استیل سالیسیلیک اسید که با نام آسپرین شناخته می‌شود، دارویی برای کاهش درد، تب و التهاب است. آسپرین دارویی ضد درد و غیرمخدر است که کاربردهای متعددی دارد. این دارو گاهی برای درمان و پیشگیری از بروز حملات قلبی، سکته‌های مغزی و درد در قفسه سینه استفاده می‌شود. این دارو با مهار سیکلواکسیژناز، اثرات ضد التهابی دارد. همچنین این فرآیند با مهار تولید آنتی‌بادی و آزاد شدن هیستامین با آنتی‌ژن اعمال می‌شود. تثبیت نفوذپذیری مویرگ‌ها نیز به واسطه‌ی واکنش‌های ایمونولوژیکی صورت می‌گیرد. بسیاری از پزشکان این دارو را برای افرادی که به منظور درمان بیماری کرونا آمپول رمدسیویر دریافت کرده‌اند، تجویز می‌کنند. در ادامه این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر با این دارو بیشتر آشنا شوید.
موارد مصرف استیل سالیسیلیک اسید
استیل سالیسیلیک اسید با ترکیباتی که در خود دارد، باعث شُل شدن رگ‌های خونی می‌شود و از انسداد عروق بر اثر لختگی خون جلوگیری می‌کند. لخته شدن خون در رگ یکی از عوامل اصلی سکته قلبی و مغزی است. از طرفی، مصرف دارو در بین افرادی که مبتلا به سردردهای میگرنی هستند نیز بسیار رایج است. با این حال، استفاده‌ی خودسرانه از آسپرین می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی شود و بهتر است برای مصرف آن از پزشک راهنمایی گرفت.
موارد مصرف آسپرین شامل کاربردهای متعددی است. این دارو برای درمان دردهای خفیف تا متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرد. سردرد، دیسمنوره (قاعدگی دردناک)، میالژی (سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمن) و دردهای دندانی از جمله دردهایی هستند که در موارد خفیف آنها، آسپرین تجویز می‌شود.
درد و التهاب در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید (نوعی اختلال التهابی مزمن) و اوستئوآرتریت (نوعی بیماری که منجر به تحلیل رفتن غضروف مفاصل می‌شود) نیز گاهی با استفاده از آسپرین درمان می‌شود. همچنین این دارو برای کاهش تب اندیکاسیون نیز مصرف دارد. آسپرین به دلیل اثرات ضدپلاکتی که دارد برای درمان اولیه اختلالات کاردیوواسکولار (قلبی و عروقی) به کار می‌رود.
برخی از رایج‌ترین موارد استفاده‌ی آسپرین به این شرح است:
- دردهای خفیف تا متوسط
- تب
- بیماری‌های التهابی
- جلوگیری از لخته شدن خون
- ورم مفاصل
- درد عادت ماهیانه
عوارض جانبی آسپرین
عمده عوارضی ناشی از مصرف آسپرین، سیستم قلبی و عروقی بیمار را تحت تاثیر قرار میدهد. آریتمی قلبی، افت فشار خون و تاکی‌کاردی (تُندتپشی) از جمله عوارض جانبی این دارو هستند. سیستم اعصابی مرکزی نیز ممکن است در معرض عوارض این دارو باشد. آژیتاسیون (بی‌قراری روانی)، اِدم مغزی (تجمع آب در فضای داخل یا خارج سلولی در مغز)، گیجی، خستگی، سردرد، افزایش دمای بدن، بی‌خوابی و عصبانیت از عوارضی هستند که به سیستم عصبی وارد می‌شوند. این دارو در بعضی از افراد ممکن است باعث بروز حساسیت پوستی می‌شود و منجر به راش پوستی و کهیر می‌شود. کم‌آبی بدن، افزایش قند خون، افزایش پتاسیم و سدیم خون و بروز نوسانات در ترشح انسولین از دیگر عوارض جانبی بلندمدت این دارو هستند.
عوارض آسپرین بر دستگاه گوارشی شامل زخم معده، سوء هاضمه، درد اپی گاستر، گاستریت، فرسایش دستگاه گوارش، تهوع، درد معده و استفراغ است. استفاده‌ی دراز مدت و بی‌رویه از آسپرین ممکن است باعث کمبود آهن، اختلالات انعقاد خون، انعقاد داخلی عروقی منتشر و خون‌ریزی شود. نارسایی کلیه، نکروز کلیه پاپیلاری، افزایش کراتینین سرم از عوارضی هستند که در سیستم کلیوی اتفاق می‌افتند. اثرات استیل سالیسیلیک اسید بر دستگاه تنفسی نیز منجر به بروز بیماری‌های متعدد خواهد شد. آسم، تنگی نفس، برونکواسپاسم، هایپرونتیلاسیون، ادم حنجره، آلکالوز تنفسی و افزایش سرعت تنفس از عوارض آن هستند.
موارد احتیاط مصرف آسپرین
بیماران مبتلا به آسم، آلرژی، آسیب‌های کلیه و کبد، اولسر پپتیک (زخم معده) و مواردی که بدن فرد دچار کم آبی شدید شده است باید در مصرف آسپرین احتیاط کنند. افراد مبتلا به بیماری هموفیلی و بیماری‌های دستگاه گوارشی از مصرف آسپرین منع شده‌اند. همچنین آسپرین یک گزینه‌ی درمانی خوب برای کودکان مبتلا به بیماری‌های خفیف نیست. در کودکان زیر 12 سال لازم است از فرآورده‌هایی که شامل مواد مشابه با آسپرین هستند استفاده کرد. چراکه مصرف داروی آسپرین باعث افزایش احتمال خون‌ریزی در این افراد می‌شود. همچنین زنان در دوران شیردهی و بارداری باید در مصرف این دارو احتیاط کنند.
تداخلات دارویی آسپرین
تداخلات دارویی آسپرین نیز همچون عوارض آن زیاد هستند. به همین دلیل باید در مصرف آسپرین، نهایت دقت و توجه را به کار گرفت. مشخصات کلی تداخلات دارویی آس اس آ شامل موارد زیر است:
- بروز بیماری کلیه یا نفروپاتی ناشی از مسکن‌ها
- خاصیت ضدپلاکتی
- اتصال به کاتیون‌های چندظرفیتی
- افزایش خطر خون‌ریزی
- کاهش عملکرد کلیوی
- اسیدوز متابولیک
- ترکیبات حساس به (PH) ادرار
داروهایی که بهتر است از مصرف همزمان آنها با آسپرین پرهیز کرد:
- دکس ایبوپروفن
- دکس کتوپروفن
- فلوکتافنین
- واکسن ویروس آنفولانزا
- کتورولاک
- ماسیمورلین
- اوماستاکسین
- سولفین پیرازون
- اوروکیناز
- واکسن‌های حاوی ویروس آبله‌مرغان
داروهایی که با مصرف همزمان با آسپرین اثرشان کم می‌شود:
- مهارکننده‌های آنزیمی
- بنزبرومارون
- کاریسوپرودول
- دکس کتوپروفن
- هیالورونیداز
- لزینوراد
- دیورتیک های لوپ
- ماسیمورلین
- مولتی ویتامین‌ها/ فلوراید (حاوی ویتامین‌های آ، دی و ای)
- مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، ای، فاقد آهن)
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- پروبنسید
- سینکالید
- اسپیرونولاکتون
- سولفین پیرازون
- تیکاگرلور
- تیلودرونات
کاهش اثرات آسپرین توسط داروها
- الکل
- کورتیکواستروئید
- دکس ایبوپروفن
- دکس کتوپروفن
- فلوکتافنین
- کتورولاک
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- سوکروفریک اکسی هیدروکسید
افزایش اثرات دارویی توسط آسپرین
- داروهای دارای خاصیت ضد پلاکت
- داروهای کاهنده قند خون
- آجمالین
- آلندرونات
- مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین
- داروهای ضد انعقاد، آپیکسابان
- بمیپارین
- مهارکننده‌های آنزیم کربنیک انهیدراز
- کاریسوپرودول
- سفالوتین، کلاژناز
- کورتیکواستروئید ها
- دابیگاتران اتکسیلات، دئوکسی کولیک اسید
- دکس ایبوپروفن
- دکس کتوپروفن
- ادوکسابان
- انوکساپارین
- سدیم تیومالات طلا
- هپارین
- ایبریتومومب تیوکستان
- متوترکسات
- نیکوراندیل
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- اوبینوتوزومب
- اوماستاکسین
- پرالاترکسات
- ریواروکسابان
- سالیسیلات ها
- تالنیفلومات
- تیوپنتال
- داروهای ترومبولیتیک
- تیکاگرلور
- اوروکیناز
- فرآورده‌های والپروات
- واکسن‌های حاوی ویروس آبله‌مرغا
- آنتاگونیست های ویتامین کا
افزایش اثرات آسپرین توسط داروها
- آکالابروتینیب
- داروهای دارای خاصیت ضد پلاکت
- الکل (اتیل)
- آمونیوم کلراید
- بلاک کننده‌های کانال کلسیمی (غیردی‌هیدروپیریدینی)
- داساتینیب
- امولسیون روغنی (با پایه روغن ماهی)
- فلبیناک
- فلوکتافنین
- جینکوبیلوبا
- گلوکزآمین
- ایبروتینیب
- واکسن ویروس آنفولانزا
- اینوترسن، کتورولاک
- لیماپروست
- دیورتیک های لوپ، مولتی ویتامین/ فلوراید (حاوی ویتامین‌های آ، دی و ای)
- مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، دی، ای، کا، فولات و آهن)
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- اسیدهای چرب امگا ۳
- پنتوسان پلی سولفات سدیم
- پنتوکسی فیلین
- پتاسیم فسفات
- آنالوگ‌های پروستاسیکلین
- مهارکننده‌های باز جذب سروتونین
- تیپراناویر
- داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای
- ویتامین ای
- زانوبروتینیب
علائم اورودز آسپرین
عمده‌ترین علائم اوردوز آسپرین شامل کم‌شنوایی موقت، تنشج و کما هستند. در صورت بروز این علائم سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
فراموش کردن مصرف دارو
مصرف آسپرین برنامه‌ی مشخصی ندارد. در صورتی که از برنامه‌ی خاصی تبعیت می‌کنید، در صورت فراموش کردن مصرف، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. از دو برابر کردن دوز بعدی به منظور جبران دوز فراموش شده، اجتناب کنید.
نحوه‌ی نگهداری آسپرین
آسپرین را در جای خشک و خنک و دور از دسترس کودکان قرار دهید. بهترین دمای نگهداری آن بین دمای 15 تا 30 درجه‌ی سانتی گراد است.
