معرفی دارو: شربت گایافنزین
شربت گایافنزین یکی از داروهای مهم برای رفع سرفه‌های خشک به حساب می‌آید. این دارو هنگام سرماخوردگی یا بروز مشکلات تنفسی استفاده می‌شود. در واقع هنگامی که ترشحات پشت حلقی غلیظ و چسبنده باشند تنفس را دشوار می‌کنند. این شربت باعث رقیق شدن خلط می‌شود. در نتیجه مجاری تنفسی باز می‌شوند. در این مقاله از وبلاگ اسنپ‌دکتر سعی می‌کنیم شما را با موارد استفاده، علائم اوردوز و نحوه نگهداری شربت گایافنزین آشنا کنیم.
موارد استفاده گایافنزین
گایافنزین دارویی همچون شربت اکسپکتورانت یا بروم‌هگزین است. این شربت برای رفع سرفه‌های خشک هنگام سرماخوردگی، آلرژی، عفونت و سایر مشکلات تنفسی استفاده می‌شود. شما بدون نسخه پزشک می‌توانید این دارو را تهیه کنید. اما بهتر است مصرف آن طبق نظر پزشک یا با مشاوره داروساز باشد. شربت گایافنزین کمک می‌کند که ترشحات حلقی رقیق‌تر و روان‌تر شوند. در نتیجه با سرفه راحت‌تر از گلو خارج شوند. مصرف این دارو از زخم شدن و بروز آسیب‌های جدی به مجاری تنفسی جلوگیری می‌کند. برای اینکه خروج اخلاط از ریه راحت‌تر باشد، بعد از مصرف این دارو بایستید و سرفه کنید. می‌توانید کمر بیمار را به آرامی از بالا به پایین ماساژ دهید. به این ترتیب به خروج ترشحات حلقی از ریه‌ی بیمار کمک می‌کنید.
میزان مصرف شربت گایافنزین برای بزرگسالان ( 12 سال به بالا) به این شرح است:
- در حدود 600 تا 1200 میلی‌گرم و هر 12 ساعت یک بار
- در حدود 200 تا 400 میلی‌گرم و هر 4 ساعت یک بار
میزان مصرف شربت گایافنزین برای کودکان به شرح زیر است:
- کودکان کمتر از 2 سال. در 6 دوز به ازای هر کیلو وزن نوزاد 12 میلی‌گرم
- کودکان 2 تا 5 سال. هر 4 ساعت یک بار 50 تا 100 میلی‌گرم
- کودکان 6 تا 12 سال. هر 4 ساعت یک بار 100 تا 200 میلی‌گرم
عوارض جانبی گایافنزین
شربت گایافنزین برای درمان سرفه‌های خشک استفاده می‌شود. اما عوارض جانبی آن اندام‌های مختلف را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، برای مثال:
- سیستم عصبی مرکزی را مختل می‌کند. علائمی مانند سردرد و سرگیجه بروز می‌کند. توهم، تشنج و لرزش نامعمول ایجاد می‌شود.
- باعث بروز مشکلات گوارشی می‌شود. حالت تهوع، دل درد، استفراغ، سوءهاضمه رخ می‌دهد
- علائم حساسیت‌های پوستی را ایجاد و تشدید می‌کند. جوش‌های پوستی، خارش، کهیر و سوزش ظاهر می‌شوند
- باعث تشدید مشکلات سیستم تنفسی می‌شود. سرفه‌های خشک و ترشحات حلقی غلیظ و چسبناک بیشتر می‌شود. تنفس سخت می‌شود.
- موجب اختلال در عملکرد کلیه و مجاری ادراری می‌شود. موجب افزایش یا کاهش غیرمعمول ادرار می‌شود
- عملکرد قلب را مختل می‌کند. بنابراین باعث افزایش تپش قلب و آریتمی قلبی می‌شود.
- خواب‌آلودگی را افزایش می‌دهد.
- باعث ورم در دهان، زبان، صورت و گلو می‌شود.
اولین کاری که باید انجام دهید، رفتن به نزدیک‌ترین درمانگاه یا مشورت گرفتن از پزشک است. حتی می‌توانید از مشاوره آنلاین پزشک‌ها استفاده کنید.
موارد احتیاط مصرف گایافنزین
هنگام مراجعه به پزشک حتماً درباره سابقه پزشکی خود با پزشک صحبت کنید. اگر سابقه آلرژی دارید با پزشک در میان بگذارید تا پزشک داروی جایگزین را انتخاب کند. علاوه بر این باید در مواردی که در ادامه شرح می‌دهیم احتیاط کنید.
- استفاده از شربت گایافنزین برای کودکان زیر 2 سال به خصوص آن‌هایی سابقه‌ی آلرژی دارند، ممنوع است.
- اگر بعد از حداکثر یک هفته سرفه درمان نشد، با دستور مجدد پزشک از آن استفاده کنید.
- این داروی مایع را به همراه آب مصرف کنید.
- زنان در دوران بارداری و شیردهی با تجویز پزشک از این دارو استفاده کنند.
- اگر از سرفه‌های مزمن رنج می‌برید، پزشک خود را از این مشکل مطلع کنید.
- پیش از رانندگی و امتحان یا کارهای حساس در مصرف این شربت احتیاط کنید. زیرا تأثیر خواب‌آلودگی دارد.
- شربت می‌تواند مقداری شکر یا الکل در خود داشته باشد. بنابراین افراد دیابتی و بیماران کبدی باید محتاط باشند.
تداخلات دارویی گایافنزین
مصرف کپسول یا شربت گایافنزین همانند بسیاری از داروها با برخی داروها تداخل دارند. از جمله:
- داروهایی برای بیماران قلبی مانند پروپرانولول، اسبوتولول، آتنولول، بتاکسولول، بيزوپرولول، اسمولول و متروپرولول.
- داروهای ضد‌افسردگی مانند آمی‌تریپتیلین یا فنلزین
- داروهای ضد‌آریتمی قلبی مانند دیگوکسین همچون دیگوکسین
- داروهای کنترل‌کننده‌ی فشارخون مانند متیل دوپا
- داروهای درمان‌کننده‌ی اسهال باکتریایی مانند فورازولیدون
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند شربت اکسپکتورانت و ایندومتاسین
برای اینکه از تداخلات دارویی و عوارض جانبی یا مسمومیت با آنها بکاهید، باید پرونده پزشکی خود را به پزشک معالج ارائه دهید. این باعث می‌شود که بهترین نسخه را به شما پیشنهاد بدهد. در ضمن از مصرف خودسرانه دارو بپرهیزید.
علائم اوردوز گایافنزین
نقش اصلی شربت گایافنزین باز کردن مسیرهای تنفسی و کاهش سرفه‌های خشک است. بنابراین در صورت مصرف بیش از اندازه‌ی این دارو با افزایش مشکل تنفسی مواجه می‌شوید. خس خس سینه و سختی تنفس علائم اوردوز آن به حساب می‌آیند.
فراموش کردن مصرف دارو
شربت گایافنزین برنامه‌ی دارویی ویژه‌ای مانند آنتی‌بیوتیک‌ها ندارد. اگر فراموش کردید دارو را مصرف کنید، به محض یادآوری آن را بخورید. البته اگر به زمان بعدی برای مصرف نزدیک بودید، دست نگه دارید. در ضمن از دو برابر کردن دوز بعدی دارو خودداری کنید.
نحوه نگهداری گایافنزین
گایافنزین باید در دمای اتاق اما به دور از رطوبت و گرما باشد. لزومی ندارد این دارو را در یخچال نگهداری کنید. اما مراقب باشید که این دارو در فضایی مانند حمام یا دستشویی نگهداری نشود. در ضمن از نگهداری داروی تاریخ گذشته بپرهیزید.
