ظروف یکبار مصرف گیاهی حافظ محیط زیست

چند سالی می‌شود که ظروف یکبار مصرف گیاهی را جایگزین بخش عمده ای از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی کرده اند. در این مقالۀ اسنپ دکتر به معرفی این ظروف و مزایا و معایب استفاده از آن‌ها می‌پردازیم.

ظروف یکبار مصرف گیاهی، یک راه چاره

اگر به خاطر داشته باشید تا همین چند سال پیش هم ظروف یکبار مصرف پلاستیکی برای نگهداری مواد غذایی در رستوران‌ها استفاده می‌شدند. لیوان یکبار مصرف برای نوشیدن چای در مراکزی مانند استراحتگاه‌های بین شهری به فروش می‌رسید. حتی برای نذری دادن یا توزیع نوشیدنی در اعیاد و عزاداری‌ها از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی به مقدار زیاد استفاده می‌شد. اما در چند سال اخیر ظروفی دیگر روی کار آمدند.

ظروف یکبار مصرف از چه ساخته می‌شوند؟

در تولید انواع ظرف‌های یکبار مصرف می‌توانند پلیمر گیاهی ضعیف شده ای را مورد استفاده قرار دهند. این مادۀ اولیه خاصیت هیدروفیلی دارد. بنابراین برای اینکه در اثر خیس شدن تغییر نکند، پلیمری قوی از آن ایجاد می‌کنند. تا کنون با خود فکر کرده اید که چطور می‌توان پلیمر گیاهی قوی به دست آورد؟

مواد اولیه ظروف یکبار مصرف گیاهی‌

همان طور که گفتیم در ابتدا پلیمر گیاهی ضعیف با خاصیت آب دوستی در اختیار داریم. اما برای قوی کردن پیوندهای این پلیمر کافی است از اسیدهای چرب گیاهی مانند استئاریک اسید و اولئیک اسید استفاده کرد. تغییر در ترکیب اولیۀ ظروف یکبار مصرف باعث تشکیل گروه استری با زنجیره طویل کربنی می‌شود. اکنون ترکیب موجود خاصیت آب گریزی دارند.

چرا ظروف یکبار مصرف گیاهی ارجحیت دارند؟

سال‌های طولانی است که جهان در مسیری می‌رود که از زباله‌ها برای مصارف دیگر هم استفاده کند. در این برنامۀ طولانی مدت، کارخانه‌های بازیافت زباله‌ها مانند کارخانۀ بازیافت کاغذ، پلاستیک یا حتی فلزات نقش مهمی دارند. با توجه به اینکه سرمایه و انرژی زیادی صرف بازیافت پسماندها می‌شود و بقایای آن‌ها در محیط آسیب زیادی به محیط زیست وارد می‌کند، از ظروف یکبار مصرف اما از الیاف گیاهی استفاده می‌کنند.

جنس ظروف یکبار مصرف گیاهی همان‌گونه که از نام آن مشخص است، قابلیت تجزیه شدن در خاک را دارند. بنابراین به اندازۀ ظروف پلاستیکی به محیط زیست آسیب نمی‌رسانند.

مزایای استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی

در سال‌های اخیر تمام تلاش کشورهای مختلف در راستای حفظ محیط زیست انجام می‌شود. تصمیم دولت‌ها به حذف کامل ظروف غذای یکبار مصرف نبوده است. زیرا همان‌طور که گفتیم در مهمانی‌ها و رستوران‌ها یا مراسم بزرگ  به مقدار قابل توجهی استفاده می‌شوند. در ضمن کار شست و شو را کاهش می‌دهند. با این حال، دستیابی به این هدف باعث رسیدن به اهداف دیگر می‌شود. برای مثال صرفه‌جویی اقتصادی، بهبود سلامتی اکوسیستم گیاهی و حیوانی و حتی محافظت از سلامت انسان‌ها با استفاده از این نوع ظروف بهتر انجام می‌شود. در ادامه به مزایا و البته معایب استفاده از ظروف یکبار مصرف از جنس الیاف گیاهی به طور کامل می‌پردازیم.

دوستدار محیط زیست (Environmentally- Friendly) است

برخلاف ظرف‌هایی که از جنس پلاستیک هستند، ظروف یکبار مصرف گیاهی، به محیط ریست آسیبی نمی‌زند. این نکته مهم ترین خصوصیتی است که می‌توان به ظرف‌های گیاهی قابل تجزیه نسبت داد. زیرا کمک شایانی به کاهش آلودگی محیط زیست می‌کنند.

نیازی به شستشو و استفادۀ مجدد ندارند.

کار شما راحت می‌شود وقتی برای سرو غذا در مهمانی و یا حتی محیط کار از ظرف غذای یکبار مصرف استفاده می‌کنید. چراکه نیازی نیست که وقت خود را صرف شستشوی ظروف یکبار مصرف گیاهی کنید. بنابراین به آسانی می‌توانید از وقت و هزینۀ خود بهینه استفاده کنید.

برگزاری مهمانی به آسانی انجام می‌شود

وقتی بخواهید مراسمی برگزار کنید، آن هم با تعداد زیادی مهمان، می‌توانید با هزینۀ مقرون به صرفه از ظروف یکبار مصرف گیاهی استفاده کنید. هم به تعداد زیاد و هزینۀ کم تهیه می‌شوند و  هم اینکه نیاز به شستشو ندارید. در واقع مهمانی با نظم بهتری انجام می‌شود. بدون آن که نگران پذیرایی یا نظافت بعد از مهمانی باشید.

خارج از منزل غذا می‌خورید

وقتی از ظروف یکبار مصرفی که از جنس الیاف گیاهی هستند، استفاده می‌کنید، از حمل غذا به محل کار یا پیک نیک خیالتان راحت است. این ظروف نسبت به ظروف فلزی یا پلاستیکی سبک‌تر هستند. در ضمن به خاطر اینکه ساختار گیاهی دارند، تجزیه پذیر هستند و به محیط زیست آسیب نمی‌رسانند.

به حفظ سلامت انسان کمک می‌کند

یکی از علل مهمی که باعث دولت‌ها به ظروف گیاهی روی آورند، مراقبت از سلامتی انسان‌ها بود. زیرا ظروف پلاستیکی در اثر گرما وارد فعل و انفعالات شیمیایی می‌شوند. این مسئله احتمال ابتلای انسان‌ها به انواع سرطان افزایش می‌یابد. تحقیقات هم اثبات کرده اند که ظروف گیاهی مانند ظروف پلاستیکی نیستند. ظرف‌هایی که از جنس پلاستیک هستند، باعث انتقال مواد سمی و شیمیایی به مواد غذایی می‌شوند. بنابراین سلامتی انسان به خطر می‌افتد. جالب است بدانید که ظروف گیاهی نسبت به حرارت مقاوم هستند.

محصولات کارآمد و مقرون به صرفه هستند.

زمان بازگشت ظروف یکبار مصرف گیاهی به محیط زیست در حدود 5 تا 6 ماه است. قدرت تجزیه پذیری و سازگاری بیشتر با محیط زیست باعث می‌شود که برای اکوسیستم گیاهی و حیوانی، مادۀ مضری محسوب نشود. در ضمن وقتی به عنوان پسماندهای قابل بازیافت جمع آوری می‌شوند، انرژی کمی برای تجزیۀ آن‌ها مصرف می‌شود

معایب ظروف یکبار مصرف گیاهی

ظرف‌هایی که از گیاه ساخته می‌شوند مانند هر محصول دیگری علاوه بر مزایای قابل توجه، معایبی هم دارند. برای مثال:

• هنگامی که آب در ظروفی که از جنس نشاسته هستند، باقی می‌ماند، طعم و مزۀ نشاسته را به خود می‌گیرد.
• استفادۀ مکرر از ظروف یکبار مصرف گیاهی نیز می‌تواند به سلامتی انسان آسیب بزند. زیرا گرم شدن ظرف باعث خرابی آن می‌شود. بنابراین تنها یک دفعه باید از آن استفاده کرد.

چرا ظروف گیاهی را انتخاب می‌کنید؟

اکنون خوب می‌دانید که آنچه باعث محبوبیت ظروف یکبار مصرف گیاهی شده است، همین جنس آن‌هاست. آن‌ها از مواد طبیعی تجدیدپذیر مانند ذرت،نشاسته، سیب زمینی، گندم و نیشکر  ساخته شده‌اند. به همین دلیل به راحتی به محیط زیست بر می‌گردند. البته نباید فراموش کنید که مضر نبودن برای محیط به معنای رها کردن ظروف گیاهی در طبیعت نیست. اما تجزیۀ آن‌ها در زمان کوتاه‌تری انجام می‌شود. حتی تجزیۀ صنعتی آن‌ها هم به انرژی کمتری نیاز دارد.

مقرون به صرفگی ظروف یکبار مصرف گیاهی

برخلاف ظروف پلاستیکی و ظروف استیل بازیافت ظروف گیاهی با هزینۀ کمتری انجام می‌شود. حتی خرید آن‌ها برای مردم بسیاری از کشورها با هزینۀ کمتری امکان‌پذیر است. زیرا تشویق می‌شوند که در کمک به حفاظت محیط زیست و مراقبت از سلامت خود کمک بیشتری داشته باشند.

ظروف یکبار مصرف گیاهی در ایران

ویژگی‌هایی مانند سبک وزنی، ظاهر مناسب، تغییر شکل ندادن در برابر گرما و شرایط محیطی و بالاخص اقتصادی بودن ظروف گیاهی را نباید نادیده گرفت. با این حال بعضی از تولیدکنندگان مواد اولیۀ این ظرف‌ها نظر دیگری دارند. آن‌ها اذعان می‌دارند که ظرف‌هایی که از  موم عسل، نشاسته و اسیدهای چرب به دست می‌آیند، وزن زیادی دارند. در ضمن مواد اولیۀ ان‌ها در معرض فساد و نابودی قرار دارند. این موضوع باعث شده است که فروشگاه‌ها نتوانند این محصولات را طولانی مدت در انبار خود نگه دارند.

جمع بندی 
ظروف یکبار مصرف گیاهی به خاطر تجزیه‌پذیری بالا در طبیعت و مقرون به صرفگی توانسته توجه بسیاری را به خود جلب کنند. با استفاده از آن‌ها مهمانی‌ها و مراسم بزرگ بدون دغدغۀ پذیرایی و نظافت به راحتی برگزار می‌شوند. اما در ایران نگرانی دربارۀ طول عمر این ظروف مسئله ساز شده است.