تفاوت اچ‌آی‌وی (HIV) مثبت و ایدز در چیست؟

یک دسامبر به نام روز جهانی مبارزه با ایدز در تقویم جهانی ثبت شده است. بیماری ایدز از جمله بیماری‌های ویروسی و کشنده‌ای است که از طریق عدم رعایت نکات بهداشتی در ارتباطات جنسی و یا وسایل پزشکی مشترک در میان بیماران منتقل می‌شود. اما نکته مهمی درباره این بیماری وجود دارد که باید درباره آن بدانیم؛ از جمله اینکه آیا میان ایدز و ای‌آی‌وی مثبت تفاوت وجود دارد. در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر شما را با تفاوت ایدز و اچ آی وی مثبت، علائم و روش‌های تشخیص آنها آشنا خواهید شد.

HIV چیست؟

HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) ویروسی است که با حمله به سلول‌هایی که به بدن در مبارزه با عفونت کمک می‌کنند، فرد را در برابر سایر عفونت‌ها و بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند. در صورت عدم درمان، HIV می‌تواند منجر به بیماری ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) شود.

اچ‌آی‌وی برای اولین بار در سال ۱۹۸۱ شناسایی و تبدیل به عامل یکی از کشنده‌ترین و پایدارترین اپیدمی‌های بشری شد. بدن انسان نمی‌تواند از شر HIV خلاص شود و هیچ درمان موثری برای HIV وجود ندارد. بنابراین هنگامی‌ که فرد به HIV مبتلا می‌شود، این بیماری را برای تمام عمر همراه دارد.

ایدز چیست؟

ایدز مرحله آخر عفونت HIV است و زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به دلیل وجود ویروس به شدت آسیب ببیند. اکثر افراد مبتلا به HIV در صورتی که درمان خود را آغاز به ایدز مبتلا نمی‌شوند، زیرا مصرف هر روز داروی HIV طبق تجویز، پیشرفت بیماری را متوقف می‌کند.

در نظر داشته باشید که بیماری فرد مبتلا به HIV زمانی به ایدز پیشرفت می‌کند که:

«تعداد سلول‌های CD4 آنها به زیر ۲۰۰ سلول در هر میلی‌متر مکعب خون (۲۰۰ سلول در میلی‌متر مکعب) می‌رسد.»

در فردی با سیستم ایمنی سالم، تعداد CD4 بین ۵۰۰ تا ۱۶۰۰ سلول در میلی‌متر مکعب است.

بدون داروی HIV، افراد مبتلا به ایدز معمولاً حدود ۳ سال زنده می‌مانند. هنگامی‌که فردی به یک بیماری خطرناک مبتلا شود، امید به زندگی بدون درمان به حدود یک سال کاهش می‌یابد. داروی HIV هنوز می‌تواند به افراد در این مرحله از عفونت HIV کمک کند، و حتی می‌تواند نجات‌دهنده باشد. اما افرادی که درمان ART (مجموعه‌ای درست از داروها) را بلافاصله پس از ابتلا به HIV شروع می‌کنند، سریع‌تر می‌توانند بیماری خود را کنترل کنند. به همین دلیل است که پزشکان بر انجام به موقع آزمایش HIV بسیار تاکید دارند.

تفاوت HIV و ایدز

به راحتی می‌توان اچ‌آی‌وی و ایدز را با هم اشتباه گرفت. این‌دو بیماری تشخیص‌های متفاوتی دارند. HIV ویروسی است که می‌تواند منجر به بیماری به نام ایدز شود که به عنوان مرحله 3 HIV نیز شناخته می‌شود.

زمانی تشخیص اچ‌آی‌وی یا ایدز به معنی مرگ و پایان زندگی تلقی می‌شد اما امروزه به لطف تحقیقات و توسعه درمان‌های جدید، افراد مبتلا به HIV در هر مرحله‌ای از این بیماری می‌توانند زندگی طولانی و پرباری داشته باشند. عفونت HIV لزوماً به مرحله ۳ پیشرفت نمی‌کند. یک فرد HIV مثبت که از درمان منظم ضد رتروویروسی پیروی می‌کند، می‌تواند انتظار داشته باشد که عمری تقریباً طبیعی را سپری کند. پیروی از درمان ضد رتروویروسی می‌تواند از توسعه مرحله 3 HIV جلوگیری کند.

چگونه بفهمم HIV دارم؟

تنها راه برای اطمینان از اینکه آیا HIV دارید یا خیر، انجام آزمایش است. آزمایش‌هایی که برای تشخیص اچ آی وی وجود دارند، نسبتاً ساده هستند. در ایران می‌توانید به پزشک عفونی یا مراکز مشاوره رایگان و محرمانه بیماری‌های رفتاری مراجعه کنید تا آنها بعد از انجام مشاوره، براساس نیاز آزمایش مورد نظر را تجویز و آزمایشگاه‌های منتخب را به شما معرفی کنند.

مراحل HIV

HIV بر اساس شدت گسترش آن به چند مرحله طبقه‌بندی می‌شود. مراحل این بیماری از عفونت اولیه آغاز و تا پیشرفت به ایدز ادامه دارد.

مرحله یک: عفونت حاد HIV

نخستین مرحله این بیماری شامل عفونت اولیه HIV است. این مرحله سندرم حاد رتروویروسی (ARS) یا عفونت حاد HIV نیز نامیده می‌شود. از آنجایی که عفونت HIV در این مرحله معمولاً علائمی‌شبیه آنفولانزا ایجاد می‌کند، ممکن است فرد احتمال دهد که دچار بیماری آنفولانزای شدید شده است. تب از شایع‌ترین علائم در مرحله اول این بیماری است.

علائم دیگر عبارتند از:

• سردرد
• گلو درد
• خستگی مفرط
• لرز
• درد عضلانی
• تورم غدد لنفاوی
• بثورات تنه ماکولوپاپولار

علائم اولیه HIV ممکن است دو تا چهار هفته پس از ابتلا ظاهر شوند و می‌تواند تا چند هفته ادامه یابد. با این حال، برخی از افراد ممکن است علائم را تنها برای چند روز مشاهده کنند.

افراد مبتلا به HIV اولیه گاهی اوقات هیچ علائمی ندارند. اما هنوز هم می‌توانند ویروس را به دیگران منتقل کنند. این امر به تکثیر سریع و بدون محدودیت ویروسی نسبت داده می‌شود که در هفته‌های اولیه پس از ابتلا به آن رخ می‌دهد.

عدم وجود علائم در مراحل اولیه

اگرچه علائم اولیه در بسیاری از افراد مبتلا به سندرم حاد رتروویروسی (ARS) بروز می‌کند اما با این حال، این مورد برای همه صادق نیست. برخی از افراد سال‌ها قبل از اینکه بدانند به HIV مبتلا هستند، درگیر این بیماری بوده‌اند. با توجه به سایت  HIV.gov، علائم HIV ممکن است برای یک دهه یا بیشتر نیز ظاهر نشود. همچنین، فردی که علائمی ‌را تجربه نمی‌کند همچنان می‌تواند HIV را به دیگران منتقل کند.

اگر سرعت تخریب سلولی بالا باشد، علائم در HIV اولیه ظاهر می‌شود. نداشتن علائم می‌تواند به این معنی باشد که تعداد زیادی از سلول‌های CD4 (نوعی گلبول سفید) در اوایل بیماری از بین نمی‌روند. حتی با وجود اینکه فرد هیچ علامتی ندارد، اما هنوز ویروس را در بدن خود دارد. به همین دلیل است که آزمایش منظم HIV برای جلوگیری از انتقال این ویروس به دیگران بسیار مهم است.

مرحله دو: تأخیر بالینی

مرحله دوم، HIV مزمن نامیده می‌شود. این بدان معنی است که بیماری ادامه دارد. در این مرحله، ویروس همچنان در سطوح بسیار پایین درحال تکثیر است و امکان انتقال آن به دیگران نیز وجود دارد. علائم HIV مزمن می‌تواند متفاوت باشد. ممکن است زمان طولانی ویروس در بدن وجود داشته باشد اما علائم محدودی در فرد بروز کند.

در مراحل پیشرفته‌تر HIV مزمن، علائم می‌تواند بسیار شدیدتر از مرحله سندرم حاد رتروویروسی(ARS) باشد. افراد مبتلا به HIV پیشرفته و مزمن می‌توانند علائم زیر را تجربه کنند:

• سرفه یا مشکلات تنفسی
• کاهش وزن
• اسهال
• خستگی
• تب شدید

مرحله سه: ایدز

اگر عفونت HIV درمان نشود، بیماری وارد مرحله سوم یعنی سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) می‌شوذ. در این مرحله سیستم ایمنی بدن به شدت آسیب می‌بیند و در برابر سایر عفونت‌ها نیز آسیب‌پذیر می‌شود.

فرد مبتلا به ایدز ممکن است تب مکرر، خستگی شدید، اسهال مزمن، افسردگی و از دست دادن حافظه را تجربه کند. سایر علائم در این مرحله از بیماری عبارتند از:

• برفک (عفونت قارچی در دهان/گلو)
• غدد لنفاوی متورم
• مشکلات پوستی
• ضایعات زبان
• عرق شبانه
• کاهش وزن بی‌دلیل
• زونا
• پنومونی

اکثر افراد مبتلا به HIV به ایدز مبتلا نمی‌شوند. به این دلیل که مصرف داروی اچ‌آی‌وی طبق دستور، پیشرفت بیماری را متوقف می‌کند تا به این مرحله نرسد.

درمان و امید به زندگی

اگر HIV به مرحله 3 HIV برسد، امید به زندگی به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. ترمیم آسیب‌های وارد شده به سیستم ایمنی در این مرحله دشوار است. ممکن است فرد در نتیجه اختلال شدید سیستم ایمنی دچار عفونت‌ها و برخی بیماری‌ها همچون انواع سرطان‌ها شود. با این حال، با درمان موفقیت‌آمیز ضد رتروویروسی و بهبودی سیستم ایمنی، بسیاری از افراد مبتلا به مرحله 3 HIV عمر طولانی را تجربه می‌کنند.

با درمان‌های امروزی برای عفونت HIV، افراد می‌توانند با این بیماری زندگی کنند و هرگز به ایدز مبتلا نشوند. همچنین توجه داشته باشید که درمان موفقیت‌آمیز ضد رتروویروسی تا حد زیادی خطر انتقال ویروس به شریک جنسی را کاهش می‌دهد.

کلید زندگی با HIV این است که فرد مبتلا برای درمان‌های منظم به پزشک مراجعه کند. علائم جدید یا بدتر شدن علائم پیشین دلایل کافی برای مراجعه هرچه سریع‌تر به پزشک هستند. همچنین مهم است که بدانیم HIV چگونه بر بدن تأثیر می‌گذارد.

امروزه تقریباً ۱.۲میلیون نفر در ایالات متحده با HIV زندگی می‌کنند. ۱۴ درصد از این افراد (یعنی یک نفر از هر هفت نفر) نمی‌دانند که این ویروس را با خود حمل می‌کند.

برخی از افرادی که در ابتدا آزمایش HIV آنها منفی می‌شوند، می‌توانند در آزمایش بعدی نتیجه متفاوتی را دریافت کنند. این به این دلیل است که بدن زمان می‌برد تا مقدار قابل تشخیصی از آنتی‌بادی‌ها را تولید کند.

HIV چگونه گسترش می‌یابد

اچ‌آی‌وی از طریق تماس جنسی یا به اشتراک گذاشتن تجهیزات دارویی با فردی که به ویروس آلوده است، منتقل می‌شود. همچنین می‌تواند از طریق شیر مادر از والدین به کودک منتقل شود.

موارد زیر می‌تواند فردی را در معرض خطر بالاتر ابتلا به HIV قرار دهد شامل:

• رابطه جنسی محافظت نشده
• رابطه جنسی مقعدی
• استفاده مشترک از سرنگ و سوزن دارو
• ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی مانند سیفلیس، کلامیدیا و سوزاک
• تزریقات ناایمن برای انتقال خون
• صدمات تصادفی با سوزن زدن (در بین کارکنان مراقبت‌های بهداشتی شایع تر است)