آلرژی چیست؟
آلرژی هنگامی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به ماده ای خارجی مانند گرده گل، سم زنبورعسل یا شوره حیوان خانگی یا غذایی خاص واکنش نشان دهد. سیستم ایمنی بدن موادی تولید می کند که به عنوان آنتی بادی شناخته می شوند.
هنگامی که فرد با ماده حساسیت زا تماس پیدا کند، سیستم ایمنی بدن او باعث ایجاد التهاب در پوست و اختلال در سینوس ها، مجاری تنفسی یا دستگاه گوارش می شود. شدت آلرژی در افراد مختلف متفاوت است و می تواند از تحریک جزئی تا آنافیلاکسی (یک مورد اورژانسی بالقوه و تهدید کننده زندگی) باشد.
اگرچه بیشتر آلرژی ها قابل درمان نیستند، اما درمان ها می توانند علائم آلرژی را تسکین دهند؛ با مجله اسنپ دکتر همراه باشید.
علائم و نشانه های آلرژی
علائم آلرژی که به ماده حساسیت زا بستگی دارد، می تواند بر مجاری تنفسی، سینوس ها و مجاری بینی، پوست و دستگاه گوارش تأثیر بگذارند. واکنش های آلرژیک ممکن است از خفیف تا شدید باشند. در برخی موارد شدید، آلرژی ها می توانند واکنش های تهدید کننده برای زندگی به نام آنافیلاکسی ایجاد کنند.
تب یونجه که رینیت آلرژیک نیز نامیده می شود، می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- عطسه کردن
- خارش بینی، چشم یا سقف دهان
- آبریزش بینی، گرفتگی بینی
- آبریزش، قرمزی یا تورم چشم (ورم ملتحمه)
علائم آلرژی غذایی به شرح زیر هستند:
- سوزن سوزن شدن در دهان
- تورم لب ها، زبان، صورت یا گلو
- کهیر
- آنافیلاکسی
حساسیت ناشی نیش حشرات می تواند علائم زیر را در بر داشته باشد:
- ناحیه زیادی از تورم (ورم) در محل نیش زدن
- خارش یا کهیر در سراسر بدن
- سرفه، گرفتگی قفسه سینه، خس خس سینه یا تنگی نفس
- آنافیلاکسی
علائم آلرژی دارویی به شرح زیر هستند:
- کهیر
- خارش پوست
- تورم صورت
- خس خس
- آنافیلاکسی
درماتیت آتوپیک یک بیماری پوستی آلرژیک که اگزما نیز نامیده می شود، می تواند باعث شود که پوست دچار مشکلات زیر شود:
- خارش
- سرخ شدن
- پوسته پوسته شدن
- آنافیلاکسی
برخی از انواع آلرژی ها از جمله حساسیت به غذاها و نیش حشرات، می توانند یک واکنش شدید معروف به آنافیلاکسی ایجاد کنند. آنافیلاکسی می تواند فرد را دچار شوک کند. علائم و نشانه های آنافیلاکسی شامل موارد زیر هستند:
- از دست دادن هوشیاری
- افت فشار خون
- تنگی نفس شدید
- بثورات پوستی
- سبکی سر
- نبض سریع و ضعیف
- تهوع و استفراغ
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائمی دارید که فکر می کنید ناشی از آلرژی است، باید به پزشک مراجعه کنید. اگر بعد از شروع داروی جدید هنوز علائم خود را دارید، بلافاصله با پزشکی که آن را تجویز کرده است تماس بگیرید.
برای یک واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)، با شماره اورژانس تماس بگیرید یا به دنبال کمک پزشکی فوری باشید. اگر یک دستگاه تزریق خودکار اپی نفرین ((EpiPen و سایر موارد را دارید، بلافاصله از دستگاه استفاده کنید. حتی اگر علائم پس از تزریق اپی نفرین بهبود یابند، باید به بخش اورژانس جهت اطمینان بیشتر مراجعه کنید.
اگر در گذشته دچار حمله آلرژی شدید یا علائم و نشانه های آنافیلاکسی شده اید، برای تعیین وقت قبلی به پزشک مراجعه کنید. ارزیای، تشخیص و مدیریت طولانی مدت آنافیلاکسی پیچیده است، بنابراین احتمالاً باید به یک پزشک متخصص آلرژی و ایمونولوژی مراجعه کنید.
علل آلرژی
حساسیت هنگامی شروع می شود که سیستم ایمنی بدن ماده ای بی خطر را به عنوان یک مهاجم اشتباه می گیرد. سپس سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ماده حساسیت زا، آنتی بادی تولید می کند. وقتی فرد دوباره در معرض ماده حساسیت زا قرار گیرد، این آنتی بادی ها می توانند تعدادی ماده شیمیایی سیستم ایمنی مانند هیستامین که باعث علائم آلرژی می شوند را آزاد کنند.
عوامل محرک حساسیت عبارتند از:
- مواد حساسیت زای موجود در هوا مانند، گرده، شوره حیوانات، کنه ها و کپک
- غذاهای خاصی به ویژه بادام زمینی، مغزهای درختی، گندم، سویا، ماهی، تخم مرغ و شیر
- نیش حشراتی مانند زنبور عسل
- داروها، به ویژه آنتی بیوتیک های مبتنی بر پنی سیلین
- لاتکس یا سایر موادی که لمس می کنید، باعث واکنش های پوستی آلرژیک می شوند.
عوامل خطر آلرژی
عوامل خطر این عارضه به شرح زیر هستند:
- سابقه خانوادگی آسم یا آلرژی مانند تب یونجه، کهیر یا اگزما
- داشتن فرزند کوچک
- داشتن آسم یا یک بیماری آلرژیک
عوارض آلرژی
داشتن حساسیت خطر برخی مشکلات پزشکی دیگر را افزایش می دهد، از جمله موارد زیر:
- آنافیلاکسی: اگر حساسیت شدید دارید، در معرض خطر افزایش این واکنش جدی ناشی از آلرژی قرار خواهید گرفت. غذاها، داروها و نیش حشرات متداول ترین عامل آنافیلاکسی هستند.
- آسم: اگر حساسیت دارید، به احتمال زیاد به آسم مبتلا هستید. آسم یک واکنش سیستم ایمنی بدن است که بر مجاری تنفسی و تنفس تأثیر می گذارد. در بسیاری از موارد، آسم در اثر قرار گرفتن در معرض ماده آلرژی زا در محیط ایجاد می شود (آسم ناشی از آلرژی).
- سینوزیت و عفونت گوش یا ریه ها: در صورت ابتلا به تب یونجه یا آسم، خطر ابتلا به سینوزیت و عفونت گوش و ریه بیشتر می شود.
پیشگیری از آلرژی
جلوگیری از واکنش های آلرژیک به نوع حساسیت بستگی دارد. اقدامات کلی شامل موارد زیر هستند:
از عوامل محرک دوری کنید
حتی اگر علائم آلرژی خود را درمان کنید، باید سعی شود از عوامل محرک جلوگیری کنید. اگر به عنوان مثال، به گرده حساسیت دارید، هنگامی که گرده زیاد است، پنجره ها و درها را ببندید.
دفترچه یادداشت داشته باشید
هنگامی که می خواهید علل آلرژیک را پیدا کنید، فعالیت هایی که انجام می دهید و آنچه می خورید، زمان بروز علائم و مواردی که به نظر می رسند که به شما کمک می کنند را پیگیری و یادداشت کنید. این موارد ممکن است به فرد و پزشک در شناسایی عوامل محرک کمک کند.
از دستبند هشدار پزشکی استفاده کنید
اگر واکنش آلرژیک شدیدی داشته اید، استفاده از یک دستبند هشدار دهنده پزشکی (یا گردنبند) باعث می شود تا در صورت بروز واکنش و عدم توانایی در برقراری ارتباط، به دیگران هشدار دهد.
تشخیص آلرژی
برای ارزیابی اینکه آیا آلرژی دارید یا خیر، پزشک احتمالاً موارد زیر را مورد بررسی قرار می دهد:
- درباره علائم و نشانه ها سوالات مفصلی را می پرسد.
- یک معاینه بدنی انجام می دهد.
- همچنین می پرسد که آیا علائم و عوامل محرک احتمالی را یادداشت می کنید یا خیر!
اگر حساسیت غذایی دارید، پزشک احتمالاً موارد زیر را در خواست می کند:
- می خواهد که یک لیست دقیق در مورد غذاهایی که می خورید تهیه کنید.
- سؤال می کند که آیا در هنگام ارزیابی آلرژی، خوردن غذای مشکوک را متوقف کرده اید؟
- پزشک همچنین ممکن است یک یا هر دو آزمایش زیر را توصیه کند. با این حال، توجه داشته باشید که این تست های حساسیت می توانند به طور مثبت یا منفی کاذب باشند.
تست پوستی: پزشک یا پرستار پوست را در معرض مقدار کمی پروتئین موجود در مواد حساسیت زا قرار می دهد. اگر فرد حساسیت داشته باشد، احتمالاً در محل آزمایش روی پوست برجستگی هایی ایجاد می شود.
آزمایش خون: آزمایش خون اختصاصی که معمولاً آزمایش حساسیت یا آلرژی در سرم RadioAllergoSorbent Test)) نامیده می شود، میزان آنتی بادی های ایجاد کننده حساسیت در جریان خون را اندازه گیری می کند. یک نمونه خون به آزمایشگاه پزشکی ارسال می شود و در آنجا می توان آن را از نظر حساسیت به آلرژن های احتمالی آزمایش کرد.
اگر پزشک مشکوک باشد که مشکلات ناشی از چیزی غیر از آلرژی است، سایر آزمایشات ممکن است به شناسایی یا رد سایر مشکلات پزشکی کمک کنند.
درمان آلرژی
شیوه های درمان آلرژی عبارتند از:
اجتناب از آلرژن
پزشک به فرد کمک می کند تا در شناسایی و جلوگیری از عوامل حساسیت گام درست را بردارد. این به طور کلی مهمترین مرحله در جلوگیری از واکنش های آلرژیک و کاهش علائم است.
دارو درمانی
بسته به آلرژی هر فرد، داروها می توانند به کاهش واکنش سیستم ایمنی بدن و کاهش علائم کمک کنند. پزشک ممکن است داروهای بدون نسخه یا نسخه ای را به صورت قرص یا مایع، اسپری بینی یا قطره چشم پیشنهاد کند.
ایمونوتراپی
برای آلرژی های شدید یا حساسیت هایی که با سایر روش های درمانی کاملاً برطرف نشده اند، ممکن است پزشک ایمنی درمانی با آلرژن را توصیه کند. این درمان شامل یک سری تزریق عصاره های آلرژی زای خالص هستند که معمولاً در طی چند سال انجام می شوند. شکل دیگر ایمونوتراپی قرصی است که زیر زبان قرار می گیرد (زیر زبانی) تا زمانی که حل شود. از داروهای زیرزبانی برای درمان برخی از آلرژی های ناشی از گرده استفاده می شوند.
اپی نفرین اضطراری
اگر فرد حساسیت شدید دارد، ممکن است لازم باشد همیشه اپی نفرین اورژانسی انجام دد. با توجه به واکنش های شدید آلرژیک، عکسبرداری از اپی نفرین می تواند علائم را کاهش دهد تا زمانی که تحت درمان اضطراری قرار گیرد.
شیوه زندگی و درمان های خانگی آلرژی
برخی از علائم آلرژی با درمان خانگی بهبود می یابند که شامل موارد زیر هستند:
- علائم احتقان سینوس و تب یونجه: این موارد اغلب با شستشوی آب و نمک نمکی بینی بهبود می یابند. همچنین، می توان از نتی پات یا یک بطری فشار مخصوص برای ترشح مخاط و تحریک بینی خود استفاده کنید. با این حال، استفاده نادرست از نتی پات یا دستگاه دیگر می تواند منجر به عفونت شود.
- علائم آلرژی در هوا و در خانه: با شستشوی مکرر ملافه ها و اسباب بازی ها در آب گرم، حفظ رطوبت کم، استفاده منظم از خلاء با یک فیلتر خوب مانند فیلتر هوای ذرات با بازده بالا (HEPA) و جایگزینی موکت با کف سخت، عدم قرار گرفتن در معرض گرد و غبار یا شوره حیوان خانگی، می توان علائم آلرزی خود را کاهش داد.
- علائم حساسیت به کپک: با استفاده از فن های تهویه و رطوبت گیر، رطوبت را در مناطق مرطوبی مانند حمام و آشپزخانه را می توان کاهش داد و نشتی داخل و خارج از خانه خود را برطرف کرد
موارد مشترک آلرژی و سرماخوردگی
آبریزش بینی، عطسه و سرفه از علائم رایج آلرژی هستند. آنها اتفاقاً علائم شایع سرماخوردگی و عفونت سینوسی نیز هستند. در واقع، رمزگشایی بین علائم حساسیت و سرماخوردگی گاهی اوقات می تواند دشوار باشد.
با این حال، علائم و نشانه های اضافی شرایط ممکن است به فرد کمک کند تا بین این دو تشخیص قائل شود. به عنوان مثال، آلرژی می تواند باعث ایجاد جوش در پوست و خارش چشم شود. سرماخوردگی می تواند منجر به درد بدن و حتی تب شود. عفونت سینوسی به طور معمول ترشحات غلیظ و زردی را از بینی خارج می کند.
آلرژی می تواند سیستم ایمنی بدن را برای مدت زمان طولانی تحت تأثیر قرار دهد. وقتی سیستم ایمنی بدن به خطر می افتد، باعث می شود ویروس ها به بدن حمله کنند. این مورد شامل ویروسی است که باعث سرماخوردگی می شود. به نوبه خود، داشتن حساسیت در واقع خطر ابتلا به سرماخوردگی را افزایش می دهد.
سرفه آلرژی چیست؟
تب یونجه می تواند علائمی ایجاد کند که شامل عطسه و سرفه مداوم است. این نتیجه واکنش بیش از حد بدن به مواد آلرژی زا است. سرفه حساسیت مسری نیست، اما ممکن است موجب ناراحتی شود.
برخلاف سرفه مزمن، سرفه ناشی از آلرژی و تب یونجه موقتی است. ممکن است علائم حساسیت فصلی را فقط در زمان خاصی از سال، زمانی که گیاهان برای اولین بار شکوفه می دهند، تجربه کرد.
علاوه بر این، آلرژی های فصلی می توانند آسم را تحریک کنند و آسم می تواند باعث سرفه شود. هنگامی که فردی با آلرژی های فصلی شایع در معرض ماده حساسیت زا قرار گیرد، سفت شدن مجاری تنفسی می تواند منجر به سرفه شود. تنگی نفس و گرفتگی قفسه سینه نیز ممکن است رخ دهند. دریابید که چرا سرفه ناشی از تب یونجه معمولاً در شب بدتر است و برای تسکین آن چه کاری می توانید انجام دهید.
آلرژی و برونشیت
ویروس ها یا باکتری ها می توانند باعث برونشیت نیز شوند، یا می توانند نتیجه حساسیت باشند. نوع اول، برونشیت حاد، به طور معمول پس از چند روز یا چند هفته به پایان می رسد. با این حال، برونشیت مزمن ممکن است ماه ها طول بکشد. همچنین ممکن است مرتباً اتفاف بیافتد دهد.
قرار گرفتن در معرض آلرژن های رایج، شایع ترین علت برونشیت مزمن است. این آلرژن ها عبارتند از:
- دود سیگار
- آلودگی هوا
- گرد و خاک
- گرده گل
- گازهای شیمیایی
برخلاف آلرژی های فصلی، بسیاری از این مواد حساسیت زا در محیط هایی مانند، خانه ها یا ادارات باقی می مانند. این می تواند برونشیت مزمن را پایدارتر کرده و احتمال بازگشت آن را بیشتر کند. سرفه تنها علامت مشترک بین برونشیت مزمن و حاد است.
آلرژی و نوزادان
آلرژی های پوستی امروزه در نوزادان کودکان خردسال بیشتر از چند دهه پیش مشاهده می شود. با این حال، حساسیت های پوستی با بزرگ تر شدن کودکان کاهش می یابد، اما آلرژی تنفسی و غذایی با بزرگ تر شدن کودکان بیشتر می شود.
آلرژی شایع پوستی در نوزادان شامل موارد زیر است:
- اگزما: این یک بیماری التهابی پوستی است که باعث ایجاد بثورات قرمز می شود و خارش را به همراه دارد. این بثورات ممکن است به آرامی ایجاد شوند، اما مداوم باشند.
- درماتیت تماسی آلرژیک: این نوع حساسیت پوستی به سرعت و اغلب بلافاصله پس از تماس کودک با ماده تحریک کننده ظاهر می شود. درماتیت تماسی جدی تر، می تواند به تاول های دردناکی تبدیل شود و باعث ترک خوردن پوست گردد.
- کهیر: کهیر برجستگی های قرمز یا نواحی برجسته ای از پوست است که پس از قرار گرفتن در معرض ماده حساسیت زا ایجاد می شود. پوسته پوسته نمی شوند و ترک نمی خورند، اما خارش کهیر ممکن است باعث خونریزی پوست شود.
بثورات غیرمعمول یا کهیر روی بدن کودک ممکن است والدین را نگران کند. درک تفاوت نوع آلرژی پوستی که نوزادان معمولاً تجربه می کنند، می تواند به والدین در یافتن درمان بهتر کمک کند.
مقالات مرتبط:
- آلرژی فصلی یا حساسیت فصلی چیست؟
- آسم آلرژیک چیست؟
- آلرژی و حساسیت دارویی چیست؟
- آنافیلاکسی (شوک آلرژی) چیست؟
- آلرژی به لاتکس
کلام آخر
آلرژی بیماری شایع است و عواقب تهدید کننده زندگی برای اکثر افراد ندارد. افرادی که در معرض خطر آنافیلاکسی هستند می توانند یاد بگیرند که چگونه حساسیت خود را کنترل کنند و در شرایط اضطراری چه کاری باید انجام دهند. بیشتر آلرژی ها با اجتناب، مصرف داروها و تغییر سبک زندگی قابل کنترل هستند. کار با پزشک یا متخصص آلرژی می تواند به کاهش هرگونه عارضه اساسی و بازگشت به زندگی عادی کمک کنند.
منابع: mayoclinic, healthline, healthline2
