کیست سینه چیست؟
کیست سینه (Breast Cyst)، یک کیسه گرد یا بیضی‌شکل پر از مایع (اغلب شبیه انگور یا بادکنک) در پستان است. شما ممکن است یک یا چند کیست در یک یا هر دو پستان خود داشته باشید. کیست‌ها را گاهی اوقات می‌توانید احساس کنید، به‌خصوص اگر چند روز پیش از چرخه قاعدگی‌‌تان دردناک شده باشند. در بیشتر موارد، کیست سینه نیازی به درمان ندارد و نباید برای آن نگران باشید؛ زیرا اکثر کیست‌های سینه غیرسرطانی (خوش‌خیم) هستند و خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی‌دهند.
انواع مختلف کیست سینه کدام است؟
کیست سینه می‌تواند ساده (Simple)، پیچیده (Complex) یا مختلط (Complicated) باشد:
- کیست‌های ساده (Simple): این کیست‌ها دیوارههای صاف، نازک و منظمی دارند و کاملا پر از مایع‌اند. امواج صوتی ارسال‌شده توسط آزمایش اولتراسوند (سونوگرافی) از میان آنها عبور می‌کند، که نشان می‌دهد هیچ ناحیه جامدی در آنها وجود ندارد. این نوع کیست‌ها همیشه خوشخیماند.
- کیست‌های پیچیده (Complex): برخلاف کیست‌های ساده، کیست‌های پیچیده دارای لبه‌های نامنظم یا پوسته‌ای و دیوارههای ضخیم‌اند و مقداری ماده جامد شناور در مایع دارند. این نواحی جامد، امواج صوتی سونوگرافی را بازتاب می‌دهند. کیست پیچیده گاهی به تشخیص پزشک با یک سوزن ظریف تخلیه می‌شود تا مایع درون آن مورد آزمایش قرار بگیرد. اگر خون یا هر سلول غیر معمولی در نمونه آزمایش وجود داشته باشد، ممکن است برای رد کردن احتمال سرطان سینه به آزمایش‌های بیشتری نیاز باشد.
- کیست‌های مختلط (Complicated): این کیست‌ها چیزی مابین کیست‌های ساده و پیچیده‌اند. اگرچه در اکثر ویژگی‌ها با کیست‌های ساده مشابه‌اند، اما ممکن است مقداری ماده جامد شناور در مایع داشته باشند و برخی از امواج اولتراسوند را بازتاب دهند. با این حال، کیست‌های مختلط برخلاف کیست‌های پیچیده دارای دیوارههای ضخیم یا نواحی جامد آشکار نیستند.
اکثر این کیست‌ها خوشخیماند، اما ممکن است پزشک بخواهد آسپیراسیون کیست پستان یا بیوپسی سوزنی (برداشتن مایع با سوزن برای تجزیه و تحلیل) انجام دهد.
همچنین، گاهی کیست‌های سینه را بر اساس اندازه آنها تعریف می‌کنند:
- میکروکیست‌ها: ممکن است در خلال آزمایش‌های تصویربرداری مانند ماموگرافی یا سونوگرافی دیده شوند، اما به قدری کوچک‌اند که قابل احساس نیستند.
- ماکروکیست‌ها: می‌توانند به قطر حدود 1 تا 2 اینچ (2.5 تا 5 سانتی‌متر) رشد کنند. این کیست‌ها به اندازه‌ای بزرگ می‌شوند که قابل لمس‌اند و باعث ناراحتی بیمار می‌شوند.
کیست سینه چقدر شایع است؟
کیست‌های سینه، به‌ویژه در میان زنانی که در سال‌های آخر باروری هستند، بسیار شایع است. امکان اشتباه گرفتن کیست‌ها با توده‌ای که می‌تواند سرطانی باشد وجود دارد، اما در نظر داشته باشید که حدود 25 درصد توده‌های سینه کیست هستند. پس، به محض احساس هر توده‌ای در سینه خود، فوری نگران نشوید و تا تشخیص دقیق پزشک صبر کنید.
چه کسانی به کیست سینه مبتلا می‌شوند؟
کیست‌ها در هر سنی ممکن است ایجاد شوند. در بیش از نیمی از موارد، زنان به یکباره یا در یک دوره زمانی دچار کیست‌های متعدد می‌شوند. اما احتمال ابتلا به کیست سینه، در زنان زیر بیشتر است:
- زنانی که بین 35 تا 50 سال دارند؛
- زنانی که در سال‌های نزدیک به یائسگی هستند (هنوز سیکل قاعدگی دارند)؛
- زنانی که بعد از یائسگی هستند (دیگر سیکل قاعدگی ندارند) اما هورمون‌درمانی می‌کنند.
همچنین:
- کیست پستان در زنان نزدیک به یائسگی، زمانی که قاعدگی برای 12 ماه متوالی متوقف می‌شود و نشان‌دهنده پایان سیکل‌های قاعدگی است، شایع‌تر است.
- پس از یائسگی (زمانی که قاعدگی متوقف می‌شود)، با کاهش سطح استروژن، تشکیل کیست‌ها معمولا متوقف می‌شود.
- هر چند کیست سینه در زنان بسیار شایع‌تر است، اما مردان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند.
علت ایجاد کیست سینه چیست؟
علت دقیق کیست سینه هنوز ناشناخته است. کارشناسان بر این باورند که کیست سینه ممکن است بر اثر نوسانات طبیعی هورمونی ایجاد شود، زیرا پستانها با افزایش سن به دلیل تغییرات طبیعی در سطح هورمون استروژن تغییر می‌کنند.
در طول چرخه قاعدگی، استروژن باعث تولید مایع می‌شود. کیست سینه زمانی تشکیل می‌شود که مایع، یک غده خالی شیر را پر کند. پستانها از لوبول‌ها (غدد تولید کننده شیر) و مجاری (لوله‌هایی که شیر را به نوک پستان می‌برند) تشکیل شده‌اند. غدد شیر توسط بافت پشتیبان فیبری و چربی احاطه شده که به بافت سینه معروف است. این بافت به پستانها اندازه و فرم می‌دهد. گاهی اوقات، غدد شیر با مایع پر می‌شوند و کیست سینه تشکیل می‌شود.
علائم کیست سینه چیست؟
کیست‌ها می‌توانند آنقدر کوچک باشند (میکروکیست‌ها) که بدون تصویربرداری از پستان نتوانید آنها را احساس یا مشاهده کنید. و گاهی اوقات، می‌توانند بسیار بزرگ شوند (ماکروکیست‌ها). بسیاری از کیست‌ها جایی در این بین قرار می‌گیرند.
علائم وجود کیست، شامل موارد زیر است که می‌تواند در طول چرخه قاعدگی شما از نظر شدت متفاوت باشد:
- برآمدگی (در اثر وجود توده)
- حساسیت غیر طبیعی نسبت به فشار یا لمس
- درد (به خصوص قبل از سیکل قاعدگی)
همچنین برای تشخیص بهتر کیست سینه، این موارد را در نظر داشته باشید:
- کیست‌های سینه می‌توانند نرم یا سفت به نظر برسند.
- کیست‌های سینه می‌توانند هر اندازه‌ای داشته باشند، از چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر.
- کیست‌های سینه معمولا گرد یا بیضی‌اند و می‌توانند به سرعت در هر جایی از پستان رشد کنند.
- اگر کیست به اندازه کافی بزرگ باشد که بتوان آن را احساس کرد، معمولا گرد و نسبتا قابل حرکت در زیر پوست است.
- برای برخی افراد، کیست پستان ممکن است ناراحت‌کننده و حتی دردناک باشد.
- قبل از پریود، ممکن است کیست‌ها بزرگ‌تر شوند و با تغییر سطح هورمون‌ها، درد و حساسیت غیرطبیعی نسبت به فشار یا لمس ایجاد شود. اما این وضعیت فقط در مورد برخی زنان صادق است و بسیاری از زنان اصلا نمی‌توانند کیست‌های خود را احساس کنند.
کیست سینه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
معاینه فیزیکی می‌تواند به پزشک شما درباره اینکه با کیست یا تومور سر و کار دارید، یک ایده کلی بدهد، اما ممکن است همچنان نیاز به ماموگرافی یا سونوگرافی داشته باشید تا مشخص شود توده، جامد یا پر از مایع است.
هنگام تشخیص کیست، پزشکان می‌خواهند بفهمند که آیا کیست ساده، پیچیده یا مختلط است. برای تعیین این موضوع می‌توان از تصویربرداری اولتراسوند استفاده کرد.
اگر امواج صوتی به طور مستقیم از توده عبور کند، به این معنی است که پر از مایع و در نتیجه، یک کیست ساده است. اگر امواج صوتی بازتاب پیدا کند، به این معنی است که دست کم مقداری ماده جامد درون مایع وجود دارد و برای رسیدن به تشخیص درست، به آزمایش‌های بیشتری نیاز است.
اگر سونوگرافی یک کیست مختلط یا پیچیده را نشان دهد، مراحل بعدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ماموگرافی یا ام آر آی برای مشاهده بهتر کل پستان
- آسپیراسیون یا تخلیه کیست با یک سوزن ظریف برای دیدن اینکه آیا مایع حاوی خون یا سلول‌های غیرمعمول است یا خیر
- بیوپسی برای تعیین سرطانی یا خوش‌خیم بودن نواحی جامد (در مورد کیست‌های پیچیده و گاه مختلط، پزشکان می‌خواهند هر گونه احتمال وجود سلول‌های سرطانی در نواحی جامد را رد کنند. در چنین مواردی ممکن است نیاز به بیوپسی باشد.)
توجه داشته باشید که برخی رادیولوژیست‌ها از اصطلاحات «مختلط: Complicated» و «پیچیده: Complex» به جای یکدیگر استفاده می‌کنند. بنابراین، اگر هر یک از این اصطلاحات را در نتیجه آزمایش خود دیدید، اطلاعات بیشتری در مورد ویژگی‌های کیست بخواهید. هر چند، اکثر این کیست‌ها نیز خوشخیماند.
کیست سینه چگونه درمان و پیگیری می‌شود؟
یک کیست ساده جای نگرانی ندارد و به طور معمول نیازمند درمان نیست. پزشک شما ممکن است رویکرد «صبر کن و ببین چه می‌شود» را پیشنهاد کند، زیرا کیست‌ها گاهی خود به خود از بین می‌روند.
در مورد کیست‌های ساده‌ای که همچنان باعث ناراحتی می‌شوند، پزشک می‌تواند با یک سوزن کیست را تخلیه کند. گاهی اوقات این کار با استفاده از سونوگرافی برای کمک به یافتن کیست انجام می‌شود. رنگ مایع می‌تواند از شفاف تا خیلی تیره متغیر باشد. اگر مایع آغشته به خون باشد، برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
پس از تخلیه مایع، کیست معمولا ناپدید می‌شود. ممکن است هنگام بیرون آمدن مایع احساس ناراحتی کنید و شاید تا چند روز پس از آن، دچار کبودی و حساسیت شوید. اگر چنین است، مصرف مسکن (با مشورت پزشک) می‌تواند به شما کمک کند.
با این حال، مایع ممکن است دوباره برگردد. اگر عود کرد و همچنان دردناک بود، ممکن است دوباره با ماموگرافی و سونوگرافی ارزیابی و تخلیه شود یا برای برداشتن آن نیاز به جراحی داشته باشید.
برای کیست‌های پیچیده یا مختلط سینه، ممکن است به معاینات مکرر نیاز داشته باشید تا هر تغییری را پیگیری کنید.
در موارد خاص، پزشک ممکن است برای تخلیه و بررسی مایع درون کیست، آسپیراسیون با سوزن ظریف را توصیه کند. یا شاید از شما بخواهد که هر 6 ماه یا 12 ماه یک بار به مدت یک تا دو سال برای بررسی کیست مراجعه کنید. به طور معمول، شما باید یک معاینه بالینی پستان و سونوگرافی همچنین به همراه ماموگرافی یا بدون آن انجام دهید.
اگر در هر نقطه‌ای، پزشک احساس کرد که کیست دارای ویژگی‌های مشکوک به سرطان است، می‌تواند بیوپسی را برای اطمینان از خوش‌خیم بودن قسمت‌های جامد درون کیست تجویز کند. پزشک شما ممکن است از اولتراسوند برای هدایت یک سوزن به داخل کیست و برداشتن نمونه بافت برای بررسی زیر میکروسکوپ استفاده کند. نیاز به بیوپسی اکسیزیونال به‌ندرت اتفاق می‌افتد.
اگر کیست‌های متعدد دارید یا به طور مکرر کیست‌های جدید ایجاد می‌کنید، ممکن است بهتر باشد که تحت نظر یک متخصص پستان باشید. داشتن کیست همراه با سایر عوامل خطر سرطان پستان، مانند سابقه خانوادگی قوی، بسیاری از زنان را به انجام این کار سوق می‌دهد. هرچند کیست به طور کلی خطر سرطان سینه را افزایش نمی‌دهد، مراجعه به متخصص پستان می‌تواند اطمینان‌بخش باشد.
آیا می‌توان از کیست سینه پیشگیری کرد؟
کیست‌ها در پاسخ به هورمون‌های طبیعی زنانه ایجاد می‌شوند و هیچ راه شناخته‌شده‌ای برای پیشگیری از آنها وجود ندارد. هورمون‌درمانی (HRT) می‌تواند خطر ایجاد کیست‌های جدید را افزایش دهد، اما خودآزمایی منظم و ماموگرافی معمول راه‌های خوبی برای مدیریت سلامت کلی پستان است.
البته، تحقیقات محدودی در مورد چگونگی پیشگیری از کیست سینه انجام شده است. محدود کردن کافئین، از جمله شکلات، قهوه، چای و سایر نوشیدنی‌های حاوی کافئین، ممکن است در برخی زنان به پیشگیری از ایجاد کیست پستان کمک کند. داروهای هورمونی مانند داروهای کنترل بارداری نیز ممکن است هورمون‌ها را تنظیم کرده و کیست‌های سینه را درمان یا از آن پیشگیری کند؛ و البته، همه این‌ها به‌طور قطعی ثابت نشده است.
آیا کیست سینه خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد؟
با توجه به آنچه منبع معتبر انجمن سرطان آمریکا (American Cancer Society) می‌گوید، کیست‌های ساده خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی‌دهند، و احتمال کمی وجود دارد که کیست‌های پیچیده (Complex) این خطر را افزایش دهند.
یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که 30 درصد موارد سرطان پستان در افرادی است که سابقه بیماری خوش‌خیم پستان داشته‌اند.
اگر در مورد خطر ابتلا به سرطان پستان خود نگران هستید یا سابقه خانوادگی بیماری پستان دارید، با پزشک خود درباره چگونگی و زمان انجام غربالگری صحبت کنید و بپرسید که آیا اقدامات احتیاطی دیگری وجود دارد که می‌بایست انجام دهید یا خیر.
از طرفی، شما باید هر توده جدیدی را توسط پزشک خود بررسی کنید. وجود کیست ممکن است پیدا کردن توده‌های جدید پستان یا سایر تغییرات احتمالی که نیاز به ارزیابی توسط پزشک دارند را دشوارتر کند. شاید در هنگام قاعدگی در پستان‌های خود احساس برآمدگی و درد داشته باشید، بنابراین مهم است که با لمس آنها در طول چرخه قاعدگی آشنا باشید تا از هر تغییر کوچکی به موقع آگاه شوید.
تفاوت کیست سینه و تومور چیست؟
اگر توده‌ای در سینه دارید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. هرچند برخی تفاوت‌های آشکار بین کیست و تومور وجود دارد، این تفاوت‌ها گاه می‌تواند ظریف باشد. به‌علاوه، همیشه استثناهایی برای این هنجارها وجود دارد.
ویژگی‌های احتمالی کیست سینه:
- درد در سینه نزدیک به کیست، به خصوص قبل از پریود
- معمولا وجود بافتی نرم با لبه‌های صاف
- حرکت بافت سینه
- نشت احتمالی مایع (غیر از شیر مادر) از نوک پستان
- تغییر چرخه قاعدگی
ویژگی‌های احتمالی تومور سرطانی سینه:
- تورم سینه
- تغییرات در نوک پستان، مانند چرخش
- خروج مایع (غیر از شیر مادر) از نوک پستان
- توده در سینه یا زیر بغل، معمولا سفت و با لبه‌های نامنظم
- به آسانی حرکت نکردن در بافت سینه
- درد سینه یا نوک سینه
- تغییر شکل یا اندازه سینه
- تغییرات پوستی روی سینه یا نوک پستان، مانند قرمزی، خشکی یا پوسته پوسته شدن
- تورم غدد لنفاوی نزدیک سینه یا زیر بازو
- تغییر نکردن با چرخه قاعدگی
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی کیست سینه چیست؟
برای کم کردن ناراحتی‌های مرتبط با کیست سینه، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- سوتین مناسب و راحت بپوشید: حمایت از سینه‌ها با سینه‌بند مناسب می‌تواند به تسکین برخی از ناراحتی‌ها کمک کند.
- کمپرس بگذارید: کمپرس گرم یا کیسه یخ می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
- از کافئین خودداری کنید: هرچند پژوهش‌ها ارتباط دقیقی بین کافئین و کیست سینه نشان نداده‌اند، اما برخی زنان با حذف کافئین از رژیم غذایی خود، تسکین می‌یابند. کاهش یا حذف کافئین از نوشیدنی‌ها، شکلات و … را لحاظ کنید تا ببینید آیا علائم شما بهبود می‌یابد یا خیر.
- در صورت توصیه پزشک، داروهای مسکن بدون نسخه را امتحان کنید:برخی از دردهای پستان با استفاده از استامینوفن یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم کاهش می‌یابد.
سوالات متداول در مورد کیست سینه
آیا کیست سینه می‌تواند سرطانی باشد؟
چنین چیزی نادر است، اما غیرممکن نیست که کیست پستان حاوی سلول‌های سرطانی باشد. کیست‌های پیچیده (Complex) از کیست‌های دیگر نگران‌کننده‌تر هستند.
آسپیراسیون کیست پستان چگونه انجام می‌شود؟
در طول بیوپسی سوزنی (که آسپیراسیون نیز نامیده می‌شود)، متخصص یک سوزن توخالی را وارد کیست می‌کند. کیست زمانی فرو می‌ریزد که سوزن مایع را از آن خارج کند. ممکن است بعد از آن مقداری کبودی و حساسیت داشته باشید.
مهم‌ترین چیزی که زنان باید در مورد کیست و سرطان سینه بدانند چیست؟
بسیاری از زنان فکر می‌کنند وجود کیست سینه در آنها، احتمال ابتلا به سرطان سینه را در آینده افزایش می‌دهد، اما این فکر درست نیست. کیست سینه، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش نمی‌دهد.
با فرض اینکه هیچ عامل دیگری مانند جهش‌های ژنتیکی یا شرایط ارثی وجود نداشته باشد که احتمال ابتلای فرد به سرطان سینه را افزایش دهد، این زنان به اندازه افراد معمولی در معرض خطر خواهند بود.
اما هر زمان که زنی چیزی غیرعادی در پستان‌های خود احساس کرد، باید با پزشک خود تماس بگیرد.
در مورد کیست سینه، چه پرسش‌هایی را از پزشک خود بپرسم؟
اگر کیست سینه برای شما تشخیص داده شد، از پزشک خود بپرسید:
- کیست سینه من از کدام نوع ساده، پیچیده یا مختلط است؟
- آیا نیاز به آسپیره یا برداشتن دارد؟
- آیا به ماموگرافی مکرر نیاز دارم؟
- آیا باید به هورمون‌درمانی ادامه دهم؟
کیست سینه به‌خصوص در بین زنان در دهه چهارم زندگی‌شان شایع است. خبر خوب این است که این کیست‌ها تقریبا همیشه بی‌ضررند. اگرچه کیست‌ها شیوع بالایی دارند، اما همیشه از پزشک خود بخواهید که هر توده یا برآمدگی جدیدی را که پیدا می‌کنید، بررسی کند.
منتظر چه پرسش‌هایی از جانب پزشک خود باشم؟
برای پاسخ به سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد، آماده باشید. سوالاتی مانند:
- چه زمانی برای اولین بار متوجه کیست یا توده سینه شدید؟
- آیا متوجه تغییر در اندازه کیست یا توده سینه شده‌اید؟
- چه مدت است که این کیست‌ها را دارید و در این مدت، چه علائمی را تجربه کرده‌اید؟
- آیا علائم شما در یک یا هر دو سینه بروز می‌کند؟
- آیا علائم شما در طول زمان تغییر کرده است؟
- آیا در پستان‌هایتان درد دارید؟ اگر بله، شدت آن چقدر است؟
- آیا ترشح از نوک پستان دارید؟ اگر چنین است، در یک یا هر دو پستان رخ می‌دهد؟
- سیکل قاعدگی شما چه تاثیری بر کیست یا توده سینه دارد؟
- آخرین ماموگرافی شما چه زمانی بود؟
- آیا سابقه خانوادگی کیست یا توده سینه دارید؟ در بستگان درجه یک چطور؟
- آیا قبلا کیست یا توده سینه، بیوپسی سینه یا سرطان سینه داشته‌اید؟
آیا ویتامین‌ها و مکملهای دارویی، تاثیری بر کیست پستان دارند؟
با پزشک خود در مورد ویتامین‌ها، داروهای گیاهی یا سایر مکملهای غذایی که مصرف می‌کنید یا در فکر مصرف آن هستید، صحبت کنید. هیچ مدرکی مبنی بر بهبود علائم کیست سینه توسط این داروها وجود ندارد، ضمن اینکه ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند.
آیا استفاده از هورمون برای درمان کیست سینه توصیه می‌شود؟
استفاده از قرص‌های ضدبارداری (داروهای ضدبارداری خوراکی) برای تنظیم چرخه‌های قاعدگی، ممکن است به کاهش عود کیست پستان کمک کند، اما به دلیل عوارض قابل‌‌توجه احتمالی، قرص‌های ضدبارداری یا سایر انواع هورمون‌درمانی، مانند تاموکسیفن، معمولا فقط برای زنان با علائم شدید توصیه می‌شود. قطع هورمون‌درمانی پس از یائسگی نیز ممکن است به پیشگیری از کیست سینه کمک کند.
آیا عمل جراحی برای درمان کیست سینه توصیه می‌شود؟
عمل جراحی برای برداشتن کیست پستان تنها در شرایط غیر معمول ضروری است. اگر کیست سینه دردناک باشد و ماه به ماه عود کند یا حاوی مایع خونی باشد یا علائم نگران‌کننده دیگری را بروز دهد، ممکن است عمل جراحی در نظر گرفته شود.
