دوز مجاز مصرف باکلوفن؛ راهنمای مصرف و اثرات جانبی
اسپاسم عضلانی می‌تواند برای هر فردی دردناک باشد و داروهای شل‌کننده عضلانی مانند باکلوفن در چنین شرایطی نجات‌دهنده‌‌اند. باکلوفن با تاثیر گذاشتن بر سیستم عصبی مرکزی به کاهش اسپاسم عضلانی، سفتی و درد ناشی از بیماری‌های مختلف مانند ام‌اس، فلج مغزی و آسیب نخاعی کمک می‌کند. دوز مصرف باکلوفن با توجه به شدت اسپاسم عضلانی و میزان تحمل بیمار، توسط پزشک تعیین می‌شود.
در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر، داروی باکلوفن را با جزئیات بیشتری شرح می‌دهیم و از موارد مصرف، دوز مصرف باکلوفن، عوارض جانبی احتمالی و تداخلات دارویی آن می‌گوییم.
باکلوفن چیست؟
باکلوفن (Baclofen) یک داروی شل‌کننده عضلانی اسکلتی و ضد اسپاسم است که بر روی اعصاب نخاع اثر می‌کند و باعث کاهش اسپاسم‌های عضلانی، سفتی و درد می‌شود.
باکلوفن برای بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال جهت درمان برخی دردهای عضلانی و انواع اسپاستیسیتی (سفتی و گرفتگی عضلات) در افراد مبتلا به بیماری ام‌اس (MS)، آسیب نخاعی و سایر عارضه‌های سیستم عصبی مرکزی نیز تجویز می‌شود. این دارو با مهار انتقال تکانه‌های عصبی، باعث کاهش انقباضات عضلانی و درد می‌شود.
باکلوفن برای چه مصارفی تجویز می‌شود؟
باکلوفن به دلیل داشتن اثرات مختلف بر بدن، برای درمان چندین عارضه مناسب است. این دارو با عملکردهای زیر به بهبود شرایط بیمار کمک می‌کند:
- کاهش سفتی و انقباض عضلات
- کاهش شدت و دفعات اسپاسم‌های عضلانی
- بهبود حرکت عضلات
- تسکین درد
بر این اساس، پزشکان باکلوفن را برای کمک به درمان بیماری‌های زیر تجویز می‌کنند:
- اسکلروز چندگانه (MS): باکلوفن یکی از داروهای رایج برای مدیریت علائم MS، از جمله اسپاستیسیتی (سفتی و گرفتگی عضلات) است.
- بیماری نورون حرکتی (MND): این بیماری باعث ضعف و تحلیل رفتن عضلات می‌شود. باکلوفن می‌تواند به کاهش سفتی و درد ناشی از این عارضه کمک کند.
- فلج مغزی: فلج مغزی، با افزایش تون عضلانی همراه است که منجر به سفتی و اسپاسم می‌شود و حرکت افراد مبتلا را دشوار یا حتی غیرممکن می‌کند. در چنین شرایطی، باکلوفن به شل شدن عضلات و بهبود حرکت کمک می‌کند.
- مننژیت: التهاب پرده‌های محافظ مغز و نخاع (مننژیت) می‌تواند باعث سفتی و درد گردن و کمر شود. باکلوفن در رفع این علائم موثر است.
ملاحظات پیش از مصرف باکلوفن
باکلوفن برای همه افراد مناسب نیست، زیرا ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد یا شرایط موجود را تشدید کند. پیش از مصرف باکلوفن، باید موارد زیر را به پزشک معالج خود اطلاع دهید:
- هرگونه حساسیت دارویی: هرگونه حساسیت به داروها یا ترکیبات رایج دارویی را به پزشک اطلاع دهید.
- مصرف داروهای دیگر: فهرست کامل داروهایی که مصرف می‌کنید را به پزشک خود ارائه دهید، به‌ویژه داروهای زیر:
- داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب یا ضد روان‌پریشی
- داروهای ضد تشنج
- داروهای خواب‌آور، آرام‌بخش‌ها یا داروهای رخوت‌زا
- شرایط پزشکی فعلی یا گذشته: در مورد هرگونه تجربه بیماری فعلی یا گذشته، به‌ویژه موارد زیر با پزشک خود صحبت کنید:
- دیابت
- فلج مغزی
- سکته مغزی یا لخته شدن خون
- صرع یا سایر اختلالات تشنجی
- بیماری روانی یا روان‌پریشی
- اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی
- مشکلات تعادلی
- بیماری پارکینسون
- فشار خون بالا یا ضربان قلب تند
- بیماری روماتیسمی
- بیماری کلیوی
- اختلال مصرف مواد (SUD)
- اختلال تنفسی
- اسفنکتر مثانه هیپرتونیک
مصرف باكلوفن ممکن است خطر ابتلا به کیست تخمدان را افزایش دهد.
زنان باردار یا افرادی که قصد فرزندآوری دارند، همچنین زنانی که در دوره شیردهی هستند باید شرایط خود را به پزشک اطلاع دهند. مصرف باكلوفن در دوران بارداری یا شیردهی ممکن است باعث بروز علائم ترک دارو مانند لرزش، سفتی عضلات یا بروز تشنج در نوزاد شود.
پزشکان فقط در صورتی این دارو را تجویز می‌کنند که فواید آن بر خطرات احتمالی برتری داشته باشد.
نحوه مصرف باکلوفن
باکلوفن به اشکال مختلف از جمله قرص، سوسپانسیون خوراکی و تزریقی در دسترس است. رایج‌ترین شکل دارویی باکلوفن، قرص خوراکی است که در دوزهای مختلف (معمولا ۵ میلی‌گرم؛ ۱۰ میلی‌گرم؛ ۲۵ میلی‌گرم) عرضه می‌شود. قرص‌ها را باید به طور کامل با آب بلعید.
باكلوفن را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید. تمامی دستورالعمل‌های روی نسخه و بروشور دارو را با دقت بخوانید. ممکن است پزشک شما دوز مصرف باكلوفن را تغییر دهد.
دوز مصرف باکلوفن برای یک فرد بزرگسال به نوع و شدت علائم او بستگی دارد. پزشکان مصرف دارو را با کمترین دوز شروع می‌کنند و به‌تدریج آن را افزایش می‌دهند تا زمانی که به پاسخ مطلوب برسند. نمونه‌هایی از دوزهایی که معمولا برای باکلوفن تجویز می‌شوند در ادامه آورده شده است. حتما در نظر داشته باشید که تشخیص میزان مصرف دارو و زمان مصرف آن باید با نظر پزشک انجام شود و از مصرف خودسرانه این دارو خودداری کنید:
- درد ناشی از اسپاسم عضلانی: معمولا فرد ۳ بار در روز، ۵ تا ۱۰ میلی‌گرم (mg) مصرف می‌کند.
- اسپاسم عضلانی شدید و مزمن: ممکن است دوز اولیه ۵ میلی‌گرم ۳ بار در روز باشد و به‌تدریج تا ۲۰ میلی‌گرم ۳ بار در روز افزایش یابد. اگر فرد ظرف ۶ هفته بهبودی را احساس نکند، پزشک ممکن است دوز مصرف باکلوفن را تا حداکثر ۸۰ میلی‌گرم در روز افزایش دهد.
- اسپاسم عضلانی شدید و مزمن که به داروهای خوراکی پاسخ نمی‌دهد: در مورد اسپاسم عضلانی شدید و مزمن که به داروهای خوراکی جوابگو نیست، رویکرد درمانی متفاوتی در پیش گرفته می‌شود.
- تزریق داخل نخاعی: متخصص معمولا ابتدا دوز ۲۵ تا ۵۰ میکروگرم (mcg) را از طریق تزریق داخل نخاعی (تزریق به مایع مغزی نخاعی) تجویز می‌کند.
- تعیین کمترین دوز موثر: سپس پزشک به‌تدریج دوز را با فواصل ۲۵ میکروگرم افزایش می‌دهد تا به حداکثر ۱۰۰ میکروگرم برسد. این کار به منظور یافتن کمترین دوز موثر برای کنترل اسپاسم‌های عضلانی انجام می‌شود.
- پمپ تزریق (انفوزیون): پس از تعیین دوز موثر، ممکن است از یک پمپ تزریق برای بیمار استفاده شود. این وسیله یک دستگاه کوچک است که در دیواره قفسه سینه یا شکم قرار می‌گیرد و به طور مداوم دوز نگهدارنده دارو (بین ۱۲ میکروگرم تا ۲ میلی‌گرم در روز) را به مایع مغزی نخاعی تزریق می‌کند.
در صورتی که علائم شما بهبود نیافت یا بدتر شد، با پزشک خود تماس بگیرید. قطع ناگهانی مصرف باكلوفن می‌تواند منجر به علائم ترک دارو شود. قبل از قطع مصرف حتما با پزشک خود مشورت کنید.
در مورد دوز فراموش شده باکلوفن چه باید کرد؟
در صورت فراموش کردن یک دوز مصرف باکلوفن، به محض یادآوری، آن را مصرف کنید. اما اگر زمان مصرف نوبت بعدی نزدیک است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید و طبق برنامه به سراغ دوز بعدی بروید. به هیچ وجه نباید برای جبران دوز فراموش شده، مقدار مصرف را در نوبت بعد ۲ برابر کنید.
در صورت مصرف بیش از حد (اوردوز) باکلوفن چه باید کرد
در صورت مصرف بیش از حد (اوردوز) به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید.
علائم اوردوز باكلوفن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خواب‌آلودگی
- سرگیجه
- مشکل در تمرکز روی دیدن و تشخیص اجسام
- تنفس ضعیف
- تشنج
- ضعف عضلانی که منجر به بیهوشی شود
عوارض جانبی جدی باکلوفن
در موارد نادر، فرد ممکن است در حین مصرف باکلوفن دچار یک واکنش آلرژیک جدی به نام آنافیلاکسی شود.
علائم آنافیلاکسی عبارتند از:
- بثورات پوستی یا کهیر
- رنگ‌پریدگی یا تغییر رنگ صورت یا بدن
- تورم صورت، لب‌ها، زبان، گلو یا سایر اعضای بدن
- درد قفسه سینه
- خس‌خس سینه یا سرفه
- گرفتگی صدا
- مشکل در تنفس یا بلع
- درد معده
- اسهال
- استفراغ
- احساس مرگ قریب‌الوقوع
هر فردی که پس از مصرف باکلوفن یا هر داروی دیگری، هر یک از علائم فوق را تجربه کرد، باید به فوریت‌های پزشکی مراجعه کند.
دیگر عوارض جانبی جدی باکلوفن
- خواب‌آلودگی شدید، مشکلات تنفسی
- گیجی، توهم
- ضعف عضلانی، خارش، سوزن سوزن شدن یا پرش در دست‌ها، بازوها یا پاها
- تب
عوارض جانبی رایج باکلوفن
عوارض جانبی شایع باكلوفن شامل موارد زیر است:
- خواب‌آلودگی
- سرگیجه
- ضعف یا خستگی
این موارد، فهرست کاملی از عوارض جانبی باکلوفن نیست و ممکن است عوارض دیگری نیز رخ دهد. در صورت بروز هر گونه عارضه جانبی با پزشک خود مشورت کنید.
باکلوفن و تداخلات دارویی
باکلوفن ممکن است با داروهای زیر تداخل داشته باشد که می‌تواند خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهد:
- سایر داروهای شل‌کننده عضلات
- داروهای ضد التهابی غیر‌استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن
- داروهای فشار خون بالا
- لیتیوم تثبیت‌کننده خلق‌وخو
- داروی ضد افسردگی آمی تریپتیلین
- لوودوپا (داروی بیماری پارکینسون)
علاوه بر آن، در صورت مصرف هرگونه مکمل‌های غذایی یا گیاهی به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا برخی از این محصولات با داروهایی مانند باکلوفن تداخل دارند.
هنگام مصرف باکلوفن از چه چیزهایی باید اجتناب کرد؟
در هنگام مصرف باکلوفن، نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- از مصرف الکل خودداری کنید. مصرف الکل در کنار باكلوفن می‌تواند باعث افزایش خواب‌آلودگی و سرگیجه شود.
- تا زمانی که از تاثیر باكلوفن بر خود مطمئن نشده‌اید، از رانندگی یا انجام فعالیت‌های خطرناک اجتناب کنید. باكلوفن ممکن است باعث اختلال در واکنش‌های شما شود.
- این دارو را با فرد دیگری، حتی با کسی که علائم مشابه شما را دارد، به اشتراک نگذارید. باكلوفن یک داروی تجویزی است و مصرف آن باید با تجویز پزشک و صرفا برای فردی که دارو برایش تجویز شده، صورت گیرد.
جمع‌بندی
دوز مصرف باکلوفن و دفعات مصرف دارو با توجه به شدت اسپاسم عضلانی و تحمل بیمار، توسط پزشک تعیین می‌شود. این دارو باید دقیقا طبق دستور پزشک مصرف شود.
در نظر داشته باشید، اطلاعاتی که در این راهنمای دارویی ارائه شد، تنها یک خلاصه مختصر از باکلوفن است. قبل از مصرف این دارو، حتما با پزشک خود در مورد مصرف این دارو و شرایط جسمانی خود صحبت کنید. شما می‌توانید از پزشکان متخصص اسنپ دکتر مشاوره آنلاین پزشکی دریافت کنید. همچنین می‌توانید درباره عوارض جانبی این دارو و تداخل آن با سایر داروهایی که مصرف می‌کنید از پزشکان داروساز اسنپ دکتر مشاوره آنلاین بگیرید.
