برای مشکلات رحم و نازایی به چه کسی مراجعه کنیم؟
مشکلات رحم و نازایی می‌تواند دلایل وراثتی یا اکتسابی داشته باشد. پزشک متخصص زنان، زایمان و نازایی می‌تواند پس از تشخیص دلیل نازایی، روش درمانی مناسبی را ارائه دهد. معمولا پزشکان برای مراجعین زیر ۳۵ سال پیشنهاد می‌کنند که تا یک سال تلاش برای بارداری را ادامه دهند و بعد از آن برای درمان اقدام کنند. اما مراجعین بالای ۳۵ سال باید بعد از ۶ ماه تلاش ناموفق برای بارداری، درمان را شروع کنند. در ادامه نکات کامل‌تری را در این زمینه ارائه داده‌ایم.
چه مشکلاتی منجر به نازایی می‌شود؟
ناباروری دلایل متعددی دارد. با این حال، تشخیص علت دقیق آن می‌تواند دشوار باشد و برخی از زوج‌ها ناباروری غیرقابل توجیه دارند. در ادامه برخی از مشکلات عامل ناباروری زنان را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
مشکلات رحم و نازایی
این مشکلات شامل پولیپ رحم، فیبروم یا چسبندگی (اسکار) در داخل حفره‌های رحم می‌شود. پولیپ‌ها و فیبروم‌ها می‌توانند در هر زمانی خود به خود ایجاد شوند. چسبندگی رحم اغلب پس از جراحی‌هایی مانند کورتاژ اتفاق می‌افتد و به عنوان یکی از عوامل مهم نازایی شناخته می‌شود.
مشکلات لوله‌های فالوپ
شایع‌ترین علت ناباروری زنان، بیماری التهابی لگن (PID) است که به لوله‌های فالوپ مربوط می‌شود. کلامیدیا و سوزاک درمان‌نشده از عوامل مهم ابتلا به PID هستند. آندومتریوز نیز می‌تواند باعث ایجاد زخم درلوله‌های فالوپ شود.
مشکلات تخمک‌گذاری
کاهش تخمک‌گذاری یا تخمک‌گذاری نامنظم دلایل متعددی دارد که از میان آن‌ها می‌توانیم به عدم تعادل هورمونی، اختلال خوردن، مصرف مواد، شرایط تیروئید، استرس شدید و تومورهای هیپوفیز اشار کنیم.
مشکلات تعداد و کیفیت تخمک‌ها
ذخیره تخمک زنان ممکن است قبل از رسیدن به سن طبیعی یائسگی (حدود ۵۱ سالگی) تمام شود. علاوه بر این برخی از تخمک‌ها تعداد کروموزوم‌های نامناسبی دارند و قادر به بارور شدن و تبدیل به یک جنین سالم نیستند. تعداد و کیفیت تخمک‌گذاری بعد از ۳۵ سالگی به تدریج افت کرده و در سن یائسگی به کلی متوقف می‌شود.
تشخیص مشکلات رحم و نازایی
فقط یک پزشک متخصص زنان و زایمان می‌تواند مشکلات مربوط به رحم و نازایی را تشخیص دهد. اگر برای بارداری شدن مشکل دارید و یا فکر می‌کنید که ممکن است نازا باشید، به یک متخصص نازایی مراجعه کنید. نگرانی نداشته باشید؛ بسیاری از افراد با طی کردن روند درمان زیر نظر متخصص، بارداری موفقی داشته‌اند. پزشک برای تشخیص دقیق باید پرونده پزشکی شما را ببیند و نکات زیر را مورد بررسی قرار دهد:
- دوره‌های قاعدگی (طول دوره، میزان خونریزی و …)
- تجربه بارداری یا سقط جنین در گذشته
- درد لگن
- خونریزی یا ترشح غیر معمول واژن
- جراحی‌های قبلی شکم یا لگن
- عفونت‌های قبلی رحم یا واژن، از جمله عفونت‌های مقاربتی (STIs)
پزشک معمولا برای تشخیص دقیق باید معاینه فیزیکی واژن، لگن و دهانه رحم را انجام دهد و سونوگرافی لگن را تجویز کند. همچنین در مواردی لازم است آزمایش‌های دیگری را تجویز کند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
آزمایش خون
نوع آزمایش خون به سابقه سلامتی شما و وضعیتی بستگی دارد که پزشک در حال بررسی آن است. از میان آزمایش‌های خون رایج برای تشخیص نازایی می‌توانیم به آزمایش عملکرد تیروئید، آزمایش‌هایی برای بررسی سطح هورمون‌های دخیل در تخمک‌گذاری و قاعدگی و آزمایش‌های ذخیره تخمدان (تامین تخمک) اشاره کنیم. کاهش ذخایر تخمدان زمانی است که تخمک‌های کمتری در مقایسه با سایر هم‌سن و سال‌های فرد در تخمدان باقی مانده است.
هیستروسالپنگوگرافی (HSG)
پزشک رنگ کنتراست را از طریق دهانه رحم تزریق کرده و نحوه حرکت رنگ را در لوله فالوپ با اشعه ایکس مشاهده می‌کند. این تست، انسداد لوله را بررسی می‌کند.
لاپاراسکوپی
در این آزمایش، پزشک یک ابزار نظارتی کوچک به نام لاپاراسکوپ را در شکم فرد قرار می‌دهد تا به وسیله آن بتواند اندام‌های داخلی را مشاهده کند.
سونوگرافی و ترانس واژینال
سونوگرافی ترانس واژینال نوعی سونوگرافی است که برای بررسی رحم، تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، دهانه رحم و ناحیه لگن تجویز می‌شود. ترانس واژینال به این معنی است که دستگاه سونوگرافی در داخل واژن قرار می‌گیرد.
سونوهیستوگرافی
این آزمایش، پوشش داخلی رحم را برای ارزیابی پولیپ، فیبروم یا سایر ناهنجاری‌های ساختاری مورد بررسی قرار می‌دهد. پزشک برای این کار، تزریق نرمال سالین استریل را انجام می‌دهد تا در طول سونوگرافی ترانس واژینال، دید بهتری از حفره رحم داشته باشد. این آزمایش در برخی از موارد برای بررسی لوله‌های فالوپ تجویز می‌شود.
هیستروسکوپی
در این آزمایش، پزشک یک هیستروسکوپ (دستگاهی نازک با دوربین روی آن) را وارد واژن و دهانه رحم می‌کند و به این ترتیب می‌تواند دید بهتری به داخل رحم داشته باشد و مشکلات آن را بهتر بررسی کند.
درمان مشکلات رحم و نازایی
بعد از تشخیص ناباروری، نوبت ارائه گزینه‌های درمانی می‌رسد. گزینه‌های درمانی بسته به علت نازایی متفاوت است. برخی از روش‌های درمان نازایی عبارتند از:
- جراحی: به افرادی تجویز می‌شود که به دلیل مشکل ساختاری، انسداد یا جای زخم باروری خود را از دست داده باشند.
- داروهای باروری: داروهای باروری برای درمان عدم تعادل هورمون‌ها یا اختلالات تخمک گذاری تجویز می‌شوند.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: این داروها برای درمان عفونت‌های اندام تناسلی تجویز می‌شوند.
- ردیابی تخمک‌گذاری: ردیابی تخمک‌گذاری با ارزیابی مخاط دهانه رحم یا اندازه‌گیری دمای پایه بدن، روشی است که بسیاری از پزشکان برای درمان باروری پیشنهاد می‌کنند.
- برخی از افراد به درمان‌های خاصی مانند تلقیح لقاح داخل رحمی (IUI) یا فناوری‌های کمک باروری (ART) مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) نیاز دارند. فرزندخواندگی و رحم جایگزین نیز از دیگر گزینه‌هایی است که افراد مبتلا به نازایی می‌توانند از آن‌ها برای تشکیل خانواده استفاده کنند.
سخن پایانی
درمان مشکلات رحم و نازایی با توجه به علل زمینه‌ای آن‌ها و توسط پزشک متخصص زنان و زایمان انجام می‌شود. پزشکان دارای تخصص نازایی بهترین گزینه برای مراجعه هستند. از طریق ویزیت آنلاین نیز می‌توانید مشکلات خود را با پزشک مطرح کنید. پزشک برای تشخیص و ارائه درمان به سابقه پزشکی و نتایج آزمایش‌های شما نیاز دارد. در سال‌های اخیر با پیشرفت علم پزشکی، نرخ ناباروری در زنان کاهش پیدا کرده است و افراد بسیاری با مشکلات مادرزادی یا اکتسابی، بارداری موفق داشته‌اند.
