کمبود کلسیم در بارداری چه خطراتی برای مادر دارد؟
کمبود کلسیم در دوران بارداری یک اتفاق نادر است و معمولاً به دلیل کمبود شدید رژیم غذایی و اختلالات غده پاراتیروئید رخ می‌دهد. اگر یک زن باردار سطح کلسیم پایینی داشته باشد، ممکن است به سلامت نوزاد و مادر آسیب برساند. اگرچه هیپوکلسمی در بارداری اغلب گزارش نشده است، اما در موارد کم کاری پاراتیروئید و در مادران با نارسایی شدید رژیم غذایی رخ می‌دهد. هیپوکلسمی در دوران بارداری می‌تواند مشکلات متعددی را برای مادر و جنین ایجاد کند. این بیماری با اختلالات فشار خون بالا همراه است و می‌تواند خطر مشکلات متعددی مانند پره اکلامپسی و اختلالات رشد جنین را افزایش دهد. در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر به خطرات ناشی از کمبود کلسیم در دوران بارداری پرداخته‌ایم.
سطح کلسیم بر بسیاری از فرآیندهای خارج سلولی و درون سلولی تأثیر می‌گذارد. همچنین یک کوفاکتور مهم برای ترشح هورمونی در اندام‌های غدد درون ریز است. برای عملکرد بهینه و طبیعی این فرآیندها، غلظت کل کلسیم سرم باید به طور معمول در محدوده بسیار باریک ۸.۵ و ۱۰.۵ میلی گرم در دسی لیتر (۲.۱۲ تا ۲.۶۲ میلی مول در لیتر) حفظ شود.
علائم کمبود کلسیم در بارداری
کمبود کلسیم در مراحل اولیه ممکن است علائمی نداشته باشد. با پیشرفت مشکل، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افسردگی
- توهمات
- اسپاسم عضلانی
- ناخن‌های ضعیف و شکننده
- شکستگی آسان استخوان‌ها
- از دست دادن حافظه یا سردرگمی
- گزگز و بی‌حسی در پاها، دست‌ها و صورت
اگر نوزاد تازه متولد شده سطح کلسیم پایینی داشته باشد، ممکن است علائم زیر را دارد:
- بی‌قراری
- تشنج
- تغذیه ضعیف
- کند شدن تنفس
- ضربان قلب تندتر از طبیعی
کمبود کلسیم در زنان
کمبود کلسیم عوارض متعددی در زنان از مرحله جنینی تا سالمندی پس از یائسگی دارد زیرا بدن در طول جهش رشد، بارداری و شیردهی نیاز به کلسیم را افزایش داده است. بنابراین مصرف ناکافی کلسیم می‌تواند مشکلات متعددی را به خصوص در کودکان و نوجوانان در حال رشد ایجاد کند. این می‌تواند منجر به توقف رشد شود و کاهش اوج تراکم استخوان خطر ابتلا به پوکی استخوان را در مراحل بعدی زندگی افزایش می‌دهد.
کمبود کلسیم در دوران بارداری و شیردهی
کلسیم کل سرم به طور معمول در طول بارداری کاهش می‌یابد، بنابراین یک رژیم غذایی مناسب و متعادل برای مادر بسیار مهم است، زیرا رژیم باید نیازهای تغذیه‌ای معمول زنان و همچنین نیازهای جنین در حال رشد را تامین کند و مادر را قادر می‌سازد تا ذخایر مواد مغذی و مواد مغذی خود را حفظ کند.
بسیاری از تغییرات فیزیولوژیکی در طول بارداری رخ می‌دهد که منجر به افزایش گلبول‌های قرمز و حجم پلاسما و کاهش ریز مغذی‌ها و پروتئین‌های در گردش مواد مغذی متصل می‌شود. در اکثر کشورهای در حال توسعه، تغذیه نامناسب همراه با تغییرات فیزیولوژیک معمول بارداری می‌تواند منجر به کمبود ریز مغذی‌ها شود. مانند کمبود کلسیم، که می‌تواند اثرات مضری بر سلامت استخوان داشته باشد زیرا استخوان بیشتر کلسیم بدن را ذخیره می‌کند و جایگزین از دست دادن مایعات خارج سلولی می‌شود.
زنان زمانی که سابقه هیپوکلسمی دارند در معرض خطر هستند و مجبورند بدن خود را تحت فشار قرار دهند تا نیازهای طبیعی مادر را با نیازهای اضافی کلسیم در دوران بارداری و شیردهی تامین کنند.
چرا سطوح پایین کلسیم در دوران بارداری اتفاق می‌افتد؟
کلسیم یکی از مواد معدنی ضروری در دوران بارداری است. این به رشد ساختارهای حیاتی کودک از جمله استخوان‌ها و مفاصل (اسکلت) کمک می‌کند. در دوران بارداری، نیاز به کلسیم افزایش می‌یابد و اگر رژیم غذایی کمبود کلسیم داشته باشد، ممکن است باعث کاهش سطح کلسیم شود. به همین دلیل، پزشک ممکن است مکمل‌های کلسیم را در دوران بارداری توصیه کند. با این حال، مقدار زیاد و کم کلسیم در بدن شما می‌تواند عوارضی ایجاد کند.
کودک در حال رشد برای رشد استخوان ها، دندان‌ها و کل اسکلت به کلسیم نیاز دارد. همچنین برای نوزاد ضروری است:
- قلب
- اعصاب
- ماهیچه‌ها
- هورمون‌ها
نوزاد تمام کلسیم مورد نیاز برای رشد را از بدن مادر در دوران بارداری می‌گیرد. بنابراین، برای حفظ سلامت خود و کودکتان باید هر روز کلسیم توصیه شده را مصرف کنید. اگر کلسیم کافی مصرف نکنید، ممکن است عوارضی ایجاد کند. علاوه بر این، اگر کلسیم کافی مصرف نکنید، بدن شما کلسیم شما را به کودک می‌دهد. عدم جایگزینی کلسیم ممکن است باعث ضعیف شدن استخوان‌ها و افزایش خطر شکنندگی استخوان‌ها در آینده شود.
درمان سطوح پایین کلسیم ممکن است شامل گلوکونات کلسیم داخل وریدی و سپس مکمل‌های کلسیم خوراکی باشد. مصرف مکمل‌های کلسیم باعث رشد منظم مادر و نوزاد می‌شود. دوز مناسب مکمل‌های کلسیم به جلوگیری از عوارض سطح کلسیم کم یا زیاد کمک می‌کند.
عوارض کمبود کلسیم در دوران بارداریدر بیشتر موارد، ممکن است عوارض عمده‌ای را تجربه نکنید. موارد رایج در مادر و نوزاد عبارتند از:
- تولد زودرس
- مشکلات قلبی
- اشتهای ضعیف
- رشد آهسته نوزاد
- وزن کم هنگام تولد
- گرفتگی عضلات پا و عضلات
- فشار خون بالا در دوران بارداری
- سوزن سوزن شدن و بی‌حسی در انگشتان
- نوزاد کلسیم کافی در استخوان دریافت نمی‌کند.
- عوارض مصرف بیش از حد کلسیم در دوران بارداری
سطح کلسیم بالا در غذاها نادر است. تنها در صورت مصرف بیش از حد مکمل‌ها ممکن است. مصرف بیشتر کلسیم ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- یبوست
- سنگ کلیه
- ضربان قلب نامنظم
مصرف کلسیم و مقدار مصرف
نکاتی در مورد مصرف مکمل‌های کلسیم:
- این قرص را روزانه به طور همزمان مصرف کنید.
- تمام دستورالعمل‌های روی برچسب نسخه را دنبال کنید.
- این قرص به صورت خوراکی، یک یا چند بار، با یا بدون غذا یا طبق تجویز پزشک در دسترس است.
- بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را ناگهانی قطع نکنید. آن را کمتر یا بیشتر مصرف نکنید و یا بیشتر از آنچه پزشک تجویز کرده است مصرف نکنید. حتی اگر احساس خوبی دارید استفاده از آن را قطع نکنید.
- اگر یک دوز کلسیم را فراموش کردید، به محض به یاد آوردن دوز فراموش شده را مصرف کنید. با این حال، اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید و به دوز بعدی برنامه ریزی شده ادامه دهید. برای جبران دوز فراموش شده دوز دوز مصرف نکنید.
دوز کلسیم برای رفع کمبود در دوران بارداری
دوز در بارداری عبارت است از:
زنان بالای ۱۸ سال: ۱۰۰۰ میلی گرم در روز
زنان ۱۸ساله و کمتر: ۱۳۰۰ میلی گرم در روز
هنگام مصرف کلسیم چه عوارضی را می‌توان انتظار داشت؟
مانند سایر داروها، کلسیم ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند، اگرچه بعید است که برای همه اتفاق بیفتد. با این حال، مهم است که از عوارض جانبی احتمالی آن آگاه باشید. عوارض جانبی بسیار شایع آن شامل یبوست و ناراحتی معده است. علاوه بر آن عوارض جانبی رایج آن عبارتند از:
- ضعف
- سردرد
- استفراغ
- خستگی
- حالت تهوع
- افزایش تشنگی
- از دست دادن اشت‌ها
- تغییرات خلق و خوی
- کاهش وزن غیر معمول
- درد عضلانی یا استخوانی
- افزایش تکرر ادرار به خصوص در شب
- مقدار اسیدی که معده شما تولید می‌کند را افزایش دهید.
چه کسانی نباید کلسیم مصرف کنند؟
در صورت داشتن شرایط زیر قبل از شروع مصرف کلسیم به پزشک خود اطلاع دهید:
- سنگ کلیه
- اختلالات کلیوی
- بیماری‌های قلبی
- پرکاری پاراتیروئید
- سندرم سوء جذب
- سارکوئیدوز (بیماری ریوی)
- سابقه خانوادگی سنگ کلیه
- هیپرکلسمی، سطح کلسیم بالا در خون
- هیپرکلسیوری، سطح کلسیم بالا در ادرار
- سندرم زولینگر-الیسون (بیماری پانکراس)
- آکلرهدریا (اسید معده کم یا بدون اسید معده)
قبل از مصرف کلسیم با پزشک خود مشورت کنید اگر:
- به هر داروی دیگری حساسیت دارید.
- شما به کلسیم یا هر یک از ترکیبات آن حساسیت دارید یا به هر نوع حساسیت دیگری دارید.
- شما در حال مصرف هر داروی دیگری هستید، باردار یا در حال شیردهی هستید یا قصد بارداری دارید.
- در حال مصرف هرگونه دارو، داروهای بدون نسخه، محصولات گیاهی یا مکمل‌های غذایی هستید.
هنگام مصرف مکمل‌های کلسیم از چه داروهایی باید اجتناب کرد؟
علاوه بر این، برخی از داروهای خاص ممکن است در عملکرد آن اختلال ایجاد کنند و بنابراین ممکن است مصرف آن ایمن نباشد. بعضی از آنها شامل موارد زیر هستند:
- دیگوکسین
- لووتیروکسین
- استراموستین
- سلولز سدیم فسفات
- دیورتیک‌های تیازیدی
- محصولات بدون نسخه/گیاهی
- بیس فسفونات‌ها مانند آلندرونات
- اتصال دهنده‌های فسفات، مانند استات کلسیم
- آنتی بیوتیک‌های تتراسایکلین، مانند مینوسیکلین و داکسی سایکلین
- آنتی بیوتیک‌های کینولون، مانند لووفلوکساسین و سیپروفلوکساسین
این ممکن است فهرست جامعی نباشد و سایر داروها ممکن است با کلسیم تداخل داشته باشند. لطفاً در صورت مصرف هر یک از داروهای ذکر شده در بالا به پزشک خود اطلاع دهید.
