درمان ورم نیش زنبور؛ روش‌های پزشکی و خانگی

بچه‌ها را در تعطیلات تابستانی به پارک و جنگل برده‌اید تا کمی بدوند و بازی کنند. همه چیز خوب پیش می‌رود تا اینکه صدای گریه یکی از آن‌ها بلند می‌شود و دستش را که قرمز و ملتهب شده به شما نشان می‌دهد. زنبور او را نیش زده و به همین دلیل احساس ناراحتی می‌کند. در این شرایط چه کاری باید انجام دهید؟ نیش زنبور دردناک است و باعث احساس سوزش و خارش می‌شود. خوشبختانه این ناراحتی‌ها موقتی است و در بیشتر موارد بعد از چند ساعت از بین می‌رود. می‌توانید برای بهبود تورم و قرمزی بعد از نیش زنبور کارهای ساده اما کاربردی زیادی انجام دهید. اگر زنبور شما یا فرزندان‌تان را نیش زد، سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید و درمان‌هایی را که در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌ دکتر به شما معرفی کرده‌ایم، شروع کنید.

علائم رایج نیش زنبور

نیش زنبور درد دارد و اگر کسی غیر از این می‌ گوید، احتمالا فقط سعی دارد شما را گول بزند! معمولا بعد از گزیدگی توسط زنبور باید منتظر این علائم باشید:

• درد شدید و سوزش در محل نیش
• تغییر رنگ و قرمزی پوست اطراف نیش
• تورم ناحیه آسیب‌دیده
• خارش پوست

البته برخی افراد ممکن است به زهر زنبور آلرژی داشته باشند و نیش زنبور باعث واکنش آلرژیک شدید در آن‌ها شود. این شرایط فرد نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد و سرعت آهسته درمان می‌تواند سلامتی را تهدید‌ کند. علائم واکنش آلرژیک به نیش زنبور یا آنافیلاکسی عبارتند از:

• تورم زبان یا گلو
• ضربان قلب تند
• استفراغ
• اسهال
• پوست رنگ‌پریده
• از دست دادن هوشیاری
• سرگیجه
• خارش شدید
• مشکل در تنفس

چگونه جای ورم و قرمزی نیش زنبور را درمان کنیم؟

خوشبختانه بیشتر افراد فقط همان نشانه‌های خفیف تورم و قرمزی پوست را بعد از گزش زنبور نشان می‌دهند. معمولا می‌توان با مراقبت‌های خانگی و استفاده از برخی کرم‌ها و داروهای بدون نسخه ناراحتی‌های بعد از زنبور گزیدگی را آرام کرد. 

البته برای درمان تورم و قرمزی جای نیش زنبور باید حتما قبل از استفاده از هر دارویی، محل نیش را بررسی کنید. اگر نیش زنبور هنوز در پوست است، آن را با پاک کردن ناحیه آسیب‌دیده با گاز استریل یا خراشیدن آن با ناخن، از پوست خارج کنید. برداشتن نیش و کیسه زهر آن از پوست از تحریک بیشتر جلوگیری می‌کند. اما به هیچ وجه نیش را با دست یا با موچین فشار ندهید. زیرا وقتی نیش را فشار می‌دهید ممکن است زهر بیشتری به پوست وارد شود. سپس باید ناحیه آسیب دیده را با آب و صابون بشویید و برای کاهش تورم از کمپرس سرد استفاده کنید.

در اینجا دو نکته بسیار مهم برای انجام درست درمان ورم نیش زنبور وجود دارد:

1. چون معمولا ناحیه‌ای که توسط زنبور نیش زده شده متورم می‌شود، بهتر است اگر زنبور انگشت‌ها را نیش زده، حلقه‌ یا انگشتر را از دست فرد در بیاورید. زیرا تورم می‌تواند درآوردن حلقه و انگشتر را سخت و گردش خون در این ناحیه را هم با مشکل مواجه کند.
2. از خاراندن ناحیه آسیب‌دیده خودداری کنید. این کار باعث تشدید خارش و تورم می‌شود و خطر عفونت را هم افزایش می‌دهد.

در نهایت تورم و قرمزی بعد از نیش زنبور اغلب با ترکیبی از کمک‌های اولیه سنتی و درمان‌های خانگی کاملا درمان می‌شود. در ادامه این مقاله هرکدام از روش‌های پزشکی و خانگی درمان نیش زنبور را با هم مرور می‌کنیم.

درمان‌های پزشکی ورم نیش زنبور

در بیشتر افراد می‌توان علائم نیش زنبور را به کمک برخی داروها و کرم‌های بدون نسخه درمان کرد. به‌‌طور کلی برای کاهش قرمزی، خارش، تورم و درد بعد از نیش زنبور می‌توان از داروها و کرم‌های زیر استفاده کرد:

• کرم‌های هیدروکورتیزون و لوسیون کالامین
• آنتی هیستامین‌های خوراکی مثل دیفن هیدرامین (بنادریل) یا کلرفنیرامین
• مسکن‌ها و ضد التهاب‌های غیر استروئیدی (NSAIDs) از جمله ایبوپروفن یا موترین و ادویل

دوباره یادآوری می‌کنیم که هر علامت و نشانه‌ای بیش از یک واکنش آلرژیک خفیف بعد از نیش زنبور باید فورا توسط پزشک بررسی شود. زیرا اگر فردی واکنش آلرژیک شدید نسبت به نیش زنبور داشته باشد، احتمالا برای درمان نیاز به تزریق اپی‌نفرین دارد. اپی‌نفرین (با نام تجاری EpiPen) یک ماده شیمیایی است که رگ‌های خونی را باریک می‌کند و راه‌های هوایی را در ریه باز نگه می‌دارد. این دارو به بدن سیگنال می‌دهد که خون بیشتری پمپ کرده و عضلات را شل کند تا تنفس و فشار خون تنظیم شوند.

راهکارهای خانگی برای کاهش ورم نیش زنبور

کاربردی‌ترین درمان‌های خانگی که می‌تواند تورم و درد ناشی از نیش زنبور را به میزان قابل‌توجهی تسکین دهد شامل موارد زیر می‌شود:

• کمپرس یخ

استفاده از یخ می‌تواند درد و تورم در ناحیه آسیب‌دیده را کمتر کند. البته حواستان باشد که یخ را مستقیما روی پوست قرار ندهید، زیرا می‌تواند سوزش ناحیه قرمز و متورم را بیشتر کند. یک کیسه یخ را لای یک پارچه بپیچید و روی ناحیه متورم قرار دهید. استفاده از کمپرس سرد به مدت ۲۰ دقیقه می‌تواند باعث محدود شدن جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده شود و درد و تورم را بهتر کند.

• عسل

عسل خواص دارویی زیادی دارد و حاوی ترکیباتی است که باعث کاهش التهاب می‌شود. بنابراین می‌تواند به کاهش ورم ناشی از نیش زنبور هم کمک کند. عوامل ضد باکتری طبیعی موجود در عسل نیز می‌توانند باعث جلوگیری از عفونت و تسریع بهبودی شوند. 

همچنین اعتقاد بر این است که عسل اکسیژن را در زخم‌ها آزاد می‌کند و باعث تسریع بهبودی تورم و قرمزی پوست می‌شود. کافی‌ست تا مقدار کمی عسل روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید و آن را با یک باند شل بپوشانید و بگذارید تا این بانداژ یک ساعت روی محل نیش زنبور بماند.

• جوش شیرین

برخی افراد بر این باورند که جوش شیرین می‌تواند زهر زنبور را خنثی کند و خارش و ورم آن را کاهش دهد. هرچند هیچ متخصص و هیچ تحقیق رسمی دانشگاهی‌ای نشان نمی‌دهد که جوش شیرین واقعا روی تسکین ناراحتی ناشی از نیش زنبور تاثیر داشته باشد. مخصوصا که جوش شیرین به‌دلیل قلیایی بودن می‌تواند به پوست آسیب برساند. یعنی اساسا متخصصان پزشکی این درمان را توصیه نمی‌کنند.

با همه این‌ها اگر به استفاده از جوش شیرین اصرار دارید یک قاشق چایخوری آب را با مقدار کافی جوش شیرین مخلوط کنید تا یک خمیر غلیظ درست شود. سپس این خمیر را روی ناحیه آسیب دیده بمالید و بگذارید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی پوست بماند. همچنین می‌توانید روی خمیر را با بانداژ بپوشانید تا اثربخشی آن بیشتر شود و بعد از ۱۵ دقیقه بانداژ را باز کرده و خمیر را بشویید.

• خمیر دندان

هیچ شواهد علمی واقعی وجود ندارد که نشان دهد خمیر دندان می‌تواند به بهبود تورم و قرمزی ناشی از نیش زنبور کمک کند. با این حال، مردم باور دارند که خمیر دندان سم زهر زنبور را بیرون می‌کشد. همچنین گفته می‌شود که وجود اسانس نعناع در خمیردندان‌ها یک اثر خنک‌کننده و آرام‌بخش برای ناحیه متورم دارد.

در هر صورت، استفاده از خمیر دندان یک درمان خانگی ارزان و آسان و البته در دسترس است. کافی است کمی خمیردندان روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید و بعد از ۱۰ تا ۲۰ دقیقه آن را بشویید.

• ژل آلوئه‌ورا

ژل آلوئه‌ورا یک ژل گیاهی است که به‌طور طبیعی پوست را تسکین می‌دهد و آن را مرطوب نگه می‌دارد. عصاره آلوئه‌ورا خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی دارد. به همین دلیل، استفاده از این ژل روی محل نیش زدگی می‌تواند ورم و قرمزی بعد از نیش را کاهش دهد و از عفونی شدن ناحیه آسیب‌دیده جلوگیری کند.

• عصاره‌های گیاهی و اسانس‌ها

علاوه بر آلوئه‌ورا بسیاری از گیاهان دیگر هم دارای خواص ضد التهابی ثابت شده هستند و معمولا به‌عنوان مواد تشکیل‌دهنده در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست و ترمیم‌کننده‌های زخم استفاده می‌شوند. همچنین روغن‌های گیاهی مختلفی وجود دارد که مردم برای درمان ورم ناشی از نیش زنبور استفاده می‌کنند. مثلا: 

• روغن درخت چای  
• روغن فندق
• روغن اسطوخودوس
• روغن آویشن
• روغن رزماری

البته قبل از ماساژ پوست با این روغن‌ها، بهتر است آن‌ها را با یک روغن حامل خنثی مانند روغن زیتون مخلوط کنید. مخلوط حدود یک قطره از این عصاره‌ها یا اسانس‌ها به ازای هر چهار یا پنج قطره روغن حامل بهترین گزینه است.

• سرکه سیب

سرکه سیب برای طیف وسیعی از اهداف سلامتی و تندرستی، از بهبود شرایط پوستی گرفته تا کمک به مدیریت دیابت استفاده می‌شود. واقعیت این است که همه مصارف سرکه سیب برای اهداف درمانی تایید نمی‌شود.

مثلا تحقیقات بالینی هنوز نشان نداده است که سرکه سیب واقعا بتواند به بهبود ورم نیش زنبور کمک کند. حتی ممکن است در صورت استفاده نادرست به‌عنوان یک ماده اسیدی، به پوست آسیب برساند. با همه این‌ها برخی افراد معتقدند سرکه سیب می‌تواند به عنوان پادزهری برای نیش زنبور، از عفونت جلوگیری کند و التهاب را کاهش دهد.

برای استفاده از سرکه به‌عنوان درمان نیش زنبور باید به مدت ۱۵ دقیقه ناحیه آسیب دیده را با یک بانداژ آغشته به سرکه ببندید و سپس زخم را شستشو دهید.

چه زمانی درد زنبور گزیدگی کمتر می‌شود؟

پس از برداشتن نیش، سوزش و درد هم کم می‌شود. معمولا چند ساعت پس از نیش زنبور متوجه کاهش این علائم می‌شوید. ورم و تغییر رنگ پوست هم طی دو تا سه روز بعد از بین می‌رود. البته در برخی افراد که پوست حساسی دارند، ممکن است ۷ تا ۱۰ روز طول بکشد تا رد قرمزی و تورم کاملا از پوست پاک شود.

چه زمانی باید برای درمان نیش زنبور به پزشک مراجعه کنیم؟

همانطور که اشاره شد اکثر مردم به نیش زنبور عسل واکنش شدیدی ندارند. در نتیجه در این شرایط نیازی هم به مراجعه به پزشک نیست و استفاده از درمان‌های خانگی و نهایتا داروها و کرم‌های بدون نسخه می‌تواند ناراحتی‌های بعد از نیش زنبور را از بین ببرد. اما اگر فردی به نیش زنبور واکنش آلرژیک نشان دهد و دچار آنافیلاکسی شود، نیاز به مراقبت‌های پزشکی اورژانسی دارد. همچنین اگر فردی توسط تعداد زیادی زنبور نیش زده شده باشد، ممکن است به مراقبت‌های پزشکی نیاز پیدا کند.

شما می‌توانید سوالات خود را برای درمان عوارض خفیف نیش زنبور به‌صورت آنلاین از متخصصان با تجربه اسنپ‌دکتر بپرسید و راهنمایی‌های لازم را از آن‌ها دریافت کنید.