آرتروز مچ دست + علائم و درمان

آرتروز مچ دست یکی از شایع ترین آرتروزهایی است که ما درگیر آن می‌شویم. آرتروز مچ دست در اثر تحمل فشار زیاد به مچ و یا حرکات تکراری مفصل مچ دست در طی زمان رخ می‌دهد.

آرتریت یا آرتروز مچ دست

در ابتدا باید مفهومی به نام آرتریت را بررسی کنیم.
آرتریت در واقع التهاب یک یا چند مفصل و رایج‌ترین نشانه‌های آن درد و سفتی مفاصل درگیر است.
هنگامی ‌که فرد دچار آرتریت مچ دست می‌شود، انجام فعالیت‌های روزانه برای او دشوارتر می‌گردد. مچ دست مفصل پیچیده‌ای است که از چندین مفصل کوچک تشکیل‌شده است. زمانی که مفاصل در حالت سالمی باشند غضروفی که سطح مفاصل را در برگرفته و از آن محافظت می‌کند، کمک می‌کند تا استخوان‌ها در هنگام حرکت به‌ راحتی بر روی‌ هم بلغزند.
ضایعه آرتریت این غضروف را از بین می‌برد. با پیشرفت این مورد غضروف ها نیز دچار تخریب تدریجی می‌شوند. عدم وجود این لایه نرم بر روی مفاصل موجب می‌شود که استخوان‌ها با یکدیگر درگیر شده و اصطکاک پیدا کنند. در این صورت مفاصل مچ دست آسیب می بیند. این مفاصل دیگر قادر به بازسازی خویش نخواهند بود.

انواع آرتریت ها

معرفی آرتریت‌هایی که بر مفاصل مچ دست تاثیر می‌گذارند به شرح زیر است :

استئو آرتریت

بروز استئوآرتریت به‌ خصوص در افرادی که دارای سابقه خانوادگی هستند ممکن است به دلیل ساییدگی و پارگی مفاصل مچ دست باشد.
بیشترین شیوع این بیماری مربوط به میانسالان و کهن سالان است. جوانان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. استئوآرتریت موجب می‌شود غضروف مفصلی که انتهای استخوان را پوشانده و بسیار نرم و لغزنده است با گذشت زمان کارایی خود را از دست بدهد.
در سطح غضروف خونی موجود نیست و یا مقدار آن بسیار ناچیز است. به همین دلیل غضروف پس از آسیب‌دیدگی و یا فرسودگی توان‌ ترمیم خود را ندارد. زمانی که غضروف دچار ساییدگی شود بسیار زبر و خشن می‌گردد. در این صورت پوشش محافظتی غضروفی میان استخوان‌ها کمتر دیده می‌شود. درنتیجه استخوان‌ها بر روی یکدیگر اصطکاک می‌یابند و حاصل آن درد و خشکی و سفتی مفصل خواهد بود.

آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید بیماری مزمنی است که می‌تواند مفاصل متعددی در بدن را تحت تأثیر قرار دهد. این عارضه اغلب در مفاصل کوچک بدن مانند مفاصل دست و مچ ایجاد می‌شود.
این بیماری به‌ صورت قرینه است. یعنی مفاصل دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که براثر آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند. در این عارضه سیستم دفاعی بدن که در حالت طبیعی از بدن در برابر عفونت دفاع می‌کند، در هنگام ابتلا به‌ جای دفاع، به بافت‌های بدن از جمله غضروف و رباط‌ها آسیب می‌رساند. در این حالت سیستم دفاعی بدن می‌تواند استخوان‌ها را دچار ضعف و ناتوانی نماید.

آرتریت پس از ضربه

آرتریت پس از ضربه معمولاً بعد از صدماتی مانند شکستگی استخوان مچ دست و یا پارگی رباط‌ها پدید می‌آید. ضربه می‌تواند ‌یکبار به غضروف آسیب برساند. گاهی پس از گذشت زمان و به علت تغییر در حالت حرکت استخوان‌ها مانند پس از پارگی رباط‌ها، موجب فرسودگی غضروف گردد.

چطور متوجه آرتروز مچ دست خود شویم ؟

زمانی که درگیر آرتروز مچ دست شوید، مچ دست شما دچار درد هنگام انجام فعالیت های روزانه، سفتی و خشکی مفصل و محدود شدن حرکات مفصل مچ دست می شود.
آرتروز درواقع نوعی بیماری تخریبی و پیش رونده مفصلی است. به دلیل آسیب و از بین رفتن تدریجی غضروف بین مفصلی آتروز رخ می دهد. عوامل مختلفی می تواند باعث بروز آرتروز گردد.
مهم ترین عواملی که ریسک درگیر شدن به آرتروز مچ دست را در شما افزایش می‌دهند را می‌توان به حرکات تکراری مچ دست در طول روز و وارد شدن فشار بیش از حد به مچ دست (مثل ضربه سنگین) نام برد.
اغلب چه کسانی در معرض ابتلا به آرتروز مچ دست هستند ؟
آرتروز مچ دست در خانم های خانه دار و افرادی که شغلشان نیازمند استفاده زیاد از مچ دست است (تایپیست ها، خیاط ها و …) شیوع بالاتری دارد.

بررسی مختصری از پیچیدگی آناتومی مچ دست

همان طور که در بالا اشاره شد مچ دست یکی از پیچیده ترین مجموعه مفاصل و استخوان هاست. این مفاصل و استخوان ها در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و باعث حرکت و انجام کارهای روزمره انسان می‌شوند.
مچ دست انسان از هشت استخوان کوچک تشکیل شده است. به آنها استخوان ها یا استخوانچه های کارپ (Carpal bones) می گویند. این هشت استخوانچه در بین استخوان‌های ساعد و استخوان های کف دست قرار گرفته اند.
هر استخوانچه مچ دست با دیگر استخوانچه های اطراف خود تشکیل یک مفصل می‌دهد. پس قسمت زیادی از سطح این استخوانچه‌ها از غضروف مفصلی پوشیده شده که وظیفه محافظت از آن هارا نیز بر عهده دارد.
این غضروف مفصلی موجب می شود تا استخوانچه ها بهتر در کنار هم حرکت کنند. همچنین نقش جذب کننده ضربات شدیدی که به مچ دست وارد می‌شود را هم دارد. استخوانچه‌های مچ دستتوسط رباط هایی به یکدیگر و به استخوان‌های ساعد و کف دست متصل می‌شوند.

علائم آرتروز و ساییدگی مفصل مچ دست

مهم ترین علامت ساییدگی مفصل مچ دست درد است. در ابتدا فقط در موقع انجام فعالیت‌های سنگین بدنی مانند بلند کردن اشیاء سنگین ایجاد می‌شود. با شدت یافتن بیماری، درد حتی در حین انجام فعالیت های سبک هم احساس می‌شود.
این نوع درد معمولا در شروع انجام فعالیت بدنی است. بعد از گذشت چند دقیقه کاهش یافته یا کاملا از بین می‌رود. با اتمام فعالیت بدنی و سرد شدن بدن، درد دوباره شروع می‌شود. در حالات شدیدتر بیماری، درد حتی در حالت استراحت هم احساس می‌شود.
از علائم دیگر می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• احساس درد در مچ دست
• تشدید درد با حرکت دادن مچ دست و یا انگشتان
• تورم و یا التهاب در مفصل

• آرتروفی عضلات دست
• انتشار درد به ساعد، بازو و حتی شانه ها
• محدود شدن حرکات مچ دست
• ضعف و کاهش قدرت مچ دست
• شنیده شدن صدا از مفصل هنگام حرکت دادن آن

احتمال ابتلا به آرتریت مچ در چه کسانی بیشتر است ؟

آرتروز مچ دست می‌تواند در تمام سنین و در تمام افراد ظاهر شود. با این‌ حال عوامل افزایش ‌دهنده احتمال ابتلا به آرتریت‌ها، در هر نوعی از آرتریت (التهاب مفاصل) متفاوت است.
برخی از عوامل خطر شایع آرتریت‌ها عبارت‌اند از:

•  جنسیت (در زنان شایع‌تر است)
• سبک زندگی و نحوه فعالیت افراد
•  ژنتیک
•  افزایش سن
•  صدمه به مفاصل

تشخیص آرتروز مچ دست به چه صورت انجام می شود ؟

با مراجعه به پزشک متخصص، پزشک در ابتدا با بیمار صحبت کرده و در مورد مشکلات وی از او سوالاتی می کند. معاینه بیمار معمولا بصورت دیدن مچ و حرکاتی که انجام می‌دهد صورت می‌گیرد.
پزشک معالج از بررسی‌های پاراکلینیکی بخصوص رادیوگرافی ساده برای کمک به تشخیص آرتروز مچ دست کمک می‌گیرد. در رادیوگرافی این بیماران دیده می‌شود که فضای مفصلی کاهش پیدا کرده، استخوان ها متراکم تر شده است (که معمولا خود را بصورت سفیدتر شدن استخوان نشان می‌دهد). ممکن است استخوان‌های اضافه ای به نام استئوفیت در لبه‌های استخوان‌های تشکیل دهنده مفصل ایجاد شوند.

درمان آرتروز مچ

درمان آرتریت دست، مچ دست و آرنج معمولاً به نوع آرتریت (استئوآرتریت یا آرتریت روماتوئید) و شدت بیماری بستگی دارد.
برای درمان این بیماری در ابتدا باید اقدامات درمانی غیرجراحی را طی نمود. چراکه خیلی از افرادی که دچار آرتروز های مفصلی هستند با این نوع درمان‌ها روند بهبود درد در مفاصل را طی می‌کنند.
• کاهش فعالیت‌های سنگین بدنی و ورزشی
• تغییر روش انجام دادن فعالیت‌ها بصورتی که فشار کمتری به مچ دست وارد شود
• انجام نرمش‌های کششی تقویتی برای مفصل مچ دست (فیزیوتراپی)
• استفاده از بریس (مچ بند) برای تحرک کمتر
• اوزون تراپی
• داروهای ضد روماتیسمی (تجویز توسط پزشک)
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند بروفن و یا سلکوکسیب یا ناپروکسن
• گرم کردن و سردکردن موضع درد
• تزریق کورتیکوستروئید در درون مفصل به توسط پزشک معالج
• جراحی

منابع: mayoclinic,hss,healthline