نفرت از مادر و پدر: ۸ راهکار برای فرزندان

اغلب ما احتمالا در مقاطعی از زندگی خود به زبان می‌آوریم که از «از پدر و مادرم متنفرم». این احساس به این معنی نیست که آدم‌های بدی هستیم. از طرفی، ابراز احساسات به صورت لحظه‌ای و حس ناامیدی با احساس نفرت شدید تفاوت دارد و می‌تواند نشانه مشکلات بزرگتری باشد. این نکته را در نظر داشته باشید که والدین الزاما انسان‌های بی‌خطا و منزهی نیستند. در ادامه توضیحات کاملی در مورد نفرت از والدین و راه‌های مقابله با آن ارائه داده‌ایم.

دلایل نفرت از مادر و پدر چیست؟

گهگاه به زبان آوردن جمله‌ی «من از پدر و مادرم متنفرم.» طبیعی است؛ به خصوص در سنین نوجوانی یا زمانی که از رفتارهای عجیب آن‌ها ناامید می‌شویم، این جملات را به زبان می‌آوریم. با این حال، اگر این حس در درون شما تبدیل به یک باور شده، باید عمیق‌تر به آن نگاه کنید. اگر نگران احساسات منفی خود نسبت به والدین خود هستید، بهتر است افکار و احساسات خود را پیرامون این نگرانی بررسی کنید و ببینید این حس نفرت از کجا آمده است. در ادامه دلایل احتمالی نفرت از مادر و پدر را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

شورش نوجوانان

شورش نوجوانان علیه خانواده امری طبیعی است و معمولا برای به دست آوردن استقلال و تلاش برای متمایز ساختن خود، رفتارهای خودسرانه‌ای از خود نشان می‌دهند. فشار هم‌سالان، عزت نفس پایین و عوامل استرس‌زا در مدرسه، همگی بر نحوه واکنش یک نوجوان نسبت به والدین تاثیرگذار هستند. اضطراب در سنین نوجوانی و بلوغ تا حدی طبیعی است؛ اما اگر بیش از حد ادامه پیدا کند، می‌تواند نشانه افسردگی باشد.

تجربه بدرفتاری یا سوءاستفاده والدین از فرزند

بدرفتاری در خانه و رفتارهای نامناسب مانند تنبیه، سوءاستفاده و … به نفرت از مادر و پدر دامن می‌زنند. تحقیقات نشان داده‌اند که مواردی مانند بدرفتاری یا سوء استفاده والدین از فرزند در دوران کودکی، باعث ایجاد احساسات منفی نسبت به خانواده شده و می‌تواند عامل بروز اختلالات منفی عاطفی و رفتاری در آینده باشد.

ارزش‌های متفاوت

ارزش‌های والدین ما ممکن است با ارزش‌های ما متفاوت باشد و گاهی دلیل نفرت از مادر و پدر، همین تفاوت ارزش‌ها است. در بیشتر موارد اگر به شیوه‌ای محترمانه رفتار کنیم و به عقاید یکدیگر احترام بگذاریم، اتفاقی نمی‌افتد؛ اما مشکل زمانی ایجاد می‌شود که والدین بخواهند عقاید خود را به فرزندان تحمیل کنند. بسیاری از والدین به سنت‌های خانوادگی خود تعصب می‌ورزند و حق آزادی بیان را از فرزندان خود می‌گیرند. به این ترتیب کودکان می‌خواهند به هر طریق از این اختناق بیرون بیایند و از والدین خود متنفر خواهند بود.

نادیده گرفته شدن در دوران کودکی

نادیده گرفته شدن عاطفی در دوران کودکی، اغلب باعث ایجاد احساس پوچی و تنهایی می‌شود. بسیاری از والدین متوجه این غفلت عاطفی خود نیستند و ناخواسته این کار را انجام می‌دهند. ناتوانی آن‌ها در حمایت از سلامت روانی فرزندان منجر به احساس پوچی و قطع ارتباط کودک با خانواده می‌شود.

عدم مرزبندی در خانواده

در خانواده‌هایی که حریم خصوصی عاطفی، فیزیکی و معنوی رعایت نمی‌شود، شاهد روابط خوبی نیستیم و نفرت از مادر و پدر در این خانواده بیشتر به چشم می‌آید. افرادی که در این خانواده‌ها بزرگ می‌شوند، در مواجهه با بی‌اعتنایی به مرزهای زندگی عاطفی و معنوی عصبانی می‌شوند. این امر در خانواده‌هایی رایج است که مدام در جنگ و دعوا هستند و این درگیری‌ها مرزهای زندگی خانوادگی را تضعیف می‌کنند. ممکن است در دوران کودکی همه چیز عادی به نظر برسد، اما در بزرگسالی متوجه می‌شوید که چگونه حق و حقوق شما نقض شده است.

انتقاد مداوم

این احساس که هرگز نمی‌توانید کاری را درست انجام دهید، می‌تواند ریشه در دوران کودکی و ارتباط با والدین داشته باشد. برخی از سبک‌های فرزندپروری در نسل‌های قبل، انتقاد و شرم را برای تربیت فرزندان و شکل دادن به رفتارهای آن‌ها توصیه می‌کردند. در حالی که در جامعه امروزی، ما می‌دانیم که بین انتقاد مداوم و نفرت از والدین، رابطه مستقیمی وجود دارد. اغلب افرادی که در کودکی چنین رفتارهایی را تجربه کرده‌اند، در بزرگسالی رابطه‌ی خوبی با خانواده خود ندارند.

رها شدن

طرحواره رها شدگی می‌تواند یکی از دلایل نفرت از مادر و پدر باشد. والدین ممکن است به دلایل زیادی فرزند خود را ترک کنند که بسیاری از آن‌ها خارج از کنترل آن‌ها است. از رفتن به زندان، اعزام به خدمت سربازی و مرگ یک یا هر دو والد گرفته تا خروج خودخواسته پدر یا مادر از خانه، همگی بر نحوه نگرش کودک به خود و دنیای اطراف تاثیر می‌گذارند. غیبت والدین می‌تواند بر سبک دلبستگی کودک تاثیر بگذارد که به نوبه خود بر نحوه ایجاد و حفظ روابط او در بزرگسالی نیز تاثیرگذار است.

اعتیاد والدین

مشاهده مصرف مواد مخدر در خانه می‌تواند برای کودک آسیب‌زا باشد. بسیاری از افرادی که شاهد رفتارهای نامناسب والدین معتاد خود بوده‌اند، نسبت به آن‌ها احساس نفرت دارند. والدین در هنگام مصرف مواد مخدر، معمولا همان افرادی نیستند که در هوشیاری بوده‌اند. همچنین آن‌ها ممکن است اصلا از نظر احساسی یا فیزیکی برای فرزندانشان در دسترس نباشند. این باعث هرج و مرج و سردرگمی کودک می‌شود و خاطرات دردناکی را در آینده برای او باقی می‌گذارد.

نشانه‌های والدین سمی

این طبیعی است که گاهی اوقات از والدین خود عصبانی یا آزرده‌خاطر شوید و یا حتی از آن‌ها بیزار باشید. اما اگر این احساس نفرت از مادر و پدر، دائمی و بسیار شدید باشد، باید حتما مورد بررسی قرار بگیرد. باید مشخص کنید که این احساسات از کجا می‌آید. والدین سمی می‌توانند با رفتارهای آزاردهنده خود، آسیب‌های غیرقابل جبرانی را به فرزندان خود وارد کنند. در ادامه به نشانه‌های بارز والدین سمی پرداخته‌ایم.

سرزنش مداوم دیگران

افرادی که همیشه دیگران را به خاطر اعمالشان سرزنش می‌کنند، خسته‌کننده و نابالغ هستند. باید بپذیریم که همه مرتکب اشتباه می‌شوند. با گذشت زمان، کودکان متوجه می‌شوند که والدین آن‌ها ابدا مسئولیت چیزی را بر عهده نمی‌گیرند و مدام برای مشکلات خود دیگران را مقصر می‌دانند. این موضوع می‌تواند به ایجاد حس نفرت و خشم از والدین دامن بزند.

عدم بلوغ عاطفی

والدینی که از نظر عاطفی به بلوغ نرسیده‌اند، به توجه دائمی نیاز دارند اما از نزدیکی با فرزندان احساس ناراحتی می‌کنند. نیاز به حضور فرزند همراه با بی‌میلی به صمیمیت، کودک را گیج و گمراه می‌کند و باعث می‌شود که گوشه‌گیر و منزوی شود.

بی‌احترامی

تمام انسان‌ها صرف نظر از سن، سزاوار احترام هستند فرزندان نباید مورد بی‌احترامی والدین یا افراد خانواده قرار بگیرند؛ زیرا این کار بسیار آسیب‌زا است و می‌تواند زمینه ساز نفرت از مادر و پدر باشد.

استثمار

کودکانی که بدون میل قلبی مجبور به انجام کارهایی می‌شوند یا به عنوان خدمتکار خانواده از آن‌ها سو‌ءاستفاده می‌شود، در واقع مورد استثمار قرار گرفته‌اند. این رفتار، سمی و در برخی موارد حتی توهین‌آمیز است و می‌تواند در آینده مشکلاتی را در روابط عاطفی و کاری فرد ایجاد کند.

اعمال بار عاطفی ناعادلانه

اعمال بار عاطفی و نگرانی‌های زندگی روزمره بر دوش فرزندان یک رفتار سمی است و والدین نباید با فرزند خود به عنوان همسر جایگزین یا درمانگر رفتار کنند. درد دل کردن در مورد مشکلات با کودکان بسیار آسیب‌زا است و بار عاطفی ناعادلانه‌ای را بر دوش کودک خردسال تحمیل می‌کند.

گسلایتینگ و انکار واقعیت

بزرگ شدن با والدینی که واقعیت شما را در مورد رویدادها انکار می‌کنند، بسیار خسته‌کننده و منزوی‌کننده است. این تجربه می‌تواند منجر به از دست دادن اعتماد به والدین شده و به جای آن حس نفرت از مادر و پدر را برای همیشه در فرد ایجاد کند.

با احساس نفرت از والدین چه کنیم؟

کنار آمدن با یک خانواده ناکارآمد می‌تواند دشوار باشد، اما غیرممکن نیست. بسیاری از افراد در بزرگسالی نیز با والدین خود زیر یک سقف زندگی می‌کنند و یا ارزش‌های فرهنگی آن‌ها به آن‌ها اجازه نمی‌دهد که از والدین خود فاصله بگیرند. صرف نظر از وضعیت شما، ابزارهایی برای کمک به بهبودی و رها شدن از احساسات منفی وجود دارد. مکانیسم‌های مقابله‌ای سالم، همراه با تغییر در شیوه زندگی یا سازگاری، می‌تواند به شما کمک کند تا با احساسات منفی نسبت به والدین خود مقابله کنید. در ادامه ۸ راهکار برای مقابله با نفرت از مادر و پدر ارائه داده‌ایم.

۱ـ روی خودتان تمرکز کنید!

کنار آمدن با والدین سمی می‌تواند استرس‌زا و خسته‌کننده باشد. مهم است که هنگام برخورد با والدین سمی، خودمراقبتی عاطفی خود را حفظ کنید. این امر به شما کمک می‌کند که ثابت‌قدم بمانید و از غرق شدن شما در احساسات منفی جلوگیری می‌کند. روی چیزی تمرکز کنید که بیشترین احساس امنیت و آرامش را به شما القا می‌کند. اگر حمام آب گرم یا ماساژ است، آن را در برنامه خود بگنجانید. اگر یک پیاده‌روی طولانی، موزه‌گردی یا امتحان کردن یک رستوران جدید با دوستان است، این کار را انجام دهید! هیچ قانونی برای خودمراقبتی وجود ندارد؛ فقط کافی است کارهایی را انجام دهید که به شما احساس بهتری می‌بخشند.

۲ـ احساسات خود را بپذیرید

پس از کناره‌گیری و انکار احساسات، اکنون زمان آن است که حقیقت خود را دریابید. این امر با پذیرش و تصدیق احساسات شما شروع می‌شود. برای بسیاری از افراد که نفرت از مادر و پدر برای آن‌ها تبدیل به کینه‌ای دیرینه شده است، این کار ممکن است یک چالش و مبارزه سخت باشد؛ زیرا آن‌ها هرگز یاد نگرفته‌اند که چگونه احساسات خود را شناسایی کنند. به خصوص اگر در خانه آزار عاطفی و بی‌توجهی والدین را تجربه کرده باشند.

بسیاری از افراد از تمرین‌هایی مانند مدیتیشن، تمرکز حواس یا سایر فعالیت‌های آرام سود می‌برند که با آن‌ها می‌توانند در مورد آنچه در درون خود احساس می‌کنند فکر کنند و به ندای بدن خود گوش بسپارند.

۳ـ مرزهای سالم تعیین کنید

تعیین مرزهای سالم هنگام برخورد با والدین سمی چالش‌برانگیز است؛ اما ضروری است. این کار به شما کمک می‌کند که دوباره در یک موقعیت ناخوشایند با آن‌ها گرفتار نشوید. تعیین مرزها با والدین شامل تصمیم‌گیری در مورد زمان، مکان و مدت زمان تماس تلفنی یا دیدار حضوری آن‌ها می‌شود. همچنین می‌تواند بحث پیرامون موضوعات مختلف را نیز محدود کند. می‌توانید در مورد شکسته شدن مرزها قانون صادر کنید و در مواجهه با آن، رفتار سالمی در جهت مراقبت از خود داشته باشید.

۴ـ ارتباط را مختصر و کوتاه کنید

درست مانند تعیین مرزهای سالم، ارتباط با والدین سمی نیز اگر از پیش‌تعریف‌شده باشد، بهترین حالت است. هرچه مکالمه طولانی‌تر شود، خسته‌کننده‌تر است. ارتباطات طولانی فرصت‌های بیشتری را برای آن‌ها فراهم می‌کند تا از مرزهای شما عبور کنند. محدود کردن ارتباطات یک روش مفید برای مقابله با نفرت از مادر و پدر است.

مکالمه حضوری یا تلفنی را با والدین سمی کوتاه نگه دارید. این امر گفتگوهای رفت و برگشتی را که آن‌ها اغلب برای دستکاری احساسات شما انجام می‌دهند محدود می‌کند و فرصت نمی‌کنند کارهایی را که  بر خلاف میل شما است، به شما تحمیل کنند. عبارات کوتاهی را تمرین کنید که مکالمه را به جلو می‌برند. مانند: «بسیار خوب مامان، ما باید برویم؛ اما برای این اطلاعات متشکرم.» یا: «پدر، من در حال رفتن به یک قرار ملاقات مهم هستم؛ از تماس تلفنی متشکرم!»

۵ـ از آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی فاصله بگیرید

اگر به صورت آنلاین با والدین خود در ارتباط هستید، سعی کنید این ارتباط را محدود کنید. در دسترس نبودن گزینه‌ای خوب برای مقابله با احساس نفرت از مادر و پدر است. این کار به کاهش پیوندهای مشترک بین شما کمک می‌کند. سطوح مختلفی برای فاصله گرفتن در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد. می‌توانید با لغو فالو کردن آن‌ها برای چند ماه شروع کنید و بعدا آن‌ها را از حساب‌های کاربری خود به طور کامل حذف کنید. اگر نگران عواقب این کار هستید، یکی از گزینه‌ها، حذف کامل رسانه‌های اجتماعی است. همیشه می‌توانید آن را دوباره فعال کنید و فقط با افراد مورد نظر خود در ارتباط باشید.

۶ـ خودسرزنشی را متوقف کنید

طبیعی است که هر زمان که رابطه‌ای کار نمی‌کند، خود را سرزنش کنید. اگر بازماندگان یک خانواده سمی هستید، ممکن است همواره این پیام به شما داده شود که مقصر تمام مشکلات شما هستید. بنابراین لازم است روی کاهش سرزنش خود کار کنید. به نحوه صحبت خود با خود گوش دهید و مراقب هر گونه خودگویی منفی یا پیام‌های ناسالمی باشید که در مورد یک موقعیت برای خود ارسال می‌کنید. نفرت از مادر و پدر نباید روح شما را مسموم کند و باعث شود که احساس بی‌کفایتی داشته باشید.

۷ـ روابط سالم و مثبت بسازید

بزرگ شدن در یک محیط سمی می‌تواند شما را منزوی کند. به سختی می‌توان افرادی را پیدا کرد که بدون تجربه بزرگ شدن در خانواده‌های سمی، مشکلات موجود در این خانواده‌ها را درک کنند. اینجا است که حمایت خارجی اهمیت پیدا می‌کند. بسیاری از افراد در این شرایط، خانواده انتخابی خود را می‌سازند. یعنی دوستان و نزدیکانی را انتخاب می‌کنند که با آن‌ها ارتباط قوی و سالمی دارند. انجام این کار بسیار توصیه می‌شود؛ چرا که باعث کاهش درد و انزوای شما می‌شود. زمانی که مامن امنی برای پناه بردن ندارید و آغوش خانواده پر از مارهای سمی و خطرناک است، می‌توانید در کنار خانواده انتخابی خود باشید و از آن‌ها عشق دریافت کنید.

۸ـ از تلاش برای تغییر والدین دست بکشید

وقتی متوجه می‌شویم که رفتار والدین ما سمی است، ممکن است بخواهیم آن‌ها را برای بهتر شدن تغییر دهیم و به این شکل از حس نفرت از مادر و پدر خود بکاهیم؛ با ذکر این جمله که بالاخره آن‌ها والدین ما هستند! اما به یاد داشته باشید که افراد تا زمانی که خودشان بخواهند تغییر نمی‌کنند. اگر والدین شما بیشتر عمر خود را با این شیوه سپری کرده‌اند، بعید است که در اواخر زندگی رویه خود را تغییر دهند. بهتر است فاصله خود را با آن‌ها حفظ کنید و امیدوار باشید که با کنار کشیدن شما، به پیشرفت و تغییر مثبت فکر می‌کنند.

چه زمانی باید به دنبال کمک حرفه‌ای باشید؟

اگر با احساسات منفی نسبت به والدین خود یا احساسات منفی ناشی از تربیت نادرست دست و پنجه نرم می‌کنید، بهتر است به یک مشاور یا رواندرمانگر مجرب مراجعه کنید. رواندرمانی به شما کمک می‌کند که هر نوع خود بیزاری درونی یا خودگویی منفی مرتبط با بدرفتاری والدین را برطرف کرده و حس نفرت از مادر و پدر را با یک احساس مثبت جایگزین کنید. رواندرمانگر می‌تواند به شما راهکارهایی را ارائه دهد که خود را دوست بدارید و عزت نفس خود را بازیابی کنید.

اگر هنوز با والدین خود زندگی می‌کنید، رواندرمانی می‌تواند ابزارهایی را در اختیار شما قرار دهد تا با سرخوردگی ناشی از رفتار والدین کنار بیایید. همچنین درمانگر راه‌هایی را برای بهبود ارتباط با والدین ارائه می‌دهد تا محیط خانه شما جو بهتری پیدا کند. اگر دیگر با والدین خود زندگی نمی‌کنید و در این اندیشه هستید که آیا می‌خواهید رابطه خود را با خانواده ترمیم کنید یا نه، درمانگر می‌تواند در این مورد به شما کمک کند. درمانگر مناسبی را پیدا کنید که بتواند با روشی متناسب با نیازهای فردی شما پیش برود. می‌توانید جستجوی خود را با یک فهرست درمانگر آنلاین شروع کنید. رویکردهای درمانی موثر برای مقابله با احساس نفرت از مادر و پدر عبارتند از:

• درمان پردازش شناختی (CPT)
• روش درمانی سیستم‌های داخلی خانواده (IFS)
• خانواده درمانی
• درمان شناختی رفتاری (CBT)
• درمان هیجان‌مدار (EFT)
• گروه درمانی

سخن پایانی

خانواده در فرهنگ ما بسیار مهم و شایسته احترام است؛ اما در بسیاری از موارد شاهد رفتارهای سمی و مخرب از سوی والدین نسبت به فرزندان هستیم که می‌توانند کانون گرم خانواده را ویران کنند. عشق و احترام در این خانواده‌ها به رسمیت شناخته نمی‌شود و همواره تحقیر و توهین در آن‌ها حرف اول را می‌زند. در چنین شرایطی حس نفرت از مادر و پدر می‌تواند زمینه‌ساز مشکلات بزرگی در آینده فرزندان شود.

در این مطلب توضیحات کاملی را در مورد مقابله با احساس نفرت از والدین ارائه دادیم. با کمک یک رواندرمانگر مجرب و حرفه‌ای می‌توانید با احساسات منفی خود مقابله کرده و روابط سالمی را بسازید. اسنپ کلینیک امکان ویزیت آنلاین با مشاورین، رواندرمانگران و روانپزشکان مجرب را برای شما فراهم کرده است. با نصب سوپر اپلیکیشن اسنپ و ورود به اسنپ کلینیک می‌توانید به راحتی و با صرف هزینه مناسب از امکاناتی مانند مشاوره فردی، زوج درمانی، روانپزشکی و … بهره‌مند شوید.