می‌شوند. این اختلالات بینایی حدود 30 دقیقه قبل از شروع میگرن رخ می‌دهد و می‌تواند به مدت 15 دقیقه ادامه داشته باشد. میگرن همراه با هاله نسبت به میگرن بدون هاله، شدت و معلولیت کمتری دارد. با این حال، بیشتر افراد میگرن بدون هاله را تجربه می‌کنند. میگرن همی پلژی نوع دیگری از میگرن است. این میگرن‌ها با علائم سکته‌ی مغزی مانند اختلال گفتار و بی‌حسی یا ضعف در یک طرف بدن همراه است.
مراحل میگرن
میگرن دارای سه مرحله است: پیش آگاهی، اوج سردرد و پس از سردرد. (Prodrome) دوره‌ی منتهی به میگرن است. این زمانی است که هاله‌ها می‌توانند رخ بدهند. مرحلۀ پرودروم ممکن است بر خلق و خو و اشتها تأثیر بگذارد. این مرحله همچنین ممکن است باعث خمیازه کشیدن مکرر شود. اوج سردرد دوره‌ای است که علائم میگرن به شدیدترین حالت تبدیل می‌شود. این مرحله ممکن است چند دقیقه طول بکشد. (Postdrome) دوره‌ی 24 ساعته پس از میگرن است. در این مدت، خواب آلودگی ممکن است رخ دهد و خلق و خوی شما بین احساس غم و احساس شادی در نوسان باشد.
سردرد دارید به پزشک مراجعه کنید
بیشتر سردردها بیماری تهدید کننده‌ی زندگی نیستند. اما در صورت بروز سردرد بعد از ضربه به سر، باید با پزشک خود تماس بگیرید. اگر سردرد با علائم زیر همراه است باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- خواب آلودگی
- تب
- استفراغ
- بی حسی صورت
- لکنت زبان
- ضعف در بازو یا پا
- تشنج
- گیجی
فشار اطراف چشم با ترشحات بینی سبز مایل به زرد و گلو درد نیز باید توسط پزشک بررسی شود.
درمان سردرد
درمان سردرد با توجه به علت آن متفاوت است. اگر سردرد به علت بیماری ایجاد شده باشد، پس از درمان بیماری زمینه‌ای احتمالاً سردرد از بین می‌رود. با این حال، بیشتر سردردها نشان دهنده‌ی علائم بیماری‌های جدی نیستند و با موفقیت می‌توانند با داروهای بدون نسخه، مانند آسپرین، استامینوفن (Tylenol) یا ایبوپروفن (Advil) درمان شوند. اگر داروها مؤثر نیستند، چندین روش درمانی دیگر وجود دارد که می‌توانند به درمان سردرد کمک کنند. در ادامه برخی از این روش ها را توضیح خواهیم داد.
- (Biofeedback) یک روش مدیتیشن است که به مدیریت و کاهش درد کمک می‌کند.
- کلاس‌های مدیریت استرس می‌توانند نحوه‌ی کنار آمدن با استرس و رفع تنش را به شما آموزش دهند.
- شناخت رفتار درمانی نوعی گفتار درمانی است که به شما نشان می‌دهد چگونه می‌توانید موقعیت‌هایی را که باعث استرس و اضطراب می‌شوند را تشخیص دهید.
- طب سوزنی یک روش درمانی جایگزین است که ممکن است استرس و تنش را با استفاده از سوزن‌های ظریف در مناطق خاص بدن کاهش دهد.
- ورزش سبک تا متوسط می‌تواند به افزایش تولید برخی مواد شیمیایی مغزی کمک کند که باعث می‌شود احساس شادی و آرامش بیشتری داشته باشید.
- سرما یا گرما درمانی شامل قرار دادن پد گرم کننده یا کیسه‌ی یخ روی سر شما به مدت 5 تا 10 دقیقه چند بار در روز است.
- حمام یا دوش آب گرم می‌تواند به شل شدن عضلات کمک کند.
یکی از روش‌های درمان سر در پیشگیری از سردرد است.
از درمان پیشگیرانه زمانی استفاده می‌شود که سردرد سه بار یا بیشتر در ماه رخ دهد. «سوماتریپتان» دارویی است که معمولاً برای کنترل سردردهای میگرنی تجویز می‌شود. سایر داروهایی که می‌توانند برای درمان یا پیشگیری از سردردهای میگرنی یا خوشه‌ای مزمن استفاده شوند، را در ادامه گفته‌ایم.
- مسدود کننده‌های بتا (پروپرانولول، آتنولول)
- ورا‌پامیل (مسدود کنندۀ کانال کلسیم)
- (methysergide maleate) این دارو به کاهش انقباض رگ‌های خونی کمک می‌کند
- آمیتریپتیلین (ضد افسردگی)
- اسید والپروئیک (داروی ضد تشنج)
- دی هیدروارگوتامین
- لیتیوم
- تو‌پیرامات
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) نیز اخیراً استفاده از داروی (Aimovig) را که به گروهی از داروها موسوم به آنتی بادی‌های مونوکلونال پپتید مربوط است را تأیید کرده است. این داروها به طور مخصوص علل میگرن را هدف قرار می‌دهند. سایر داروهایی که برای درمان میگرن استفاده می‌شوند معمولاً بیماری دیگری را درمان می‌کنند. اما ممکن است برخی از میگرن‌ها را تسکین دهند. چندین داروی مشابه دیگر نیز در حال حاضر در مراحل تحقیق هستند. شما و پزشک خود می‌توانید در مورد اینکه کدام روش درمانی برای تسکین سردرد بهتر است، صحبت کنید.
