اول مسواک بزنیم یا نخ دندان بکشیم؟
همه از اهمیت بهداشت دهان و دندان که شامل مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می‌شود، باخبرند. اما همواره سوال‌های زیادی در رابطه با آن وجود دارد. مثل اینکه چطور نخ دندان بکشیم؟ اول کدام را باید انجان بدهیم؟ ترتیب انجام این دو کار اصلا مهم است؟ در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر ساشا راس، متخصص جراحی لثه و ایمپلنت به این سوالات پاسخ داده‌ایم.
اول مسواک یا نخ‌دندان؟
ترتیب بهداشت دهان و دندان چگونه است؟ کدام یک اول است؟ آیا کسانی که قبل از مسواک زدن نخ دندان می‌کشند، کار درست را انجام می‌دهند؟ دکتر راس می‌گوید: «حقیقت این است که ما هنوز به طور قطع نمی‌دانیم که کدام یک را باید اول از دیگری انجام داد. اگرچه یک مطالعه نشان می‌دهد که نخ دندان کشیدن قبل از مسواک زدن بهترین راه است. بنابراین معمولا توصیه دندان‌پزشکان این است که اول نخ‌دندان بکشید و بعد مسواک بزنید.»
مرحله اول: نخ دندان بکشید
مطالعه‌ای که دکتر راس به آن اشاره می‌کند، تأثیرات نخ دندان کشیدن قبل از مسواک زدن و مسواک زدن قبل از نخ دندان کشیدن را بررسی کرده تا مشخص شود که کدام یک برای سلامت دندان بهتر است. این مطالعه نشان داده است که نخ‌دندان کشیدن در ابتدا به کاهش برخی از انواع پلاکهای دندانی، یک لایه چسبنده که روی دندان‌ها تشکیل می‌شوند، کمک بیشتری می‌کند.
دکتر راس تاکید می‌کند که نخ‌دندان کشیدن برای سلامت دندان‌های شما بسیار مهم است، چون مطالعات مکرر نشان داده که مسواک زدن به تنهایی به ناحیه بین دندان‌ها نفوذ نمی‌کند و در نتیجه نمی‌تواند ذرات غذا را از لابه‌لای دندان‌ها خارج کند. بنابراین اگر پلاکهای ایجاد شده را از بین نبرید، می‌تواند منجر به حفره‌ها یا بیماری پریودنتال (التهابات لثه ای درمان نشده) شود.»
همان مطالعه نشان داده که نخ‌دندان کشیدن ابتدا راه را برای فلوراید موجود در خمیر دندان باز می‌کند تا بتواند بهترین اثر خود را روی دندان‌ها داشته باشد و دندان‌ها را از پوسیدگی محافظت کند.
مرحله دوم: مسواک بزنید
برای رعایت بهتر بهداشت دهان و دندان، باید حداقل دو بار در روز دندان‌های خود را مسواک بزنید و اگر چندین وعده غذایی کوچکتر در طول روز می‌خورید، برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، باید بیشتر مسواک بزنید.
دکتر راس توصیه می‌کند: «حداقل یکی از دو باری که مسواک می‌زنید، باید دو دقیقه کامل طول بکشد.» او توصیه می‌کند: «برای راحتی کارتان روی یک مسواک برقی سرمایه‌گذاری کنید، که دارای یک تایمر داخلی است که به شما می‌گوید چه زمانی دو دقیقه شما تمام شده است و حتما یک خمیر دندان با فلوراید انتخاب کنید.»
مرحله سوم: با دهانشویه غرغره کنید
دهانشویه جایگزینی برای مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن نیست، اما اگر می‌خواهید دهان خود را در حالت تاپ نگه دارید، از دهانشویه حداقل نیم ساعت بعد از مسواک استفاده کنید.
آیا سایر ابزارهای بهداشت دهان موثر هستند؟
نخ‌دندان (Floss picks)
این اختراع ارزان قیمت دارای یک دسته پلاستیکی کوچک برای نگه داشتن و یک تکه نخ دندان کوچک است که در بالای آن محکم شده تا دیگر نیازی نباشد فرد با انگشت‌هایش نخ را نگه دارد و بین دندان‌ها بکشد. دکتر راس می‌گوید: «استفاده از همین نخ دندان‌ها هم بهتر از هیچ است اما به اندازه یک تکه نخی که دور دندان‌ها می‌پیچد و به درستی زیر لثه‌ها قرار می‌گیرد، مؤثر نیست.» با این حال برای کسانی که مهارتی در استفاده از نخ دندان ندارد، بهترین هستند.
نخ دندان آبی (Water flossers)
دستگاه‌های نخ دندان آبی که به واتر جت نیز معروف هستند، دستگاه‌های هستند که با فشار آب خط لثه را هدف قرار می‌دهند. این دستگاه‌ها از یک مجرای باریک، جریان ثابتی از آب را روی لثه‌های شما می‌پاشند. با این کار شما می‌توانید هر چیزی را که بین دندان‌های شما گیر کرده و نخ‌دندان کشیدن و مسواک زدن معمولی نتوانسته آنها را از بین ببرد، از میان دندان‌ها پاک کنید. در واقع این نخ دندان‌های آبی مکملی برای بهداشت دهان و دندان شما هستند و به تنهایی نمی‌توانند جایگزینی برای نخ‌دندان‌های معمولی باشند.
اما این نخ دندان‌های آبی برای برخی افراد می‌توانند مزایای اضافه‌تری داشته باشند:
- افرادی که بریج دندان انجام داده‌اند.
- آنهایی که ایمپلنت کرده‌اند.
- افرادی که فاصله بین دندان‌هایشان زیاد است.
دکتر راس می‌گوید: «وقتی از نخ دندان آبی استفاده می‌کنید، در بسیاری از مواقع می‌بینید که ذرات غذا از لابه‌لای دندان‌های شما خارج می‌شوند، حتی پس از نخ‌دندان کشیدن. این واتر جت‌ها واقعا می‌توانند به کاهش خونریزی لثه و سفت شدن بافت لثه کمک کنند.
زبان شوی‌ها
این دستگاه‌های کوچک دستی به خودی خود ضروری نیستند، اما علاوه بر مسواک زدن زبان، زبان‌شوی‌ها ممکن است به تمیزی بیشتر دهان شما کمک کند.
دکتر راس می‌گوید: «ممکن است برخی از باکتری‌هایی که سولفیت‌ها را آزاد می‌کنند و باعث بوی بد دهان می‌شوند، با شست‌وشوی زبان از بین بروند و به کاهش بوی بد دهان کمک کنند.»
چرا باید قبل از مسواک زدن از نخ دندان استفاده کرد؟
تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از نخ دندان قبل از مسواک زدن، فواید سلامتی بیشتری نسبت به زمانی دارد که ابتدا مسواک بزنید و سپس نخ دندان می‌کشید. با این حال دکتر راس می‌گوید، مهم‌ترین چیز این است که شما هر دو را انجام دهید.
یک مطالعه نشان داده که تنها 41 درصد از آمریکایی‌ها حداقل یک بار در روز نخ دندان می‌کشند و 20 درصد از مردم هرگز نخ دندان نمی‌‌کشند. استفاده از نخ دندان کمک زیادی به سلامت دهان و دندان شما می‌کند که به نوبه خود به سلامت کلی شما هم کمک می‌کند.
به این دلیل که داشتن بهداشت نامناسب دهان می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- بیماری‌های قلبی عروقی، از جمله بیماری عروق کرونر، گرفتگی عروق و سکته مغزی
- اندوکاردیت، التهاب پوشش دریچه‌های قلب یا پوشش داخلی
- عوارض بارداری، از جمله پره اکلامپسی و دیابت بارداری
- عوارض زایمان، از جمله سقط جنین، مرده‌زایی و وزن کم نوزاد هنگام تولد
- پنومونی (عفونت رایج ریه)
در نهایت …
اگر مطمئن نیستید که به درستی نخ‌دندان می‌کشید یا مسواک می‌زنید، خجالت نکشید و نحوه درست انجام آنها را از دندان پزشک خود بپرسید و از او راهنمایی بخواهید. حتی می‌توانید جلوی آنها مسواک بزنید یا نخ‌دندان بکشید تا در صورت نیاز شیوه کار شما را اصلاح کنند.
