ترک تریاک با راهکارها و توصیه‌های عملی
اعتیاد به تریاک می‌تواند در طولانی‌مدت، تغییرات بسیار زیادی را در مغز ایجاد کند. خوشبختانه، مداخله زودهنگام درمانی به افراد دارای اعتیاد کمک میکند تا سلامتی‌شان را در درازمدت بهبود ببخشند. با این حال، مثل هر ماده مخدر دیگری، ترک تریاک هم یک روند درمانی اصولی دارد که عدم رعایت آن، عوارض و احتمال بازگشت را به همراه دارد. در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر قرار است همه چیز درباره تریاک را شرح دهیم، بگوییم که تفاوت تریاک با شیره تریاک چیست و چه راهکارهای علمی برای درمان تریاک وجود دارد.
تریاک چیست؟
تریاک یک داروی به‌شدت اعتیادآور است که از لاتکس خشک‌شده بذر خشخاش به‌دست می‌آید و مشتقات دیگری مثل هروئین هم از آن گرفته می‌شود. اوج اثرگذاری این ماده مخدر بسته به میزان مصرف و متابولیسم فرد، بین ۸ تا ۱۲ ساعت است و ساختار شیمیایی شبیه به مورفین‌ها دارد و به همین سبب، می‌تواند وابستگی روانی و جسمانی بسیار زیادی را در شخص ایجاد کند.
شیره تریاک چیست؟
شیره تریاک یکی از مشتقات جانبی و بسیار اعتیادآور گیاه خشخاش است که برخلاف تریاک، طبع گرمی دارد و مصرف آن منجر به افزایش فشار خون، بروز سرگیجه و تپش قلب بسیار زیاد می‌شود. برای درست کردن این شیره، ترکیب سه نسبت از سوخته تریاک و یک نسبت از تریاک خالص را ابتدا در آب داغ به شکلی کامل حل می‌کنند و سپس حرارت می‌دهند.
تفاوت تریاک و شیره چیست؟
شیره تریاک مدل خوردنی و استنشاقی از تریاک است که علائم نشئگی شدیدتری را به‌همراه دارد و در طولانی‌مدت، نمود فیزیکی بیش‌تری را برای فرد به همراه خواهد داشت. جدا از این موضوع، شیره تریاک از بوی کم‌تری در مقایسه با خودِ تریاک برخوردار است و قیمت ارزان‌تری دارد.
از لحاظ ظاهری هم شیره به رنگ عسلی یا قهوه‌ای است در حالی که تریاک مرغوب رنگ روشنی دارد.
علائم اعتیاد به تریاک چیست؟
اعتیاد به تریاک و مواد افیونی گروهی از علائم، نشانه‌ها و رفتارها را دربرمی‌گیرد که از نظر جسمانی و روانی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برخی از این علائم عبارت‌اند از:
- استفاده طولانی‌مدت و بیش از حد تریاک
- تمایل به ترک یا کاهش و تلاش ناموفق برای ترک آن در گذر زمان
- ناتوانی در انجام مسئولیت‌های مهم در محل کار یا خانه
- ادامه مصرف تریاک علی‌رغم پیامدهای اجتماعی منفی ناشی از مصرف
- دست کشیدن از فعالیت‌هایی که زمانی لذت‌بخش بودند
- احساس بیمارگونه زمانی که مصرف تریاک به طور ناگهانی متوقف می‌شود
- خروپف کردن، کشیدن سیگار یا تزریق تریاک
- نشان دادن علائم مسمومیت
اعتیاد به تریاک فراتر از وابستگی فیزیکی است. به‌عنوان مثال، یک فرد مبتلا به سرطان که به علت درد شدید پزشک برایش مخدر تجویز کرده، ممکن است با قطع مصرف دارو علائمی را تجربه کند، اما نمی‌توان گفت که وی معتاد شده است.
در عین حال، مصرف مواد مخدری مثل تریاک وابستگی‌های روانی بسیار زیادی را برای شخص به همراه دارد و ولع مصرف و افزایش آن فرد را به استفاده هرچه بیشتر مجاب میکند. این موضوع می‌تواند روی روابط اجتماعی فرد و سبک زندگی روزانه‌اش تأثیر بگذارد و در درازمدت، نقش وی را در اجتماع کم‌رنگ‌تر کند.
روش‌های درمانی ترک تریاک
همان‌طور که پیش‌تر هم به این موضوع اشاره کردیم، اعتیاد به تریاک یک بیماری مزمن است و مثل هر بیماری دیگری، راهکارهایی برای درمان دارد که باید تحت نظارت پزشک و با استفاده از برنامه‌های آموزشی و مراقبتی، انجام شود.
راهکارهای درمانی برای هر فرد متفاوت است تا بتواند مصرف تریاک را متوقف کند. زمانی که مصرف تریاک قطع می‌شود، افراد یک دوره ترک را تجربه خواهند کرد که علائمی مثل تهوع، استفراغ، درد شکم، تب و لرز، خستگی، افسردگی و اضطراب را به همراه دارد.
تمامی این علائم طبیعی هستند و به سبب وابستگی فرد به تریاک اتفاق می‌افتند و طی طولانی‌مدت درمان می‌شوند. پزشکان در این شرایط، داروهای خاصی را برای تسکین علائم و کنترل وسوسه فرد معتاد تجویز می‌کنند.
متادون، بوپرنورفین و نالتروکسان برخی از این داروها هستند که با هدف قرار دادن مراکزی در مغز، علائم و اثر مواد افیونی را کاهش می‌دهند. نالترکسون یکی دیگر از داروهای تجویزی است که می‌تواند آن حس نشئگی را در فرد از بین ببرد، اما مستقیماً روی مغز و بدن تاثیر نمی‌گذارد.
جدا از روش‌های درمانی، برای ترک هرچه بهتر تریاک و بازگرداندن سلامت روان، ممکن است فرد به کمک متخصصانی نیاز داشته باشد. در این شرایط، درمان‌های رفتاری و مراجعه به روان‌شناس کمک میکند تا فرد یاد بگیرد که چگونه افسردگی یا اضطراب خود را در طول دوره درمان و پس از آن، مدیریت کند و روابط آسیب‌دیده در طول دوران مصرف تریاک را بهبود ببخشد.
ترک تریاک چه عوارضی را به‌همراه دارد؟
افراد هنگام ترک تریاک ممکن است با عوارضی مواجه شوند که احتمال بازگشت به مصرف را افزایش دهد و ناامیدی را برای شخص به‌همراه داشته باشد. برخی از این عوارض عبارت‌اند از:
- ترشحات از چشم یا بینی
- اسهال
- حالت تهوع و استفراغ
- مردمک‌های گشاد شده چشم
- حساسیت به نور
- بی‌خوابی
- تنفس سریع و پی‌درپی
- ضربان قلب سریع
- افزایش رفلاکس معده
- فشار خون بالا
- دمای بدن بالا
- تعریق بسیار زیاد
- خمیازه
در طولانی‌مدت، فرد ممکن است با علائم جدی‌تری هم مواجه شود، مثل:
- اضطراب
- مشکل در خواب
- خستگی مداوم
- وسوسه برای مصرف مجدد تریاک
بسیاری از موارد عنوان شده می‌توانند چندین ماه ادامه پیدا کنند و وسوسه مصرف مجدد تریاک تا سال‌ها در زندگی فرد باقی بماند.
روش‌های خانگی برای ترک تریاک
جدا از روش‌های درمانی که تحت مراقبت‌های ویژه و برنامه‌های ترک اعتیاد صورت می‌گیرد، روش‌های علمی و ثابت‌شده‌ای هم وجود دارد که در طول دوره درمانی، روی سطح زندگی فرد تاثیر گذار بوده و می‌تواند فرایند توقف مصرف تریاک را سرعت ببخشد. در ادامه به برخی از راهکارهای خانگی برای ترک تریاک اشاره می‌کنیم:
پیدا کردن آرامش کافی
همه افراد تفریحاتی دارند که می‌تواند آرامش‌بخش باشد. به‌عنوان مثال، فیلم دیدن، کتاب خواندن یا دنبال کردن یک سریال به فرد کمک میکند تا سرگرم شود. در کنار این فعالیت‌ها، وقت گذراندن با اعضای خانواده و همراهی با آنها می‌تواند آرامشی را که فرد نیاز دارد به او اهدا کند و ذهنش را مشغول نگه دارد.
مشغول نگه داشتن ذهن باعث افزایش هورمون اندورفین در بدن می‌شود و شانس موفقیت برای ترک اعتیاد به تریاک را بیشتر میکند.
مراجعه به متخصص
ترکِ تریاک و مواد مخدر مختلف به تنهایی سخت است. به همین خاطر بهتر است افراد به یک متخصص بهداشت روان یا متخصص ترک اعتیاد مراجعه کنند تا جدا از روش‌های دارویی، بتوانند در طول دوره درمان مشورت‌های لازم را دریافت کنند.
شرکت در گروه‌ها و رویدادهایی که برای ترک تریاک و انواع مواد مخدر برگزار می‌شود هم کمک میکند تا فرد تعامل سازنده‌ای با افراد دیگر داشته باشد و از توصیه‌های متخصصین حاضر در آن جمع، پیروی کند.
ایجاد انگیزه
وقتی افراد می‌خواهند به سراغ ترک تریاک بروند، باید انگیزه لازم را داشته باشند. یکی از بهترین راه‌ها برای این‌که این انگیزه ساخته شود و در درازمدت هم ادامه پیدا کند، این است که فرد لیستی از اهداف خود را بنویسد؛ اهدافی که به او کمک می‌کنند تا بداند که چرا در این مسیر قرار گرفته و چرا می‌خواهد فرایند درمان را طی کند.
داشتن خواب کافی
همان‌طور که پیش‌تر هم به آن اشاره کردیم، یکی از عوارض اصلی بعد از ترکِ تریاک، احساس خواب‌آلودگی و بروز اختلالات خواب است. خوابیدن درست یکی از مهم‌ترین عوامل در بهبود اشخاص و تسریع بخشیدن به فرایند درمان به شمار می‌آید. به همین خاطر، بهتر است هر فرد برنامه‌ریزی اصولی درباره زمان خواب و بیدار شدن داشته باشد و دمای محیط خواب را خنک نگه دارد تا دچار تعریق و گرما در طول خواب نشود.
انجام تمرینات ورزشی
به‌طور کلی، ورزش تاثیر بسیار زیادی برسبک زندگی ما دارد و کمک میکند تا خوشحال‌تر باشیم و آرامش بیش‌تری در طول روز تجربه کنیم. ترشح هورمون اندورفین بعد از انجام تمرینات ورزشی کمک میکند تا فرد تمرکز بهتری داشته باشد، اعتماد به نفس او افزایش یابد و استرس و تنش را به شکل بهتری کنترل کند.
روش‌های گیاهی برای ترک تریاک
مصرف برخی دمنوش‌های گیاهی علائم ترک تریاک را بهبود می‌بخشند و فرایند درمان را آسان‌تر میکند. برخی از این دمنوش‌ها عبارت‌اند از:
-
- دمنوش بابونه: مصرف این گیاه می‌تواند درد معده را کاهش دهد و التهابات ناشی از توقف مصرف تریاک را بهبود ببخشد. جدا از این، با خوردن این دمنوش می‌توانید خواب منظم‌تری داشته باشید.
- گیاه قاصدک: گیاه قاصدک از آن دست گیاهان دارویی است که برای بهبود عملکرد کبد، از بین رفتن سوء هاضمه و واکنش‌های آلرژیک در دوران ترک تریاک، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- جینکو: با مصرف این گیاه می‌توانید حافظه کوتاه‌مدت‌تان را بهبود ببخشید، جذب گلوکز در بدن را افزایش دهید و تمرکزتان را بهتر کنید. جدا از این موضوع، مصرف جینکو در طول دوره درمان می‌تواند انرژی اشخاص را بهبود ببخشد.
سخن پایانی
طبق آمارها، قیمت تریاک در ایران بسیار ارزان است و به همین واسطه بسیاری از جوانان در سنین کم به‌سراغ مصرف آن می‌روند. در عین حال، برخی از علائم مشهود اعتیاد به تریاک تا مدت‌های طولانی بعد از مصرف نمایان نمی‌شود و والدین و اطرافیان فرد زمانی به این موضوع پی می‌برند که شروع روند درمان و ترک آن بسیار دشوار است.
در این بین هم عوارض حاصل از ترک می‌تواند بسیاری از اشخاص را ناامید کند و برگشتن به مصرف روزانه و منظم تریاک را به همراه داشته باشد. به همین خاطر، بهترین راه، مراجعه به پزشک و متخصص بهداشت روان است تا بتوان از گزینه‌های دارویی برای کاهش علائم بهره‌مند شد و مسیری درست و علمی را برای ترک تریاک طی کرد. برای مشورت با متخصصان ترک مواد مخدر می‌توانید از طریق اپلیکیشن اسنپ‌دکتر اقدام کنید و به‌صورت آنلاین با مشاوران و پزشکان گفتگو کنید.
فراموش نکنید که راهکارهای درمانی خانگی و تغییر در سبک زندگی هم می‌تواند به افراد کمک کند تا انرژی بیش‌تری داشته باشند، ذهن خود را به خوبی درگیر کنند و علائم حاصل از ترک تریاک را در طولانی‌مدت از بین ببرند.
