دارو درمانی یا تراپی؛ برای درمان اضطراب کدام بهتر است؟ 

احساس اضطراب، تجربه‌ای ناخوشایند اما رایج است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. این احساس می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از استرس‌های روزمره گرفته تا اختلالات اضطرابی جدی‌تر. در مواجهه با اضطراب، یکی از سوالات اساسی که ذهن بسیاری را درگیر می‌کند این است که آیا باید به سراغ دارو درمانی رفت یا تراپی (روان‌درمانی) را امتحان کرد؟ در این مقاله از وبلاگ اسنپ دکتر به بررسی مزایا و معایب هر دو روش پرداخته‌ایم تا به شما در تصمیم‌گیری آگاهانه کمک کند. 

اضطراب؛ از یک نگرانی ساده تا یک اختلال جدی

اضطراب، واکنشی طبیعی به شرایط استرس‌زا است. اما زمانی که این احساس شدید، مداوم و مختل‌کننده زندگی روزمره شود، می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال اضطرابی باشد. اختلالات اضطرابی انواع مختلفی دارند، از جمله اختلال اضطراب فراگیر، اختلال پانیک، اختلال اضطراب اجتماعی و فوبیاهای خاص.

شدت اضطراب در افراد مختلف، متفاوت است. برخی افراد ممکن است تنها در موقعیت‌های خاصی دچار اضطراب شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به طور مداوم با این احساس دست و پنجه نرم كنند. به طور کلی، اضطراب را می‌توان به سه دسته خفیف، متوسط و شدید تقسیم کرد:

اضطراب خفیف: در این حالت، فرد احساس نگرانی و تنش می‌کند، اما این احساسات به طور قابل توجهی زندگی روزمره او را مختل نمی‌کنند.

اضطراب متوسط: در این حالت، علائم اضطراب شدیدتر می‌شوند و ممکن است شامل بی‌قراری، تحریک‌پذیری، مشکل در تمرکز و اختلال در خواب باشند. این علائم می‌توانند تا حدی فعالیت‌های روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهند.

اضطراب شدید: در این حالت، علائم اضطراب بسیار شدید و ناتوان‌کننده هستند. فرد ممکن است دچار حملات پانیک، ترس شدید، اجتناب از موقعیت‌های خاص و مشکلات جدی در عملکرد روزانه شود.

آیا دارو درمانی می‌تواند راهی برای کاهش علائم اضطراب باشد؟ 

دارو درمانی یکی از روش‌های رایج برای درمان اختلالات اضطرابی است. مراجعه به روانپزشک و شروع درمان دارویی برای کنترل اضطراب به شدت این حالت در فرد بستگی دارد. شناخت علائم اختلال اضطرابی می‌تواند به شروع درمان آن کمک کند. سازمان جهانی بهداشت (WHO) و انجمن روانشناسی آمریکا (APA) به افراد توصیه می‌کنند روان‌درمانی را پیش از شروع درمان دارویی امتحان کنند.

با این حال، داروهای ضداضطراب می‌توانند به کاهش علائم اضطراب مانند نگرانی، ترس، بی‌قراری و تحریک‌پذیری کمک کنند. این داروها معمولاً با تاثیر بر مواد شیمیایی موجود در مغز (مانند سروتونین) عمل می‌کنند. مصرف داروهای ضد اضطراب باید حتما تحت نظر پزشک متخصص تجویز و مصرف آن باید براساس دستور پزشک باشد. پزشک با توجه به نوع و شدت اضطراب، دارو و دوز مناسب را تجویز می‌کند. ممکن است اثرگذاری داروها نیازمند زمان باشد.

باید در نظر داشته باشید که مصرف هر دارویی عوارض خاص خود را به همراه دارد. اما گاهی پزشک تشخیص می‌دهد که مزایایی مصرف این دارو بیش از عوارض آن است. بهتر است، پیش از مصرف هر دارو، درباره عوارض آن از پزشک خود راهنمایی بخواهید. داروهایی که روانپزشکان برای کنترل و کاهش اضطراب برای مراجعان تجویز می‎کنید می‌تواند طیف بسیاری داشته باشد. با این حال ما در این مقاله به طور کلی به مزایا و معایب دارو درمانی پرداخته‌ایم. 

مزایای دارو درمانی:

اثر سریع: داروهای ضداضطراب معمولاً در مدت کوتاهی (چند هفته) اثر خود را نشان می‌دهند و می‌توانند به سرعت علائم اضطراب را کاهش دهند.

دسترسی آسان: داروهای ضداضطراب به راحتی از طریق پزشک قابل تجویز هستند.

کاهش علائم: داروها می‌توانند به طور موثری علائم آزاردهنده اضطراب را کاهش دهند و به فرد کمک کنند تا عملکرد بهتری در زندگی روزمره داشته باشد.

معایب دارو درمانی:

عوارض جانبی: داروهای ضداضطراب می‌توانند عوارض جانبی مختلفی داشته باشند، از جمله خواب‌آلودگی، تهوع، سرگیجه، خشکی دهان و اختلالات جنسی.

اثر موقت: داروهای ضداضطراب معمولاً علائم اضطراب را به طور موقت کاهش می‌دهند و پس از قطع مصرف، علائم ممکن است دوباره برگردند.

وابستگی: برخی از داروهای ضداضطراب می‌توانند باعث وابستگی شوند و قطع ناگهانی آن‌ها می‌تواند علائم ترک را به همراه داشته باشد.

عدم درمان ریشه‌ای: داروها معمولاً علت اصلی اضطراب را درمان نمی‌کنند و تنها علائم را تسکین می‌دهند.

تراپی (روان‌درمانی)؛ راهی برای درمان ریشه‌ای اضطراب

تراپی یا روان‌درمانی، روشی است که در آن فرد با کمک یک روانشناس یا روان درمانگر به بررسی و حل مشکلات روانی خود می‌پردازد. در درمان اضطراب، روش‌های مختلفی از تراپی مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله درمان شناختی رفتاری (CBT) و روان‌درمانی پویشی.

درمان شناختی رفتاری (CBT) یکی از موثرترین روش‌های درمانی برای اختلالات اضطرابی است. این روش به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری منفی خود را شناسایی کند و آن‌ها را تغییر دهد. CBT شامل تکنیک‌هایی مانند مواجهه درمانی (ERP) است که در آن فرد به تدریج با موقعیت‌هایی که باعث اضطراب او می‌شوند، روبرو می‌شود تا ترس و اضطراب خود را کاهش دهد.

مزایای تراپی (روان درمانی):  

درمان ریشه‌ای: تراپی به فرد کمک می‌کند تا علت اصلی اضطراب خود را شناسایی و به طور اساسی با آن مقابله کند.

مهارت‌های مقابله‌ای: تراپی به فرد مهارت‌های مقابله‌ای جدیدی می‌آموزد که می‌تواند در مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا از آن‌ها استفاده کند.

اثرات بلندمدت: اثرات تراپی معمولاً بلندمدت هستند و پس از پایان درمان، فرد می‌تواند به طور موثرتری با اضطراب خود مقابله کند.

بدون عوارض جانبی: تراپی هیچ عارضه جانبی ندارد.

نقاط ضعف تراپی: 

زمان‌بر بودن: تراپی معمولاً به زمان بیشتری نسبت به دارو درمانی نیاز دارد و ممکن است چندین ماه طول بکشد تا فرد نتایج قابل توجهی را مشاهده کند.

هزینه‌بر بودن: جلسات تراپی معمولاً هزینه‌بر هستند.

نیاز به تعهد: تراپی نیازمند تعهد و همکاری فعالانه فرد است.

چه زمانی ترکیب دارو و تراپی پیشنهاد می‌شود؟

در برخی موارد، ترکیب دارو درمانی و تراپی می‌تواند بهترین گزینه برای درمان اضطراب باشد. این ترکیب معمولاً در موارد زیر پیشنهاد می‌شود:

اضطراب شدید: در صورتی که اضطراب فرد بسیار شدید باشد و به طور قابل توجهی زندگی روزمره او را مختل کند، ممکن است نیاز باشد که ابتدا با دارو علائم را کاهش داد و سپس با تراپی به درمان ریشه‌ای پرداخت.

عدم پاسخ به یک روش درمانی: در صورتی که فرد به تنهایی به دارو درمانی یا تراپی پاسخ ندهد، ممکن است ترکیب این دو روش موثر باشد.

وجود مشکلات زمینه‌ای: در صورتی که فرد علاوه بر اضطراب، مشکلات روانی دیگری نیز داشته باشد، ممکن است نیاز باشد که از هر دو روش درمانی استفاده شود.

نتیجه‌گیری

تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا برای اضطراب باید دارو مصرف کرد یا به سراغ تراپی رفت، تصمیمی شخصی است که باید با در نظر گرفتن نوع و شدت اضطراب، مزایا و معایب هر دو روش و همچنین ترجیحات فردی گرفته شود.

اگر اضطراب شما خفیف است و تنها در موقعیت‌های خاصی دچار آن می‌شوید، ممکن است تراپی به تنهایی کافی باشد. اما اگر اضطراب شما شدید است و به طور قابل توجهی زندگی روزمره شما را مختل می‌کند، ممکن است نیاز باشد که ابتدا با دارو علائم را کاهش دهید و سپس با تراپی به درمان ریشه‌ای بپردازید. 

بهترین راه برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه کدام روش درمانی برای شما مناسب است، مشورت با یک روانشناس یا روانپزشک است. متخصص می‌تواند با ارزیابی دقیق وضعیت شما، بهترین برنامه درمانی را برای شما تعیین کند.

به یاد داشته باشید که درمان اضطراب، یک فرآیند است و نیازمند صبر، تعهد و همکاری فعالانه شما است. با انتخاب روش درمانی مناسب و پیگیری منظم، می‌توانید اضطراب خود را کنترل کرده و زندگی سالم و رضایت‌بخشی داشته باشید. برای شروع این مسیر، می‌توانید با یک روانشناس یا پزشک عمومی مشورت کنید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید. شما می‌توانید با اسنپ دکتر به راحتی با روانشناس و روانپزشک به طور ۲۴ساعته مشاوره داشته باشید و جلسات خود را به صورت آنلاین پیگیری کنید.