روش‌های از بین بردن جوش‌های سرسیاه

 جوش‌های سرسیاه (Blackheads) یکی از رایج‌ترین شکل‌های آکنه (Acne) محسوب می‌شوند. اگرچه افرادی که پوست چرب دارند در برابر جوش‌های سرسیاه آسیب‌پذیرترند، اما هرکسی ممکن است به آن مبتلا شود. جوش‌های سرسیاه زمانی ایجاد می‌شوند که منافذ پوست با سلول‌های مرده و چربی (سبوم) اضافی غدد چربی مسدود می‌شوند.

برخلاف جوش‌های سرسفید (کومدون‌های بسته) که منافذ بسته‌ای دارند، جوش‌های سرسیاه (کومدون‌های باز) دارای سطوح باز هستند که بر اثر اکسیداسیون در معرض هوا، تیره‌رنگ می‌شوند.

شاید برایتان وسوسه‌انگیز باشد که جوش سرسیاه را با فشار ناخن تخلیه کنید، اما می‌بایست از این کار اجتناب کنید، زیرا ممکن است منجر به عفونت، اسکار و هیپرپیگمانتاسیون شود.

جوش‌های سرسیاه چگونه ایجاد می‌شوند؟

جوش‌های سرسیاه در اثر مسدود شدن منافذ پوست ایجاد می‌شوند. هر منفذ دارای یک غده چربی است که سبوم تولید می‌کند و پوست را هیدراته و نرم نگه می‌دارد. اگر پوست شما مستعد تولید بیش از حد سبوم باشد، ممکن است منافذ آن مسدود ‌شوند و سبوم اضافی، سلول‌های مرده پوست و باکتری‌ها در آن تجمع ‌کنند. این فرایند منجر به ایجاد یک کومدون می‌شود که به ضایعه آکنه منفرد اشاره دارد. کومدون، برجستگی روی پوست است که در اثر یک منفذ مسدودشده ایجاد می‌شود و می‌تواند باز یا بسته باشد.

جوش‌های سرسیاه، کومدون‌های باز هستند که در معرض هوا قرار می‌گیرند. بدین‌ترتیب، ماده‌ای که در منافذ قرار دارد اکسید شده و سیاه می‌شود. این جوش‌ها، با جوش‌های سرسفید (کومدون‌های بسته) متفاوت‌اند. خبر خوب این است که خلاص شدن از شر جوش‌های سرسیاه آسان‌تر از جوش‌های سرسفید است.

جوش‌های سرسیاه، تقریبا در هر نقطه از صورت (و گاه بدن) ظاهر می‌شوند اما اغلب روی بینی، پیشانی و گونه‌ها دیده می‌شوند. ناگفته نماند که اگر پوست چرب یا مختلط دارید، بیشتر از بقیه انواع پوست در معرض جوش‌های سرسیاه هستید.

چگونه از شر جوش‌های سرسیاه خلاص شویم؟

روش‌های مختلفی برای خلاص شدن از شر جوش‌های سرسیاه، جلوگیری از بروز این جوش‌ها در آینده و بهبود سلامت کلی پوست وجود دارد.

شاید گاهی اوقات پاکسازی و لایه‌برداری برای شل کردن مواد و تخلیه آن جواب بدهد، اما اگر جوش سفت یا خیلی عمیق شده باشد، ممکن است نتوانید به‌تنهایی آن را از بین ببرید.

برخی از رایج‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌های از بین بردن جوش‌های سرسیاه عبارتند از:

1) اولین قدم شما همیشه باید پاکسازی باشد

پاکسازی بهتر است دو بار در روز انجام شود؛ یک بار در صبح و یک بار در پایان روز. اگر در طول روز ورزش یا عرق می‌کنید، بهتر است دوباره صورت خود را بشویید. بااین‌حال، سعی کنید در پاکسازی زیاده‌روی نکنید. این کار می‌تواند پوست شما را خشک کند و باعث تجمع سلول‌های مرده پوست و سبوم بیشتر در منافذ شما شود.

نکته: اگر ترجیح می‌دهید صورت خود را بیشتر بشویید، سعی کنید پاکسازی را به شست‌وشوهای صبح و عصر محدود کنید و در طول روز صورت خود را فقط با آب بشویید تا از خشکی پوست جلوگیری شود.

نوع پاک‌کننده‌ای که استفاده می‌کنید نیز در حذف و پیشگیری از جوش‌های سرسیاه تفاوت‌هایی ایجاد می‌کند.

بسیاری از افراد پاک‌کننده‌های مبتنی بر ژل را ترجیح می‌دهند، که مانند برخی از پاک‌کننده‌های مبتنی بر کرم چرب نیستند و معمولا برای پوست‌های چرب و حساس بی‌خطرند. یک پاک‌کننده روزانه دارای میکرولایه‌بردارها نیز می‌تواند به حذف سلول‌های مرده پوست کمک کند.

2) از یک لایه‌بردار فیزیکی استفاده کنید

لایه‌برداری به حذف سلول‌های مرده، سبوم و سایر مواد زائد از سطح پوست کمک می‌کند. برای انتخاب لایه‌بردار فیزیکی، گزینه‌های زیادی دارید، اما لایه‌بردارهای حاوی دانه‌های خشن را نادیده بگیرید، زیرا جوش‌های فعال یا منافذ پوست را تحریک می‌کنند.

3) پوست خود را بخور دهید

بخور دادن صورت یک تا دو بار در هفته، می‌تواند ذرات مسدودشده در منافذ را نرم و استخراج جوش‌های سرسیاه را آسان‌تر کند. بدین‌ترتیب، آسیب کمتری به پوست وارد می‌شود.

برای باز کردن منافذ با بخار در خانه، این روش را امتحان کنید:

1) ابتدا حدود شش فنجان آب را در قابلمه یا کتری بجوشانید.

2) بگذارید آب یک یا دو دقیقه خنک شود.

3) آب را با احتیاط داخل یک کاسه بریزید.

4) جلوی کاسه بنشینید و صورت خود را حدود 15 سانتی‌متر بالاتر از آب قرار دهید.

5) یک حوله روی سر خود و منبع آب بکشید تا بخار را در خود نگه دارد.

6) برای تنظیم گرما، سر خود را بالا یا پایین بیاورید. در صورت نیاز، گوشه‌ای از حوله را بلند کنید تا خنک شود.

7) هر بار تا 10 دقیقه زیر حوله بمانید.

4) از ماسک صورت استفاده کنید

لایه‌برداری و بخور، به آماده شدن منافذ پوست برای تخلیه جوش‌های سرسیاه کمک می‌کند، اما پوست شما هنوز کاملا آماده نیست. استفاده از ماسک می‌تواند به موفقیت بیشتر تخلیه جوش‌ها کمک کند.

برای نتیجه‌گیری بهتر، از ماسک خاک رس یا زغال استفاده کنید. این مواد به پاکسازی عمیق منافذ کمک می‌کنند. ماسک‌های سفت‌کننده حاوی خاک رنگ‌بر (فولر) یا خمیر چوب صندل و ماسک‌های لایه‌بردار نیز در درمان و از بین بردن سریع جوش‌های سرسیاه عالی هستند.

فارغ از این‌که انتخاب شما کدام نوع ماسک است، سعی کنید بیشتر از یک تا دو بار در هفته از آن استفاده نکنید. 

• ماسک خاک رس

ماسک‌ خاک رس به از بین بردن سبوم اضافی، باز کردن منافذ و سم‌زدایی پوست کمک می‌کند. برخی از ماسک‌های خاک رس حاوی گوگرد هستند. گوگرد نیز به شکستن سلول‌های مرده پوست کمک می‌کند.

• ماسک زغال

مانند ماسک‌های خاک رس، ماسک‌های زغال نیز در اعماق پوست نفوذ می‌کنند تا سبوم اضافی و سایر ناخالصی‌ها را خارج کنند. تصور می‌شود که زغال چوب این مزایا را به‌مراتب افزایش می‌دهد.

زغال چوب با حذف ناخالصی‌ها و روغن اضافی عمل می‌کند و در عین حال اندازه منافذ را به حداقل می‌رساند. هنگامی که به صورت لایه‌بردار استفاده می‌شود، سفت می‌شود و به پوست می‌چسبد، بنابراین وقتی آن را جدا می‌کنید، ملانین و روغن را از منافذ بیرون می‌کشد.

5) از ماسک ژل خنک‌کننده یا سرم تسکین‌دهنده استفاده کنید

پس از استخراج مواد زا‌ئد از منافذ، مهم است که پوست خود را تسکین دهید تا از التهاب جلوگیری شود. می‌توانید این کار را با ماسک ژل خنک‌کننده یا سرم صورت انجام دهید.

هنگام انتخاب ماسک یا سرم، ترکیبات ضدالتهابی مانند چای سبز، ویتامین E و روغن بادام را انتخاب کنید. مقدار کمی را در یک لایه یکنواخت روی صورت خود بمالید.

6) جوش سرسیاه را تخلیه کنید

تخلیه جوش (Extraction) ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما بسیاری از متخصصان سلامت می‌دانند که چگونه با ابزارهای تخصصی، جوش‌های سرسیاه ناخوشایند را از بین ببرند.

شما می‌توانید کیت‌های خانگی تخلیه جوش را در فروشگاه‌ها پیدا کنید. اما اکثر متخصصان پزشکی توصیه می‌کنند که این کار را نکنید، زیرا می‌تواند باعث ایجاد اسکار، زخم و عفونت شود.

این روش معمولا شامل بخار دادن صورت، پاکسازی مضاعف و به‌دنبال آن استفاده از لایه‌بردار گلیکولیک (برای باز کردن منافذ پوست) و سپس تخلیه جوش‌های سرسیاه با ابزار مخصوص جوش سرسیاه است. پس از انجام این کار، یک سرم تسکین‌دهنده برای آرام کردن و آبرسانی پوست استفاده می‌شود. 

7) لایه‌برداری و پاکسازی روزانه با AHA و BHA

لایه‌برداری منظم با اسیدهای آلفا هیدروکسی (AHA) و بتا هیدروکسی (BHAs) می‌تواند به حذف چربی اضافی و سلول‌های مرده و باز کردن منافذ پوست کمک کند. این مواد، به‌آرامی جوش‌های سرسیاه و سرسفید را از بین می‌برند. لایه‌برداری منظم می‌تواند از عود جوش‌ها جلوگیری کند، خطوط ریز و لکه‌های پیری را کاهش دهد و رنگ پوست را بهبود بخشد. AHAs و BHAs همچنین پوست را از آلودگی و آرایش پاک می‌کنند. اسید گلیکولیک محبوب‌ترین AHA و اسید سالیسیلیک محبوب‌ترین BHA محسوب می‌شوند.

چندین محصول بدون نسخه حاوی اسید گلیکولیک و اسید سالیسیلیک (یک یا هر دو) وجود دارد که استفاده روزانه از آن‌ها بی‌خطر است. پاکسازی صورت دو بار در روز با پاک‌کننده حاوی این اسیدها می‌تواند باعث بهبود پوست شود. همچنین تونرها، سرم‌ها و ماسک‌هایی وجود دارند که حاوی اسید سالیسیلیک و گلیکولیک هستند.

برخی افراد به AHA و BHA حساسیت دارند، بنابراین می‌توانند هر چند روز یک بار از آن استفاده کنند یا با درصد پایین اسید (1-2٪) شروع کنند و به‌تدریج قدرت آن را افزایش دهند. در صورت بروز واکنش‌های آلرژیک، مصرف آن را قطع کنید.

8) پاکسازی با اسید سالیسیلیک

اسید سالیسیلیک یک ماده موثر برای درمان جوش‌های سرسیاه و سرسفید و همچنین بهبود بافت پوست است. این ماده، تنها اسیدی است که در روغن محلول است، بنابراین واقعا می‌تواند روغن درون منافذ مسدودشده را تجزیه و حل کند. چندین محصول بدون نسخه حاوی اسید سالیسیلیک وجود دارد که استفاده روزانه از آن‌ها بی‌خطر است.

سعی کنید برای شروع فقط یک بار در روز از پاک‌کننده‌های حاوی اسید سالیسیلیک است. پوست برخی افراد به اسید سالیسیلیک حساس است، از این رو می‌توانند هر چند روز یک بار از آن استفاده کنند. در صورت بروز واکنش‌های آلرژیک، مصرف آن را قطع کنید.

9) استفاده از برس پوست

استفاده از برس پوست نوعی لایه‌برداری مکانیکی است. این برس‌ها می‌توانند به حذف سلول‌های مرده و بهبود بافت پوست کمک کنند. برس‌های پوست معمولا دارای موهای ظریف و نرم هستند. همچنین، ممکن است از سیلیکون با موهای سیلیکونی ساخته شده باشند. برس‌های پوست را می‌توان یک یا دو بار در هفته، همراه با یک پاک‌کننده ملایم یا یک پاک‌کننده حاوی AHA و BHA استفاده کرد.

کشیدن برس برقی روی نواحی چرب و جوشدار صورت مانند بینی، چانه و ناحیه T به شل شدن روغن گیرکرده در منافذ پوست کمک می‌کند.

فراموش نکنید که لایه‌برداری بیش از حد می‌تواند برای پوست ساینده باشد و باعث آسیب به پوست شود. کسانی که پوست حساسی دارند باید از برس زدن پوست خودداری کنند.

10) استفاده از رتینوئیدهای موضعی

رتینوئیدها ممکن است برای موارد سرسخت آکنه مفید باشند. پیش از عادت کردن پوست به رتینوئیدها، معمولا افراد پوسته پوسته شدن، خشکی، سوزش، قرمزی و افزایش حساسیت به آفتاب را تجربه می‌کنند (بنابراین باید فقط در شب استفاده شود).

این ماده باید با احتیاط مصرف شود. می‌توان با رتینوئیدهای بدون نسخه با قدرت کم، دو تا سه بار در هفته شروع کرد و به‌تدریج قدرت و دفعات استفاده را افزایش داد. رتینوئیدهای قوی‌تر نیاز به تجویز پزشک دارند. برای مبتلایان به آکنه شدید، ممکن است رتینوئیدهای خوراکی (ایزوترتینوئین) تجویز شود.

11) مراجعه به متخصص پوست

اگر با وجود استفاده از محصولات بدون نسخه به مدت چهار تا شش هفته بهبودی حاصل نشد، برای درمان‌های تخصصی به متخصص پوست مراجعه کنید. یک متخصص پوست ممکن است لایه‌برداری شیمیایی، داروهای تجویزی، میکرودرم ابریژن، فیشیال‌های تخصصی و سایر درمان‌های پوستی را پیشنهاد کند:

• لایه‌برداری شیمیایی

لایه‌برداری شیمیایی معمولا برای افرادی مناسب است که می‌خواهند آسیب‌های ناشی از نور خورشید و اسکارهای جزئی را بهبود بخشند، اما ممکن است به رفع انواع خاصی از آکنه نیز کمک کند. این روش می‌تواند منافذ را باز کند و باعث رشد پوست جدید شود.

لایه‌برداری شیمیایی در مطب دکتر انجام می‌شود. یک لایه‌بردار شیمیایی حرفه‌ای کل لایه رویی پوست را از بین می‌برد و جوش‌های سرسیاه و سایر مواد زائد را کاهش می‌دهد.

ترکیبات رایج در محصولات لایه‌بردار شیمیایی اسیدهای سالیسیلیک، گلیکولیک و رتینوئیک است. از آنجایی که در این فرایند از اسید استفاده می‌شود، می‌تواند باعث قرمزی، پوسته پوسته شدن، زخم، عفونت و تغییر رنگ پوست شود.

به خاطر داشته باشید که پوست شما ممکن است در طول فرایند بهبودی، مستعد آفتاب‌سوختگی باشد. بنابراین، وقتی در فضای باز حضور دارید، باید با احتیاط بیشتری به محافظت از پوست خود در برابر نور خورشید بپردازید. استفاده از ضدآفتاب ضروری است، اما بر سر کردن کلاه نیز خالی از لطف نیست.

• میکرودرم ابریژن

میکرودرم ابریژن نسبت به گزینه‌های بدون نسخه مانند اسکراب، لایه‌برداری عمیق‌تری را انجام می‌دهد. یک متخصص پوست یا زیبایی از یک هندپیس ساطع‌کننده کریستال استفاده می‌کند تا به‌آرامی کریستال‌های ریز را روی پوست اسپری کند. این دستگاه لایه‌های بیرونی پوست مرده را مالش و مکش می‌کند. همچنین ممکن است از یک هندپیس با نوک الماس برای لایه‌برداری از نواحی حساس‌تر مانند اطراف چشم استفاده کند.

این تکنیک همچنین به کوچک شدن منافذ بزرگ کمک می‌کند.

• لیزردرمانی

گاهی برای جوش‌هایی که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند از لیزردرمانی استفاده می‌شود. برای جوش‌های عمیق، متخصصان پوست از فوتوپنوماتیک‌درمانی استفاده می‌کنند. این فرایند شامل ترکیبی از لیزر نور شدید پالسی (IPL) و خلاء ملایم است که به متخصص پوست اجازه می‌دهد به عمق منافذ پوست نفوذ کند و سلول‌های مرده و سبوم اضافی را از بین ببرد.

چگونه از جوش‌های سرسیاه پیشگیری کنیم؟

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. برای جلوگیری از جوش‌های سرسیاه، نکات زیر را رعایت کنید:

1) از محصولات غیرکومدوژنیک (غیرکومدون‌زا) استفاده کنید: کلمه Noncomedogenic نشانه‌ای است که به شما می‌گوید یک محصول «بدون انسداد منافذ» است. همچنین به‌دنبال کرم‌های ضدآفتاب و لوسیون‌های فاقد چربی باشید تا از مسدود شدن منافذ جلوگیری کنید.

2) قبل از خواب، آرایش خود را پاک کنید: تمیز کردن صورت در شب، آرایش را پاک می‌کند اما گاهی اوقات آثار آن باقی می‌ماند. برای اینکه از بابت پاکسازی کامل آرایش خود مطمئن شوید، از یک پیش‌پاک‌کننده کمک بگیرید.

3) موهای خود را مرتب بشویید: نه‌تنها موهای شما سالم و نرم می‌مانند، بلکه از شر چربی‌ها و کثیفی‌هایی خلاص می‌شوید که می‌توانند به صورتتان نفوذ کنند و منافذ آن را ببندند.

4) مطمئن شوید که دست‌ها و ناخن‌هایتان تمیزند: تمیز نگه‌داشتن ناخن‌ها می‌تواند به کاهش انتقال چربی و کثیفی کمک کند.

5) روبالشی و ملحفه خود را بشویید: سعی کنید روبالشی و ملحفه خود را هفته‌ای یک‌بار بشویید تا از شر هرگونه آلودگی و چربی روی آن‌ها خلاص شوید.

6) اسید سالیسیلیک و اسید گلیکولیک را به روتین مراقبت از پوست خود اضافه کنید: استفاده منظم از این دو ماده، می‌تواند سلول‌های مرده پوست را از بین ببرد، از مسدود شدن منافذ جلوگیری کند و در نتیجه احتمال ایجاد جوش‌های سرسیاه را کاهش می‌دهد. برای بهره‌مندی از این فواید، محلول شست‌وشوی صورت، تونر، مرطوب‌کننده یا لایه‌بردارهای بدون نسخه حاوی این مواد را امتحان کنید.

7) در مصرف محصولات مربوط به آکنه زیاده‌روی نکنید: ترکیب چندین محصول حاوی اسید سالیسیلیک، گوگرد، بنزوئیل پراکسید و سایر مواد درمان‌کننده آکنه می‌تواند پوست شما را خشک کند. از قضا، همین امر باعث ایجاد جوش‌های سرسیاه بیشتر می‌شود، زیرا منافذ پوست بیش از حد خشک می‌شوند و برای کمک به آبرسانی پوست، به تولید سبوم بیشتر روی می‌آورند.

8) از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید: برخی غذاها و مواد مغذی از جمله سبزیجات و میوه‌های سبز تیره و زرد، اسیدهای چرب امگا 3 و غلات کامل می‌توانند سلامت پوست را تقویت کنند. نوشیدن مقدار زیادی آب نیز به تعادل سبوم پوست کمک می‌کند.

همچنین، مطالعات نشان می‌دهد که برخی غذاها می‌توانند آکنه را بدتر کنند. شیر بدون چربی، شکلات و غذاهای غنی از کربوهیدرات مانند نان و چیپس، از جمله مواد غذایی مشکوک محسوب می‌شوند.

و چند نکته تکمیلی:

• هنگام بیدار شدن، قبل از خواب و بعد از تعریق صورت خود را بشویید.
• پاک‌کننده‌های غیرساینده را با استفاده از نوک انگشتان خود به‌آرامی روی پوست بمالید. شست‌وشو با دستمال یا اسفنج می‌تواند پوست را تحریک کند.
• از محصولات پوستی بدون الکل استفاده کنید.
• از آفتاب دوری کنید زیرا برخی از داروهای آکنه پوست شما را نسبت به اشعه ماوراء بنفش حساس‌تر می‌کنند.
• تعداد دفعات لمس صورت خود را محدود کنید.

سوالات متداول در مورد جوش‌های سرسیاه

آیا درمان‌های خانگی برای جوش‌های سرسیاه موثر است؟

هرچند یک جست‌وجوی سریع در اینترنت ده‌ها درمان خانگی برای از بین بردن جوش‌های سرسیاه نشان می‌دهد، اما هیچ‌یک از آن‌ها ثابت نشده‌اند. درواقع، برخی از این درمان‌های ادعاشده حتی ممکن است آکنه را بدتر کنند.

اگر تصمیم دارید یک درمان خانگی را امتحان کنید، بسیار محتاط باشید. انجام تست پوستی روی ساعد دست و انتظار در طول شب می‌تواند به شما کمک کند واکنش پوست خود را بسنجید.

کدام درمان‌های خانگی می‌توانند مضر باشند؟

برخی از موادی که برای درمان جوش‌های سرسیاه توصیه می‌شوند، بیش از آن‌که مفید باشند، مضرند. ازجمله:

• سرکه سیب
• جوش شیرین
• نمک اپسوم
• لیمو
• خمیر دندان

بسیاری از افراد معتقدند این مواد به جذب چربی و خلاص شدن از شر سلول‌های مرده پوست کمک می‌کنند. اما مشکل اینجا است که ممکن است پوست شما را بیش از حد خشک کنند، بنابراین استفاده از آن‌ها می‌تواند منجر به تحریک، تورم و جوش‌های بیشتر شود.

کدام درمان‌های خانگی مضر نیستند اما ممکن است بی‌اثر باشند؟

برخی از درمان‌های ادعاشده لزوما مضر نیستند، اما ممکن است همیشه کارساز نباشند. ازجمله:

• سفیده تخم‌مرغ
• چای سبز
• عسل
• ماست

این مواد به‌دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی و آبرسانی، معمولا در دستورالعمل‌های ماسک‌های خانگی پیدا می‌شوند، اما این فواید به درمان جوش‌های عمیق سرسیاه هیچ کمکی نمی‌کنند.

آیا برچسب‌های رفع جوش‌های سرسیاه موثرند؟

از برچسب‌های بینی دوری کنید. این چسب‌ برای پوست مضر است و می‌تواند باعث ایجاد حساسیت، گشوده ماندن منافذ باز و درنتیجه بروز جوش‌های سرسیاه جدید شود.