آیا تومور کارسینوئید خطرناک است؟
با انواع تومورهای کارسینوئید و روش‌های درمان آن آشنا شوید
تومور کارسینوئید نوعی سرطان است. اما برخلاف انواع دیگر سرطان، ممکن است چندین بخش از بدن را درگیر کند. بسته به این که کدام بخش از بدن فرد درگیر این بیماری شود، علائم مختلفی بروز پیدا می‌کند که از میان آنها می‌توانیم به درد شکم یا سرفه‌های خشک اشاره کنیم. در ادامه این مطلب توضیحات بیشتری را در مورد تومورهای کارسینوئید (Carcinoid Tumors)، علائم و نحوه درمان آنها ارائه خواهیم داد.
تومورهای کارسینوئید و علل بروز آنها
این تومورهای سرطانی معمولا به آرامی رشد می‌کنند و اغلب پزشکان در مراحل اولیه قادر به تشخیص آنها هستند. بنابراین هر چه اطلاعات بیشتری درباره این بیماری کسب کنیم، روند درمان ساده‌تر خواهد شد. علل ابتلا به انواع تومور کارسینوئید، هنوز به طور کامل مشخص نیست؛ اما برخی عوامل، ریسک ابتلا به این بیماری را بالاتر می‌برند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
بیماری‌های ژنتیکی
در صورت ابتلا به بیماری نئوپلازی غدد درون‌ریز متعدد نوع ۱ (MEN1) ممکن است فرد به تومورهای کارسینوئید مبتلا شود. این بیماری به صورت ژنتیکی به فرزندان منتقل می‌شود. حدود ۱۰ درصد از تومورها به دلیل بیماری MEN1 هستند. بیماری دیگری به نام نوروفیبروماتوز نوع ۱ (Neurofibromatosis 1) نیز می‌تواند از عوامل بروز این تومورها باشد.
نژاد، جنسیت، سن
نژادهای آفریقایی-آمریکایی بیشتر از سفیدپوستان در معرض ابتلا به انواع تومور کارسینوئید هستند. همچنین زنان بیشتر از مردان به این نوع از سرطان مبتلا می‌شوند. این تومورها بیشتر در افراد با سنین بین ۴۰ تا ۵۰ سال تشخیص داده می‌شود.
بیماری‌های زمینه‌ای
در صورت ابتلا به بیماری‌هایی مانند کم‌خونی خطرناک یا سندرم زولینگر-الیسون (ZES) که روی میزان تولید اسید معده فرد مبتلا تغییراتی ایجاد می‌کند، احتمال ابتلا به تومور کارسینوئید در معده بیشتر است.
علائم ابتلا به تومورهای کارسینوئید
وقتی تومورهای کارسینوئیدی روی سلول‌های سازنده هورمون در بدن تشکیل می‌شوند، تومورها می‌توانند از خود موادی شبیه به هورمون بسازند. این مشکل علائم مختلفی را ایجاد می‌کند که بسته به بخشی از بدن که درگیر تومور شده است، متفاوت خواهد بود. برای مثال، اگر تومورها در دستگاه گوارش تشکیل شده باشند، ممکن است علائم زیر پدیدار شود:
- احساس درد در شکم
- اسهال
- یبوست
- احساس تهوع یا استفراغ
- تنفس سخت
- مشاهده خون در مدفوع
- کاهش وزن
همانطور که گفتیم تومورهای کارسینوئید بسته به محل تشکیل، علائم متفاوتی را ایجاد می‌کنند. اگر فرد به تومور کارسینوئید ریه مبتلا شده باشد، ممکن است علائمی مانند سرفه را تجربه کند و این سرفه ممکن است با مخاط خونی همراه باشد. همچنین ممکن است هنگام نفس کشیدن، صدای سوت بشنود که به آن خس‌خس سینه می‌گویند.
اگر فرد چندین سال به این نوع از سرطان مبتلا باشد، ممکن است به وضعیتی به نام سندرم کارسینوئید (Carcinoid syndrome) مبتلا شود. این بیماری با علائمی همراه است که با آزادسازی هورمون‌های خاص در جریان خون، خود را نشان می‌دهد. ممکن است در صورت خود قرمزی یا گرگرفتگی احساس کنید و یا تعریق بیش از حد داشته باشید. همچنین ممکن است مشکلات زیر را تجربه کنید:
- اسهال
- احساس تنگی نفس یا خس‌خس سینه
- ضربان قلب شدید
- کاهش وزن
- احساس ضعف جسمانی
- افزایش رشد موهای زائد روی صورت و بدن
نحوه تشخیص تومورهای کارسینوئید
این نوع از سرطان در بیشتر موارد به صورت تصادفی تشخیص داده می‌شود. پزشک ممکن است طی یک آزمایش برای بیماری‌های دیگر، تومور را تشخیص دهد. اما اگر به قصد تشخیص سرطان کارسینوئید به پزشک مراجعه شود، ممکن است پزشک از روش‌های زیر برای تشخیص این بیماری استفاده کند.
بیوپسی یا بافت‌برداری
در این روش پزشک برخی از سلول‌ها را از بدن بیرون می‌آورد و آنها را برای تشخیص سرطان، زیر میکروسکوپ مشاهده می‌کند. همچنین ممکن است آزمایش‌هایی برای ژن‌ها یا پروتئین‌های خاص انجام شود تا تشخیص دقیق‌تری ارائه شود.
آزمایش خون و ادرار
پزشک ممکن است برای بررسی هورمون‌ها و سایر مواردی که باعث بروز تومورهای کارسینوئید می‌شوند (مانند سروتونین یا HIAA-5) آزمایش خون یا ادرار تجویز کند.
آندوسکوپی فوقانی
یک لوله نازک انعطاف‌پذیر به نام آندوسکوپ (Endoscope) به پزشک کمک می‌کند که تومورهای مری، معده و روده کوچک را ببیند. این لوله از طریق دهان وارد بدن می‌شود تا نمای دستگاه گوارش را نشان دهد.
کلونوسکوپی
کلونوسکوپی (Colonoscopy) یک راه بسیار عالی برای تشخیص بیماری‌های مربوط به روده و دستگاه گوارش است و برای تشخیص تومورهای کارسینوئید نیز کاربرد خوبی دارد. در این آزمایش، پزشک لوله باریکی را از طریق مقعد وارد بدن می‌کند تا از این طریق بخش‌هایی از دستگاه گوارش مانند روده بزرگ و راست روده، بزرگنمایی شوند. ممکن است برای بررسی بیشتر، از قسمت‌‌های مشکوک نمونه‌برداری کرده و آنها را زیر میکروسکوپ مشاهده کند.
آندوسکوپی کپسولی
آندوسکوپی کپسولی (Capsule endoscopy) یک روش جدید برای تشخیص بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش است. در این آزمایش، فرد قرصی را می‌بلعد که درون آن یک دوربین تعبیه شده است. دوربین داخل بدن تصاویری را از تمام روده کوچک به پزشک ارائه می‌دهد و پزشک می‌تواند محل تشکیل تومورهای کارسینوئید را تشخیص دهد.
سی تی یا توموگرافی کامپیوتری
توموگرافی کامپیوتری (CT) یک آزمایش تشخیصی با دقت بالاست. در این روش، اشعه ایکس با قدرت بالا تصاویر دقیقی را از داخل بدن ارائه می‌دهد و پزشک بر اساس آنها می‌تواند تومور را اندازه‌گیری کند. همچنین می‌تواند ببیند که آیا تومورهای کارسینوئیدی به کبد یا غدد لنفاوی رسیده‌اند یا خیر. برای کمک به نشان دادن تصویر واضح‌تر از تومور، ممکن است بیمار، رنگ مخصوصی را به صورت مایع نوشیدنی یا تزریق وریدی دریافت کند.
MRI یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی
در این آزمایش با استفاده از آهنرباهای قدرتمند و امواج رادیویی، تصاویر واضحی از اندام‌ها و ساختارهای داخلی بدن ارائه داده می‌شود. MRI می‌تواند تومور را در بدن اندازه‌گیری کند. درست مانند سی تی اسکن، ممکن است برای ایجاد تصویر واضح‌تر به دریافت رنگ مخصوص به صورت نوشیدنی یا تزریق وریدی نیاز باشد.
اشعه ایکس
اشعه ایکس (X-ray) یک روش آزمایشی پرکاربرد برای تشخیص انواع تومور سرطانی است. در این آزمایش، پزشک برای مشاهده ساختارهای داخل بدن از اشعه X استفاده می‌کند. این آزمایش برای تشخیص تومور کارسینوئید در ریه نیز کاربرد دارد. قبل از انجام آزمایش ممکن است لازم باشد بیمار مایعی حاوی ماده شیمیایی به نام باریم را بنوشد تا دیدن تومور برای پزشک آسان‌تر شود.
اسکن رادیونوکلئید
اسکن رادیونوکلئید (Radionuclide) برای تشخیص بیماری‌هایی مانند تیروئيد کاربرد دارد. پیش از انجام آزمایش، مقدار کمی از یک ماده رادیواکتیو از طریق رگ وارد بدن می‌شود. این ماده جذب تومورهای کارسینوئیدی می‌شود. این آزمایش می‌تواند نشان دهد که تومور در کجای بدن گسترش یافته است.
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم کارسینوئید، دچار عوارض قلبی می‌شوند. پزشک ممکن است پیشنهاد کند که فرد به یک متخصص قلب مراجعه کند و یا هر ۲ تا ۳ سال یک بار چکاپ‌های لازم را برای سلامت قلب خود انجام دهد.
انواع تومورهای کارسینوئید و نحوه درمان آنها
به محض اینکه پزشک تشخیص دهد فرد به کدام نوع از انواع تومور کارسینوئید مبتلاست و این تومورها در کدام بخش از بدن قرار دارند، باید درمان آغاز شود. ممکن است به جراحی و برداشتن تمام یا بخشی از تومور نیاز باشد. این موضوع به این بستگی دارد که سرطان، کدام بخش از بدن را درگیر کرده است. در ادامه با انواع تومورهای کارسینوئید و روش‌های درمان آنها آشنا خواهید شد.
تومورهای کارسینوئید دستگاه گوارش
برای درمان این تومورها به جراحی نیاز است. به این شکل که با ایجاد یک برش روی پوست، تومور به همراه مقداری از بافت اطراف آن از بدن خارج می‌شود. اگر تومور در راست روده باشد، ممکن است پزشک از روشی به نام فولگوریشن (Fulguration) استفاده کند. در این روش، از جریان الکتریکی برای گرم کردن و تخریب تومور استفاده می‌شود.
برخی از تومورهای کوچک معده، دوازدهه (Duodenum) و رکتوم را می‌توان با آندوسکوپ خارج کرد. برای تومورهای بزرگتر، پزشک ممکن است بخشی از معده، کولون یا رکتوم را همراه با غدد لنفاوی مجاور نیز بردارد.
تومورهای کارسینوئید ریه
برای درمان این تومورها، جراح ممکن است قسمت‌هایی از راه هوایی بالا و پایین ریه را بردارد. به این عمل برداشتن اسلیو (Sleeve resection) می‌گویند. راه هوایی بعد از جراحی دوباره وصل می‌شود. اگر تومور بزرگ باشد، جراح ممکن است یک تکه از ریه یا تمام آن را بردارد. ممکن است پزشک برای جلوگیری از گسترش تومور، برخی از غدد لنفاوی را نیز از بدن خارج کند.
تومور کارسینوئید کبد
در صورت گسترش سرطان در این بخش از بدن، ممکن است پزشک بافت‌برداری را تجویز کند. همچنین عمل برداشتن کبد در برخی از شرایط توسط پزشک تجویز می‌شود.
درمان تومورهای کارسینوئید بدون عمل جراحی
پزشک ممکن است روش‌های درمانی دیگری را به جای جراحی تجویز کند. این روش‌ها برای مواقعی که جراحی لازم نباشد یا خطرناک و غیر ممکن باشد، توسط پزشک پیشنهاد می‌شوند که برخی از آنها عبارتند از:
- پرتودرمانی که در آن از اشعه ایکس پرقدرت برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
- شیمی‌درمانی که در آن داروهایی برای توقف رشد سلول‌های سرطانی توسط پزشک تجویز می‌شود. این داروها به صورت خوراکی یا تزریقی دریافت می‌شوند.
- کموآمبولیزاسیون که برای درمان تومور کارسینوئید کبد کاربرد دارد. در این روش، داروهای شیمی‌درمانی به صورت مستقیم از طریق قرار دادن یک لوله به نام کاتتر درون رگ، به قلب می‌رسند. این دارو از جریان خون به سمت تومور جلوگیری می‌کند.
- هورمون درمانی که از تولید هورمون‌های اضافی توسط تومورهای کارسینوئید جلوگیری می‌کند.
- ایمونوتراپی که برای تقویت سیستم ایمنی بدن و مقاوم کردن آن در برابر سرطان کاربرد دارد.
- رادیو آمبولیزاسیون که روش دیگری برای درمان کارسینوئید کبد است. در این روش دانه‌های رادیواکتیو ریز در نزدیکی کبد به خون تزریق می‌شود. این دانه‌ها در رگ‌ها گیر کرده و طی چند روز با تولید اشعه، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند.
- درمان هدفمند که در آن داروهایی برای هدفگیری ژن‌ها، پروتئین‌ها و مواد دیگر مختص سرطان را هدف قرار می‌دهند. برخی از این داروها با متوقف ساختن رشد رگ‌های خونی جدید که عامل بقای تومورها هستند، به از بین رفتن تومورها کمک می‌کنند.
آیا تومورهای کارسینوئید کشنده هستند؟
بیشتر سرطان‌های کارسینوئید به کندی رشد می‌کنند. در بسیاری از موارد، بیمارانی که تومورهای کوچک گسترش نیافته دارند با جراحی تومور درمان می‌شوند؛ این تومورهای کوچک باعث سندروم کارسینوئید نمی‌شوند. برای تومورهایی که تا حدودی بزرگتر هستند و به بافت‌های موضعی و غدد لنفاوی گسترش یافته‌اند، اما هنوز می‌توان آنها را با جراحی از بین برد، میانگین شانس زنده ماندن افراد بین ۸ تا ۲۳ درصد متغیر است.
حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از بیماران مبتلا به تومورهای کارسینوئید، معمولا حداقل ۵ سال پس از تشخیص زنده می‌مانند. حتی در مواردی که تومور از روده کوچک گسترش یافته (متاستاز) و برداشتن کامل آن غیرممکن است، داده‌های قدیمی نشان می‌دهد که حدود نیمی از بیماران به طور متوسط ۵ سال زنده مانده‌اند. درمان‌های جدیدتر ممکن است بقای طولانی‌تر و بهبود کیفیت زندگی را ارائه دهند.
برای کارسینوئیدهای آتیپیک که تهاجمی‌تر از تومور کارسینوئید معمولی هستند و سریع‌تر پخش می‌شوند، پیش‌آگهی نامشخص‌تر است. کارسینوم‌های نورواندوکرین (Neuroendocrine carcinomas) یک نوع نادر و بدخیم‌تر تومور هستند که پیش‌آگهی ضعیفی دارند و می‌توانند کشنده باشند.
نکته آخر
بیماری‌هایی که روند رشد پایینی دارند، فرصت بیشتری برای درمان به ما می‌دهند و با شناخت در مراحل اولیه، کنترل آنها راحت است. در این مطلب با علائم، راه‌های تشخیص و درمان انواع تومورهای کارسینوئید آشنا شدیم. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر می‌توانید به مشاوره آنلاین با پزشکان و متخصصان فعال در اسنپ‌دکتر اعتماد کنید. یکی از مهمترین مزایای استفاده از مشاوره آنلاین اسنپ‌دکتر، دسترسی ساده به پزشک متخصص و صرفه‌جویی در زمان است و مشکلات دریافت نوبت سریع در مراجعه حضوری را ندارد.
