زایمان طبیعی یا سزارین؛ کدام یک بهتر است؟

اگر به هفته‌های پایانی بارداری نزدیک می‌شوید احتمالا یکی از مهمترین سوالات شما این است که زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟ در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر به این پرسش پاسخ داده‌ایم. 

وقتی نوبت به زایمان می‌رسد، همه ما یک هدف داریم: بچه را بیرون بیاوریم! چگونگی انجام آن گاهی یک انتخاب شخصی و گاهی یک ضرورت پزشکی است.

در برخی موارد، به دلایل پزشکی که زایمان طبیعی را با خطراتی مواجه می‌کند، پزشک برای سزارین برنامه‌ ریزی می‌کند. ممکن است مادر از قبل بداند که زایمان او از طریق عمل سزارین انجام می‌شود و برای آن برنامه ‌ریزی ‌کند، زیرا یا دوقلو و چندقلو باردار است یا ممکن است به مشکلات پزشکی مانند دیابت یا فشار خون بالا مبتلا باشد. عمل سزارین همچنین برای مادرانی که دچار عفونت‌هایی مانند اچ آی وی و تبخال تناسلی هستند که می‌توانند در هنگام زایمان طبیعی به نوزاد منتقل شوند، یا اگر در دوران بارداری مشکلات جفت را تجربه کنند، نیز ضروری است. 

برای این که به شما بگوییم زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین، در ادامه این مطلب مزایا و معایب هر یک را برای شما بیان خواهیم کرد و در نهایت تصمیم گیری را بر عهده شما می‌گذاریم.

هر آنچه باید درباره سزارین بدانید

لوئیس سیلورتن، مدیر مامایی در کالج سلطنتی ماماها ( RCM ) در بیانیه‌ای عقاید خود را در این رابطه اینطور بیان کرده است: این واقعیت است که زایمان سزارین اثر خیلی کمی بر باروری مجدد خانم‌ها دارد. آن دسته از خانم‌هایی که سزارین انجام می‌دهند، می توانند برای بارداری مجدد اطمینان داشته باشند. نتیجه اینکه سزارین در خانم های باردار، رابطه کمی با بارداری‌های مجدد و فواصل بین بارداری دارد. او معتقد است سن مادر در اولین سزارین، در بارداری‌های مجدد و انجام سزارین تاثیر می‌گذارد. این بزرگترین مطالعه کوهورت در ارتباط با نوع زایمان و باروری می‌باشد که صورت گرفته است.

نتایج مطالعات نشان می دهد، سزارین سبب افزایش احتمال شکل گیری جفت سر راهی، پره اکلامپسی، اکلامپسی و همچنین افزایش فشار و قند خون در خانم های باردار می‌شود.

لوئیس سیلورتن از RCM معتقد است: با این که، سزارین عوارض کمی بر باروری های بعدی دارد اما  نمی‌توان سایر اثرات منفی سزارین را در نظر نگرفت و باید خانم‌ها از عواقب احتمالی سزارین آگاه باشند که در شرایط غیر ضروری از انجام سزارین اجتناب کنند.

شواهد زیادی وجود دارد که بیانگر پیامدهای منفی سزارین در خانم‌های باردار و نوزادان می‌باشد. چراکه، سزارین جراحی بزرگی است که می‌تواند منجر به بروز عوارض جدی برای مادر شود. بهتر است تلاش‌ها برای کاهش انجام سزارین در مادرانی که اولین بارداری خود را تجربه می‌کنند صورت گیرد. همچنین، در صورت امکان مادران برای زایمان طبیعی در بارداری بعدی تشویق شوند. یکی از راه های ترویج زایمان طبیعی و انجام کمتر سزارین، مراقبت مداوم خانم باردار توسط ماما می باشد.

معایب و مزایا سزارین:

اگرچه زایمان از طریق سزارین ایمن است و در برخی از موارد باعث نجات جان مادر می‌شود، اما در مقایسه با زایمان طبیعی خطرات بیشتری به همراه دارد. سزارین یک عمل جراحی اساسی است و شامل باز کردن شکم مادر باردار و خارج کردن نوزاد از رحم او است، زیرا زایمان طبیعی برای او خطرناک یا بسیار دشوار تلقی می‌شود. از آنجا که داشتن سزارین در اولین زایمان منجر به تکرار سزارین در بارداری‌های بعدی می‌شود، زایمان طبیعی معمولاً روش ترجیحی برای به دنیا آمدن نوزاد است. این روشی است که دو نوزاد از سه نوزاد در ایالات متحده از طریق آن متولد می‌شوند.

صرف نظر از تصمیم‌گیری برای زایمان و اینکه زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین مادران باید تا حد امکان در مورد امتیازات روش زایمان خود آگاه باشند تا بتوانند در این روند نقش داشته باشند، از آنچه می‌خواهند دفاع کنند و آگاهانه بهترین انتخاب را داشته باشند. در اینجا اطلاعات بیشتر در مورد جوانب مثبت و منفی دو روش زایمان وجود دارد.

مزایای زایمان طبیعی برای مادر

تولد طبیعی و زایمان واژینال یک پروسه طولانی است که می‌تواند از نظر جسمی خسته کننده و برای مادر سخت باشد. اما یکی از مزایای این نوع زایمان این است که در مقایسه با سزارین، مدت اقامت در بیمارستان و مدت زمان بهبودی کوتاه‌تر است. اگرچه قوانین ایالتی در کشور ایالات متحده متفاوت است، زمان معمول ماندن در بیمارستان برای مادر پس از زایمان طبیعی بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت است. اگر مادر رضایت داشته باشد می‌تواند زودتر از زمان مجاز بیمارستان را ترک کند.

مادرانی که زایمان طبیعی دارند از انجام عمل جراحی و خطرات مرتبط با آن، مانند خونریزی شدید، جای زخم، عفونت، واکنش به بیهوشی و دردهای طولانی‌تر در امان هستند. و از آنجایی که مادر احساس گیجی ناشی از داروی بیهوشی را ندارد، می‌تواند نوزاد را در آغوش بگیرد و ممکن است بلافاصله پس از زایمان شروع به شیردهی کند.

پس می‌توان مزایای این نوع زایمان را به چند مورد خلاصه کرد:

• مدت بستری در بیمارستان کوتاه‌تر است.
• در هفته‌های پس از تولد کمتر احتمال دارد که مجبور به بازگشت به بیمارستان شوند.
• بعد از تولد نوزاد کمتر نیاز به مسکن‌ها دارند.
• شانس بیشتری برای شروع فوری شیر دادن به نوزادانشان دارند.
• احتمال کمتری برای بروز مشکلی در بارداری‌های آینده وجود دارد.
• پس از تولد نوزاد، از نظر جسمی توانایی انجام کارهای روزمره مانند رانندگی را دارند.

معایب عمل سزارین برای مادر

زایمان به روش سزارین در مقایسه با زایمان طبیعی نیاز به اقامت بیشتر در بیمارستان دارد. سزارین همچنین خطر بروز عوارض جسمی بیشتر، مانند درد یا عفونت در محل برش و دردهای طولانی‌تر پس از عمل را افزایش می‌دهد. از آنجا که در روش سزارین مادر تحت یک عمل جراحی قرار می‌گیرد، این امر خطر از دست دادن خون و عفونت را افزایش می‌دهد. به گفته برایانت، روده یا مثانه می‌تواند در حین عمل آسیب ببیند یا لخته خون ایجاد شود.

یک بررسی اجمالی نشان داده است زنانی که سزارین می‌شوند نسبت به مادرانی که زایمان طبیعی دارند، احتمال شیردهی پس از تولد در آنها کمتر است. دوره بهبودی پس از زایمان نیز طولانی‌تر است، زیرا ممکن است مادر درد و ناراحتی بیشتری در ناحیه شکم خود داشته باشد، زیرا پوست و اعصاب اطراف زخم برای بهبودی به زمان نیاز دارند، معمولاً حداقل دو ماه.

براساس یک مطالعه در فرانسه، احتمال مرگ مادران در حین زایمان سزارین بر اثر لخته خون، عفونت و عوارض ناشی از بیهوشی ۳ برابر بیشتر از زایمان طبیعی است. دکتر برایانت می‌گوید، زمانی که یک مادر در زایمان اول تحت سزارین قرار بگیرد، احتمالاً در زایمان‌های بعدی نیز باید با عمل سزارین زایمان کند. او همچنین ممکن است در معرض خطر عوارض بارداری در آینده، مانند ناهنجاری‌های جفت و پارگی رحم باشد. یعنی زمانی که رحم در امتداد خط زخم قبلی دچار پارگی می‌شود. خطر ایجاد مشکلات جفت با هر بار عمل سزارین که مادر تجربه می‌کند افزایش می‌یابد.

پس می‌توان معایب این نوع زایمان را به چند مورد خلاصه کرد:

• اقامت طولانی‌تر در بیمارستان – به‌طور متوسط 3-5 روز
• درد اطراف زخم‌های سزارین
• فعالیت‌های محدود تا شش هفته – به‌عنوان‌مثال، محدودیت در بلند کردن اجسام و رانندگی.

برخی از زنان نیز ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر را پس از سزارین داشته باشند:

• لخته‌های خون در پاها
• تب ناشی از عفونت یا عوامل دیگر مربوط به عمل جراحی
• عوارض ناشی از بی‌حسی، ازجمله حالت تهوع، خواب‌آلودگی یا سرگیجه
• افزایش خطر افسردگی پس از تولد

اما کدام بهبودی آسان تر خواهد بود؟

به طور کلی، زمان بهبودی زایمان طبیعی اغلب به طور قابل توجهی سریعتر از سزارین است. گفته می‌شود، برخی از زنان برعکس را تجربه می‌کنند.

ملیندا اشلی، ماما، کارشناس و بنیانگذار Unfrazzled Mama، از زایمان خود روایت می‌کند: برای اولین زایمانش سزارین برنامه‌ریزی نشده و برای دومین زایمانش VBAC یا همان زایمان طبیعی با دخالت دارو  انجام داد. برای این مادر، بهبودی سزارین او در واقع بسیار ساده تر از VBAC بود. فقط چند روز از زایمان سزارینم گذشته بود که احساس خوبی داشتم و حتی آماده بودم تا چند هفته بعد ورزش را شروع کنم.

این واقعیت که او به اپیزیوتومی نیاز داشت چیزی بود که VBAC او را برای بهبودی چالش برانگیزتر می‌کرد. «استفاده از دستشویی دردناک است، نشستن دردناک است، ایستادن دردناک است. این درد هفته‌ها ادامه داشت و زمان زیادی طول کشید تا به فعالیت‌های معمولم برگردم.»

با این حال، اشلی فکر می‌کند که اگر اپیزیوتومی انجام نمی‌داد، زایمان طبیعی برایش راحت می‌شد و او در بازه زمانی بسیار کوتاه‌تری به حالت عادی باز می‌گشت.

برای جیمی زکی، دو زایمان با VBAC بسیار راحت تر از سزارین او بود. او روایت می‌کند: من هر دو همراه اپیدورال و بدون دارو تجربه کرده‌ام، و می‌توانم بگویم که بدون دارو من حتی راحت‌تر بودم. برای من، بهبودی با زایمان واژینال بدون دارو عمدتاً با کمترین آسیب بافتی در بین تمام زایمان‌هایم همراه بود.

در نهایت مهم است که بدانید هر بدن متفاوت است و باتوجه به فیزیولوژی افراد هر تولد نیز متفاوت است.