شنوایی سنجی و هوش سنجی کودک
آزمایش‌های شنیداری برای نوزادان و کودکان تجویز می‌شود تا مشکلات موجود در اوایل رشد آنها مشخص شود. اگرچه مشکلات جدی شنوایی در دوران کودکی نادر است، اما آزمایش زودهنگام تشخیصی، درمان هرچه زودتر مشکلات را تضمین می‌کند. در این مطلب مجله پزشکی اسنپ دکتر به طور کامل به توضیح مبحث شنوایی سنجی و هوش سنجی کودک خواهیم پرداخت. آزمایش‌های شنوایی که بلافاصله پس از تولد انجام می‌شود، می‌تواند به شناسایی بیشتر نوزادان دارای نقص در شنوایی کمک کند.
همچنین آزمایشات بعدی در کودکی می‌تواند نقایص و مشکلات شنوایی را برطرف کند. بدون آزمایش شنوایی این احتمال وجود دارد که یک مشکل شنوایی برای چندین ماه یا حتی سال‌ها تشخیص داده نشود. مشکلات شنوایی را لازم است در اسرع وقت شناسایی و درمان کنید. زیرا این مشکلات می‌توانند بر رشد گفتار و شنیدار، مهارت‌های اجتماعی و آموزش فرزند شما تأثیرگذار باشند. اگر هر مشکلی در اوایل کشف و کنترل شود، درمان آن مؤثرتر خواهد بود.
زمان سنجش شنوایی کودکان
در اینجا زمانهایی که برای سنجش شنوایی کودکان لازم است اقداماتی انجام دهید را بیان خواهیم کرد.
طی چند هفته پس از تولد
این زمان جهت غربالگری شنوایی نوزادان شناخته و اغلب قبل از ترک بیمارستان پس از زایمان انجام می‌شود. این روش برای بیشتر کودکان لازم است.
از 9 ماهگی تا 2.5 سالگی
لازم است به عنوان بخشی از بررسی سلامت و رشد کودک خود، نگرانی در مورد شنوایی فرزند خود را به پزشک اعلام کنید. زیرا در صورت لزوم می‌توان آزمایش‌های شنوایی را ترتیب داد.
در حدود 4 یا 5 سالگی
از بیشتر کودکان هنگام ورود به مدرسه تست شنوایی می‌گیرند که با توجه به محل زندگی شما در مدرسه یا مرکز شنوایی‌سنجی انجام شود.
در صورت بروز ناراحتی با تشخیص مشکل
شنوایی کودک شما نیز در هر زمان دیگری قابل بررسی است. اگر نگران شنوایی فرزند خود هستید با پزشک عمومی یا ویزیتور بهداشت صحبت کنید.
غربالگری شنوایی نوزادان
نوزادان تازه متولد شده را می‌توان با استفاده از دو آزمایش سریع و بدون درد برای هرگونه مشکلات شنوایی تشخیص داد. آزمایشات معمولاً قبل از ترک بیمارستان از بخش انجام می‌شود.
آزمایش شنوایی سنجی برای کودکان
برای بررسی مشکلات شنوایی در نوزادان خردسالان از تعدادی تست شنوایی مختلف تشکیل و معمولاً در بخش شنوایی سنجی انجام می‌شود.
شنوایی سنجی تقویت بینایی
شنوایی سنجی تقویت بینایی (VRA) معمولاً جهت آزمایش شنوایی در کودکان از حدود 6 ماهگی تا 2.5 سالگی استفاده می‌شود. در طول آزمایش هنگامی که صداهای مختلف پخش می‌شود، کودک شما روی دامان شما یا صندلی می‌نشیند. به کودک شما آموزش داده می‌شود که صدا را به یک جایزۀ بصری مانند روشن شدن صفحه نمایش اسباب بازی یا رایانه ارتباط دهد.
هنگامی که کودک شما قادر به ارتباط صدا و پاداش بصری باشد، میزان صدا متنوع خواهد بود تا کم صداترین صداهایی را که کودک شما قادر به شنیدن است، تعیین کند.
شنوایی سنجی با بازی
کودکان خردسال بین 1.5 تا 5 سال ممکن است تست شنوایی سنجی را همراه با بازی انجام دهند. در طول آزمون صداها از طریق هدفون یا بلندگو پخش می‌شوند و از کودک شما خواسته می‌شود هنگام شنیدن صدا یک کار ساده را انجام دهد. این ممکن است از قرار دادن یک توپ در یک سطل تا تکمیل یک معما متفاوت باشد. همانند (VRA)، میزان صدا متنوع خواهد بود تا کم صداترین صداهایی را که کودک قادر به شنیدن است، تعیین کند.
شنوایی سنجی با لحن خالص
کودکان بزرگتر ممکن است آزمایشی بنام شنوایی سنجی با لحن خالص داشته باشند. این آزمایشی است که اغلب جهت غربالگری شنوایی کودک قبل از شروع مدرسه استفاده می‌شود. این روش را «آزمون رفت و برگشت» می‌نامند. این روش مشابه آزمایش شنوایی بزرگسالان است.
در طول شنوایی سنجی با صدای خالص، دستگاهی صداها را در حجم و فرکانس مختلف تولید می‌کند. برای موبایل از طریق هدفون صدا پخش می‌شود و از کودک شما خواسته می‌شود با شنیدن صدا یک دکمه را فشار دهد. با تغییر سطح صدا تست‌کننده می‌تواند کم صداترین صداهایی را که کودک شما قادر به شنیدن است، تولید کند.
آزمایش هدایت استخوان
علاوه بر استفاده از بلندگو یا هدفون بیشتر آزمایشات فوق را می‌توان با استفاده از یک دستگاه ارتعاشی کوچک که در پشت گوش قرار گرفته است، نیز انجام داد. این دستگاه صدا را مستقیماً از طریق استخوان‌های سر به گوش داخلی منتقل می‌کند که اگر کودک شما دارای مشکلات شنوایی است می‌تواند تشخیص دهد که کدام قسمت از گوش به خوبی کار نمی‌کند.
تمپانومتری
تمپانومتری آزمایشی جهت ارزیابی انعطاف‌پذیری لالۀ گوش است. در صورت شنوایی خوب لالۀ گوش باید انعطاف‌پذیر باشد تا صدا از آن عبور کند. اگر لالۀ گوش بسیار سخت باشد، مایعی که در پشت آن وجود دارد به جای عبور از لالۀ گوش، دوباره برمی‌گردند. در طول آزمایش یک لولهۀلاستیکی نرم در ورودی گوش کودک شما قرار می‌گیرد. هوا به آرامی به پایین لوله منتقل می‌شود و صدا از طریق یک بلندگوی کوچک درون آن پخش می‌شود. سپس لوله صدا را که از گوش پس می‌زند اندازه‌گیری می‌کند.
علت مشکلات شنوایی در نوزادان و کودکان
دلایل مختلفی برای کودکان دارای مشکل شنوایی وجود دارند. از جمله کم‌شنوایی موقتی ناشی از یک بیماری شایع مانند سرماخوردگی. برخی از دلایل احتمالی کاهش شنوایی که ممکن است در طی آزمایشات معمول تشخیص داده شوند، عبارتند از:
- تجمع مایعات در گوش میانی که در کودکان خردسال معمول است.
- عفونت‌هایی که در رحم یا هنگام تولد ایجاد می‌شوند. مانند سرخچه یا سیتومگالوویروس که می‌تواند باعث کاهش شنوایی شود.
- شرایط ارثی مانند اتوسکلروز که باعث می‌شود گوش یا اعصاب دچار مشکل گردد.
- آسیب به اعصاب حلزون شنوایی یا شنوایی (این بخش سیگنال‌های شنوایی را به مغز منتقل می‌کنند). این مورد می‌تواند ناشی از آسیب شدید سر، قرار گرفتن در معرض سر و صدای زیاد یا جراحی سر باشد.
- در هنگام تولد از کمبود اکسیژن (خفگی هنگام تولد)
- بیماری‌هایی مانند مننژیت و انسفالیت (که هر دو تورم در مغز را به همراه دارند).
نشانه‌های مشکل شنوایی
اگرچه هنگام رشد کودکان تست شنوایی منظم برای آنها همچنان وجود دارد. اما لازم است نشانه‌های هرگونه مشکل را پیدا کنید و در صورت نگرانی از متخصص مشاوره دریافت نمایید. برای نوزادان می‌توان از چک لیست موجود در پروندۀ سلامت کودک شما (کتاب قرمز) برای کمک به شما در بررسی شنوایی کودک هنگام رشد استفاده کرد. در کودکان بزرگتر علائم یک مشکل شنوایی احتمالی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- کم توجهی یا تمرکز ضعیف
- عدم توجه هنگام صدا زدن نام آنها
- صحبت با صدای بلند
- دشواری در تشخیص محل صدا
- تلفظ اشتباه کلمات
- تغییر در سطح درسی آنها در مدرسه
اختلالات یادگیری می‌توانند خواندن، نوشتن یا انجام یک تکلیف ریاضی ساده را برای کودک دشوار کنند. علائم و کارهایی را که می‌توانید انجام دهید را پیدا کنید. بسیاری از کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری، پیش از تشخیص در مدرسه با مشکل روبه‌رو می‌شوند. این موضوع می‌تواند بر عزت نفس و انگیزۀ کودک تأثیرگذار باشد. علائم اختلال یادگیری و کارهای لازم جهت کمک به کودک خود را مطالعه کنید.
اختلال یادگیری چیست؟
اختلال یادگیری یک مشکل پردازش اطلاعات است که فرد را از یادگیری مهارت و استفاده مؤثر از آن باز می‌دارد. اختلالات یادگیری عموماً افراد با هوش متوسط یا بالاتر از حد متوسط را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در نتیجه این اختلال با فاصله بین مهارت‌های مورد نظر براساس سن و هوش و عملکرد تحصیلی ظاهر می‌شود. اختلالات معمول یادگیری بر توانایی‌های کودک در خواندن، نوشتار، ریاضیات یا مهارت‌های غیرکلامی تأثیر می‌گذارد.
اختلال خواندن
اختلالات یادگیری در خواندن معمولاً مبتنی بر دشواری درک کلمه گفتاری به عنوان ترکیبی از اصوات متمایز است. این می‌تواند درک این که چگونه یک حرف یا حروف یک صدا را نشان می‌دهند و چگونه ترکیب حروف یک کلمه را ایجاد می‌کند دشوار شود. حتی در هنگامی که کودک در مهارت‌های اولیه خواندن تسلط داشته باشد، ممکن است در مهارت‌های زیر مشکل داشته باشند:
- خواندن با سرعت معمولی
- عدم درک موضوعات خوانده شده
- عدم یادآوری دقیق موضوعات
- عدم توانایی استنباط براساس خواندن آنها
- هجی کردن
یک اختلال یادگیری در خواندن معمولاً نارساخوانی نامیده می‌شود، اما برخی از متخصصان این اصطلاح را برای توصیف تنها برخی از مشکلات پردازش اطلاعات در خواندن توصیف کنند.
اختلال نوشتاری
نوشتن نیاز به مهارت‌های پیچیدۀ بصری، حرکتی و پردازش اطلاعات دارد. یک اختلال یادگیری در مهارت نوشتاری ممکن است باعث موارد زیر شود:
- دست خط آهسته
- دست خطی ناخوانا
- عدم توانایی در ثبت افکار
- متن دشوار یا غیرقابل فهم
- مشکلاتی مانند املا، دستور زبان و علائم نگارشی
- عدم تسلط بر مهارت‌های سادۀ ریاضی
اختلال یادگیری در ریاضیات و اثرات آن:
- عدم درک مسائل و ارتباط اعداد با یکدیگر
- عدم توانایی در حل مسائل ریاضی
- عدم یادآوری محاسبات اساسی
- عدم استفاده درست از نمادهای ریاضی
- عدم درک کلمات و نمادها
- عدم توانایی در سازماندهی و ضبط اطلاعات هنگام حل مسئله
مهارت‌های غیرکلامی
به نظر می‌رسد کودکی که در مهارت‌های غیرکلامی دارای اختلال یادگیری است، در اوایل کودکی در مهارت‌های اساسی مانند زبان و حافظه مشکلاتی دارد. دشواری در مهارت‌های بینایی، فضایی، مهارت‌های بینایی، حرکتی و سایر مهارت‌های لازم در عملکردهای اجتماعی یا دانشگاهی وجود دارد. کودک مبتلا به اختلال یادگیری در مهارت‌های غیرکلامی ممکن است به صورت زیر وجود داشته باشد:
- تفسیر حالات چهره و نشانه‌های غیرکلامی در تعاملات اجتماعی
- استفاده مناسب از زبان در موقعیت‌های اجتماعی
- هماهنگی جسمی
- مهارت‌های حرکتی خوب مانند نوشتن
- توجه، برنامه‌ریزی و سازماندهی
- درک مطلب یا بیان نوشتاری در سطح بالاتر تحصیل
چه عواملی باعث اختلالات یادگیری می شود؟
عواملی که در ایجاد اختلالات یادگیری مؤثرند:
تاریخچۀ خانوادگی و ژنتیک: سابقۀ خانوادگی اختلالات یادگیری خطر ابتلا به اختلال در کودک را افزایش می‌دهد.
خطرات قبل از تولد و نوزادان: رشد ضعیف در رحم (محدودیت شدید رشد داخل رحمی)، قرار گرفتن در معرض الکل یا مواد مخدر قبل از تولد، تولد زودرس و وزن بسیار کم هنگام تولد با اختلالات یادگیری رابطه دارد.
ضربه روانی: ضربۀ روانی یا سوء استفاده در اوایل کودکی ممکن است بر رشد مغز تأثیرگذار باشد و خطر ابتلا به اختلالات یادگیری را افزایش دهد.
ضربۀ بدنی: آسیب به سر یا مشکلات سیستم عصبی ممکن است در بروز اختلالات یادگیری نقش داشته باشد.
قرار گرفتن در معرض محیط زیست: قرار گرفتن در معرض مقادیر بالای سموم، مانند سرب با افزایش خطر ابتلا به اختلالات یادگیری همراه است.
علائم اختلالات یادگیری چیست؟
- عدم تسلط بر مهارت‌های خواندن، هجی، نوشتن یا ریاضیات را در سطح سنی و پایه مورد انتظار یا نزدیک به آن
- عدم درک و پیروی از دستورالعمل‌ها
- ناتوانی در به خاطر سپردن خاطرات و حرفهای معمولی
- مشکل در پیاده‌روی، ورزش یا مهارت‌های همراه با مداد
- درک نادرست تکالیف و کتابهای درسی
- ناتوانی در درک زمان
- سرکشی، خصومت یا واکنش‌های عاطفی بیش از حد در مدرسه یا هنگام انجام فعالیت‌های دانشگاهی مانند تکلیف درسی یا خواندن
کمک به درمان اختلالات یادگیری
مداخلۀ زودهنگام در این شرایط ضروری است. زیرا مشکل می‌تواند به مرور رشد کند. کودکی که در دبستان عمل جمع کردن را یاد نگیرد، در دبیرستان نمیتواند جبر را به درستی درک نماید. کودکانی که دارای اختلالات یادگیری هستند، می‌توانند اضطراب در کار، افسردگی، اعتماد به نفس پایین، خستگی مزمن یا از دست دادن انگیزه را تجربه کنند. برخی از کودکان ممکن است جهت جلب توجه از مدرسه در چالش‌هایی شرکت کنند.
در صورت وجود نگرانی در مورد مشکلات یادگیری، معلم، والدین یا سرپرست کودک، پزشک یا سایر افراد حرفهای می‌توانند درخواست ارزیابی یا سنجش نمایند. کودک شما احتمالاً ابتدا آزمایشاتی جهت تشخیص مشکلات بینایی یا شنوایی یا سایر شرایط پزشکی انجام می‌دهد. اغلب اوقات کودک یک سری امتحانات را با تیمی متخصص شامل روانشناس، معلم آموزش ویژه، کاردرمانگ، مددکار اجتماعی یا پرستار انجام خواهد داد.
تعیین یک اختلال یادگیری و نیاز به خدمات براساس نتایج آزمون، بازخورد معلم، ورودی والدین یا سرپرستان و بررسی عملکرد تحصیلی است. تشخیص اضطراب شدید یا اختلالات کمبود توجه یا بیش فعالی نیز ممکن است مربوط باشد. این شرایط می‌تواند به تأخیر در رشد مهارت‌های دانشگاهی کمک کند.
گزینه‌های درمان اختلال یادگیری
اگر کودک شما دارای یک اختلال یادگیری است، پزشک یا مربیان مدرسۀ کودک شما موارد زیر را توصیه می‌کند:
دریافت کمک از متخصص خواندن: مدرس ریاضی یا سایر افراد حرفهای و آموزش دیده می‌تواند تکنیک‌هایی را جهت بهبود مهارت‌های تحصیلی، سازمانی و مطالعه به کودک شما آموزش دهد.
برنامه آموزش فردی (IEP): مدارس دولتی موظفند برای دانش‌آموزانی که از معیارهای خاصی برای یک اختلال یادگیری برخوردارند، یک برنامۀ آموزش فردی ارائه دهند. در این روش اهداف یادگیری را تعیین می‌کنند و استراتژی و خدماتی را برای حمایت از یادگیری کودک در مدرسه در نظر می‌گیرند.
درمان اختلال یادگیری به کمک پزشک
برخی از کودکان از روش‌های مناسب درمان بهره‌مند می‌شوند. کادر درمانی می‌تواند مهارت‌های حرکتی کودکی را که دارای مشکلات نوشتاری است بهبود بخشد. یک درمانگر گفتار زبان نیز به مهارت‌های زبان کمک می‌کند.
درمان اختلال یادگیری با دارو
ممکن است پزشک کودک شما داروهایی را جهت کنترل افسردگی یا اضطراب شدید توصیه کند. داروها برای اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی ممکن است توانایی تمرکز کودک در مدرسه را بهبود بخشد.
داروی مکمل و جایگزین
برای تعیین اثربخشی درمان‌های جایگزین مانند تغییرات رژیم غذایی، استفاده از ویتامین، ورزش‌های چشم، نوروفیدبک و استفاده از دستگاه‌های تکنولوژیکی تحقیقات بیشتری لازم است. برنامۀ درمانی کودک شما احتمالاً با گذشت زمان تکامل می‌یابد. اگر فرزند شما پیشرفت نمی‌کند، می‌توانید به دنبال خدمات بیشتری باشید یا درخواست تجدید نظر یا محل سنجش محلی خود را کنید.
در ضمن به کودک خود کمک کنید تا به زبان ساده نیاز به هرگونه خدمات اضافی و چگونگی کمک آنها را درک کند. همچنین بر نقاط قوت فرزند خود تمرکز کنید. فرزند خود را تشویق کنید که به دنبال علایق خود که به او اعتماد به نفس می‌دهند، باشد. این مداخلات در کنار هم می‌توانند مهارت‌های کودک شما را بهبود بخشد، به او کمک کند و در استراتژی‌های مقابله‌ای را پیشرفت نماید و از نقاط قوت خود در بهبود یادگیری در داخل و خارج از مدرسه استفاده کند.
بررسی نهایی
در این مطلب در مورد شنوایی سنجی و هوش سنجی کودک نکات قابل توجهی را برای شما بیان کردیم. بنا بر نکات گفته شده توصیه می‌شود در صورت مشاهدۀ هر یک از علائم گفته شده در این مطلب حتما کودک خود را نزد پزشک برده و پیگیری‌های لازم را انجام دهید. در این راه می‌توانید از مشاورۀ پزشکان با تجربۀ اسنپ دکتر بهره‌مند شوید.
منبع: nhs ، mayoclinic
