بسیاری از افراد ممکن است، رفلاکس معده بعد از خوردن غذا را تجربه کرده باشند. تجربه‌ای ناخوشایند که گاهی لذت غذای خورده شده را از بین می‌برد. اگر شما هم با این مشکل رو‌به‌رو هستید، با مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر همراه باشید و با راه‌های پیشگیری و درمان آن آشنا شوید.
رفلاکس اسید معده چیست؟
رفلاکس اسید زمانی اتفاق می‌افتد که محتویات معده شما به داخل مری منتقل می‌شود که به آن برگشت اسید یا رفلاکس معده نیز گفته می‌شود. اگر علائم رفلاکس اسید را بیش از دو بار در هفته دارید، ممکن است به بیماری رفلاکس معده مبتلا باشید.
علائم رفلاکس اسید معده
رفلاکس اسید می‌تواند باعث احساس سوزش ناخوشایندی در قفسه سینه شما شود. این احساس سوزش می‌تواند به سمت گردن شما ساطع شود. این احساس اغلب به عنوان سوزش سر دل شناخته می‌شود. اگر رفلاکس اسید دارید، ممکن است طعم ترش یا تلخی در پشت دهان ایجاد شود. همچنین ممکن است باعث شود که غذا یا مایعات را از معده به دهان خود برگردانید. در برخی موارد، رفلاکس اسید معده می‌تواند مشکل بلع ایجاد کند. گاهی اوقات نیز می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی مانند سرفه مزمن یا آسم شود.
علت بروز رفلاکس اسید معده
اسفنکتر تحتانی مری (LES) یک نوار ماهیچه‌ای دایره‌ای شکل در انتهای مری است. عملکرد آن این‌گونه است که هنگام بلعیدن شل و باز می‌شود. سپس سفت شده و دوباره بسته می‌شود. رفلاکس اسید زمانی اتفاق می‌افتد که اسفنکتر تحتانی مری شما به درستی محکم یا بسته نمی‌شود. در این حالت اسفنکتر تحتانی مری به آب گوارش و سایر محتویات معده اجازه می‌دهد تا به مری بروند.
گزینه‌ها‌ی درمانی رفلاکس اسید معده
برای پیشگیری و تسکین علائم رفلاکس اسید معده، پزشک ممکن است شما را تشویق کند که عادات غذایی یا سایر رفتارهای خود را تغییر دهید.
جراحی برای رفلاکس اسید معده
در بیشتر موارد، تغییر شیوه زندگی و داروها برای پیشگیری و تسکین علائم رفلاکس اسید معده کافی است. اما گاهی اوقات درمان این بیماری نیاز به جراحی دارد.
رفلاکس اسید معده در نوزادان
حدود دو سوم نوزادان دارای علائم رفلاکس اسید معده هستند. طبیعی است که نوزادان گاهی اوقات غذا را پس‌زده و استفراغ کنند. اما اگر کودک شما غذا را به طور مکرر به بیرون می‌دهد یا استفراغ می‌کند، ممکن است مبتلا به رفلاکس اسید معده باشد. سایر علائم بالقوه رفلاکس اسید معده در نوزادان عبارتند از:
- امتناع از خوردن
- مشکل در بلع
- خفگی
- آروغ زدن یا سکسکه
- تحریک‌پذیری در طول یا بعد از تغذیه
- قوس کمر در طول یا بعد از تغذیه
- کاهش وزن یا رشد ضعیف
- سرفه یا پنومونی (سینه پهلو) مکرر
- مشکل در خوابیدن
عوامل خطر ابتلا به رفلاکس اسید معده
شرایط خاصی می‌تواند شانس ابتلا به رفلاکس اسید معده را افزایش دهد، از جمله:
- چاقی
- بارداری
- فتق هیاتال (ضعف در عضلات دیافراگم و اسفنکتر ورودی به معده که سبب می‌شود تا قسمتی از معده به قفسه سینه وارد شود.)
- اختلالات بافت پیوندی
برخی رفتارهای سبک زندگی نیز می‌توانند خطر ابتلا به رفلاکس اسید معده را افزایش دهند، از جمله:
- سیگار کشیدن
- خوردن وعده‌ها‌ی غذایی بزرگ
- دراز کشیدن یا خوابیدن بلافاصله پس از خوردن غذا
- خوردن انواع خاصی از غذاها، مانند غذاهای سرخ شده یا تند
- نوشیدن انواع خاصی از نوشیدنی‌ها مانند نوشابه، قهوه یا الکل
- استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
اقدامات لازم برای اصلاح عواملی که سبب بروز رفلاکس معده می‌شود، می‌تواند به شما در پیشگیری یا مدیریت رفلاکس اسید معده کمک کند.
عوارض احتمالی رفلاکس اسید معده
در اکثر افراد، رفلاکس اسید معده عوارض جدی ایجاد نمی‌کند. اما در موارد نادر، می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی جدی یا حتی تهدید کننده زندگی شود. عوارض احتمالی رفلاکس اسید معده عبارتند از:
- التهاب مری
- تنگی یا سفت شدن مری
- مری بارت، شامل تغییرات دائمی‌در پوشش داخلی مری شما است
- سرطان مری، که بخش کوچکی از افراد مبتلا به مری بارت را درگیر می‌کند
- آسم، سرفه مزمن یا سایر مشکلات تنفسی که ممکن است در صورت تنفس اسید معده در ریه‌ها ایجاد شود
- فرسایش مینای دندان، بیماری لثه یا سایر مشکلات دندانی
برای کاهش احتمال عوارض، مهم است که اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان علائم رفلاکس اسید معده انجام شود.
رژیم غذایی و رفلاکس اسید معده
در برخی افراد، انواع خاصی از غذاها و نوشیدنی‌ها علائم رفلاکس اسید معده را ایجاد می‌کنند. محرک‌ها‌ی رایج رژیم غذایی عبارتند از:
- غذاهای پرچرب
- غذاهای ادویه‌دار
- شکلات
- مرکبات
- آناناس
- گوجه‌فرنگی
- پیاز
- سیر
- نعناع
- الکل
- قهوه
- چای
- جوش‌شیرین
البته محرک‌ها‌ی رژیم غذایی می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
داروهای خانگی رفلاکس اسید معده
چندین شیوه زندگی و داروهای خانگی وجود دارد که ممکن است به تسکین علائم رفلاکس اسید معده کمک کند، مانند:
- ترک سیگار
- کاهش وزن اضافی
- خوردن وعده‌ها‌ی غذایی کوچکتر
- جویدن آدامس بعد از غذا
- خودداری از دراز کشیدن بعد از غذا
- خودداری از خوردن غذاها و نوشیدنی‌ها‌یی که باعث ایجاد علائم در شما می‌شوند
- خودداری از پوشیدن لباس تنگ
- تمرین تکنیک‌ها‌ی آرامشی
- مصرف برخی از داروهای گیاهی تسکین دهند
گیاهانی که معمولاً برای رفلاکس اسید معده استفاده می‌شوند عبارتند از:
- بابونه
- ریشه شیرین‌بیان
- ریشه ختمی
اما در برخی موارد، داروهای گیاهی می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کرده یا با داروهای خاص تداخل داشته باشند. به‌یاد داشته باشید که باید مزایا و خطرات احتمالی استفاده از داروهای گیاهی برای درمان رفلاکس اسید معده را بررسی کنید.
اضطراب و رفلاکس اسید معده
اضطراب ممکن است برخی از علائم رفلاکس اسید معده را بدتر کند. اگر شک دارید که اضطراب علائم شما را بدتر می‌کند، در مورد راهکارهایی برای تسکین آن با پزشک خود صحبت کنید. برخی از کارهایی که می‌توانید برای کاهش اضطراب انجام دهید عبارتند از:
- تجربیات، افراد و مکان‌هایی که باعث ایجاد اضطراب می‌شوند را محدود کنید
- تکنیک‌ها‌ی آرام‌سازی مانند مدیتیشن یا تمرینات تنفس عمیق را تمرین کنید
- عادت‌های خواب، روال ورزش یا سایر رفتارهای سبک زندگی خود را تنظیم کنید
- اگر پزشک مشکوک به اختلال اضطرابی در شما است، ممکن است برای تشخیص و درمان شما را به متخصص سلامت روان ارجاع دهد.
- اختلال اضطراب ممکن است شامل دارو، گفتگوی درمانی یا ترکیبی از هر دو باشد.
بارداری و رفلاکس اسید معده
بارداری می‌تواند ریسک ابتلا به رفلاکس اسید را افزایش دهد. اگر قبل از بارداری رفلاکس اسید معده داشته‌اید، علائم شما ممکن است بدتر شود.
تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث شل شدن بیشتر ماهیچه‌ها‌ی مری شود. جنین در حال رشد نیز می‌تواند به معده شما فشار وارد کند و خطر ورود اسید معده به مری را افزایش دهد.
می‌توان به آسم و سندرم روده تحریک‌پذیر به‌عنوان بعضی از عوامل دیگری که برخی از علائم رفلاکس اسید معده را بدتر می‌کند نیز اشاره کرد.
در نهایت …
رفلاکس معده یک مشکل بسیار رایجی است که هر شخصی در هر سنی می‌تواند آن را تجربه کند. با شناخت بیشتر آن و انجام روش‌های ساده می‌توان از بروز آن پیشگیری کرده و یا به بهبود آن کمک کرد.
