اسکیزوفرنی کاتاتونیایی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

کاتاتونیا اختلالی است که آگاهی فرد از دنیای اطرافش را مختل می‌کند. افراد مبتلا به این عارضه گاهی نسبت به محیط اطراف خود بسیار کم یا اصلا واکنش نشان نمی‌دهند. حتی ممکن است به‌گونه‌ای رفتار کنند که برای خود یا دیگران غیرمعمول، غیرمنتظره یا ناامن باشد. کاتاتونیا می‌تواند عوارض تهدید‌کننده‌ای برای زندگی نیز داشته باشد، اما خوشبختانه با دارو و روش‌های درمانی دیگر تا حدی زیادی قابل‌درمان است. همراه ما باشید چرا که تصمیم داریم در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر درباره چیستی و چگونگی اسکیزوفرنی کاتاتونیایی، عوارض، علائم، شیوه تشخیص و انواع روش‌های درمانی آن به‌طور مفصل صحبت کنیم.

معرفی اسکیزوفرنی کاتاتونیایی

بیماری اسکیزوفرنی بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، به پنج زیرگروه اسکیزوفرنی آشفته، اسکیزوفرنی پارانوئید، اسکیزوفرنی باقی‌مانده، اسکیزوفرنی تمایز نیافته و اسکیزوفرنی کاتاتونیک (Catatonic Schizophrenia) تقسیم می‌شود. در گذشته کاتاتونیا یکی از زیرشاخه‌های اسکیزوفرنی در نظر گرفته می‌شد، زیرا محققان تصور می‌کردند که کاتاتونی فقط در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی رخ می‌دهد. اما امروزه متخصصان دریافته‌اند که کاتاتونیا محدود به اسکیزوفرنی نبوده و می‌تواند با طیف گسترده‌ای از شرایط پزشکی و بیماری‌های روانی مانند اختلال دوقطبی همراه باشد. البته با وجود این نتایج باز هم نمی‌توان کتمان کرد که عارضه کاتاتونی و اسکیزوفرنی بسیار به یکدیگر گره خورده‌اند.

اسکیزوفرنی کاتاتونیایی نوعی اختلال روان حرکتی محسوب می‌شود که به‌طور ویژه بر نحوه حرکت فرد تاثیر می‌گذارد. اکثر افرادی که کاتاتونیا دارند تا حدودی از دنیای اطراف خود آگاه هستند اما غالبا به آنچه در اطرافشان رخ می‌دهد، واکنش نشان نداده یا به‌گونه‌ای واکنش نشان می‌دهند که غیرعادی به‌نظر می‌رسد. بنابراین کاتاتونیا عملکرد مغز و نحوه پردازش و واکنش فرد را مختل کرده و باعث می‌شود واکنش او نسبت به محیط اطرافش به شدت کاهش یابد. 

شخص مبتلا به عارضه کاتاتونی با اینکه توانایی بدنی دارد، اما ممکن است تا مدت‌ها (از ساعت‌ها تا حتی روزها) بدون تحرک و حتی ساکت و بی‌صدا مانند یک مجسمه بماند. همچنین ممکن است گاهی‌اوقات بدون دلیل خاصی حرکات تکانشی، هیجانی یا بیش‌فعالی را از خود بروز دهد. به بیان بهتر، فرد مبتلا به کاتاتونیا ممکن است برای زمان طولانی بی‌پاسخ و بی‌حرکت باشد و گهگاهی آشفته و بی‌قرار به‌نظر برسد. بنابراین کاتاتونیا با ناهنجاری‌های روان حرکتی متعدد و اختلالات رفتاری مرتبط است و بر حرکات، رفتار و توانایی فرد در برقراری ارتباط با محیط اطرافش تاثیر زیادی می‌گذارد. به‌طور خلاصه بارزترین ویژگی‌های اسکیزوفرنی کاتاتونیایی شامل موارد زیر هستند:

• عدم تحرک 
• بروز حرکات غیرعادی 
• اختلال در ارتباط
• ناهنجاری‌های رفتاری

طبق تخمین محققان، کاتاتونیا در درصد کمی از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یعنی چیزی بین ۱۰ درصد تا ۲۵ درصد از آن‌ها اتفاق می‌افتد. همچنین کاتاتونی در ۰.۵درصد تا ۲.۱ درصد از افرادی که مراقبت‌های روان‌پزشکی دریافت می‌کنند، رخ می‌دهد. البته این رقم برای افرادی که به درمان روانی بستری نیاز دارند، به حدود ۱۰ درصد هم می‌رسد. لازم به ذکر است کاتاتونیا معمولا در اواخر نوجوانی یا جوانی شروع شده و با اینکه یک وضعیت مادام‌العمر است، اما درمان مناسب می‌تواند به کاهش علائم آن بسیار کمک کند.

سطوح فعالیت کاتاتونیا

در حالی که اکثر مردم کاتاتونیا را به‌عنوان اختلالی که شامل حرکت بسیار کم یا عدم تحرک است می‌شناسند، اما همیشه روال بیماری به این صورت نیست. کاتاتونیا می‌تواند شامل تغییرات رفتاری ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی، از جمله حرکت تکانشی یا تحرک عجیب‌ و مداوم نیز باشد. از این رو، سطوح فعالیت کاتاتونیا به شرح زیر است:

اسکیزوفرنی کاتاتونیایی چگونه بر بدن تاثیر می‌گذارد؟

کاتاتونیا نحوه عملکرد بخش‌های خاصی از مغز را مختل می‌کند و باعث می‌شود که فرد به حالت کاتاتونیایی برود. مناطقی از مغز که تحت‌تاثیر کاتاتونیا قرار می‌گیرند، آن‌هایی هستند که موارد زیر را مدیریت و کنترل می‌کنند:

• حافظه
• انگیزه
• احساسات
• حرکت
• حواس (بینایی، شنوایی، بویایی، لامسه و چشایی)
• توانایی‌ تفکر و تمرکز (شناختی)
• قضاوت و خودکنترلی (کارکردهای اجرایی)

از آنجایی که کاتاتونیا می‌تواند بسیاری از مناطق مختلف مغز را مختل کند، از این رو طبیعی است که علائم زیادی نیز داشته باشد.

عوارض اسکیزوفرنی کاتاتونیایی چیست؟

اسکیزوفرنی با ویژگی‌های کاتاتونیک اگر درمان نشود می‌تواند مشکلات مختلفی از نظر ماهیت بهداشتی، رفتاری و حتی قانونی را برای فرد ایجاد کند. طبیعتا این مشکلات ممکن است بر هر بخش از زندگی بیمار تاثیر بگذارد. در بخش زیر به عوارض کاتاتونیا اشاره می‌کنیم:

• افسردگی
• سوء تغذیه و کم‌آبی بدن
• ذات‌الریه و آمبولی ریه 
• سکته مغزی
• مشکلات بهداشتی 
• آسیب به خود
• نوشیدن الکل
• مصرف مواد مخدر 
• ناتوانی در یافتن یا حفظ شغل
• فقر و بی خانمانی
• افکار خودکشی و اقدام به آن 
• زندان رفتن
• درگیری‌های خانوادگی جدی
• ناتوانی در تحصیل  
• قربانی یا مرتکب جرم شدن
• مصرف سیگار و ابتلا به بیماری‌های مرتبط با آن

علائم اسکیزوفرنی کاتاتونیایی چیست؟

کاتاتونیا بیش از ۴۰ علامت مختلف دارد که به‌طور کلی به دو گروه تقسیم می‌‌شوند؛ رفتارهایی که فرد را به سمت بی‌تحرکی سوق داده و آن‌هایی که فرد را به بیش‌فعالی تحریک می‌کنند. کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا، (DSM-5)، این لیست ۴۰ عددی علائم کاتاتونی را محدود کرده و اکنون ۱۲ علامت رسمی برای این وضعیت وجود دارد که در بخش زیر به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:

• تحریک‌پذیری (Agitation): فرد بدون هیچ دلیل روشنی به‌گونه‌ای که تحت تاثیر محرک‌های خارجی نیست، ناراحت، بیش‌فعال، سراسیمه و بی‌قرار است.
• کاتالپسی (Catalepsy): با سفتی عضلات و ثابت بودن وضعیت بدن بدون توجه به محرک‌های خارجی مشخص می‌شود.
• اکولالیا (Echolalia): فرد صداها یا کلماتی را که شخص دیگری می‌گوید تکرار می‌کند.
• اکوپراکسی (Echopraxia): بیمار حرکات یا رفتارهای شخص دیگری را تقلید یا منعکس می‌کند.
• کج و معوج کردن صورت (Grimacing): برای بیان درد و بیزاری شدید، فرد صورت خود را به شکلی زشت، کج و کوله می‌کند.
• رفتارگرایی (Mannerism): فرد حرکات معمولی را به روشی غیرعادی و اغراق‌آمیز انجام می‌دهد.
• موتیسم یا لالی انتخابی (Mutism): فرد توانایی تکلم دارد، اما وقتی در معرض موقعیت‌ها، مکان‌ها یا افراد خاصی قرار می‌گیرد (یک یا چند مورد از آن‌ها به‌عنوان محرک عمل می‌کند)، قادر به صحبت کردن نیست.
• منفی‌گرایی یا عدم پاسخگویی به محرک‌های خارجی (Negativism): فرد بدون هیچ دلیل منطقی به اتفاقی که در اطرافش می‌افتد، واکنش نشان نمی‌دهد یا در برابر آنچه در اطرافش اتفاق می‌افتد مقاومت نمی‌کند.
• ژست گرفتن عجیب‌و‌غریب (Posturing): فرد در موقعیت خاصی (مانند بالا نگه داشتن پا یا قسمتی از بدن برخلاف جاذبه) قرار دارد، که اغلب برای افرادی که دچار کاتاتونیا نیستند آزاردهنده است. 
• حرکات تکراری بدون دلیل (Stereotypy): فرد حرکات تکراری که به نظر هدفی ندارند (مانند بازی با انگشت، مالیدن بدن و بالا انداختن شانه) را انجام می‌دهد.
• بی‌حوصلگی یا عدم ارتباط فعال با محیط (Stupor): زمانی است که فرد بیدار است اما به آنچه در اطرافش اتفاق می‌افتد، واکنش نشان نمی‌دهد. این افراد اغلب به محرک‌های دردناک مانند نیشگون گرفتن نیز پاسخ نمی‌دهند.
• انعطاف‌پذیری مومی یا مقاومت خفیف (Waxy flexibility): منجر به کاهش پاسخ به محرک‌ها و تمایل به ماندن در وضعیت بی‌تحرک می‌شود (فرد در برابر تلاش برای حرکت دادن خود مقاومت می‌کند).

کاتاتونی بدخیم چیست؟

در برخی موارد، کاتاتونی ممکن است عوارض کشنده‌ای داشته باشد که در این هنگام به آن کاتاتونی بدخیم می‌گوییم. این وضعیت باعث دیس‌آتونومی یا نوروپاتی اتونومیک (زمانی که سیستم عصبی خودمختار آنطور که باید کار نمی‌کند) می‌شود. از آنجا که سیستم عصبی خودمختار فرآیندهای خودکار بدن مانند ضربان قلب و فشار خون را کنترل می‌کند، رخداد دیس‌اتونومی می‌تواند عوارض مرگباری به‌همراه داشته باشد. از این رو در صورت بروز این شرایط، فرد به مراقبت فوری پزشکی نیاز پیدا می‌کند. علائم اسکیزوفرنی کاتاتونیایی بدخیم شامل موارد زیر است:

• افزایش خطرناک دمای بدن و تب (هیپرترمی)
• ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)
• تعریق (دیافورز)
• فشار خون ناپایدار
• سیانوز (وضعیتی است که در آن اکسیژن کم خون باعث می‌شود مناطقی از پوست، به‌خصوص پوست اطراف لب‌ها و ناخن‌های دست، آبی‌رنگ شود)

علت اسکیزوفرنی کاتاتونیایی چیست؟

عارضه کاتاتونی در بیماران روانپزشکی بسیار مشاهده می‌شود و ممکن است با اوتیسم نیز رخ دهد. این ارتباط به این ایده کمک می‌کند که کاتاتونیا از ناهنجاری در سیگنال‌دهی انتقال‌دهنده‌های عصبی، به‌ویژه در گانگلیون‌های پایه و مناطق قشر مغز ناشی می‌شود. در واقع، محققان بر این باورند که در اسکیزوفرنی همراه با کاتاتونی، مغز سیگنال‌های حرکتی عضلات را آن‌طور که باید مدیریت نمی‌کند و احتمالا در بخش‌هایی از آن مانند هیپوتالاموس و پیش‌مغز (که بر حرکات بدن نظارت دارند)، فعالیت غیر معمول وجود دارد که باعث شده فرد رفتار غیرعادی از خودش نشان دهد. 

با اینکه کاتاتونیا اغلب در بزرگسالان دیده می‌شود، اما در کودکان نیز کاتاتونی ممکن است به دلیل یک اختلال رشدی، از جمله ناتوانی ذهنی همراه باشد. این سندرم معمولا با اختلالات خلقی، شرایط عصبی ناشی از مصرف داروها و همچنین عفونت نیز همراه است. اگر فردی سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی کاتاتونیایی داشته باشد، احتمال ابتلا به این بیماری نیز برای او بیشتر می‌شود. 

علاوه‌بر آن، تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل مختلفی از جمله مصرف الکل یا مواد مخدر می‌توانند باعث علائم کاتاتونیک در برخی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی شوند. البته همین امر در مورد برخی داروهای ضد روان‌پریشی یا داروهایی که برای درمان یک اختلال روانی زمینه‌ای دیگر تجویز می‌شوند نیز صادق است. گاهی‌اوقات هم در غیاب تمام موارد گفته‌شده اینطور به‌نظر می‌رسد که این عارضه می‌تواند خودبه‌خود برای فرد ایجاد شود. 

با تمام این توضیحات می‌توان گفت زیربنای عصبی کاتاتونیا هنوز نامشخص است و ممکن است با توجه به سایر مشکلات سلامتی که همزمان با این بیماری رخ می‌دهد، متفاوت باشد. از این رو، علت اسکیزوفرنی کاتاتونیک هنوز دقیقا مشخص نیست و با وجود تقریبا ۱۵۰ سال مطالعه و ذکر دلایلی چون عدم تعادل شیمیایی در مغز تا علل ژنتیکی که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند، کارشناسان هنوز دقیقا نمی‌دانند که چرا کاتاتونیا برای افراد اتفاق می‌افتد. به همین دلیل، متخصصان فقط می‌توانند به سایر شرایطی که ممکن است شامل کاتاتونیا باشد اشاره کنند:

چگونگی تشخیص اسکیزوفرنی کاتاتونیایی

تشخیص اسکیزوفرنی کاتاتونیایی مستلزم آن است که حداقل دو مورد از علائم اصلی اسکیزوفرنی و حداقل سه مورد از ۱۲ علائم کاتاتونیا برای پزشک محرز شود. پزشک متخصص با استفاده از ترکیبی از روش‌ها و رویکردها، علائم این بیماری را تشخیص می‌دهد. این اقدامات شامل معاینه فیزیکی، معاینه عصبی، آزمایشات، اسکن تصویربرداری و موارد دیگر است. پزشک در طول معاینه عصبی کارهای زیر را انجام می‌دهد:

• متخصص رفلکس‌ها، واکنش‌ها و نحوه پاسخ (یا پاسخ ندادن) فرد به دنیای اطراف را بررسی می‌کند. 
• سپس از یک ابزار ارزیابی استاندارد که معمولا مقیاس رتبه‌بندی بوش-فرانسیس کاتاتونیا (BFCRS) است، برای ارزیابی وجود یا عدم وجود کاتاتونی و درجه شدت آن استفاده می‌کند. 
• هنگامی که وجود کاتاتونیا شناسایی شد، به دلیل آنکه کاتاتونیا همیشه با شرایط روانپزشکی یا پزشکی دیگری همراه است، متخصص به دنبال شناسایی علت رخداد کاتاتونیا می‌رود.

زمانی‌که متخصص به شرایط فرد مشکوک می‌شود، آنگاه آزمایش‌های زیر را تجویز می‌کند:

اسکیزوفرنی کاتاتونیایی چگونه درمان می‌شود؟

درمان کاتاتونیا معمولا بستگی به شرایطی دارد که همراه با آن اتفاق می‌افتد. به‌عبارتی، اگر کاتاتونیا با یک بیماری پزشکی یا عصبی رخ دهد، در صورتی که درمانی برای این بیماری وجود داشته باشد، با انجام آن اثرات کاتاتونیا نیز اغلب معکوس می‌شود. سایر رویکردهای درمانی، زمانی بیشترین شانس موفقیت را دارند که همراه با شرایط سلامت روان اتفاق بیفتند. 

دو راه اصلی برای درمان اسکیزوفرنی کاتاتونیک وجود دارد: داروها و درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور. البته درمان‌های دیگری مانند تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال نیز در دسترس هستند، اما تحقیقات بیشتری برای درک اینکه آیا این روش‌ها به اندازه کافی برای استفاده گسترده موثر هستند یا خیر، لازم است.

داروها

بنزودیازپین‌ها داروی اولیه برای درمان کاتاتونیا هستند. این داروها که می‌توانند اضطراب و وحشت شدید یا تشنج را تسکین دهند، اغلب در معکوس کردن اثرات کاتاتونیا نیز بسیار موثر و ایمن عمل می‌کنند. بین ۶۰ تا ۹۰ درصد از افراد مبتلا به کاتاتونیا در صورت درمان با بنزودیازپین‌ها بهبود می‌یابند. آلپرازولام (داروی ضد اضطراب) و لورازپام (مورد استفاده برای درمان صرع و اضطراب) از بنزودیازپین‌های انتخابی هستند اما داروهای دیگری مانند کلونازپام، دیازپام و زولپیدم نیز موثر عمل می‌کنند. پزشکان می‌توانند این داروها را به صورت انفوزیون از طریق خطوط داخل وریدی (IV)، تزریقی یا به شکل قرص تجویز کنند.

همچنین ممکن است پزشک داروهای دیگری مانند تثبیت‌کننده‌های خلق و خو، داروهای ضد روان‌پریشی و داروهایی مانند ممانتین یا لیتیوم را نیز در صورتی که برای فرد مناسب باشد، تجویز کند. با اینکه این داروها می‌توانند به شرایط اسکیزوفرنی کاتاتونیایی کمک کنند، اما معمولا جز درمان‌های اولیه نیستند. در واقع، این موارد پس از بهبود علائم اولیه کاتاتونیا، برای تسکین سایر علائم مفید هستند؛ خصوصا آنکه داروهای ضد روان‌پریشی می‌توانند باعث تبدیل کاتاتونیا به کاتاتونی بدخیم یا سندرم بدخیم نورولپتیک شوند. 

درمان با شوک الکتریکی

الکتروشوک تراپی (ECT) شامل عبور جریان الکتریکی بسیار خفیف از طریق پوست و جمجمه به ناحیه‌ای از مغز است. ارسال جریان الکتریکی خفیف باعث تشنج مختصر و تغییراتی در فعالیت مغز می‌شود. برخلاف چیزی که برخی فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی آن را به تصویر می‌کشند، درمان ECT در حالی اتفاق می‌افتد که فرد تحت بیهوشی عمومی قرار دارد؛ بنابراین بیماران در تمام مدت تراپی در خواب عمیق بوده و هیچ دردی را احساس نمی‌کنند. البته این درمان می‌تواند فرد را با سردرگمی و از دست دادن موقت حافظه مواجه کند.

ECT روشی ایمن و بسیار موثر است و تقریبا به همه افراد مبتلا به کاتاتونیا کمک می‌کند. به‌طوری که می‌تواند علائم فرد را به نصف کاهش داده یا حتی به‌طور کلی از بین ببرد. ECT درمان اصلی و نجات‌بخش برای افرادی است که مبتلا به کاتاتونی بدخیم هستند. همچنین این روش برای افرادی که در آن‌ها کاتاتونیا به استفاده از داروها پاسخی نمی‌دهد، بسیار موثر عمل می‌کند. بنابراین الکتروشوک تراپی به‌جز در موارد شدید، نوعی درمان خط دوم به حساب می‌آید.

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال

در روش تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS)، دستگاهی روی سر فرد قرار می‌گیرد که با ارسال پالس مغناطیسی، باعث می‌شود تا سلول‌های عصبی مغز فعال شوند. برخی بر این باورند که روش TMS بهتر از ECT جواب داده و می‌تواند مناطق خاصی از مغز فرد را هدف قرار دهد. همچنین باعث ایجاد مشکلات کمتری در ارتباط با تفکر و حافظه می‌شود. اما همانطور که پیش‌تر گفتیم، TMS روشی جدیدتر از ECT است و به همین دلیل تحقیقات بیشتری نیاز است تا مشخص شود این روش تا چه اندازه می‌تواند خوب باشد.

روان درمانی

در اینجا هدف از روان درمانی کمک به افرادی است که مشکلات سلامت روانی مرتبط با کاتاتونیا دارند. بدین صورت که روان درمانی به آن‌ها یاد می‌دهد چگونه با پزشک خود برای مدیریت بهتر وضعیتی که در آن قرار دارند، همکاری کنند. گاهی‌اوقات روان درمانی با درمان دارویی ترکیب می‌شود تا مهارت‌های مقابله‌ای و نحوه برخورد با موقعیت‌های استرس‌زا به فرد آموزش داده شود. 

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اسکیزوفرنی کاتاتونیایی، انواع روش‌های درمانی از جمله داروها، روان درمانی و عوارض آن‌ها، می‌توانید از سرویس اسنپ‌دکتر استفاده کنند. استفاده از این سرویس، امکان دریافت مشاوره آنلاین پزشکی و روانشناسی را برای تمامی افراد به سادگی مهیا می‌کند.

عوارض جانبی درمان کاتاتونیا

عوارض جانبی و احتمالی روش‌های درمانی کاتاتونیا بسته به نوع درمان انتخابی، داروهای مصرفی و هر گونه بیماری دیگری که فرد دارد، می‌تواند متفاوت باشد. به همین دلیل، پزشک متخصصی که فرد مبتلا به اسکیزوفرنی کاتاتونیایی را درمان می‌کند، بهترین شخصی است که می‌تواند عوارض جانبی یا محتمل را به‌خوبی توضیح دهد.

مدت زمان بهبودی پس از درمان

با شرایطی مانند کاتاتونیا، مدت زمان بهبودی برای هر فرد متفاوت است. در این مورد نیز پزشکان به دلیل آگاهی از تمام شرایط و سابقه پزشکی فرد، بهترین کسانی هستند که می‌توانند اطلاعات موردنیاز در مورد بهبودی را در اختیارشان قرار دهند. اما می‌توانیم بگوییم که:

• بنزودیازپین‌ها معمولا به سرعت تاثیر خود را می‌گذارند. هنگامی‌که این داروها به صورت داخل وریدی تجویز می‌شوند، بسیاری از افراد در عرض ۱۰ تا ۱۵ دقیقه شروع به بهبود می‌کنند. زمانی که فرد داروها را به صورت قرصی مصرف می‌کند نیز معمولا اثربخشی آن‌ها بین۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
• ECT نیز می‌تواند به سرعت روی فرد اثر بگذارد. به‌طوریکه برخی افراد ممکن است در عرض چند دقیقه تا چند ساعت پس از درمان شروع به بهبودی کنند. لازم به ذکر است برخی بیماران چند بار در هفته و آن هم به مدت چند هفته ECT دریافت می‌کنند و بعضی ممکن است تا زمان مشاهده علائم بهبودی، نیاز به درمان‌ روزانه داشته باشند.

پیشگیری از اسکیزوفرنی کاتاتونیایی

همانطور که گفتیم محققان هنوز دلیل بروز کاتاتونیا را دقیقا نمی‌دانند و این وضعیت به‌طور غیرقابل پیش‌بینی اتفاق می‌افتد. از این رو، نمی‌توان از آن جلوگیری کرد یا حتی خطر وقوع آن را کاهش داد. تنها می‌توان این نکته را در نظر داشت که اگر فرد به نوعی بیماری روانی مبتلا بوده و دارو مصرف می‌کند، این احتمال وجود دارد که در صورت عدم مصرف خودسرانه داروها، خطر ابتلا به کاتاتونیا افزایش یابد.

چشم انداز اسکیزوفرنی کاتاتونیایی چیست؟

کاتاتونیا (به جز کاتاتونیای بدخیم که می‌تواند کشنده باشد) معمولا به خودی خود تهدیدکننده زندگی نیست. اما با این حال، با افزایش خطر مرگ ناشی از شرایطی که بواسطه عدم تحرک فرد بوجود می‌آید، (مانند آمبولی ریه، ذات‌الریه و سکته مغزی) مرتبط است. خوشبختانه، استفاده از بنزودیازپین‌ها و ECT نرخ موفقیت بسیار بالایی داشته و بدان معناست که این عارضه تا حدود زیادی قابل‌درمان است. شایان ذکر است افراد مبتلا به اختلالات خلقی مانند اختلال دوقطبی و اختلال افسردگی ماژور، نسبت به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، بهتر به درمان‌ پاسخ می‌دهند.

تشخیص و درمان اسکیزوفرنی کاتاتونیایی

کاتاتونیا یک سندرم رفتاری و روانی پیچیده است که با حرکات غیرطبیعی، بی‌حرکتی، گوشه‌گیری و گاهی رفتارهای هیجانی و بیش‌فعال همراه است. از علائم اسکیزوفرنی کاتاتونیایی می‌توانیم به سکوت اختیاری، پاسخ کُند، خیره شدن، منفی‌گرایی، بی‌حوصلگی، تکرار طوطی‌وار گفتار شخص دیگر و انجام مکرر حرکات عجیب‌و‌غریب اشاره کنیم. از آنجا که افراد مبتلا به کاتاتونیا معمولا به دنیای اطراف خود پاسخ کافی نداده و بی‌تحرک هستند، به‌طور معمول نمی‌توانند از خود مراقبت کنند. 

این افراد در معرض خطرات متعددی از قبیل کم‌آبی، سوتغذیه و همچنین خطر سکته مغزی، آمبولی ریه و حتی آسیب رساندن به خودشان هستند. عدم تعادل برخی انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز که به‌طور بالقوه منجر به عملکرد غیرطبیعی آن می‌شود، ممکن است در بروز این اختلال دخیل باشد. اسکیزوفرنی کاتاتونیایی گاهی واقعا خطرناک است، اما معمولا با داروهایی مانند بنزودیازپین، الکتروشوک و روان درمانی تا حدود زیادی قابل‌درمان است.