گُل یا ماری جوانا یکی از مواد مخدری است که مصرف آن در میان جوانان بسیار شایع شده است. بسیاری به دلیل عدم آگاهی از این ماده مخدر، بر این باور هستند که مصرف آن اعتیادآور نیست و امکان ترک آن بسیار آسان است. در این مقاله از مجله پزشکی اسنپ‌دکتر به معرفی این ماده مخدر، تاثیرات آن بر مغز و بدن و عوارض و خطرات سوء مصرف آن پرداخته‌ایم.
ماری جوانا یا گل چیست؟
ماده مخدر ماری جوانا که با نام‌های مختلف وید، علف و گُل نیز شناخته می‌شود، از گیاه سبز رنگی به نام کانابیس (شاهدانه) تولید می‌شود. به طور کلی این گیاه در سه نوع مختلف در سراسر جهان رشد می‌کند اما خاستگاه و مبدأ اصلی رشد و پرورش آن کشورهای آسیای شرقی است. با این حال رشد و پرورش این گیاه هیچ محدودیت مکانی ندارد.
بر اساس مطالعات انجام شده، سرعت رشد و پرورش گل و ماری جوانا در تمامی جوامع در حال گسترش است و دلیل آن ارزان قیمت بودن این ماده مخدر نسبت به دیگر مخدرها همچون هروئین و کوکائین است.
مواد مخدری که از گیاه کانابیس تولید می‌شود
گیاه کانابیس از جمله گیاهانی است که از تمامی قسمت‌های آن برای تهیه انواع مواد مخدر استفاده می‌شود. هر یک از مواد مخدر تولید شده تاثیرات متفاوتی در مصرف‌کننده دارد. تاثیراتی که این گیاه بر روی بدن دارد به سبب وجود مقادیری از تتراهیدروکانابینول (thc) است که در گل، برگ و ساقه این گیاه وجود دارد. این مواد مخدر عبارت است از:
- گُل یا ماری جوانا: این مواد مخدر ترکیبی از گل، برگ و ساقه این علف است که به صورت خشک شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. میزان thc موجود در آن ۶ درصد است.
- سینسمیلا: تاثیر این ماده به مراتب بیشتر از ماری جوانا است و فاقد هر گونه گرده زدایی است. میزان thc موجود در آن ۱۳ درصد است.
- روغن حشیش: این روغن از رزین حشیش به دست می‌آید و میزان thc آن ۴۰ درصد است.
- حشیش: این مواد مخدر شناخته شده از رزین ترشح شده به واسطه این گیاه حاصل می‌شود و تاثیر آن بر بدن فرد مصرف‌کننده بسیار زیاد است. میزان thc موجود در این مواد مخدر ۴۰ درصد است.
آیا گُل اعتیادآور نیست؟
تبلیغات مکرر و فریب دهنده افراد سودجو این باور اشتباه را ایجاد کرده است که گُل یک ماده گیاهی و ارگانیک است که مصرف آن باعث وابستگی و اعتیاد نمی‌شود. اما پزشکان به این ادعا اینگونه پاسخ می‌دهند که گل بخشی از یک گیاه است و اگر گیاه خود دارای مواد شیمیایی خاصی باشد، گل این گیاه نیز دارای همان خواص شیمیایی است. در نتیجه ماری جوانا یا گُل که از ترکیب گل، برگ و ساقه گیاه شاهدانه است و به صورت خشک شده مورد استفاده قرار می‌گیرد، دارای مواد شیمیایی روانگردان است و مصرف آن می‌تواند باعث وابستگی و اعتیاد شود.
آیا ماری جوانا مصرف درمانی دارد؟
به طور کلی در برخی از کشورها از نوعی کانابیس به عنوان دارو استفاده می‌شود. این ماده بر روی مغز و سایر اندام‌ها تاثیرگذار است و می‌تواند سبب آزادسازی دوپامین شود و علائم و نشانه برخی بیماری‌های خاص را در افراد برطرف کند. در برخی از کشورها با تجویز پزشک از این مخدر به عنوان دارو برای بهبود علائم این بیماری‌ها استفاده می‌شود:
- بهبود حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی
- درمان گرفتگی و اسپاسم عضلات
- بهبود و درمان سردردهای شدید
- درمان بیماری‌های التهابی مربوط به روده مانند کرون
- فیبرومیالژیا
- آلزایمر
- گلوکوم
- رفع مشکلات و اختلالات تغذیه‌ای همچون بی‌اشتهایی عصبی
- افسردگی شدید
نکته: مصرف گیاه کانابیس یا فراورده‌های آن برای بهبود علائم بیماری‌های ذکر شده باید طبق دستور پزشک متخصص باشد و مقدار، دوز دارو و نحوه مصرف آن به صورت دقیق توسط پزشک تعیین شود. در غیر این صورت نه تنها علائم بیماری بهبود نمی‌یابد بلکه فرد به مشکلات و آسیب‌های جدی و جبران ناپذیر ناشی از مصرف این دارو دچار خواهد شد.
ماری جوانا چطور مصرف می‌شود؟
مصرف گل یا ماری جوانا به صورت کشیدنی و به شکل سیگار است. یکی از روش‌های رایج برای مصرف این ماده مخدر، حبس دود این مخدر در ریه است.
با مصرف ماری جوانا چه اتفاقی در بدن می‌افتد؟
همان طور که گفته شد در بخش‌های مختلف گیاه کانابیس ساتیوا انواع مختلفی از کانابینوئید موجود است که آنها در شمار مواد شیمیایی هستند و روی گیرنده‌های بدن اثراتی مستقیم بر جای می‌گذارند. یکی از تغییرات و تاثیرات این مواد شیمیایی آزادسازی انتقال‌دهنده‌های عصبی است.
کانابینوئید در داخل بدن ساخته می‌شود و گیرنده‌های آن در نقاط مختلف بدن به چشم می‌خورد و می‌توانند در تنظیم خوردن، خوابیدن، فراموشی، استراحت کردن و غیره تاثیر مهمی داشته باشند. تاثیرات چشمگیر این محرک روانی از thc منشا می‌گیرد و به هر اندازه این مقادیر بیشتر باشد ماری جوانا قوی‌تر و تاثیر آن نیز به مراتب بیشتر است.
مراحل تاثیرگذاری مخدر ماری جوانا در بدن
- پس از کشیدن گل این مولکول از ریه به خون وارد می‌شود.
- سپس از خون به گیرنده‌های کانابینوئید در سراسر بدن راه می‌یابد و در خلال چند ثانیه به گیرنده‌های مغز منتقل می‌شود و اثرگذاری آن در زمانی حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه به اوج می‌رسد و علائم روانی آن شروع می‌شود.
- در مرحله بعد گیرنده‌های کانابینوئید فعال می‌شوند و دوپامین عمل آزادسازی خود را آغاز می‌کند. در این مرحله است که با مصرف thc به صورت مکرر دوپامین آزاد می‌شود.
نکته قابل توجه این است مصرف این ماده فرد را تحریک می‌کند که به صورت مجدد به آن روی آورد. چنانچه بدن این ماده را به صورت مداوم و منظم مورد استفاده قرار دهد اعتیاد و وابستگی فرد به مصرف بیشتر می‌شود و ناگزیر است که این مخدر را در دوزهای بیشتری مصرف کند و یا خود را نیازمند به مصرف مواد مخدری قوی‌تر می‌کند.
- در نهایت thc به کبد می‌رسد و از طریق ادرار و مدفوع از بدن خارج می‌شود.
نکته: تاثیر گل ۲ الی ۳ ساعت در بدن باقی می‌ماند و به صورت تدریجی خارج می‌شود.
اثرات موقتی مصرف مخدر گُل در احساسات فرد
یکی از اثرات مخدر گل بر فرد مصرف‌کننده این است که به صورت عمیق بر پدیده‌ها متمرکز می‌شود و متفکرانه به آنها می‌اندیشد.
احساساتی که ممکن است فرد پس از مصرف گل یا ماری جوانا با آنها مواجه شود عبارت است از:
- طولانی شدن زمان و غافل شدن از آن: یکی از عوارض مصرف این ماده مخدر این است که افراد گمان می‌کنند دقیقه ها همچون ساعت می‌گذرند و افراد بر این باورند برای انجام کارها زمان زیادی در اختیار دارند.
- احساس سردرگم بودن و بلعیده شدن: از دیگر احساساتی که افراد پس از مصرف این مخدر با آن مواجه هستند احساس فراموشی و سردرگمی است که در این مرحله افراد نمی‌دانند در چه مکانی قرار گرفته‌اند.
- احساس کاهلی و بی‌اراده شدن در انجام امور: فرد احساس می‌کند ماهیچه‌های او سست شده و توان انجام هیچ کاری را ندارد. نکته قابل توجه این است در این زمان تنها خواب است که می تواند حال فرد را خوب کند.
- افزایش انرژی در برخی امور: پس از مصرف گل یا ماری جوانا افراد انگیزه بیشتری برای انجام برخی امور خلاقانه دارند و احساس پنجگانه آنها تقویت می‌شود و احساس سرخوشی را تجربه می‌کنند.
مصرف گُل چه خطراتی برای سلامت روان فرد دارد؟
برخی از عواقب و مضرات مصرف ماری جوانا بر سلامت روان فرد مصرف کننده، عبارتند از:
- چیزی برای از دست دادن وجود ندارد: از عواقب مصرف گل برای افراد این است که گویی در دنیا هیچ چیزی برای او مهم نیست و بر این باور هستند که گذر ایام کار خود را می‌کند و آدمی بر زندگی بی تاثیر است.
- ابتلا به بیماری پارانوئید: از عوارض مصرف گل ابتلا به بیماری و اختلال پارانوئید است که در طی این بیماری افراد مصرف کننده نسبت به همه اطراف خود مظنون هستند.
- از دست دادن حافظه کوتاه مدت: کاهش حافظه می‌تواند از اثرات منفی مصرف گل باشد که در برخی حالات ممکن است برای فرد آزار دهنده باشد.
- از دست دادن اعتماد به نفس: این افراد اعتماد به نفس خود را در اجتماع و در برخورد با دیگران از دست می‌دهند که این امر سبب می‌شود خود را از چشم دیگران مخفی کنند.
مصرف ماری جوانا و تاثیر مخرب آن بر بدن
هر ماده مخدری دارای عوارض جانبی خاصی است و بر بخش‌های خاص از بدن تاثیر می‌گذارد که این نکات برای گل نیز صدق می‌کند.
عوارض شدید:
- خستگی شدید
- گیجی
- احساس ترس بیش از حد
- احساس فراموشی
- اختلال در یادگیری
- اختلال در تصمیم‌گیری
- کاهش انسجام در حرکات و اعضای بدن
- بروز شک و اضطراب
- بروز توهم
عوارض مزمن:
- افزایش گرایش فرد به مصرف سایر ماده‌های مخدر
- ابتلا به بیماری‌های ریوی
- کاهش حافظه در نوجوانان
- کاهش توانایی تصمیم‌گیری در حل مسائل
- افزایش افسردگی
- بروز سرطان بیضه
- بروز سکته قلبی
- افزایش ناباروری
نکته: بر اساس مطالعات انجام شده بر روی این ماده مخدر افرادی که سن آنها کمتر از ۲۵ سال است تاثیر این ماده بر روی مغز آنها به مراتب بیشتر است و در برخی اوقات ممکن است سبب کوچک شدن مغز آنها شود. به طور کلی به هر اندازه مصرف گل منظم‌تر و طولانی‌تر باشد عوارض آن بیشتر و جبران ناپذیرتر خواهد بود.
مصرف گل به همراه این داروها خطرناک است
این ماده مخدر چنانچه با برخی از داروهای شیمیایی به صورت همزمان مصرف شود، می‌تواند خطرات جانی به همراه داشته باشد. از جمله:
- آنتی هیستامین: سبب بروز خواب آلودگی شدید در فرد می‌شود.
- داروهای ضد افسردگی همچون آمفتامین‌ها: ضربان قلب را به شدت افزایش می‌دهد و اختلالات قلبی ایجاد می‌کند.
- داروی ضد تشنج تئوفیلین: متابولیسم خون را افزایش می‌دهد و نیاز به دارو در فرد بیشتر می‌شود.
آیا اعتیاد به ماری جوانا در آزمایش مشخص می‌شود؟
برخی از آزمایش‌ها از جمله آزمایش پیش از ازدواج می‌تواند اعتیاد فرد را به مواد مخدر از جمله ماری جوانا (گُل) را تشخیص دهد اما باید بدانید تشخیص آن تا حد زیادی بستگی به مقدار مصرف و طول دوره مصرف ماده مخدر گل دارد. به عبارتی چنانچه فرد به صورت روزانه و منظم و مکرر گل یا ماری جوانا مصرف کند تاثیر آن به مدت ۹۰ روز در بدن باقی می‌ماند و هر گونه آزمایشی می‌تواند اعتیاد به آن را تشخیص دهد.
به عنوان مثال:
- فردی که سه روز در هفته این مخدر را مصرف کند تا سه روز مصرف آن در آزمایش مشخص می‌شود.
- فردی که بیش از چهار روز در هفته این مخدر را مصرف کند تا ۵ الی ۷ روز بعد، مصرف این مخدر از طریق آزمایش مشخص می‌شود.
- فردی که به صورت روزانه این مخدر را مصرف کند تا ۱۰ الی ۱۵ روز بعد از مصرف، اعتیاد به این مخدر در آزمایش مشخص می‌شود.
- فردی که به صورت مکرر و در چندین مرتبه در روز این مخدر را مصرف کند بیش از ۳۰ روز بعد، اعتیاد به این مخدر در آزمایش او مشخص می‌شود.
چطور فرد مصرف‌کننده ماری جوانا را تشخیص دهیم؟
هر چند تشخیص دقیق اعتیاد به مصرف هر ماده مخدری تنها از طریق انجام آزمایش امکان‌پذیر است اما اطلاع از علائم و نشانه‌های مصرف ماده مخدر گل در رفتار فرد مصرف کننده می‌تواند به ما کمک کند تا احتمال مصرف را در فرد تشخیص دهیم.
علائم و نشانه های مصرف گل یا ماری جوانا:
مصرف مخدر گل در افراد با علائمی همراه است که می‌توان با مشاهده آن در فرد تا حدودی مصرف این ماده مخدر را تشخیص داد، برخی از آنها عبارت است از:
- افزایش اشتها
- خنده‌های بی دلیل
- بی‌حوصلگی
- کم طاقتی
- تمایل به انزوا و گوشه گیری
- بیخیالی
چه افرادی ممکن است در معرض مصرف ماری جوانا قرار گیرند؟
نوجوانان و جوانان از مهم‌ترین گروه‌‌های آسیب‌پذیر از این ماده مخدر هستند. و مصرف‌کنندگان اصلی این ماده مخدر را تشکیل می‌دهند. بسیاری از نوجوانان و جوانان به دلیل آگاه نبودن از پیامدها و مخاطرات مصرف این ماده، برای رهایی از برخی از مشکلات و چالش‌های زندگی درگیر اعتیاد می‌شوند. احتمال گرایش به مصرف مخدر گل در افرادی که با مشکلات خانوادگی، طلاق، حوادث استراس‌زا و افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند، بیشتر است.
سخن پایانی
اگر فردی را در نزدیکان خود می‌شناسید که این ماده مخدر را مصرف می‌کند و نیاز به کمک برای ترک آن دارد، می‌توانید از روانشناسان و پزشکان اسنپ‌دکتر کمک بگیرید. کافی است وارد سوپر اپ اسنپ شوید، «پزشک و روانشناس» را لمس کنید. از میان روانشناسان و پزشکان، متخصص مورد نظر خود را انتخاب کنید و از او مشاوره آنلاین دریافت کنید.
