راهکارهای طلایی برای پیشگیری از سینوزیت
قطعاً همه ما در مورد سینوزیت شنیده‌ایم و خودمان یا اطرافیانمان حداقل یک بار به آن مبتلا شده‌ایم. اما واقعاً سینوزیت چیست؟ چه چیزی باعث ایجاد این عارضه می‌شود؟ آیا راه حلی برای درمان قطعی این بیماری وجود دارد؟ آیا می‌توانیم کار‌هایی انجام دهیم تا به سینوزیت مبتلا نشویم؟ این‌ها سؤالاتی است که معمولا در برخورد با سینوزیت پیش می‌آید. اگر شما هم می‌خواهید در مورد پیشگیری از سینوزیت اطلاعاتی کسب کنید حتماً تا پایان این مقاله از وبلاگ اسنپ دکتر با ما همراه باشید.
در ساختار استخوانی گونه‌ها، پشت پیشانی و ابرو‌ها، هر دو سمت پل بینی، پشت بینی و مستقیماً مقابل مغز، حفره‌های پر از هوایی وجود دارند که به آن سینوس می‌گویند. چنان چه مسیر تخلیه هوا در این حفره‌ها به هر دلیلی مسدود شود، از مایع پر می‌شود. به همین دلیل باکتری‌ها می‌توانند به راحتی در آن رشد کنند و عفونت به وجود آورند. اگر سینوس‌ها به دلیل عفونت باکتریایی، عفونت ویروسی یا حتی قارچی دچار التهاب شوند، اصطلاحاً به آن سینوزیت می‌گویند. افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های سینوسی قارچی یا باکتریایی هستند. این در حالی است که افرادی که معمولاً دچار آلرژی می‌شوند، ممکن است درگیر عفونت سینوسی قارچی آلرژیک شوند.
در حالت معمول ۳ الی ۸ هفته طول می‌کشد تا فردی که به سینوزیت مبتلا شده است، به طور کامل خوب شود. اما اگر بیشتر از ۸ هفته دوره بیماری طول بکشد، احتمالاً دچار سینوزیت مزمن شده است. درمان عفونت سینوس بسیار مهم است و به هیچ عنوان نباید آن را نادیده گرفت؛ چرا که ممکن است در نهایت این عفونت‌ها منجر به عفونت مغزی شود.
انواع سینوزیت
سینوزیت انواع مختلفی دارد که در ادامه هر یک از آنها را به طور خلاصه توضیح می‌دهیم:
- سینوزیت باکتریایی: منشأ این نوع سینوزیت باکتری‌ها هستند که برای درمان آن نیاز به مصرف آنتی بیوتیک است.
- سینوزیت ویروسی: این سینوزیت‌ها به دلیل ورود ویروس به داخل بدن ایجاد می‌شوند که معمولاً سرماخوردگی و آنفولانزا را به همراه دارند.
- سینوزیت قارچی: منشأ این سینوزیت قارچ‌هایی همچون کاندیدا هستند که بیشتر در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند رخ می‌دهد.
- سینوزیت حاد: این نوع از سینوزیت به این شکل است که در مدت زمان کوتاهی علائم خود را نشان می‌دهد و سپس بهبود می‌یابد.
- سینوزیت مزمن: زمانی که علائم سینوزیت بیشتر از ۱۲ هفته یا بیشتر ادامه پیدا می‌کند، به آن سینوزیت مزمن می‌گویند.
- سینوزیت اپی سل: در این نوع از سینوزیت، سینوس‌های حبه‌ای که بین دو چشم قرار دارد، دچار التهاب می‌شوند.
- سینوزیت فرونتال: به سینوس‌های پیشانی سینوس فرونتال می‌گویند. زمانی که این سینوس دچار التهاب می‌شود، به عنوان سینوزیت فرونتال شناخته می‌شود.
- سینوزیت اتموئیدال: در این نوع از سینوزیت‌ها، سینوس‌های اتموئید که در ناحیه چشم قرار دارند، ملتهب می‌شوند.
- سینوزیت ماگزیلاری: سینوس‌هایی که در ناحیه دندان‌ها و فک قرار دارند، دچار سینوزیت می‌شوند.
علائم اصلی سینوزیت چیست؟
یکی از سوالات مهمی که پیش می‌آید این است که چطور متوجه شویم دچار سینوزیت شده‌ایم. سینوزیت هم مانند تمام بیماری‌های دیگر مجموعه‌ای علائم دارد که البته ممکن است بسیاری از افراد آن را با سرماخوردگی یا آنفولانزا اشتباه بگیرند.
یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین علائم سینوزیت، درد در سینوس‌ها است. هر کدام از حفره‌های سینوسی ممکن است هنگام ابتلا به انواع عفونت‌های باکتریایی، قارچی و یا ویروسی آسیب ببینند و شما در این نواحی احساس درد داشته باشید. این درد را ممکن است در پیشانی، دو طرف بینی، فک بالا، دندان و یا حتی چشم‌ها احساس کنید. از دیگر علائم سینوزیت هم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجمع خلط در پشت حلق
- آبریزش بینی و ترشحات ضخیم زرد یا سبز رنگ از بینی. این ترشحات به این دلیل ایجاد می‌شوند که سینوس‌های شما آلوده به عفونت شده‌اند و باید از مجاری بینی تخلیه شوند.
- احساس فشار در صورت به خصوص در بینی و اطراف آن، چشم‌ها و پیشانی.
- سردرد که ممکن است در صبح هنگام بیشتر آن را احساس کنید. چون در طول شب مایعات در سینویس‌های شما جمع شده‌اند.
- دندان درد و ایجاد بوی بد در دهان
- ورم پلک‌ها
- درد در گوش و ایجاد عفونت در گوش
- گرفتگی صدا و با خشن شدن صدا
- سرفه
- خستگی و پاراسومنیا یا همان اختلال خواب
- تنگی نفس
علائم سینوزیت
چه عواملی باعث سینوزیت می‌شوند؟
زمانی که سینوس‌های شما دچار عفونت می‌شوند، بافت سینوس متورم خواهد شد که این موضوع خود باعث تجمع مخاط‌ها در سینوس‌ها و در نتیجه ایجاد درد و ناراحتی می‌شود.
همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم سینوس‌ها حفره‌هایی پر از هوا هستند که در استخوان‌های صورت قرار می‌گیرند و جزئی از بخش فوقانی مجرای تنفسی محسوب می‌شود. این فضا‌ها از بینی تا گلو امتداد یافته‌اند. زمانی عفونت سینوس رخ می‌دهد که در اثر هر عاملی، هوای داخل سینوس‌ها تخلیه نشود و باعث شود تا مایع در این قسمت جمع شود. این عوامل می‌توانند موارد زیر باشند:
- سرماخوردگی
- تب یونجه
- قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها یا ترکیباتی که باعث ایجاد حساسیت می‌شوند.
- رینیت غیر آلرژیک (منظور از رینیت التهاب بافت بینی است که منجر به عطسه، احتقان بینی، آبریزش بینی و یا ترشح پشت حلق می‌شود بدون آن که هیچ علت خاصی داشته باشد. )
- تغییرات در فشار هوا
- طبق تحقیقات از هر ۱۰ نفری که به سینوزیت مبتلا می‌شوند، ۹ نفر آنها سینوزیت شان در اثر ویروس‌های مختلف ایجاد می‌شود.
چه مواردی می‌تواند سینوزیت را تشدید کند؟
برخی شرایط می‌توانند در تشدید علائم سینوزیت موثر باشند. از این رو برای درمان سینوزیت لازم است اطلاعات کافی در مورد عوامل تشدید‌کننده سینوزیت داشته باشید تا بتوانید به صورت هوشمندانه بیماری خود را درمان کنید. از مهم‌ترین عوامل تشدید‌کننده سینوزیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کشیدن سیگار
- داشتن پولیپ در بینی
- داشتن آلرژی‌هایی مانند رینیت آلرژیک
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف
- ابتلا به بیماری‌هایی مانند آسم و تب یونجه
چه کار‌هایی را می‌توان برای پیشگیری از سینوزیت انجام داد؟
با انجام این کارها، می‌توان از التهاب سینوس‌ها جلوگیری کرد:
- دستان خود را مرتباً بشویید؛ به خصوص اگر جز آن دسته از افرادی هستید که دائماً در معرض مکان‌ها شلوغ قرار می‌گیرید.
- طبق جدیدترین توصیه‌های ایمن‌سازی و واکسیناسیون پیش بروید و آنها را جدی بگیرید.
- تا جایی که امکان دارد سیگار نکشید و یا خود را در معرض دود سیگار قرار ندهید.
- هفته‌ای دو مرتبه از دستگاه‌های بخور یا رطوبت ساز استفاده کنید.
- از دستگاه‌های دست خشک کن که در سرویس‌های بهداشتی عمومی قرار دارد، استفاده نکنید. بهتر است در چنین مواقعی فقط از دستمال‌های کاغذی برای خشک کردن دست‌ها استفاده کنید.
- اگر احساس سرماخوردگی دارید، به صورت مرتب از دارو استفاده کنید و حتماً چند روز را استراحت کنید تا عواملی که باعث سینوزیت می‌شوند، کاهش یابند.
برای درمان سینوزیت چه کار‌هایی می‌توان انجام داد؟
درمان سینوزیت کاملاً به نوع سینوزیت و شدت علائم بیماری بستگی دارد. در برخی مواقع ممکن است علائم بیماری با چند داروی آنتی بیوتیک کاملاً از بین بروند. اما اگر سینوزیت مزمن باشد، نیاز به عمل جراحی و یا راهکارهای پیچیده‌تری است. در این قسمت چند روش درمان سینوزیت را برای شما عنوان می‌کنیم:
مصرف آنتی بیوتیک
معمولاً بین ۷ تا ۱۴ روز نشانه‌های سرماخوردگی و سینوزیت برطرف می‌شوند اما اگر در طی این مدت زمان برطرف نشدند احتمالاً فرد به عفونت سینوسی از نوع باکتریایی مبتلا شده است. در این شرایط پزشک دستور مصرف آنتی بیوتیک می‌دهد.
افرادی که بعد از دو هفته همچنان درگیر آبریزش بینی، تورم چشم‌ها و تب هستند، باید آنتی بیوتیک مصرف کنند. البته که آنتی بیوتیک فقط باید با دستور پزشک مصرف شود و ۱۰ الی ۱۴ روز هم مصرف آن باید ادامه پیدا کند.
عمل جراحی برای درمان سینوزیت
ممکن است برخی از افراد دارای سینوزیت‌های مزمن باشند و مصرف آنتی بیوتیک تاثیر چندانی در روند بهبودی بیماری نداشته باشد. در چنین شرایطی ابتدا پزشک دستور انجام آزمایش‌های لازم همچون سی تی اسکن را می‌دهد.
چنان چه تأیید شود که شما سینوزیت مزمن دارید، امکان دارد که پزشک برای پاکسازی سینوس‌ها عمل جراحی توصیه کند. در صورتی که پولیپ یا انحراف سپتوم در بینی وجود داشته باشند، در حین جراحی برطرف خواهد شد.
مصرف اسپری بینی
اسپری بینی یکی از دارو‌های کاربردی است که برای باز کردن مجاری ورم کرده بینی مورد استفاده قرار می‌گیرد و باعث می‌شود سینوس‌ها از مایعات خالی شوند. اگر سابقه سینوزیت دارید می‌توانید در دوران سرماخوردگی یا سفر‌های هوایی از این اسپری‌ها استفاده کنید.
البته مصرف این داروها به صورت خودسرانه ممنوع است و فقط باید در مدت زمان مشخصی استفاده شود. در غیر این صورت ممکن است اثر معکوس داشته باشد و باعث انسداد مجدد مجرای بینی شود. پس به هیچ عنوان به صورت طولانی مدت از این اسپری‌ها استفاده نکنید.
چگونه می‌توان سینوزیت را تشخیص داد؟
تشخیص سینوزیت با روش‌های مختلفی انجام می‌گیرد که در این بخش آنها را برای شما عنوان می‌کنیم:
- تاریخچه پزشکی و معاینه بیمار: در این روش ابتدا پزشک شرح حالی از بیمار می‌گیرد و در مورد بیماری‌های زمینه‌ای که مبتلا است سؤالاتی می‌پرسد. سپس نواحی صورت، بینی و گلو را به دقت معاینه می‌کند.
- رادیولوژی: اشعه ایکس کمک می‌کند تا اگر التهاب یا عفونی در نواحی سینوس‌ها وجود دارد، تصویر‌برداری شود.
- سی تی اسکن: با استفاده از سی تی اسکن می‌توان عفونت‌ها، پولیپ بینی و یا انحراف تیغه بینی را به دقت بررسی کرد.
- آزمایش مخاط: این آزمایش برای شناسایی نوع عفونت که ممکن است ویروسی، باکتریایی یا قارچی باشد انجام می‌شود.
- آزمایش خون: در آزمایش خون می‌توان به بررسی علائم التهاب یا عفونت در بدن پرداخت.
- سینوسکوپی: در این روش با استفاده از وسیله سینوسکوپی، پزشک می‌تواند به صورت مستقیم داخل سینوس‌ها را نگاه کند و اگر لازم باشد نمونه‌برداری انجام دهد.
- آزمون‌های آلرژی: اگر علائم سینوزیت مشابه علائم آلرژی باشد، ممکن است پزشک بخواهد برای تشخیص عوارض آلرژی این آزمون را انجام دهد.
- آزمایش نفوذ مایع سینوسی: در این روش پزشک سوزنی را وارد سینوس‌ها می‌کند و مایع تجمع یافته در سینوس را بیرون می‌کشد و برای کسب اطلاعات بیشتر مایع را به آزمایشگاه می‌فرستد.
- پزشکی تلفیقی: پزشک با استفاده از روش‌های مختلف که در این بخش به آنها اشاره کردیم، بیماری را تشخیص خواهد داد.
سخن پایانی
ما در این مطلب به طور کامل در مورد سینوزیت و راه‌های پیشگیری از آن صحبت کردیم. یکی از مهم‌ترین کار‌هایی که هر فردی می‌تواند در زمان سینوزیت و یا انواع بیماری‌های دیگر انجام دهد، مراجعه به پزشک متخصص در زمان مناسب و طلایی است. چنان چه افراد بخواهند درمان بیماری را به تعویق بیاندازند، باعث به وجود آمدن عوارض جبران ناپذیری در خود خواهند شد. سینوزیت جز آن دسته از بیماری‌هایی است که اگر به موقع درمان نشود، علائم آن به مرور زمان حادتر خواهد شد تا جایی که ممکن است فرد مبتلا به سینوزیت مزمن و در نهایت مجبور به عمل جراحی شود. بنابراین توصیه می‌کنیم در درجه اول تمام نکاتی که در مورد پیشگیری از سینوزیت را برای شما عنوان کردیم، رعایت کنید و در صورتی که به آن مبتلا شدید، حتماً به موقع به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سؤالات متداول
آیا می‌توان با راهکارهای خانگی سینوزیت را درمان کرد؟
سینوزیت در بیشتر مواقع با دارو درمان خواهد شد اما برای پیشگیری از سینوزیت می‌توانید مرتباً بخور گرم داشته باشید، غذا‌های سالم مصرف کنید و در فصول سرد سال دارچین، سیر، زنجبیل، اکالیپتوس، خرفه و غیره را به صورت دمنوش یا خوراکی مصرف کنید.
آیا می‌توان از سینوزیت پیشگیری کرد؟
بله، با شستشوی مرتب دست‌ها، استفاده از ماسک و هدبند در فصول سرد سال، تقویت سیستم ایمنی و غیره از سینوزیت پیشگیری کرد.
آیا سینوزیت باعث سرگیجه هم می شود؟
بله یکی از علائمی که ممکن است در زمان بیماری سینوزیت با آن مواجه شوید سرگیجه است. مخصوصا زمانی که گوش ها هم درگیر عفونت این بیماری شوند.
آیا ممکن است سینوزیت، ریه را هم درگیر کند؟
از آن جایی که سینوزیت می تواند راه های هوایی بدن را هم آلوده کند، اگر به سینوزیت مزمن مبتلا شوید، ممکن است ریه ها هم دچار عفونت شود.
آیا سینوزیت در بارداری خطرناک است؟
این بیماری خطر چندانی برای مادر باردار ندارد اما در صورتی که علائم بیماری تشدید یابد، باید هر چه زودتر مادر باردار به پزشک متخصص مراجعه کند.
